| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අපදාන-අට්‌ඨකථා • Apadāna-aṭṭhakathā |
2. සතරංසිත්‌ථෙරඅපදානවණ්‌ණනා
2. Sataraṃsittheraapadānavaṇṇanā
උච්‌චියං සෙලමාරුය්‌හාතිආදිකං ආයස්‌මතො සතරංසිත්‌ථෙරස්‌ස අපදානං. අයම්‌පි පුරිමබුද්‌ධෙසු කතාධිකාරො තත්‌ථ තත්‌ථ භවෙ විවට්‌ටූපනිස්‌සයානි පුඤ්‌ඤානි උපචිනන්‌තො පදුමුත්‌තරස්‌ස භගවතො කාලෙ බ්‍රාහ්‌මණකුලෙ නිබ්‌බත්‌තො විඤ්‌ඤුතං පත්‌තො සක්‌කටබ්‍යාකරණෙ වෙදත්‌තයෙ ච පාරඞ්‌ගතො ඝරාවාසං පහාය අරඤ්‌ඤං පවිසිත්‌වා ඉසිපබ්‌බජ්‌ජං පබ්‌බජිත්‌වා හිමවන්‌තෙ වාසං කප්‌පෙසි. තස්‌මිං සමයෙ පදුමුත්‌තරො භගවා විවෙකකාමතාය උච්‌චං එකං පබ්‌බතං ආරුය්‌හ ජලිතග්‌ගික්‌ඛන්‌තො විය නිසීදි. තං තථානිසින්‌නං භගවන්‌තං දිස්‌වා තාපසො සොමනස්‌සජාතො අඤ්‌ජලිං පග්‌ගය්‌හ අනෙකෙහි කාරණෙහි ථොමෙසි. සො තෙන පුඤ්‌ඤකම්‌මෙන තතො චුතො ඡසු කාමාවචරදෙවෙසු දිබ්‌බසම්‌පත්‌තිං අනුභවිත්‌වා තතො මනුස්‌සලොකෙ සතරංසී නාම චක්‌කවත්‌තී රාජා හුත්‌වා නිබ්‌බත්‌ති. තම්‌පි සම්‌පත්‌තිං අනෙකක්‌ඛත්‌තුං අනුභවිත්‌වා ඉමස්‌මිං බුද්‌ධුප්‌පාදෙ එකස්‌මිං කුලගෙහෙ නිබ්‌බත්‌තො පුබ්‌බපුඤ්‌ඤසම්‌භාරවසෙන ඤාණස්‌ස පරිපක්‌කත්‌තා සත්‌තවස්‌සිකොව පබ්‌බජිත්‌වා අරහත්‌තං පාපුණි.
Ucciyaṃ selamāruyhātiādikaṃ āyasmato sataraṃsittherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbatto viññutaṃ patto sakkaṭabyākaraṇe vedattaye ca pāraṅgato gharāvāsaṃ pahāya araññaṃ pavisitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā himavante vāsaṃ kappesi. Tasmiṃ samaye padumuttaro bhagavā vivekakāmatāya uccaṃ ekaṃ pabbataṃ āruyha jalitaggikkhanto viya nisīdi. Taṃ tathānisinnaṃ bhagavantaṃ disvā tāpaso somanassajāto añjaliṃ paggayha anekehi kāraṇehi thomesi. So tena puññakammena tato cuto chasu kāmāvacaradevesu dibbasampattiṃ anubhavitvā tato manussaloke sataraṃsī nāma cakkavattī rājā hutvā nibbatti. Tampi sampattiṃ anekakkhattuṃ anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kulagehe nibbatto pubbapuññasambhāravasena ñāṇassa paripakkattā sattavassikova pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇi.
