Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పటిసమ్భిదామగ్గపాళి • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
౮. సతిపట్ఠానకథా
8. Satipaṭṭhānakathā
౩౪. సావత్థినిదానం . ‘‘చత్తారోమే , భిక్ఖవే, సతిపట్ఠానా. కతమే చత్తారో? ఇధ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు కాయే కాయానుపస్సీ విహరతి ఆతాపీ సమ్పజానో సతిమా, వినేయ్య లోకే అభిజ్ఝాదోమనస్సం. వేదనాసు…పే॰… చిత్తే… ధమ్మేసు ధమ్మానుపస్సీ విహరతి ఆతాపీ సమ్పజానో సతిమా, వినేయ్య లోకే అభిజ్ఝాదోమనస్సం. ఇమే ఖో, భిక్ఖవే, చత్తారో సతిపట్ఠానా’’తి.
34. Sāvatthinidānaṃ . ‘‘Cattārome , bhikkhave, satipaṭṭhānā. Katame cattāro? Idha, bhikkhave, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Vedanāsu…pe… citte… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Ime kho, bhikkhave, cattāro satipaṭṭhānā’’ti.
౩౫. [క] కథం కాయే కాయానుపస్సీ విహరతి? ఇధేకచ్చో పథవీకాయం అనిచ్చతో అనుపస్సతి, నో నిచ్చతో; దుక్ఖతో అనుపస్సతి, నో సుఖతో; అనత్తతో అనుపస్సతి, నో అత్తతో; నిబ్బిన్దతి, నో నన్దతి; విరజ్జతి, నో రజ్జతి; నిరోధేతి, నో సముదేతి, పటినిస్సజ్జతి, నో ఆదియతి . అనిచ్చతో అనుపస్సన్తో నిచ్చసఞ్ఞం పజహతి, దుక్ఖతో అనుపస్సన్తో సుఖసఞ్ఞం పజహతి, అనత్తతో అనుపస్సన్తో అత్తసఞ్ఞం పజహతి, నిబ్బిన్దన్తో నన్దిం పజహతి, విరజ్జన్తో రాగం పజహతి, నిరోధేన్తో సముదయం పజహతి, పటినిస్సజ్జన్తో ఆదానం పజహతి. ఇమేహి సత్తహి ఆకారేహి కాయం అనుపస్సతి. కాయో ఉపట్ఠానం, నో సతి. సతి ఉపట్ఠానఞ్చేవ సతి చ. తాయ సతియా తేన ఞాణేన తం కాయం అనుపస్సతి. తేన వుచ్చతి – ‘‘కాయే కాయానుపస్సనాసతిపట్ఠానా’’.
35. [Ka] kathaṃ kāye kāyānupassī viharati? Idhekacco pathavīkāyaṃ aniccato anupassati, no niccato; dukkhato anupassati, no sukhato; anattato anupassati, no attato; nibbindati, no nandati; virajjati, no rajjati; nirodheti, no samudeti, paṭinissajjati, no ādiyati . Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati, dukkhato anupassanto sukhasaññaṃ pajahati, anattato anupassanto attasaññaṃ pajahati, nibbindanto nandiṃ pajahati, virajjanto rāgaṃ pajahati, nirodhento samudayaṃ pajahati, paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati. Imehi sattahi ākārehi kāyaṃ anupassati. Kāyo upaṭṭhānaṃ, no sati. Sati upaṭṭhānañceva sati ca. Tāya satiyā tena ñāṇena taṃ kāyaṃ anupassati. Tena vuccati – ‘‘kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānā’’.
భావనాతి చతస్సో భావనా – తత్థ జాతానం ధమ్మానం అనతివత్తనట్ఠేన భావనా, ఇన్ద్రియానం ఏకరసట్ఠేన భావనా, తదుపగవీరియవాహనట్ఠేన భావనా, ఆసేవనట్ఠేన భావనా.
Bhāvanāti catasso bhāvanā – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā.
