| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂပာဠိ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
၂. သတိပဋ္ဌာနဝာရော
2. Satipaṭṭhānavāro
၃၁. ‘‘‘အယံ ကာယေ ကာယာနုပသ္သနာ’တိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ အနနုသ္သုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပာဒိ။ပေ.။ အာလောကော ဥဒပာဒိ။ သာ ခော ပနာယံ ကာယေ ကာယာနုပသ္သနာ ဘာဝေတဗ္ဗာတိ မေ, ဘိက္ခဝေ,။ပေ.။ ဘာဝိတာတိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ အနနုသ္သုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပာဒိ။ပေ.။ အာလောကော ဥဒပာဒိ’’။
31. ‘‘‘Ayaṃ kāye kāyānupassanā’ti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi…pe… āloko udapādi. Sā kho panāyaṃ kāye kāyānupassanā bhāvetabbāti me, bhikkhave,…pe… bhāvitāti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi…pe… āloko udapādi’’.
‘‘အယံ ဝေဒနာသု။ပေ.။ အယံ စိတ္တေ။ပေ.။ အယံ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပသ္သနာတိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ အနနုသ္သုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပာဒိ။ပေ.။ အာလောကော ဥဒပာဒိ။ သာ ခော ပနာယံ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပသ္သနာ ဘာဝေတဗ္ဗာ တိ။ပေ.။ ဘာဝိတာတိ မေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေ အနနုသ္သုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပာဒိ။ပေ.။ အာလောကော ဥဒပာဒိ’’။
‘‘Ayaṃ vedanāsu…pe… ayaṃ citte…pe… ayaṃ dhammesu dhammānupassanāti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi…pe… āloko udapādi. Sā kho panāyaṃ dhammesu dhammānupassanā bhāvetabbā ti…pe… bhāvitāti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi…pe… āloko udapādi’’.
[က] ‘‘‘အယံ ကာယေ ကာယာနုပသ္သနာ’တိ ပုဗ္ဗေ အနနုသ္သုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပာဒိ။ပေ.။ အာလောကော ဥဒပာဒိ။ပေ.။ သာ ခော ပနာယံ ကာယေ ကာယာနုပသ္သနာ ဘာဝေတဗ္ဗာတိ။ပေ.။ ဘာဝိတာတိ ပုဗ္ဗေ အနနုသ္သုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပာဒိ, ဉာဏံ ဥဒပာဒိ, ပညာ ဥဒပာဒိ, ဝိဇ္ဇာ ဥဒပာဒိ, အာလောကော ဥဒပာဒိ’’။
[Ka] ‘‘‘ayaṃ kāye kāyānupassanā’ti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi…pe… āloko udapādi…pe… sā kho panāyaṃ kāye kāyānupassanā bhāvetabbāti…pe… bhāvitāti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi’’.
စက္ခုံ ဥဒပာဒီတိ – ကေနဋ္ဌေန? ဉာဏံ ဥဒပာဒီတိ – ကေနဋ္ဌေန? ပညာ ဥဒပာဒီတိ – ကေနဋ္ဌေန? ဝိဇ္ဇာ ဥဒပာဒီတိ – ကေနဋ္ဌေန? အာလောကော ဥဒပာဒီတိ – ကေနဋ္ဌေန? စက္ခုံ ဥဒပာဒီတိ – ဒသ္သနဋ္ဌေန။ ဉာဏံ ဥဒပာဒီတိ – ဉာတဋ္ဌေန။ ပညာ ဥဒပာဒီတိ – ပဇာနနဋ္ဌေန။ ဝိဇ္ဇာ ဥဒပာဒီတိ – ပဋိဝေဓဋ္ဌေန။ အာလောကော ဥဒပာဒီတိ – ဩဘာသဋ္ဌေန။
Cakkhuṃ udapādīti – kenaṭṭhena? Ñāṇaṃ udapādīti – kenaṭṭhena? Paññā udapādīti – kenaṭṭhena? Vijjā udapādīti – kenaṭṭhena? Āloko udapādīti – kenaṭṭhena? Cakkhuṃ udapādīti – dassanaṭṭhena. Ñāṇaṃ udapādīti – ñātaṭṭhena. Paññāudapādīti – pajānanaṭṭhena. Vijjā udapādīti – paṭivedhaṭṭhena. Āloko udapādīti – obhāsaṭṭhena.
