Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အပဒာန-အဋ္ဌကထာ • Apadāna-aṭṭhakathā |
၂. သတရံသိတ္ထေရအပဒာနဝဏ္ဏနာ
2. Sataraṃsittheraapadānavaṇṇanā
ဥစ္စိယံ သေလမာရုယ္ဟာတိအာဒိကံ အာယသ္မတော သတရံသိတ္ထေရသ္သ အပဒာနံ။ အယမ္ပိ ပုရိမဗုဒ္ဓေသု ကတာဓိကာရော တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ဝိဝဋ္ဋူပနိသ္သယာနိ ပုညာနိ ဥပစိနန္တော ပဒုမုတ္တရသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ ဗ္ရာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တော ဝိညုတံ ပတ္တော သက္ကဋဗ္ယာကရဏေ ဝေဒတ္တယေ စ ပာရင္ဂတော ဃရာဝာသံ ပဟာယ အရညံ ပဝိသိတ္ဝာ ဣသိပဗ္ဗဇ္ဇံ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ဟိမဝန္တေ ဝာသံ ကပ္ပေသိ။ တသ္မိံ သမယေ ပဒုမုတ္တရော ဘဂဝာ ဝိဝေကကာမတာယ ဥစ္စံ ဧကံ ပဗ္ဗတံ အာရုယ္ဟ ဇလိတဂ္ဂိက္ခန္တော ဝိယ နိသီဒိ။ တံ တထာနိသိန္နံ ဘဂဝန္တံ ဒိသ္ဝာ တာပသော သောမနသ္သဇာတော အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂယ္ဟ အနေကေဟိ ကာရဏေဟိ ထောမေသိ။ သော တေန ပုညကမ္မေန တတော စုတော ဆသု ကာမာဝစရဒေဝေသု ဒိဗ္ဗသမ္ပတ္တိံ အနုဘဝိတ္ဝာ တတော မနုသ္သလောကေ သတရံသီ နာမ စက္ကဝတ္တီ ရာဇာ ဟုတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ။ တမ္ပိ သမ္ပတ္တိံ အနေကက္ခတ္တုံ အနုဘဝိတ္ဝာ ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ ဧကသ္မိံ ကုလဂေဟေ နိဗ္ဗတ္တော ပုဗ္ဗပုညသမ္ဘာရဝသေန ဉာဏသ္သ ပရိပက္ကတ္တာ သတ္တဝသ္သိကောဝ ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။
Ucciyaṃ selamāruyhātiādikaṃ āyasmato sataraṃsittherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbatto viññutaṃ patto sakkaṭabyākaraṇe vedattaye ca pāraṅgato gharāvāsaṃ pahāya araññaṃ pavisitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā himavante vāsaṃ kappesi. Tasmiṃ samaye padumuttaro bhagavā vivekakāmatāya uccaṃ ekaṃ pabbataṃ āruyha jalitaggikkhanto viya nisīdi. Taṃ tathānisinnaṃ bhagavantaṃ disvā tāpaso somanassajāto añjaliṃ paggayha anekehi kāraṇehi thomesi. So tena puññakammena tato cuto chasu kāmāvacaradevesu dibbasampattiṃ anubhavitvā tato manussaloke sataraṃsī nāma cakkavattī rājā hutvā nibbatti. Tampi sampattiṃ anekakkhattuṃ anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kulagehe nibbatto pubbapuññasambhāravasena ñāṇassa paripakkattā sattavassikova pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇi.