ఇధేకచ్చో ఆపోకాయం…పే॰… తేజోకాయం… వాయోకాయం… కేసకాయం… లోమకాయం… ఛవికాయం… చమ్మకాయం… మంసకాయం… రుధిరకాయం… న్హారుకాయం 1 … అట్ఠికాయం… అట్ఠిమిఞ్జకాయం అనిచ్చతో అనుపస్సతి, నో నిచ్చతో; దుక్ఖతో అనుపస్సతి, నో సుఖతో ; అనత్తతో అనుపస్సతి, నో అత్తతో; నిబ్బిన్దతి, నో నన్దతి; విరజ్జతి, నో రజ్జతి, నిరోధేతి, నో సముదేతి; పటినిస్సజ్జతి, నో ఆదియతి. అనిచ్చతో అనుపస్సన్తో నిచ్చసఞ్ఞం పజహతి, దుక్ఖతో అనుపస్సన్తో సుఖసఞ్ఞం పజహతి, అనత్తతో అనుపస్సన్తో అత్తసఞ్ఞం పజహతి, నిబ్బిన్దన్తో నన్దిం పజహతి, విరజ్జన్తో రాగం పజహతి, నిరోధేన్తో సముదయం పజహతి, పటినిస్సజ్జన్తో ఆదానం పజహతి . ఇమేహి సత్తహి ఆకారేహి కాయం అనుపస్సతి. కాయో ఉపట్ఠానం, నో సతి. సతి ఉపట్ఠానఞ్చేవ సతి చ. తాయ సతియా తేన ఞాణేన తం కాయం అనుపస్సతి. తేన వుచ్చతి – ‘‘కాయే కాయానుపస్సనాసతిపట్ఠానా’’.
Idhekacco āpokāyaṃ…pe… tejokāyaṃ… vāyokāyaṃ… kesakāyaṃ… lomakāyaṃ… chavikāyaṃ… cammakāyaṃ… maṃsakāyaṃ… rudhirakāyaṃ… nhārukāyaṃ 2 … aṭṭhikāyaṃ… aṭṭhimiñjakāyaṃ aniccato anupassati, no niccato; dukkhato anupassati, no sukhato ; anattato anupassati, no attato; nibbindati, no nandati; virajjati, no rajjati, nirodheti, no samudeti; paṭinissajjati, no ādiyati. Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati, dukkhato anupassanto sukhasaññaṃ pajahati, anattato anupassanto attasaññaṃ pajahati, nibbindanto nandiṃ pajahati, virajjanto rāgaṃ pajahati, nirodhento samudayaṃ pajahati, paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati . Imehi sattahi ākārehi kāyaṃ anupassati. Kāyo upaṭṭhānaṃ, no sati. Sati upaṭṭhānañceva sati ca. Tāya satiyā tena ñāṇena taṃ kāyaṃ anupassati. Tena vuccati – ‘‘kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhānā’’.
భావనాతి చతస్సో భావనా – తత్థ జాతానం ధమ్మానం అనతివత్తనట్ఠేన భావనా, ఇన్ద్రియానం ఏకరసట్ఠేన భావనా, తదుపగవీరియవాహనట్ఠేన భావనా, ఆసేవనట్ఠేన భావనా. ఏవం కాయే కాయానుపస్సీ విహరతి.
Bhāvanāti catasso bhāvanā – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā. Evaṃ kāye kāyānupassī viharati.
[ఖ] కథం వేదనాసు వేదనానుపస్సీ విహరతి? ఇధేకచ్చో సుఖం వేదనం అనిచ్చతో అనుపస్సతి, నో నిచ్చతో…పే॰… పటినిస్సజ్జతి, నో ఆదియతి. అనిచ్చతో అనుపస్సన్తో నిచ్చసఞ్ఞం పజహతి…పే॰… పటినిస్సజ్జన్తో ఆదానం పజహతి. ఇమేహి సత్తహి ఆకారేహి వేదనం అనుపస్సతి. వేదనా ఉపట్ఠానం, నో సతి. సతి ఉపట్ఠానఞ్చేవ సతి చ. తాయ సతియా తేన ఞాణేన తం వేదనం అనుపస్సతి. తేన వుచ్చతి – ‘‘వేదనాసు వేదనానుపస్సనాసతిపట్ఠానా’’.
