Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
੮. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
8. Satipaṭṭhānakathāvaṇṇanā
੩੦੧. ਇਦਾਨਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਕਥਾ ਹੋਤਿ। ‘‘ਤਤ੍ਥ – ਚਤੁਨ੍ਨਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੫.੪੦੮) ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸਂਯੁਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਯੇਸਂ ਕਾਯਾਦਯੋ ਸਤਿਯਾ ਆਰਮ੍ਮਣਧਮ੍ਮੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਏਤਰਹਿ ਅਨ੍ਧਕਾਨਂ। ਅਨ੍ਧਕਾ ਨਾਮ ਪੁਬ੍ਬਸੇਲਿਯਾ, ਅਪਰਸੇਲਿਯਾ, ਰਾਜਗਿਰਿਯਾ, ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਿਕਾਤਿ ਇਮੇ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨਿਕਾਯਾ। ਤੇਸਂ ਲਦ੍ਧਿવਿવੇਚਨਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ, ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਪਰવਾਦਿਸ੍ਸ। ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ ਏਤੇਸੂਤਿ ਪਟ੍ਠਾਨਾ । ਕਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ? ਸਤਿ। ਸਤਿਯਾ ਪਟ੍ਠਾਨਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥੇਨ ਸਤਿਗੋਚਰਾਪਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ। ‘‘ਪਤਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀਤਿ ਪਟ੍ਠਾਨਾ। ਕਾ ਪਤਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ? ਸਤਿਯੋ। ਸਤਿਯੋવ ਪਟ੍ਠਾਨਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥੇਨ ਸਤਿਯੋવ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍વੇਪਿ વਾਦਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਯੇ ਪਨ ਤਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਪਹਾਯ ਏਕਨ੍ਤੇਨੇવ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ, ਆਰਮ੍ਮਣવਸੇਨ ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਪਰવਾਦਿਸ੍ਸ। ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਤੀਤਿ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਤਿਸਭਾવਾਭਾવਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਤਸ੍ਸੇવ। ਤਤ੍ਥ ਖਯਗਾਮੀਤਿਆਦੀਨਿ ਮਗ੍ਗવਿਸੇਸਨਾਨਿ। ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗੋ ਹਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਖਯਭੂਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਖਯਗਾਮੀ। ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਬੋਧਗਾਮੀ। વਟ੍ਟਂ ਅਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਪਚਯਗਾਮੀ। ਏવਮੇਤੇਹਿ ਪਦੇਹਿ ‘‘ਕਿਂ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏવਰੂਪੋ ਤੇ ਏਕਾਯਨੋ ਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਅਨਾਸવਾ ਅਸਂਯੋਜਨਿਯਾਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਭਾવਂ ਪੁਚ੍ਛਨਤ੍ਥਾਯ વੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤੀਤਿਆਦੀਨਿ ਪਭੇਦਪੁਚ੍ਛਾવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਾਨਿ।
301. Idāni satipaṭṭhānakathā hoti. ‘‘Tattha – catunnaṃ, bhikkhave, satipaṭṭhānānaṃ samudayañca atthaṅgamañca desessāmī’’ti (saṃ. ni. 5.408) satipaṭṭhānasaṃyutte vuttanayeneva yesaṃ kāyādayo satiyā ārammaṇadhamme gahetvā ‘‘sabbe dhammā satipaṭṭhānā’’ti laddhi, seyyathāpi etarahi andhakānaṃ. Andhakā nāma pubbaseliyā, aparaseliyā, rājagiriyā, siddhatthikāti ime pacchā uppannanikāyā. Tesaṃ laddhivivecanatthaṃ pucchā sakavādissa, paṭiññā paravādissa. Tattha yasmā ‘‘patiṭṭhāti etesūti paṭṭhānā. Kā patiṭṭhāti? Sati. Satiyā paṭṭhānā satipaṭṭhānā’’ti iminā atthena satigocarāpi satipaṭṭhānā. ‘‘Patiṭṭhahantīti paṭṭhānā. Kā patiṭṭhahanti? Satiyo. Satiyova paṭṭhānā satipaṭṭhānā’’ti iminā atthena satiyova satipaṭṭhānā. Tasmā dvepi vādā pariyāyena yujjanti. Ye pana taṃ pariyāyaṃ pahāya ekanteneva ‘‘sabbe dhammā satipaṭṭhānā’’ti vadanti, te sandhāya pucchā sakavādissa, ārammaṇavasena paṭiññā paravādissa. Sabbe dhammā satīti anuyuttassa pana sabbesaṃ satisabhāvābhāvato paṭikkhepo tasseva. Tattha khayagāmītiādīni maggavisesanāni. Ekāyanamaggo hi kilesānaṃ khayabhūtaṃ nibbānaṃ gacchatīti khayagāmī. Cattāri saccāni bujjhanto gacchatīti bodhagāmī. Vaṭṭaṃ apacinanto gacchatīti apacayagāmī. Evametehi padehi ‘‘kiṃ te sabbe dhammā evarūpo te ekāyano maggo hotī’’ti pucchati. Anāsavā asaṃyojaniyātiādīnipi lokuttarabhāvaṃ pucchanatthāya vuttāni. Buddhānussatītiādīni pabhedapucchāvasena vuttāni.
ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਭੇਦਪੁਚ੍ਛਾવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਸਤਿવਸੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਆਰਮ੍ਮਣવਸੇਨ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਿ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬਪਞ੍ਹੇਸੁ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਸੁਤ੍ਤਸਾਧਨਾ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਾਯੇવਾਤਿ।
Cakkhāyatanaṃsatipaṭṭhānantiādi sabbadhammānaṃ pabhedapucchāvasena vuttaṃ. Tatthāpi sativasena paṭikkhepo, ārammaṇavasena paṭiññāti. Evaṃ sabbapañhesu attho veditabbo. Suttasādhanā uttānatthāyevāti.
ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Satipaṭṭhānakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਕਥਾવਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿ • Kathāvatthupāḷi / ੮. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਕਥਾ • 8. Satipaṭṭhānakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੮. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 8. Satipaṭṭhānakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੮. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 8. Satipaṭṭhānakathāvaṇṇanā