Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
੯. ਸਾਸਙ੍ਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
੬੫੨. ‘‘ਤਿਣ੍ਣਂ ਚੀવਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਚੀવਰਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਤਿਚੀવਰੇ ਏવ ਅਯਂ વਿਧਿ, ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ਯਥਾਸੁਖਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ‘‘ਅਤਿਰੇਕਛਾਰਤ੍ਤਂ વਿਪ੍ਪવਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਸੇਨਾਸਨੇ વਾਸੋ ਨ વਿਪ੍ਪવਾਸੋਤਿ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਸ੍ਮਾ? ਚੀવਰਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਜਾਨਨਤੋ। ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਆਰਞ੍ਞਕਂ ਨਾਮ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਞ੍ਚਧਨੁਸਤਿਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ વਚਨਤੋ ਅਤਿਰੇਕਤੋਪਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਆਰਞ੍ਞਕਮੇવ ਪਨ ਸੇਨਾਸਨਂ ਹੋਤਿ, ਧੁਤਙ੍ਗਂ ਰਕ੍ਖਤਿ ਚੀવਰਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਜਾਨਨਪਲਿਬੋਧਸਮ੍ਭવਤੋ।
652.‘‘Tiṇṇaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaranti idaṃ ticīvare eva ayaṃ vidhi, itarasmiṃ yathāsukhanti dassanatthaṃ vutta’’nti vadanti. ‘‘Atirekachārattaṃ vippavasantī’’ti tasmiṃyeva senāsane vāso na vippavāsoti katvā vuttaṃ. Kasmā? Cīvarappavattijānanato. Ettha kiñcāpi ‘‘āraññakaṃ nāma senāsanaṃ pañcadhanusatikaṃ pacchima’’nti vacanato atirekatopi vuttaṃ, āraññakameva pana senāsanaṃ hoti, dhutaṅgaṃ rakkhati cīvarappavattijānanapalibodhasambhavato.
੬੫੩. ‘‘ਗਾવੁਤਤੋ ਅਤਿਰੇਕਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਯਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਸਿਯਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕੋਚਿਦੇવ ਪਚ੍ਚਯੋ ਤੇਨ ਚੀવਰੇਨ વਿਪ੍ਪવਾਸਾਯਾ’’ਤਿ વਚਨਤੋ। ਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣੇਪਿ ਸਿਯਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਪੁਨ ਗਾਮਸੀਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਸਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਾਰੇ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ। ਯਦਿ ਏવਂ ‘‘ਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣੇ ਨ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਕਿਨ੍ਤਿ? ਇਦਂ ਨਿਬਦ੍ਧਾવਾਸવਸੇਨੇવ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਧੁਤਙ੍ਗਂ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਨ ਇਧ ਧੁਤਙ੍ਗਾਧਿਕਾਰੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ। ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਯਂ ਧੁਤਙ੍ਗਚੋਰੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਅਸਮ੍ਭવਤੋ। ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਅਭਾવਤੋ। ਧੁਤਙ੍ਗਧਰਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਸੇਨਾਸਨਦੀਪਨਤੋ ਧੁਤਙ੍ਗਧਰਤਾ ਤਸ੍ਸ ਸਿਦ੍ਧਾ। વਚਨਪ੍ਪਮਾਣਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, વਚਨਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਚ ਪਾਲ਼ਿਯੇવ ਪਮਾਣਂ। ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਪੁਨ ਗਾਮਸੀਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਸਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਗਾਮਸੀਮਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ વਸਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਪੁਨਦਿવਸੇਯੇવ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਮੋ ਅਰੁਣੋ ਨਿਬਦ੍ਧਾવਾਸੇ વਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇ વਾ ਉਟ੍ਠੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਕੇ। ਅਨ੍ਤੋਛਾਰਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ। ਯਾવ ਨਿਬਦ੍ਧਾવਾਸਂ ਨ ਕਪ੍ਪੇਤੀਤਿ ਏਕੇ। ਯਾવ ਮਗ੍ਗਪਰਿਸ੍ਸਮવਿਨੋਦਨਾਤਿ ਏਕੇ। ਸਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇ ਅਨ੍ਤੋਛਾਰਤ੍ਤਂ વਸਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਨਿਬਦ੍ਧਾવਾਸਕਪ੍ਪਨੇ ਸਤਿ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿ। ਸਚੇ ਤਂਸਤ੍ਤਮੋ ਦਿવਸੋ, ਤਦਹੇવ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚੀવਰਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਂ વਾਤਿ ਏਕੇ। ਸਚੇ ਅਨ੍ਤਰਾ ਨવਮਗ੍ਗਪਾਤੁਭਾવੇਨ વਾ ਨવਗਾਮਸਨ੍ਨਿવੇਸੇਨ વਾ, ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਅਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪਰਿਹਾਯਤਿ। ਤਦਹੇવ ਚੀવਰਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ વਾ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਂ વਾ। ਛਾਰਤ੍ਤਂ વਿਪ੍ਪવਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚੇ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਦਿવਸਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕੇ। ਆਪਤ੍ਤਿ ਏવ ਅਨਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋਤਿ ਏਕੇ। ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਪਨੇਤ੍ਥ વਿਚਾਰੇਤ੍વਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਸਚੇ ਧੁਤਙ੍ਗਧਰੋ ਹੋਤਿ, ਗਾਮਸੀਮਾਯਂ ਅવਸਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤੇ ਠਾਨੇ વਸਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ। ਪਠਮਂ ਬਦ੍ਧਅવਿਪ੍ਪવਾਸਸੀਮੋ ਚੇ ਗਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਮਾਸੇ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ વਸਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ‘‘ਯਥਾવੁਤ੍ਤਸੇਨਾਸਨੇ વਸਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਛਾਰਤ੍ਤਮੇવ ਚੀવਰਂ ਗਾਮੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਅਨ੍ਤੋਛਾਰਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ વਸਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇવਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
653. ‘‘Gāvutato atirekappamāṇena labhatī’’ti yaṃ vuttaṃ, taṃ kathaṃ paññāyatīti ce? ‘‘Siyā ca tassa bhikkhuno kocideva paccayo tena cīvarena vippavāsāyā’’ti vacanato. Yojanappamāṇepi siyāti ce? Na, ‘‘puna gāmasīmaṃ okkamitvā vasitvā pakkamatī’’ti anāpattivāre anuññātattā. Yadi evaṃ ‘‘yojanappamāṇe na labhatī’’ti idaṃ kinti? Idaṃ nibaddhāvāsavaseneva vuttaṃ. Tattha dhutaṅgaṃ bhijjatīti? Na bhijjati, kintu na idha dhutaṅgādhikāro atthīti. Atha kasmā ‘‘ayaṃ dhutaṅgacoroti veditabbo’’ti vuttanti? Asambhavato. Kathaṃ paññāyatīti? Aṅgesu abhāvato. Dhutaṅgadharassa patirūpasenāsanadīpanato dhutaṅgadharatā tassa siddhā. Vacanappamāṇatoti ce? Na, vacanappamāṇato ca pāḷiyeva pamāṇaṃ. ‘‘Anāpatti puna gāmasīmaṃ okkamitvā vasitvā pakkamatī’’ti hi vuttaṃ. Gāmasīmā nikkhamitvā kittakaṃ kālaṃ vasitvā pakkamitabbanti ce? Punadivaseyeva, tasmā aṭṭhamo aruṇo nibaddhāvāse vā gantabbaṭṭhāne vā uṭṭhetabboti eke. Antochārattanti eke. Yāva nibaddhāvāsaṃ na kappetīti eke. Yāva maggaparissamavinodanāti eke. Sati antarāye antochārattaṃ vasati, anāpatti. Nibaddhāvāsakappane sati aruṇuggamane āpatti. Sace taṃsattamo divaso, tadaheva nikkhittacīvaraṃ gahetabbaṃ, paccuddharitabbaṃ vāti eke. Sace antarā navamaggapātubhāvena vā navagāmasannivesena vā, taṃ senāsanaṃ aṅgasampattito parihāyati. Tadaheva cīvaraṃ gahetabbaṃ vā paccuddharitabbaṃ vā. Chārattaṃ vippavasantassa ce parihāyati, anāpatti anuññātadivasattāti eke. Āpatti eva anaṅgasampattitoti eke. Yuttataraṃ panettha vicāretvā gahetabbaṃ. Sace dhutaṅgadharo hoti, gāmasīmāyaṃ avasitvā pacchimappamāṇayutte ṭhāne vasitvā pakkamitabbaṃ. Paṭhamaṃ baddhaavippavāsasīmo ce gāmo hoti, aññasmimpi māse antosīmāya vasato anāpatti. Porāṇagaṇṭhipade ‘‘yathāvuttasenāsane vasantenāpi chārattameva cīvaraṃ gāme nikkhipitabbanti adhippāyena aññaṃ antochārattampi aññampi vasato āpattiyevā’’ti vuttaṃ.
ਸਾਸਙ੍ਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੯. ਸਾਸਙ੍ਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 9. Sāsaṅkasikkhāpadaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੯. ਸਾਸਙ੍ਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੯. ਸਾਸਙ੍ਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੯. ਸਾਸਙ੍ਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 9. Sāsaṅkasikkhāpadavaṇṇanā