[Kha] kathaṃ vedanāsu vedanānupassī viharati? Idhekacco sukhaṃ vedanaṃ aniccato anupassati, no niccato…pe… paṭinissajjati, no ādiyati. Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati…pe… paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati. Imehi sattahi ākārehi vedanaṃ anupassati. Vedanā upaṭṭhānaṃ, no sati. Sati upaṭṭhānañceva sati ca. Tāya satiyā tena ñāṇena taṃ vedanaṃ anupassati. Tena vuccati – ‘‘vedanāsu vedanānupassanāsatipaṭṭhānā’’.
భావనాతి చతస్సో భావనా…పే॰… ఆసేవనట్ఠేన భావనా…పే॰… ఇధేకచ్చో దుక్ఖం వేదనం…పే॰… అదుక్ఖమసుఖం వేదనం… సామిసం సుఖం వేదనం… నిరామిసం సుఖం వేదనం… సామిసం దుక్ఖం వేదనం… నిరామిసం దుక్ఖం వేదనం… సామిసం అదుక్ఖమసుఖం వేదనం… నిరామిసం అదుక్ఖమసుఖం వేదనం… చక్ఖుసమ్ఫస్సజం వేదనం… సోతసమ్ఫస్సజం వేదనం… ఘానసమ్ఫస్సజం వేదనం… జివ్హాసమ్ఫస్సజం వేదనం… కాయసమ్ఫస్సజం వేదనం… మనోసమ్ఫస్సజం వేదనం అనిచ్చతో అనుపస్సతి, నో నిచ్చతో…పే॰… పటినిస్సజ్జతి, నో ఆదియతి. అనిచ్చతో అనుపస్సన్తో నిచ్చసఞ్ఞం పజహతి…పే॰… పటినిస్సజ్జన్తో ఆదానం పజహతి. ఇమేహి సత్తహి ఆకారేహి వేదనం అనుపస్సతి. వేదనా ఉపట్ఠానం, నో సతి. సతి ఉపట్ఠానఞ్చేవ సతి చ. తాయ సతియా తేన ఞాణేన తం వేదనం అనుపస్సతి. తేన వుచ్చతి – ‘‘వేదనాసు వేదనానుపస్సనాసతిపట్ఠానా’’.
Bhāvanāti catasso bhāvanā…pe… āsevanaṭṭhena bhāvanā…pe… idhekacco dukkhaṃ vedanaṃ…pe… adukkhamasukhaṃ vedanaṃ… sāmisaṃ sukhaṃ vedanaṃ… nirāmisaṃ sukhaṃ vedanaṃ… sāmisaṃ dukkhaṃ vedanaṃ… nirāmisaṃ dukkhaṃ vedanaṃ… sāmisaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ… nirāmisaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ… cakkhusamphassajaṃ vedanaṃ… sotasamphassajaṃ vedanaṃ… ghānasamphassajaṃ vedanaṃ… jivhāsamphassajaṃ vedanaṃ… kāyasamphassajaṃ vedanaṃ… manosamphassajaṃ vedanaṃ aniccato anupassati, no niccato…pe… paṭinissajjati, no ādiyati. Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati…pe… paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati. Imehi sattahi ākārehi vedanaṃ anupassati. Vedanā upaṭṭhānaṃ, no sati. Sati upaṭṭhānañceva sati ca. Tāya satiyā tena ñāṇena taṃ vedanaṃ anupassati. Tena vuccati – ‘‘vedanāsu vedanānupassanāsatipaṭṭhānā’’.
భావనాతి చతస్సో భావనా…పే॰… ఏవం వేదనాసు వేదనానుపస్సీ విహరతి.
Bhāvanāti catasso bhāvanā…pe… evaṃ vedanāsu vedanānupassī viharati.
