Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga |
၉. သာသင္ကသိက္ခာပဒံ
9. Sāsaṅkasikkhāpadaṃ
၆၅၂. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ တေန ခော ပန သမယေန ဘိက္ခူ ဝုတ္ထဝသ္သာ အာရညကေသု သေနာသနေသု ဝိဟရန္တိ။ ကတ္တိကစောရကာ ဘိက္ခူ – ‘‘လဒ္ဓလာဘာ’’တိ ပရိပာတေန္တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခော ဘဂဝာ ဧတသ္မိံ နိဒာနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတ္ဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, အာရညကေသု သေနာသနေသု ဝိဟရန္တေန တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ အန္တရဃရေ နိက္ခိပိတု’’န္တိ။
652. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena bhikkhū vutthavassā āraññakesu senāsanesu viharanti. Kattikacorakā bhikkhū – ‘‘laddhalābhā’’ti paripātenti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, āraññakesu senāsanesu viharantena tiṇṇaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ antaraghare nikkhipitu’’nti.
တေန ခော ပန သမယေန ဘိက္ခူ – ‘‘ဘဂဝတာ အနုညာတံ အာရညကေသု သေနာသနေသု ဝိဟရန္တေန တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ အန္တရဃရေ နိက္ခိပိတု’’န္တိ တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ အန္တရဃရေ နိက္ခိပိတ္ဝာ အတိရေကဆာရတ္တံ ဝိပ္ပဝသန္တိ။ တာနိ စီဝရာနိ နသ္သန္တိပိ ဝိနသ္သန္တိပိ ဍယ္ဟန္တိပိ ဥန္ဒူရေဟိပိ ခဇ္ဇန္တိ။ ဘိက္ခူ ဒုစ္စောဠာ ဟောန္တိ လူခစီဝရာ။ ဘိက္ခူ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ကိသ္သ တုမ္ဟေ, အာဝုသော, ဒုစ္စောဠာ လူခစီဝရာ’’တိ? အထ ခော တေ ဘိက္ခူ ဘိက္ခူနံ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယ္ယန္တိ ဝိပာစေန္တိ – ‘‘ကထဉ္ဟိ နာမ ဘိက္ခူ တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ အန္တရဃရေ နိက္ခိပိတ္ဝာ အတိရေကဆာရတ္တံ ဝိပ္ပဝသိသ္သန္တီ’’တိ! အထ ခော တေ ဘိက္ခူ တေ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတ္ဝာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ , ဘိက္ခူ တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ အန္တရဃရေ နိက္ခိပိတ္ဝာ အတိရေကဆာရတ္တံ ဝိပ္ပဝသန္တီတိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝာ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ။ပေ.။ ကထဉ္ဟိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ အန္တရဃရေ နိက္ခိပိတ္ဝာ အတိရေကဆာရတ္တံ ဝိပ္ပဝသိသ္သန္တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝာ ပသာဒာယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယ္ယာထ –
Tena kho pana samayena bhikkhū – ‘‘bhagavatā anuññātaṃ āraññakesu senāsanesu viharantena tiṇṇaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ antaraghare nikkhipitu’’nti tiṇṇaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ antaraghare nikkhipitvā atirekachārattaṃ vippavasanti. Tāni cīvarāni nassantipi vinassantipi ḍayhantipi undūrehipi khajjanti. Bhikkhū duccoḷā honti lūkhacīvarā. Bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘kissa tumhe, āvuso, duccoḷā lūkhacīvarā’’ti? Atha kho te bhikkhū bhikkhūnaṃ etamatthaṃ ārocesuṃ. Ye te bhikkhū appicchā… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma bhikkhū tiṇṇaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ antaraghare nikkhipitvā atirekachārattaṃ vippavasissantī’’ti! Atha kho te bhikkhū te anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… saccaṃ kira, bhikkhave , bhikkhū tiṇṇaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ antaraghare nikkhipitvā atirekachārattaṃ vippavasantīti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma te, bhikkhave, moghapurisā tiṇṇaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ antaraghare nikkhipitvā atirekachārattaṃ vippavasissanti! Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
၆၅၃. ‘‘ဥပဝသ္သံ ခော ပန ကတ္တိကပုဏ္ဏမံ ယာနိ ခော ပန တာနိ အာရညကာနိ သေနာသနာနိ သာသင္ကသမ္မတာနိ သပ္ပဋိဘယာနိ တထာရူပေသု ဘိက္ခု သေနာသနေသု ဝိဟရန္တော အာကင္ခမာနော တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရံ အန္တရဃရေ နိက္ခိပေယ္ယ, သိယာ စ တသ္သ ဘိက္ခုနော ကောစိဒေဝ ပစ္စယော တေန စီဝရေန ဝိပ္ပဝာသာယ။ ဆာရတ္တပရမံ တေန ဘိက္ခုနာ တေန စီဝရေန ဝိပ္ပဝသိတဗ္ဗံ။ တတော စေ ဥတ္တရိ ဝိပ္ပဝသေယ္ယ, အညတ္ရ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယ’’န္တိ။
653.‘‘Upavassaṃ kho pana kattikapuṇṇamaṃ yāni kho pana tāni āraññakāni senāsanāni sāsaṅkasammatāni sappaṭibhayāni tathārūpesu bhikkhu senāsanesu viharanto ākaṅkhamāno tiṇṇaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ antaraghare nikkhipeyya, siyā ca tassa bhikkhuno kocideva paccayo tena cīvarena vippavāsāya. Chārattaparamaṃ tena bhikkhunā tena cīvarena vippavasitabbaṃ. Tato ce uttari vippavaseyya, aññatra bhikkhusammutiyā, nissaggiyaṃ pācittiya’’nti.