စက္ခုံ ဓမ္မော, ဉာဏံ ဓမ္မော, ပညာ ဓမ္မော, ဝိဇ္ဇာ ဓမ္မော, အာလောကော ဓမ္မော။ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒာယ အာရမ္မဏာ စေဝ ဟောန္တိ ဂောစရာ စ။ ယေ တသ္သာ အာရမ္မဏာ တေ တသ္သာ ဂောစရာ။ ယေ တသ္သာ ဂောစရာ တေ တသ္သာ အာရမ္မဏာ။ တေန ဝုစ္စတိ – ‘‘ဓမ္မေသု ဉာဏံ ဓမ္မပဋိသမ္ဘိဒာ’’။
Cakkhuṃ dhammo, ñāṇaṃ dhammo, paññā dhammo, vijjā dhammo, āloko dhammo. Ime pañca dhammā dhammapaṭisambhidāya ārammaṇā ceva honti gocarā ca. Ye tassā ārammaṇā te tassā gocarā. Ye tassā gocarā te tassā ārammaṇā. Tena vuccati – ‘‘dhammesu ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā’’.
ဒသ္သနဋ္ဌော အတ္ထော, ဉာတဋ္ဌော အတ္ထော, ပဇာနနဋ္ဌော အတ္ထော, ပဋိဝေဓဋ္ဌော အတ္ထော, ဩဘာသဋ္ဌော အတ္ထော။ ဣမေ ပဉ္စ အတ္ထာ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒာယ အာရမ္မဏာ စေဝ ဟောန္တိ ဂောစရာ စ။ ယေ တသ္သာ အာရမ္မဏာ တေ တသ္သာ ဂောစရာ။ ယေ တသ္သာ ဂောစရာ တေ တသ္သာ အာရမ္မဏာ။ တေန ဝုစ္စတိ – ‘‘အတ္ထေသု ဉာဏံ အတ္ထပဋိသမ္ဘိဒာ’’။
Dassanaṭṭho attho, ñātaṭṭho attho, pajānanaṭṭho attho, paṭivedhaṭṭho attho, obhāsaṭṭho attho. Ime pañca atthā atthapaṭisambhidāya ārammaṇā ceva honti gocarā ca. Ye tassā ārammaṇā te tassā gocarā. Ye tassā gocarā te tassā ārammaṇā. Tena vuccati – ‘‘atthesu ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’’.
ပဉ္စ ဓမ္မေ သန္ဒသ္သေတုံ ဗ္ယဉ္ဇနနိရုတ္တာဘိလာပာ, ပဉ္စ အတ္ထေ သန္ဒသ္သေတုံ ဗ္ယဉ္ဇနနိရုတ္တာဘိလာပာ ။ ဣမာ ဒသ နိရုတ္တိယော နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒာယ အာရမ္မဏာ စေဝ ဟောန္တိ ဂောစရာ စ။ ယေ တသ္သာ အာရမ္မဏာ တေ တသ္သာ ဂောစရာ။ ယေ တသ္သာ ဂောစရာ တေ တသ္သာ အာရမ္မဏာ။ တေန ဝုစ္စတိ – ‘‘နိရုတ္တီသု ဉာဏံ နိရုတ္တိပဋိသမ္ဘိဒာ’’။
Pañca dhamme sandassetuṃ byañjananiruttābhilāpā, pañca atthe sandassetuṃ byañjananiruttābhilāpā . Imā dasa niruttiyo niruttipaṭisambhidāya ārammaṇā ceva honti gocarā ca. Ye tassā ārammaṇā te tassā gocarā. Ye tassā gocarā te tassā ārammaṇā. Tena vuccati – ‘‘niruttīsu ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā’’.