၈-၉. သော ‘‘အဟံ ကေန ကမ္မေန သတ္တဝသ္သိကောဝ သန္တိပဒံ အနုပ္ပတ္တောသ္မီ’’တိ သရမာနော ပုဗ္ဗကမ္မံ ဉာဏေန ပစ္စက္ခတော ဒိသ္ဝာ သောမနသ္သဇာတော ပုဗ္ဗစရိတာပဒာနံ ဥဒာနဝသေန ပကာသေန္တော ဥစ္စိယံ သေလမာရုယ္ဟာတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ဥစ္စိယန္တိ ဥစ္စံ သေလမယံ ပဗ္ဗတံ အာရုယ္ဟ နိသီဒိ ပဒုမုတ္တရောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပဗ္ဗတသ္သာဝိဒူရမ္ဟီတိ ဘဂဝတော နိသိန္နသ္သ ပဗ္ဗတသ္သ အာသန္နဋ္ဌာနေတိ အတ္ထော။ ဗ္ရာဟ္မဏော မန္တပာရဂူတိ မန္တသင္ခာတသ္သ ဝေဒတ္တယသ္သ ပာရံ ပရိယောသာနံ ကောဋိံ ဂတော ဧကော ဗ္ရာဟ္မဏောတိ အတ္ထော, အညံ ဝိယ အတ္တာနံ နိဒ္ဒိသတိ အယံ မန္တပာရဂူတိ။ ဥပဝိဋ္ဌံ မဟာဝီရန္တိ တသ္မိံ ပဗ္ဗတေ နိသိန္နံ ဝီရဝန္တံ ဇိနံ, ကိံ ဝိသိဋ္ဌံ? ဒေဝဒေဝံ သကလဆကာမာဝစရဗ္ရဟ္မဒေဝာနံ အတိဒေဝံ နရာသဘံ နရာနံ အာသတံ သေဋ္ဌံ လောကနာယကံ သကလသတ္တလောကံ နယန္တံ နိဗ္ဗာနံ ပာပေန္တံ အဟံ အဉ္ဇလိံ ဒသနခသမောဓာနဉ္ဇလိပုဋံ သိရသိ မုဒ္ဓနိ ပဂ္ဂဟေတ္ဝာန ပတိဋ္ဌပေတ္ဝာ သန္ထဝိံ သုဋ္ဌုံ ထောမေသိန္တိ သမ္ဗန္ဓော။
8-9. So ‘‘ahaṃ kena kammena sattavassikova santipadaṃ anuppattosmī’’ti saramāno pubbakammaṃ ñāṇena paccakkhato disvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ udānavasena pakāsento ucciyaṃ selamāruyhātiādimāha. Tattha ucciyanti uccaṃ selamayaṃ pabbataṃ āruyha nisīdi padumuttaroti sambandho. Pabbatassāvidūramhīti bhagavato nisinnassa pabbatassa āsannaṭṭhāneti attho. Brāhmaṇo mantapāragūti mantasaṅkhātassa vedattayassa pāraṃ pariyosānaṃ koṭiṃ gato eko brāhmaṇoti attho, aññaṃ viya attānaṃ niddisati ayaṃ mantapāragūti. Upaviṭṭhaṃ mahāvīranti tasmiṃ pabbate nisinnaṃ vīravantaṃ jinaṃ, kiṃ visiṭṭhaṃ? Devadevaṃ sakalachakāmāvacarabrahmadevānaṃ atidevaṃ narāsabhaṃ narānaṃ āsataṃ seṭṭhaṃ lokanāyakaṃ sakalasattalokaṃ nayantaṃ nibbānaṃ pāpentaṃ ahaṃ añjaliṃ dasanakhasamodhānañjalipuṭaṃ sirasi muddhani paggahetvāna patiṭṭhapetvā santhaviṃ suṭṭhuṃ thomesinti sambandho.
၁၂. အဘာသထာတိ ‘‘ယေနာယံ အဉ္ဇလီ ဒိန္နော။ပေ.။ အရဟာ သော ဘဝိသ္သတီ’’တိ ဗ္ယာကာသိ။ သေသံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝာတိ။
12.Abhāsathāti ‘‘yenāyaṃ añjalī dinno…pe… arahā so bhavissatī’’ti byākāsi. Sesaṃ uttānatthamevāti.
သတရံသိတ္ထေရအပဒာနဝဏ္ဏနာ သမတ္တာ။
Sataraṃsittheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / အပဒာနပာဠိ • Apadānapāḷi / ၂. သတရံသိတ္ထေရအပဒာနံ • 2. Sataraṃsittheraapadānaṃ