၆၅၄. ဥပဝသ္သံ ခော ပနာတိ ဝုဋ္ဌဝသ္သာနံ။
654.Upavassaṃ kho panāti vuṭṭhavassānaṃ.
ကတ္တိကပုဏ္ဏမန္တိ ကတ္တိကစာတုမာသိနီ ဝုစ္စတိ။
Kattikapuṇṇamanti kattikacātumāsinī vuccati.
1 ယာနိ ခော ပန တာနိ အာရညကာနိ သေနာသနာနီတိ အာရညကံ နာမ သေနာသနံ ပဉ္စဓနုသတိကံ ပစ္ဆိမံ။
2Yāni kho pana tāni āraññakāni senāsanānīti āraññakaṃ nāma senāsanaṃ pañcadhanusatikaṃ pacchimaṃ.
3 သာသင္ကံ နာမ အာရာမေ အာရာမူပစာရေ စောရာနံ နိဝိဋ္ဌောကာသော ဒိသ္သတိ, ဘုတ္တောကာသော ဒိသ္သတိ, ဌိတောကာသော ဒိသ္သတိ, နိသိန္နောကာသော ဒိသ္သတိ, နိပန္နောကာသော ဒိသ္သတိ။
4Sāsaṅkaṃ nāma ārāme ārāmūpacāre corānaṃ niviṭṭhokāso dissati, bhuttokāso dissati, ṭhitokāso dissati, nisinnokāso dissati, nipannokāso dissati.
5 သပ္ပဋိဘယံ နာမ အာရာမေ အာရာမူပစာရေ စောရေဟိ မနုသ္သာ ဟတာ ဒိသ္သန္တိ, ဝိလုတ္တာ ဒိသ္သန္တိ, အာကောဋိတာ ဒိသ္သန္တိ ။
6Sappaṭibhayaṃ nāma ārāme ārāmūpacāre corehi manussā hatā dissanti, viluttā dissanti, ākoṭitā dissanti .
7 တထာရူပေသု ဘိက္ခု သေနာသနေသု ဝိဟရန္တောတိ ဧဝရူပေသု ဘိက္ခု သေနာသနေသု ဝိဟရန္တော။
8Tathārūpesu bhikkhu senāsanesu viharantoti evarūpesu bhikkhu senāsanesu viharanto.
အာကင္ခမာနောတိ ဣစ္ဆမာနော။
Ākaṅkhamānoti icchamāno.
တိဏ္ဏံ စီဝရာနံ အညတရံ စီဝရန္တိ သင္ဃာဋိံ ဝာ ဥတ္တရာသင္ဂံ ဝာ အန္တရဝာသကံ ဝာ။
Tiṇṇaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaranti saṅghāṭiṃ vā uttarāsaṅgaṃ vā antaravāsakaṃ vā.
အန္တရဃရေ နိက္ခိပေယ္ယာတိ သမန္တာ ဂောစရဂာမေ နိက္ခိပေယ္ယ။
Antaraghare nikkhipeyyāti samantā gocaragāme nikkhipeyya.
သိယာ စ တသ္သ ဘိက္ခုနော ကောစိဒေဝ ပစ္စယော တေန စီဝရေန ဝိပ္ပဝာသာယာတိ သိယာ ပစ္စယော သိယာ ကရဏီယံ။
Siyā ca tassa bhikkhuno kocideva paccayo tena cīvarena vippavāsāyāti siyā paccayo siyā karaṇīyaṃ.
ဆာရတ္တပရမံ တေန ဘိက္ခုနာ တေန စီဝရေန ဝိပ္ပဝသိတဗ္ဗန္တိ ဆာရတ္တပရမတာ ဝိပ္ပဝသိတဗ္ဗံ။
Chārattaparamaṃtena bhikkhunā tena cīvarena vippavasitabbanti chārattaparamatā vippavasitabbaṃ.
အညတ္ရ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာတိ ဌပေတ္ဝာ ဘိက္ခုသမ္မုတိံ။
Aññatra bhikkhusammutiyāti ṭhapetvā bhikkhusammutiṃ.
