Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అపదాన-అట్ఠకథా • Apadāna-aṭṭhakathā |
౨. సతరంసిత్థేరఅపదానవణ్ణనా
2. Sataraṃsittheraapadānavaṇṇanā
ఉచ్చియం సేలమారుయ్హాతిఆదికం ఆయస్మతో సతరంసిత్థేరస్స అపదానం. అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే వివట్టూపనిస్సయాని పుఞ్ఞాని ఉపచినన్తో పదుముత్తరస్స భగవతో కాలే బ్రాహ్మణకులే నిబ్బత్తో విఞ్ఞుతం పత్తో సక్కటబ్యాకరణే వేదత్తయే చ పారఙ్గతో ఘరావాసం పహాయ అరఞ్ఞం పవిసిత్వా ఇసిపబ్బజ్జం పబ్బజిత్వా హిమవన్తే వాసం కప్పేసి. తస్మిం సమయే పదుముత్తరో భగవా వివేకకామతాయ ఉచ్చం ఏకం పబ్బతం ఆరుయ్హ జలితగ్గిక్ఖన్తో వియ నిసీది. తం తథానిసిన్నం భగవన్తం దిస్వా తాపసో సోమనస్సజాతో అఞ్జలిం పగ్గయ్హ అనేకేహి కారణేహి థోమేసి. సో తేన పుఞ్ఞకమ్మేన తతో చుతో ఛసు కామావచరదేవేసు దిబ్బసమ్పత్తిం అనుభవిత్వా తతో మనుస్సలోకే సతరంసీ నామ చక్కవత్తీ రాజా హుత్వా నిబ్బత్తి. తమ్పి సమ్పత్తిం అనేకక్ఖత్తుం అనుభవిత్వా ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే ఏకస్మిం కులగేహే నిబ్బత్తో పుబ్బపుఞ్ఞసమ్భారవసేన ఞాణస్స పరిపక్కత్తా సత్తవస్సికోవ పబ్బజిత్వా అరహత్తం పాపుణి.
Ucciyaṃ selamāruyhātiādikaṃ āyasmato sataraṃsittherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbatto viññutaṃ patto sakkaṭabyākaraṇe vedattaye ca pāraṅgato gharāvāsaṃ pahāya araññaṃ pavisitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā himavante vāsaṃ kappesi. Tasmiṃ samaye padumuttaro bhagavā vivekakāmatāya uccaṃ ekaṃ pabbataṃ āruyha jalitaggikkhanto viya nisīdi. Taṃ tathānisinnaṃ bhagavantaṃ disvā tāpaso somanassajāto añjaliṃ paggayha anekehi kāraṇehi thomesi. So tena puññakammena tato cuto chasu kāmāvacaradevesu dibbasampattiṃ anubhavitvā tato manussaloke sataraṃsī nāma cakkavattī rājā hutvā nibbatti. Tampi sampattiṃ anekakkhattuṃ anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kulagehe nibbatto pubbapuññasambhāravasena ñāṇassa paripakkattā sattavassikova pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇi.
౮-౯. సో ‘‘అహం కేన కమ్మేన సత్తవస్సికోవ సన్తిపదం అనుప్పత్తోస్మీ’’తి సరమానో పుబ్బకమ్మం ఞాణేన పచ్చక్ఖతో దిస్వా సోమనస్సజాతో పుబ్బచరితాపదానం ఉదానవసేన పకాసేన్తో ఉచ్చియం సేలమారుయ్హాతిఆదిమాహ. తత్థ ఉచ్చియన్తి ఉచ్చం సేలమయం పబ్బతం ఆరుయ్హ నిసీది పదుముత్తరోతి సమ్బన్ధో. పబ్బతస్సావిదూరమ్హీతి భగవతో నిసిన్నస్స పబ్బతస్స ఆసన్నట్ఠానేతి అత్థో. బ్రాహ్మణో మన్తపారగూతి మన్తసఙ్ఖాతస్స వేదత్తయస్స పారం పరియోసానం కోటిం గతో ఏకో బ్రాహ్మణోతి అత్థో, అఞ్ఞం వియ అత్తానం నిద్దిసతి అయం మన్తపారగూతి. ఉపవిట్ఠం మహావీరన్తి తస్మిం పబ్బతే నిసిన్నం వీరవన్తం జినం, కిం విసిట్ఠం? దేవదేవం సకలఛకామావచరబ్రహ్మదేవానం అతిదేవం నరాసభం నరానం ఆసతం సేట్ఠం లోకనాయకం సకలసత్తలోకం నయన్తం నిబ్బానం పాపేన్తం అహం అఞ్జలిం దసనఖసమోధానఞ్జలిపుటం సిరసి ముద్ధని పగ్గహేత్వాన పతిట్ఠపేత్వా సన్థవిం సుట్ఠుం థోమేసిన్తి సమ్బన్ధో.
8-9. So ‘‘ahaṃ kena kammena sattavassikova santipadaṃ anuppattosmī’’ti saramāno pubbakammaṃ ñāṇena paccakkhato disvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ udānavasena pakāsento ucciyaṃ selamāruyhātiādimāha. Tattha ucciyanti uccaṃ selamayaṃ pabbataṃ āruyha nisīdi padumuttaroti sambandho. Pabbatassāvidūramhīti bhagavato nisinnassa pabbatassa āsannaṭṭhāneti attho. Brāhmaṇo mantapāragūti mantasaṅkhātassa vedattayassa pāraṃ pariyosānaṃ koṭiṃ gato eko brāhmaṇoti attho, aññaṃ viya attānaṃ niddisati ayaṃ mantapāragūti. Upaviṭṭhaṃ mahāvīranti tasmiṃ pabbate nisinnaṃ vīravantaṃ jinaṃ, kiṃ visiṭṭhaṃ? Devadevaṃ sakalachakāmāvacarabrahmadevānaṃ atidevaṃ narāsabhaṃ narānaṃ āsataṃ seṭṭhaṃ lokanāyakaṃ sakalasattalokaṃ nayantaṃ nibbānaṃ pāpentaṃ ahaṃ añjaliṃ dasanakhasamodhānañjalipuṭaṃ sirasi muddhani paggahetvāna patiṭṭhapetvā santhaviṃ suṭṭhuṃ thomesinti sambandho.
౧౨. అభాసథాతి ‘‘యేనాయం అఞ్జలీ దిన్నో…పే॰… అరహా సో భవిస్సతీ’’తి బ్యాకాసి. సేసం ఉత్తానత్థమేవాతి.
12.Abhāsathāti ‘‘yenāyaṃ añjalī dinno…pe… arahā so bhavissatī’’ti byākāsi. Sesaṃ uttānatthamevāti.
సతరంసిత్థేరఅపదానవణ్ణనా సమత్తా.
Sataraṃsittheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / అపదానపాళి • Apadānapāḷi / ౨. సతరంసిత్థేరఅపదానం • 2. Sataraṃsittheraapadānaṃ