| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปฎิสมฺภิทามคฺคปาฬิ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
๕. สสฺสตทิฎฺฐินิเทฺทโส
5. Sassatadiṭṭhiniddeso
๑๓๘. สกฺกายวตฺถุกาย สสฺสตทิฎฺฐิยา กตเมหิ ปนฺนรสหิ อากาเรหิ อภินิเวโส โหติ? อิธ อสฺสุตวา ปุถุชฺชโน อริยานํ อทสฺสาวี อริยธมฺมสฺส อโกวิโท อริยธเมฺม อวินีโต สปฺปุริสานํ อทสฺสาวี สปฺปุริสธมฺมสฺส อโกวิโท สปฺปุริสธเมฺม อวินีโต รูปวนฺตํ วา อตฺตานํ อตฺตนิ วา รูปํ รูปสฺมิํ วา อตฺตานํฯ เวทนาวนฺตํ วา อตฺตานํ…เป.… สญฺญาวนฺตํ วา อตฺตานํ… สงฺขารวนฺตํ วา อตฺตานํ… วิญฺญาณวนฺตํ วา อตฺตานํ อตฺตนิ วา วิญฺญาณํ วิญฺญาณสฺมิํ วา อตฺตานํฯ
138. Sakkāyavatthukāya sassatadiṭṭhiyā katamehi pannarasahi ākārehi abhiniveso hoti? Idha assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpavantaṃ vā attānaṃ attani vā rūpaṃ rūpasmiṃ vā attānaṃ. Vedanāvantaṃ vā attānaṃ…pe… saññāvantaṃ vā attānaṃ… saṅkhāravantaṃ vā attānaṃ… viññāṇavantaṃ vā attānaṃ attani vā viññāṇaṃ viññāṇasmiṃ vā attānaṃ.
กถํ รูปวนฺตํ อตฺตานํ สมนุปสฺสติ? อิเธกโจฺจ เวทนํ… สญฺญํ… สงฺขาเร… วิญฺญาณํ อตฺตโต สมนุปสฺสติฯ ตสฺส เอวํ โหติ – ‘‘อยํ โข เม อตฺตาฯ โส โข ปน เม อยํ อตฺตา อิมินา รูเปน รูปวา’’ติฯ รูปวนฺตํ อตฺตานํ สมนุปสฺสติฯ เสยฺยถาปิ รุโกฺข ฉายาสมฺปโนฺน อสฺสฯ ตเมนํ ปุริโส เอวํ วเทยฺย – ‘‘อยํ รุโกฺข, อยํ ฉายา; อโญฺญ รุโกฺข, อญฺญา ฉายาฯ โส โข ปนายํ รุโกฺข อิมาย ฉายาย ฉายาวา’’ติฯ ฉายาวนฺตํ รุกฺขํ สมนุปสฺสติฯ เอวเมวํ อิเธกโจฺจ เวทนํ…เป.… อยํ ปฐมา สกฺกายวตฺถุกา สสฺสตทิฎฺฐิฯ สสฺสตทิฎฺฐิ มิจฺฉาทิฎฺฐิ…เป.… อิมานิ สโญฺญชนานิ, น จ ทิฎฺฐิโยฯ เอวํ รูปวนฺตํ อตฺตานํ สมนุปสฺสติ…เป.… สกฺกายวตฺถุกาย สสฺสตทิฎฺฐิยา อิเมหิ ปนฺนรสหิ อากาเรหิ อภินิเวโส โหติฯ
Kathaṃ rūpavantaṃ attānaṃ samanupassati? Idhekacco vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ attato samanupassati. Tassa evaṃ hoti – ‘‘ayaṃ kho me attā. So kho pana me ayaṃ attā iminā rūpena rūpavā’’ti. Rūpavantaṃ attānaṃ samanupassati. Seyyathāpi rukkho chāyāsampanno assa. Tamenaṃ puriso evaṃ vadeyya – ‘‘ayaṃ rukkho, ayaṃ chāyā; añño rukkho, aññā chāyā. So kho panāyaṃ rukkho imāya chāyāya chāyāvā’’ti. Chāyāvantaṃ rukkhaṃ samanupassati. Evamevaṃ idhekacco vedanaṃ…pe… ayaṃ paṭhamā sakkāyavatthukā sassatadiṭṭhi. Sassatadiṭṭhi micchādiṭṭhi…pe… imāni saññojanāni, na ca diṭṭhiyo. Evaṃ rūpavantaṃ attānaṃ samanupassati…pe… sakkāyavatthukāya sassatadiṭṭhiyā imehi pannarasahi ākārehi abhiniveso hoti.
สสฺสตทิฎฺฐินิเทฺทโส ปญฺจโมฯ
Sassatadiṭṭhiniddeso pañcamo.
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ปฎิสมฺภิทามคฺค-อฎฺฐกถา • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ๕. สสฺสตทิฎฺฐินิเทฺทสวณฺณนา • 5. Sassatadiṭṭhiniddesavaṇṇanā
