Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അപദാന-അട്ഠകഥാ • Apadāna-aṭṭhakathā |
൨. സതരംസിത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ
2. Sataraṃsittheraapadānavaṇṇanā
ഉച്ചിയം സേലമാരുയ്ഹാതിആദികം ആയസ്മതോ സതരംസിത്ഥേരസ്സ അപദാനം. അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ വിവട്ടൂപനിസ്സയാനി പുഞ്ഞാനി ഉപചിനന്തോ പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോ കാലേ ബ്രാഹ്മണകുലേ നിബ്ബത്തോ വിഞ്ഞുതം പത്തോ സക്കടബ്യാകരണേ വേദത്തയേ ച പാരങ്ഗതോ ഘരാവാസം പഹായ അരഞ്ഞം പവിസിത്വാ ഇസിപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ ഹിമവന്തേ വാസം കപ്പേസി. തസ്മിം സമയേ പദുമുത്തരോ ഭഗവാ വിവേകകാമതായ ഉച്ചം ഏകം പബ്ബതം ആരുയ്ഹ ജലിതഗ്ഗിക്ഖന്തോ വിയ നിസീദി. തം തഥാനിസിന്നം ഭഗവന്തം ദിസ്വാ താപസോ സോമനസ്സജാതോ അഞ്ജലിം പഗ്ഗയ്ഹ അനേകേഹി കാരണേഹി ഥോമേസി. സോ തേന പുഞ്ഞകമ്മേന തതോ ചുതോ ഛസു കാമാവചരദേവേസു ദിബ്ബസമ്പത്തിം അനുഭവിത്വാ തതോ മനുസ്സലോകേ സതരംസീ നാമ ചക്കവത്തീ രാജാ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി. തമ്പി സമ്പത്തിം അനേകക്ഖത്തും അനുഭവിത്വാ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ ഏകസ്മിം കുലഗേഹേ നിബ്ബത്തോ പുബ്ബപുഞ്ഞസമ്ഭാരവസേന ഞാണസ്സ പരിപക്കത്താ സത്തവസ്സികോവ പബ്ബജിത്വാ അരഹത്തം പാപുണി.
Ucciyaṃ selamāruyhātiādikaṃ āyasmato sataraṃsittherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbatto viññutaṃ patto sakkaṭabyākaraṇe vedattaye ca pāraṅgato gharāvāsaṃ pahāya araññaṃ pavisitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā himavante vāsaṃ kappesi. Tasmiṃ samaye padumuttaro bhagavā vivekakāmatāya uccaṃ ekaṃ pabbataṃ āruyha jalitaggikkhanto viya nisīdi. Taṃ tathānisinnaṃ bhagavantaṃ disvā tāpaso somanassajāto añjaliṃ paggayha anekehi kāraṇehi thomesi. So tena puññakammena tato cuto chasu kāmāvacaradevesu dibbasampattiṃ anubhavitvā tato manussaloke sataraṃsī nāma cakkavattī rājā hutvā nibbatti. Tampi sampattiṃ anekakkhattuṃ anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kulagehe nibbatto pubbapuññasambhāravasena ñāṇassa paripakkattā sattavassikova pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇi.
൮-൯. സോ ‘‘അഹം കേന കമ്മേന സത്തവസ്സികോവ സന്തിപദം അനുപ്പത്തോസ്മീ’’തി സരമാനോ പുബ്ബകമ്മം ഞാണേന പച്ചക്ഖതോ ദിസ്വാ സോമനസ്സജാതോ പുബ്ബചരിതാപദാനം ഉദാനവസേന പകാസേന്തോ ഉച്ചിയം സേലമാരുയ്ഹാതിആദിമാഹ. തത്ഥ ഉച്ചിയന്തി ഉച്ചം സേലമയം പബ്ബതം ആരുയ്ഹ നിസീദി പദുമുത്തരോതി സമ്ബന്ധോ. പബ്ബതസ്സാവിദൂരമ്ഹീതി ഭഗവതോ നിസിന്നസ്സ പബ്ബതസ്സ ആസന്നട്ഠാനേതി അത്ഥോ. ബ്രാഹ്മണോ മന്തപാരഗൂതി മന്തസങ്ഖാതസ്സ വേദത്തയസ്സ പാരം പരിയോസാനം കോടിം ഗതോ ഏകോ ബ്രാഹ്മണോതി അത്ഥോ, അഞ്ഞം വിയ അത്താനം നിദ്ദിസതി അയം മന്തപാരഗൂതി. ഉപവിട്ഠം മഹാവീരന്തി തസ്മിം പബ്ബതേ നിസിന്നം വീരവന്തം ജിനം, കിം വിസിട്ഠം? ദേവദേവം സകലഛകാമാവചരബ്രഹ്മദേവാനം അതിദേവം നരാസഭം നരാനം ആസതം സേട്ഠം ലോകനായകം സകലസത്തലോകം നയന്തം നിബ്ബാനം പാപേന്തം അഹം അഞ്ജലിം ദസനഖസമോധാനഞ്ജലിപുടം സിരസി മുദ്ധനി പഗ്ഗഹേത്വാന പതിട്ഠപേത്വാ സന്ഥവിം സുട്ഠും ഥോമേസിന്തി സമ്ബന്ധോ.
8-9. So ‘‘ahaṃ kena kammena sattavassikova santipadaṃ anuppattosmī’’ti saramāno pubbakammaṃ ñāṇena paccakkhato disvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ udānavasena pakāsento ucciyaṃ selamāruyhātiādimāha. Tattha ucciyanti uccaṃ selamayaṃ pabbataṃ āruyha nisīdi padumuttaroti sambandho. Pabbatassāvidūramhīti bhagavato nisinnassa pabbatassa āsannaṭṭhāneti attho. Brāhmaṇo mantapāragūti mantasaṅkhātassa vedattayassa pāraṃ pariyosānaṃ koṭiṃ gato eko brāhmaṇoti attho, aññaṃ viya attānaṃ niddisati ayaṃ mantapāragūti. Upaviṭṭhaṃ mahāvīranti tasmiṃ pabbate nisinnaṃ vīravantaṃ jinaṃ, kiṃ visiṭṭhaṃ? Devadevaṃ sakalachakāmāvacarabrahmadevānaṃ atidevaṃ narāsabhaṃ narānaṃ āsataṃ seṭṭhaṃ lokanāyakaṃ sakalasattalokaṃ nayantaṃ nibbānaṃ pāpentaṃ ahaṃ añjaliṃ dasanakhasamodhānañjalipuṭaṃ sirasi muddhani paggahetvāna patiṭṭhapetvā santhaviṃ suṭṭhuṃ thomesinti sambandho.
൧൨. അഭാസഥാതി ‘‘യേനായം അഞ്ജലീ ദിന്നോ…പേ॰… അരഹാ സോ ഭവിസ്സതീ’’തി ബ്യാകാസി. സേസം ഉത്താനത്ഥമേവാതി.
12.Abhāsathāti ‘‘yenāyaṃ añjalī dinno…pe… arahā so bhavissatī’’ti byākāsi. Sesaṃ uttānatthamevāti.
സതരംസിത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ സമത്താ.
Sataraṃsittheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / അപദാനപാളി • Apadānapāḷi / ൨. സതരംസിത്ഥേരഅപദാനം • 2. Sataraṃsittheraapadānaṃ