[గ] కథం చిత్తే చిత్తానుపస్సీ విహరతి? ఇధేకచ్చో సరాగం చిత్తం అనిచ్చతో అనుపస్సతి, నో నిచ్చతో…పే॰… పటినిస్సజ్జతి, నో ఆదియతి. అనిచ్చతో అనుపస్సన్తో నిచ్చసఞ్ఞం పజహతి…పే॰… పటినిస్సజ్జన్తో ఆదానం పజహతి . ఇమేహి సత్తహి ఆకారేహి చిత్తం అనుపస్సతి. చిత్తం ఉపట్ఠానం, నో సతి. సతి ఉపట్ఠానఞ్చేవ సతి చ. తాయ సతియా తేన ఞాణేన తం చిత్తం అనుపస్సతి. తేన వుచ్చతి – ‘‘చిత్తే చిత్తానుపస్సనాసతిపట్ఠానా’’.
[Ga] kathaṃ citte cittānupassī viharati? Idhekacco sarāgaṃ cittaṃ aniccato anupassati, no niccato…pe… paṭinissajjati, no ādiyati. Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati…pe… paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati . Imehi sattahi ākārehi cittaṃ anupassati. Cittaṃ upaṭṭhānaṃ, no sati. Sati upaṭṭhānañceva sati ca. Tāya satiyā tena ñāṇena taṃ cittaṃ anupassati. Tena vuccati – ‘‘citte cittānupassanāsatipaṭṭhānā’’.
భావనాతి చతస్సో భావనా…పే॰… ఆసేవనట్ఠేన భావనా.
Bhāvanāti catasso bhāvanā…pe… āsevanaṭṭhena bhāvanā.
ఇధేకచ్చో వీతరాగం చిత్తం…పే॰… సదోసం చిత్తం… వీతదోసం చిత్తం… సమోహం చిత్తం… వీతమోహం చిత్తం… సంఖిత్తం చిత్తం… విక్ఖిత్తం చిత్తం… మహగ్గతం చిత్తం… అమహగ్గతం చిత్తం… సఉత్తరం చిత్తం… అనుత్తరం చిత్తం… సమాహితం చిత్తం… అసమాహితం చిత్తం… విముత్తం చిత్తం… అవిముత్తం చిత్తం… చక్ఖువిఞ్ఞాణం… సోతవిఞ్ఞాణం… ఘానవిఞ్ఞాణం… జివ్హావిఞ్ఞాణం… కాయవిఞ్ఞాణం… మనోవిఞ్ఞాణం అనిచ్చతో అనుపస్సతి, నో నిచ్చతో…పే॰… పటినిస్సజ్జతి, నో ఆదియతి. అనిచ్చతో అనుపస్సన్తో నిచ్చసఞ్ఞం పజహతి…పే॰… పటినిస్సజ్జన్తో ఆదానం పజహతి. ఇమేహి సత్తహి ఆకారేహి చిత్తం అనుపస్సతి. చిత్తం ఉపట్ఠానం, నో సతి. సతి ఉపట్ఠానఞ్చేవ సతి చ. తాయ సతియా తేన ఞాణేన తం చిత్తం అనుపస్సతి. తేన వుచ్చతి – ‘‘చిత్తే చిత్తానుపస్సనాసతిపట్ఠానా’’.
Idhekacco vītarāgaṃ cittaṃ…pe… sadosaṃ cittaṃ… vītadosaṃ cittaṃ… samohaṃ cittaṃ… vītamohaṃ cittaṃ… saṃkhittaṃ cittaṃ… vikkhittaṃ cittaṃ… mahaggataṃ cittaṃ… amahaggataṃ cittaṃ… sauttaraṃ cittaṃ… anuttaraṃ cittaṃ… samāhitaṃ cittaṃ… asamāhitaṃ cittaṃ… vimuttaṃ cittaṃ… avimuttaṃ cittaṃ… cakkhuviññāṇaṃ… sotaviññāṇaṃ… ghānaviññāṇaṃ… jivhāviññāṇaṃ… kāyaviññāṇaṃ… manoviññāṇaṃ aniccato anupassati, no niccato…pe… paṭinissajjati, no ādiyati. Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati…pe… paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati. Imehi sattahi ākārehi cittaṃ anupassati. Cittaṃ upaṭṭhānaṃ, no sati. Sati upaṭṭhānañceva sati ca. Tāya satiyā tena ñāṇena taṃ cittaṃ anupassati. Tena vuccati – ‘‘citte cittānupassanāsatipaṭṭhānā’’.