ပဉ္စသု ဓမ္မေသု ဉာဏာနိ, ပဉ္စသု အတ္ထေသု ဉာဏာနိ, ဒသသု နိရုတ္တီသု ဉာဏာနိ။ ဣမာနိ ဝီသတိ ဉာဏာနိ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒာယ အာရမ္မဏာ စေဝ ဟောန္တိ ဂောစရာ စ။ ယေ တသ္သာ အာရမ္မဏာ တေ တသ္သာ ဂောစရာ။ ယေ တသ္သာ ဂောစရာ တေ တသ္သာ အာရမ္မဏာ။ တေန ဝုစ္စတိ – ‘‘ပဋိဘာနေသု ဉာဏံ ပဋိဘာနပဋိသမ္ဘိဒာ’’။
Pañcasu dhammesu ñāṇāni, pañcasu atthesu ñāṇāni, dasasu niruttīsu ñāṇāni. Imāni vīsati ñāṇāni paṭibhānapaṭisambhidāya ārammaṇā ceva honti gocarā ca. Ye tassā ārammaṇā te tassā gocarā. Ye tassā gocarā te tassā ārammaṇā. Tena vuccati – ‘‘paṭibhānesu ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā’’.
ကာယေ ကာယာနုပသ္သနာသတိပဋ္ဌာနေ ပန္နရသ ဓမ္မာ, ပန္နရသ အတ္ထာ, တိံသ နိရုတ္တိယော, သဋ္ဌိ ဉာဏာနိ။
Kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhāne pannarasa dhammā, pannarasa atthā, tiṃsa niruttiyo, saṭṭhi ñāṇāni.
[ခ-ဃ] ‘‘အယံ ဝေဒနာသု။ပေ.။ အယံ စိတ္တေ။ပေ.။ အယံ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပသ္သနာတိ ပုဗ္ဗေ အနနုသ္သုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပာဒိ။ပေ.။ အာလောကော ဥဒပာဒိ။ပေ.။ သာ ခော ပနာယံ ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပသ္သနာ ဘာဝေတဗ္ဗာ တိ။ပေ.။ ဘာဝိတာတိ ပုဗ္ဗေ အနနုသ္သုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပာဒိ။ပေ.။ အာလောကော ဥဒပာဒိ။ပေ.။’’။
[Kha-gha] ‘‘ayaṃ vedanāsu…pe… ayaṃ citte…pe… ayaṃ dhammesu dhammānupassanāti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi…pe… āloko udapādi…pe… sā kho panāyaṃ dhammesu dhammānupassanā bhāvetabbā ti…pe… bhāvitāti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi…pe… āloko udapādi…pe…’’.
ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပသ္သနာ သတိပဋ္ဌာနေ ပန္နရသ ဓမ္မာ, ပန္နရသ အတ္ထာ, တိံသ နိရုတ္တိယော, သဋ္ဌိ ဉာဏာနိ။
Dhammesu dhammānupassanā satipaṭṭhāne pannarasa dhammā, pannarasa atthā, tiṃsa niruttiyo, saṭṭhi ñāṇāni.
စတူသု သတိပဋ္ဌာနေသု သဋ္ဌိ ဓမ္မာ, သဋ္ဌိ အတ္ထာ, ဝီသတိသတနိရုတ္တိယော, စတ္တာလီသဉ္စ ဒ္ဝေ စ ဉာဏသတာနိ။
Catūsu satipaṭṭhānesu saṭṭhi dhammā, saṭṭhi atthā, vīsatisataniruttiyo, cattālīsañca dve ca ñāṇasatāni.
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ၂-၃. သတိပဋ္ဌာနဝာရာဒိဝဏ္ဏနာ • 2-3. Satipaṭṭhānavārādivaṇṇanā