8-9. සො ‘‘අහං කෙන කම්‌මෙන සත්‌තවස්‌සිකොව සන්‌තිපදං අනුප්‌පත්‌තොස්‌මී’’ති සරමානො පුබ්‌බකම්‌මං ඤාණෙන පච්‌චක්‌ඛතො දිස්‌වා සොමනස්‌සජාතො පුබ්‌බචරිතාපදානං උදානවසෙන පකාසෙන්‌තො උච්‌චියං සෙලමාරුය්‌හාතිආදිමාහ. තත්‌ථ උච්‌චියන්‌ති උච්‌චං සෙලමයං පබ්‌බතං ආරුය්‌හ නිසීදි පදුමුත්‌තරොති සම්‌බන්‌ධො. පබ්‌බතස්‌සාවිදූරම්‌හීති භගවතො නිසින්‌නස්‌ස පබ්‌බතස්‌ස ආසන්‌නට්‌ඨානෙති අත්‌ථො. බ්‍රාහ්‌මණො මන්‌තපාරගූති මන්‌තසඞ්‌ඛාතස්‌ස වෙදත්‌තයස්‌ස පාරං පරියොසානං කොටිං ගතො එකො බ්‍රාහ්‌මණොති අත්‌ථො, අඤ්‌ඤං විය අත්‌තානං නිද්‌දිසති අයං මන්‌තපාරගූති. උපවිට්‌ඨං මහාවීරන්‌ති තස්‌මිං පබ්‌බතෙ නිසින්‌නං වීරවන්‌තං ජිනං, කිං විසිට්‌ඨං? දෙවදෙවං සකලඡකාමාවචරබ්‍රහ්‌මදෙවානං අතිදෙවං නරාසභං නරානං ආසතං සෙට්‌ඨං ලොකනායකං සකලසත්‌තලොකං නයන්‌තං නිබ්‌බානං පාපෙන්‌තං අහං අඤ්‌ජලිං දසනඛසමොධානඤ්‌ජලිපුටං සිරසි මුද්‌ධනි පග්‌ගහෙත්‌වාන පතිට්‌ඨපෙත්‌වා සන්‌ථවිං සුට්‌ඨුං ථොමෙසින්‌ති සම්‌බන්‌ධො.
8-9. So ‘‘ahaṃ kena kammena sattavassikova santipadaṃ anuppattosmī’’ti saramāno pubbakammaṃ ñāṇena paccakkhato disvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ udānavasena pakāsento ucciyaṃ selamāruyhātiādimāha. Tattha ucciyanti uccaṃ selamayaṃ pabbataṃ āruyha nisīdi padumuttaroti sambandho. Pabbatassāvidūramhīti bhagavato nisinnassa pabbatassa āsannaṭṭhāneti attho. Brāhmaṇo mantapāragūti mantasaṅkhātassa vedattayassa pāraṃ pariyosānaṃ koṭiṃ gato eko brāhmaṇoti attho, aññaṃ viya attānaṃ niddisati ayaṃ mantapāragūti. Upaviṭṭhaṃ mahāvīranti tasmiṃ pabbate nisinnaṃ vīravantaṃ jinaṃ, kiṃ visiṭṭhaṃ? Devadevaṃ sakalachakāmāvacarabrahmadevānaṃ atidevaṃ narāsabhaṃ narānaṃ āsataṃ seṭṭhaṃ lokanāyakaṃ sakalasattalokaṃ nayantaṃ nibbānaṃ pāpentaṃ ahaṃ añjaliṃ dasanakhasamodhānañjalipuṭaṃ sirasi muddhani paggahetvāna patiṭṭhapetvā santhaviṃ suṭṭhuṃ thomesinti sambandho.
12. අභාසථාති ‘‘යෙනායං අඤ්‌ජලී දින්‌නො…පෙ.… අරහා සො භවිස්‌සතී’’ති බ්‍යාකාසි. සෙසං උත්‌තානත්‌ථමෙවාති.
12.Abhāsathāti ‘‘yenāyaṃ añjalī dinno…pe… arahā so bhavissatī’’ti byākāsi. Sesaṃ uttānatthamevāti.
සතරංසිත්‌ථෙරඅපදානවණ්‌ණනා සමත්‌තා.
Sataraṃsittheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / අපදානපාළි • Apadānapāḷi / 2. සතරංසිත්‌ථෙරඅපදානං • 2. Sataraṃsittheraapadānaṃ