భావనాతి చతస్సో భావనా…పే॰… ఆసేవనట్ఠేన భావనా. ఏవం చిత్తే చిత్తానుపస్సీ విహరతి.
Bhāvanāti catasso bhāvanā…pe… āsevanaṭṭhena bhāvanā. Evaṃ citte cittānupassī viharati.
[ఘ] కథం ధమ్మేసు ధమ్మానుపస్సీ విహరతి? ఇధేకచ్చో ఠపేత్వా కాయం ఠపేత్వా వేదనం ఠపేత్వా చిత్తం తదవసేసే ధమ్మే అనిచ్చతో అనుపస్సతి, నో నిచ్చతో; దుక్ఖతో అనుపస్సతి, నో సుఖతో; అనత్తతో అనుపస్సతి, నో అత్తతో; నిబ్బిన్దతి, నో నన్దతి; విరజ్జతి, నో రజ్జతి; నిరోధేతి, నో సముదేతి; పటినిస్సజ్జతి, నో ఆదియతి. అనిచ్చతో అనుపస్సన్తో నిచ్చసఞ్ఞం పజహతి, దుక్ఖతో అనుపస్సన్తో సుఖసఞ్ఞం పజహతి, అనత్తతో అనుపస్సన్తో అత్తసఞ్ఞం పజహతి, నిబ్బిన్దన్తో నన్దిం పజహతి, విరజ్జన్తో రాగం పజహతి, నిరోధేన్తో సముదయం పజహతి, పటినిస్సజ్జన్తో ఆదానం పజహతి. ఇమేహి సత్తహి ఆకారేహి తే ధమ్మే అనుపస్సతి. ధమ్మా ఉపట్ఠానం, నో సతి. సతి ఉపట్ఠానఞ్చేవ సతి చ. తాయ సతియా తేన ఞాణేన తే ధమ్మే అనుపస్సతి. తేన వుచ్చతి – ‘‘ధమ్మేసు ధమ్మానుపస్సనాసతిపట్ఠానా’’.
[Gha] kathaṃ dhammesu dhammānupassī viharati? Idhekacco ṭhapetvā kāyaṃ ṭhapetvā vedanaṃ ṭhapetvā cittaṃ tadavasese dhamme aniccato anupassati, no niccato; dukkhato anupassati, no sukhato; anattato anupassati, no attato; nibbindati, no nandati; virajjati, no rajjati; nirodheti, no samudeti; paṭinissajjati, no ādiyati. Aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahati, dukkhato anupassanto sukhasaññaṃ pajahati, anattato anupassanto attasaññaṃ pajahati, nibbindanto nandiṃ pajahati, virajjanto rāgaṃ pajahati, nirodhento samudayaṃ pajahati, paṭinissajjanto ādānaṃ pajahati. Imehi sattahi ākārehi te dhamme anupassati. Dhammā upaṭṭhānaṃ, no sati. Sati upaṭṭhānañceva sati ca. Tāya satiyā tena ñāṇena te dhamme anupassati. Tena vuccati – ‘‘dhammesu dhammānupassanāsatipaṭṭhānā’’.
భావనాతి చతస్సో భావనా – తత్థ జాతానం ధమ్మానం అనతివత్తనట్ఠేన భావనా, ఇన్ద్రియానం ఏకరసట్ఠేన భావనా, తదుపగవీరియవాహనట్ఠేన భావనా, ఆసేవనట్ఠేన భావనా. ఏవం ధమ్మేసు ధమ్మానుపస్సీ విహరతీతి.
Bhāvanāti catasso bhāvanā – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā. Evaṃ dhammesu dhammānupassī viharatīti.
సతిపట్ఠానకథా నిట్ఠితా.
Satipaṭṭhānakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / పటిసమ్భిదామగ్గ-అట్ఠకథా • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / సతిపట్ఠానకథావణ్ణనా • Satipaṭṭhānakathāvaṇṇanā