| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
๙. สาสงฺกสิกฺขาปทวณฺณนา
9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
๖๕๒-๓. นวเม อนฺตรนฺตรา ฆรเมตฺถาติ อนฺตรฆรนฺติ คาโม วุโตฺตติ อาห ‘‘อโนฺตคาเม’’ติฯ ‘‘ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรตี’’ติ (วิภ. ๖๒๔) อิมสฺส วิภเงฺค ‘‘อุปสมฺปชฺช’’นฺติ สานุสารํ อุทฺธฎํฯ ตํ สนฺธายาห ‘‘อุปสมฺปชฺชนฺติอาทีสุ วิยา’’ติฯ ตสฺสาปีติ ‘‘วุตฺถวสฺสาน’’นฺติ วิภงฺคปทสฺสปิฯ วุตฺถวสฺสานนฺติ จ นิทฺธารเณ สามิวจนํ, เอเตน จ ปุริมสิกฺขาปเท อนตฺถตกถินานํ กถินมาเสปิ อสมาทานจาโร น ลพฺภตีติ สิทฺธํ โหติ, อิตรถา สิกฺขาปทเสฺสว นิรตฺถกตฺตาติ ทฎฺฐพฺพํฯ
652-3. Navame antarantarā gharametthāti antaragharanti gāmo vuttoti āha ‘‘antogāme’’ti. ‘‘Paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharatī’’ti (vibha. 624) imassa vibhaṅge ‘‘upasampajja’’nti sānusāraṃ uddhaṭaṃ. Taṃ sandhāyāha ‘‘upasampajjantiādīsu viyā’’ti. Tassāpīti ‘‘vutthavassāna’’nti vibhaṅgapadassapi. Vutthavassānanti ca niddhāraṇe sāmivacanaṃ, etena ca purimasikkhāpade anatthatakathinānaṃ kathinamāsepi asamādānacāro na labbhatīti siddhaṃ hoti, itarathā sikkhāpadasseva niratthakattāti daṭṭhabbaṃ.
ปริเกฺขปารหฎฺฐานโตติ เอตฺถ คามปริยเนฺต ฐิตฆรูปจารโต ปฎฺฐาย เอโก เลฑฺฑุปาโต ปริเกฺขปารหฎฺฐานํ นามฯ วิสุทฺธิมเคฺคปิ ‘‘อปริกฺขิตฺตสฺส ปฐมเลฑฺฑุปาตโต ปฎฺฐายา’’ติ (วิสุทฺธิ. ๑.๓๑) วุตฺตํฯ ตนฺติ ตํ ปฐมเสนาสนาทิํฯ มชฺฌิมนิกายฎฺฐกถายํ ปน วิหารสฺสปิ คามเสฺสว อุปจารํ นีหริตฺวา อุภินฺนํ เลฑฺฑุปาตานํ อนฺตรา มินิตพฺพนฺติ วุตฺตํฯ
Parikkhepārahaṭṭhānatoti ettha gāmapariyante ṭhitagharūpacārato paṭṭhāya eko leḍḍupāto parikkhepārahaṭṭhānaṃ nāma. Visuddhimaggepi ‘‘aparikkhittassa paṭhamaleḍḍupātato paṭṭhāyā’’ti (visuddhi. 1.31) vuttaṃ. Tanti taṃ paṭhamasenāsanādiṃ. Majjhimanikāyaṭṭhakathāyaṃ pana vihārassapi gāmasseva upacāraṃ nīharitvā ubhinnaṃ leḍḍupātānaṃ antarā minitabbanti vuttaṃ.
‘‘โกสมฺพิยํ อญฺญตโร ภิกฺขุ คิลาโน โหตี’’ติ อาคตตฺตา ‘‘โกสมฺพกสมฺมุติ อนุญฺญาตา’’ติ วุตฺตํฯ ‘‘อยญฺจ ปจฺฉิมทิสํ คโต โหตี’’ติ อิมินา อนฺตรฆเร จีวรํ นิกฺขิปิตฺวา ตสฺมิํ วิหาเร วสนฺตสฺส สกลมฺปิ จีวรมาสํ วิปฺปวสิตุํ วฎฺฎติ, ตโต อญฺญตฺถ คมนกิเจฺจ สติ วิหารโต พหิ ฉารตฺตํ วิปฺปวาโส อนุญฺญาโตติ ทีเปติฯ เตนาห ‘‘เสนาสนํ อาคนฺตฺวา สตฺตมํ อรุณํ อุฎฺฐาเปตุ’’นฺติอาทิฯ วสิตฺวาติ อรุณํ อุฎฺฐาเปตฺวาฯ ตเตฺถวาติ ตสฺมิเญฺญว คตฎฺฐาเนฯ องฺคานิ ปเนตฺถ อฎฺฐกถายเมว วุตฺตานิฯ
‘‘Kosambiyaṃ aññataro bhikkhu gilāno hotī’’ti āgatattā ‘‘kosambakasammuti anuññātā’’ti vuttaṃ. ‘‘Ayañca pacchimadisaṃ gato hotī’’ti iminā antaraghare cīvaraṃ nikkhipitvā tasmiṃ vihāre vasantassa sakalampi cīvaramāsaṃ vippavasituṃ vaṭṭati, tato aññattha gamanakicce sati vihārato bahi chārattaṃ vippavāso anuññātoti dīpeti. Tenāha ‘‘senāsanaṃ āgantvā sattamaṃ aruṇaṃ uṭṭhāpetu’’ntiādi. Vasitvāti aruṇaṃ uṭṭhāpetvā. Tatthevāti tasmiññeva gataṭṭhāne. Aṅgāni panettha aṭṭhakathāyameva vuttāni.
สาสงฺกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๙. สาสงฺกสิกฺขาปทํ • 9. Sāsaṅkasikkhāpadaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๙. สาสงฺกสิกฺขาปทวณฺณนา • 9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๙. สาสงฺกสิกฺขาปทวณฺณนา • 9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ๙. สาสงฺกสิกฺขาปทวณฺณนา • 9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