တတော စေ ဥတ္တရိ ဝိပ္ပဝသေယ္ယာတိ သတ္တမေ အရုဏုဂ္ဂမနေ နိသ္သဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ နိသ္သဇ္ဇိတဗ္ဗံ သင္ဃသ္သ ဝာ ဂဏသ္သ ဝာ ပုဂ္ဂလသ္သ ဝာ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိသ္သဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ ‘‘ဣဒံ မေ, ဘန္တေ, စီဝရံ အတိရေကဆာရတ္တံ ဝိပ္ပဝုဋ္ဌံ, အညတ္ရ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, နိသ္သဂ္ဂိယံ။ ဣမာဟံ သင္ဃသ္သ နိသ္သဇ္ဇာမီ’’တိ။ပေ.။ ဒဒေယ္ယာတိ။ပေ.။ ဒဒေယ္ယုန္တိ။ပေ.။ အာယသ္မတော ဒမ္မီတိ။
Tato ce uttari vippavaseyyāti sattame aruṇuggamane nissaggiyaṃ hoti. Nissajjitabbaṃ saṅghassa vā gaṇassa vā puggalassa vā. Evañca pana, bhikkhave, nissajjitabbaṃ. ‘‘Idaṃ me, bhante, cīvaraṃ atirekachārattaṃ vippavuṭṭhaṃ, aññatra bhikkhusammutiyā, nissaggiyaṃ. Imāhaṃ saṅghassa nissajjāmī’’ti…pe… dadeyyāti…pe… dadeyyunti…pe… āyasmato dammīti.
၆၅၅. အတိရေကဆာရတ္တေ အတိရေကသညီ ဝိပ္ပဝသတိ, အညတ္ရ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။ အတိရေကဆာရတ္တေ ဝေမတိကော ဝိပ္ပဝသတိ, အညတ္ရ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။ အတိရေကဆာရတ္တေ ဦနကသညီ ဝိပ္ပဝသတိ, အညတ္ရ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။ အပ္ပစ္စုဒ္ဓဋေ ပစ္စုဒ္ဓဋသညီ။ပေ.။ အဝိသ္သဇ္ဇိတေ ဝိသ္သဇ္ဇိတသညီ။ အနဋ္ဌေ နဋ္ဌသညီ။ အဝိနဋ္ဌေ ဝိနဋ္ဌသညီ။ အဒဍ္ဎေ ဒဍ္ဎသညီ ။ အဝိလုတ္တေ ဝိလုတ္တသညီ ဝိပ္ပဝသတိ, အညတ္ရ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။
655. Atirekachāratte atirekasaññī vippavasati, aññatra bhikkhusammutiyā, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Atirekachāratte vematiko vippavasati, aññatra bhikkhusammutiyā, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Atirekachāratte ūnakasaññī vippavasati, aññatra bhikkhusammutiyā, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Appaccuddhaṭe paccuddhaṭasaññī…pe… avissajjite vissajjitasaññī… anaṭṭhe naṭṭhasaññī… avinaṭṭhe vinaṭṭhasaññī… adaḍḍhe daḍḍhasaññī … avilutte viluttasaññī vippavasati, aññatra bhikkhusammutiyā, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ.
နိသ္သဂ္ဂိယံ စီဝရံ အနိသ္သဇ္ဇိတ္ဝာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သ။ ဦနကဆာရတ္တေ အတိရေကသညီ, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သ။ ဦနကဆာရတ္တေ ဝေမတိကော, အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သ။ ဦနကဆာရတ္တေ ဦနကသညီ, အနာပတ္တိ။
Nissaggiyaṃ cīvaraṃ anissajjitvā paribhuñjati, āpatti dukkaṭassa. Ūnakachāratte atirekasaññī, āpatti dukkaṭassa. Ūnakachāratte vematiko, āpatti dukkaṭassa. Ūnakachāratte ūnakasaññī, anāpatti.
၆၅၆. အနာပတ္တိ – ဆာရတ္တံ ဝိပ္ပဝသတိ, ဦနကဆာရတ္တံ ဝိပ္ပဝသတိ, ဆာရတ္တံ ဝိပ္ပဝသိတ္ဝာ ပုန ဂာမသီမံ ဩက္ကမိတ္ဝာ ဝသိတ္ဝာ ပက္ကမတိ, အန္တော ဆာရတ္တံ ပစ္စုဒ္ဓရတိ, ဝိသ္သဇ္ဇေတိ, နသ္သတိ, ဝိနသ္သတိ, ဍယ္ဟတိ, အစ္ဆိန္ဒိတ္ဝာ ဂဏ္ဟန္တိ, ဝိသ္သာသံ ဂဏ္ဟန္တိ, ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, ဥမ္မတ္တကသ္သ, အာဒိကမ္မိကသ္သာတိ။
656. Anāpatti – chārattaṃ vippavasati, ūnakachārattaṃ vippavasati, chārattaṃ vippavasitvā puna gāmasīmaṃ okkamitvā vasitvā pakkamati, anto chārattaṃ paccuddharati, vissajjeti, nassati, vinassati, ḍayhati, acchinditvā gaṇhanti, vissāsaṃ gaṇhanti, bhikkhusammutiyā, ummattakassa, ādikammikassāti.
သာသင္ကသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ နဝမံ။
Sāsaṅkasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၉. သာသင္ကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ၉. သာသင္ကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ၉. သာသင္ကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ၉. သာသင္ကသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā