| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
੨. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨવਾਰੋ
2. Satipaṭṭhānavāro
੩੧. ‘‘‘ਅਯਂ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ’ਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ…ਪੇ॰… ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ। ਸਾ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ,…ਪੇ॰… ਭਾવਿਤਾਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ…ਪੇ॰… ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ’’।
31. ‘‘‘Ayaṃ kāye kāyānupassanā’ti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi…pe… āloko udapādi. Sā kho panāyaṃ kāye kāyānupassanā bhāvetabbāti me, bhikkhave,…pe… bhāvitāti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi…pe… āloko udapādi’’.
‘‘ਅਯਂ વੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ…ਪੇ॰… ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ। ਸਾ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾ ਤਿ…ਪੇ॰… ਭਾવਿਤਾਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ…ਪੇ॰… ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ’’।
‘‘Ayaṃ vedanāsu…pe… ayaṃ citte…pe… ayaṃ dhammesu dhammānupassanāti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi…pe… āloko udapādi. Sā kho panāyaṃ dhammesu dhammānupassanā bhāvetabbā ti…pe… bhāvitāti me, bhikkhave, pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi…pe… āloko udapādi’’.
[ਕ] ‘‘‘ਅਯਂ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ…ਪੇ॰… ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ…ਪੇ॰… ਸਾ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾਤਿ…ਪੇ॰… ਭਾવਿਤਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ, વਿਜ੍ਜਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ’’।
[Ka] ‘‘‘ayaṃ kāye kāyānupassanā’ti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi…pe… āloko udapādi…pe… sā kho panāyaṃ kāye kāyānupassanā bhāvetabbāti…pe… bhāvitāti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi’’.
ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦੀਤਿ – ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ? ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦੀਤਿ – ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ? ਪਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦੀਤਿ – ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ? વਿਜ੍ਜਾ ਉਦਪਾਦੀਤਿ – ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ? ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦੀਤਿ – ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ? ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦੀਤਿ – ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ। ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦੀਤਿ – ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ। ਪਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦੀਤਿ – ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ। વਿਜ੍ਜਾ ਉਦਪਾਦੀਤਿ – ਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੇਨ। ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦੀਤਿ – ਓਭਾਸਟ੍ਠੇਨ।
Cakkhuṃ udapādīti – kenaṭṭhena? Ñāṇaṃ udapādīti – kenaṭṭhena? Paññā udapādīti – kenaṭṭhena? Vijjā udapādīti – kenaṭṭhena? Āloko udapādīti – kenaṭṭhena? Cakkhuṃ udapādīti – dassanaṭṭhena. Ñāṇaṃ udapādīti – ñātaṭṭhena. Paññāudapādīti – pajānanaṭṭhena. Vijjā udapādīti – paṭivedhaṭṭhena. Āloko udapādīti – obhāsaṭṭhena.
ਚਕ੍ਖੁਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਪਞ੍ਞਾ ਧਮ੍ਮੋ, વਿਜ੍ਜਾ ਧਮ੍ਮੋ, ਆਲੋਕੋ ਧਮ੍ਮੋ। ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਾ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਗੋਚਰਾ ਚ। ਯੇ ਤਸ੍ਸਾ ਆਰਮ੍ਮਣਾ ਤੇ ਤਸ੍ਸਾ ਗੋਚਰਾ। ਯੇ ਤਸ੍ਸਾ ਗੋਚਰਾ ਤੇ ਤਸ੍ਸਾ ਆਰਮ੍ਮਣਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ’’।
Cakkhuṃ dhammo, ñāṇaṃ dhammo, paññā dhammo, vijjā dhammo, āloko dhammo. Ime pañca dhammā dhammapaṭisambhidāya ārammaṇā ceva honti gocarā ca. Ye tassā ārammaṇā te tassā gocarā. Ye tassā gocarā te tassā ārammaṇā. Tena vuccati – ‘‘dhammesu ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā’’.
ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਞਾਤਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਪਟਿવੇਧਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਓਭਾਸਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਾ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਗੋਚਰਾ ਚ। ਯੇ ਤਸ੍ਸਾ ਆਰਮ੍ਮਣਾ ਤੇ ਤਸ੍ਸਾ ਗੋਚਰਾ। ਯੇ ਤਸ੍ਸਾ ਗੋਚਰਾ ਤੇ ਤਸ੍ਸਾ ਆਰਮ੍ਮਣਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ’’।
Dassanaṭṭho attho, ñātaṭṭho attho, pajānanaṭṭho attho, paṭivedhaṭṭho attho, obhāsaṭṭho attho. Ime pañca atthā atthapaṭisambhidāya ārammaṇā ceva honti gocarā ca. Ye tassā ārammaṇā te tassā gocarā. Ye tassā gocarā te tassā ārammaṇā. Tena vuccati – ‘‘atthesu ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’’.
ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨਿਰੁਤ੍ਤਾਭਿਲਾਪਾ, ਪਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥੇ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨਿਰੁਤ੍ਤਾਭਿਲਾਪਾ । ਇਮਾ ਦਸ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਾ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਗੋਚਰਾ ਚ। ਯੇ ਤਸ੍ਸਾ ਆਰਮ੍ਮਣਾ ਤੇ ਤਸ੍ਸਾ ਗੋਚਰਾ। ਯੇ ਤਸ੍ਸਾ ਗੋਚਰਾ ਤੇ ਤਸ੍ਸਾ ਆਰਮ੍ਮਣਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੁ ਞਾਣਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ’’।
Pañca dhamme sandassetuṃ byañjananiruttābhilāpā, pañca atthe sandassetuṃ byañjananiruttābhilāpā . Imā dasa niruttiyo niruttipaṭisambhidāya ārammaṇā ceva honti gocarā ca. Ye tassā ārammaṇā te tassā gocarā. Ye tassā gocarā te tassā ārammaṇā. Tena vuccati – ‘‘niruttīsu ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā’’.
ਪਞ੍ਚਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਪਞ੍ਚਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ, ਦਸਸੁ ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੁ ਞਾਣਾਨਿ। ਇਮਾਨਿ વੀਸਤਿ ਞਾਣਾਨਿ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਾ ਚੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ ਗੋਚਰਾ ਚ। ਯੇ ਤਸ੍ਸਾ ਆਰਮ੍ਮਣਾ ਤੇ ਤਸ੍ਸਾ ਗੋਚਰਾ। ਯੇ ਤਸ੍ਸਾ ਗੋਚਰਾ ਤੇ ਤਸ੍ਸਾ ਆਰਮ੍ਮਣਾ। ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਪਟਿਭਾਨੇਸੁ ਞਾਣਂ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ’’।
Pañcasu dhammesu ñāṇāni, pañcasu atthesu ñāṇāni, dasasu niruttīsu ñāṇāni. Imāni vīsati ñāṇāni paṭibhānapaṭisambhidāya ārammaṇā ceva honti gocarā ca. Ye tassā ārammaṇā te tassā gocarā. Ye tassā gocarā te tassā ārammaṇā. Tena vuccati – ‘‘paṭibhānesu ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā’’.
ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਨ੍ਨਰਸ ਧਮ੍ਮਾ, ਪਨ੍ਨਰਸ ਅਤ੍ਥਾ, ਤਿਂਸ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ, ਸਟ੍ਠਿ ਞਾਣਾਨਿ।
Kāye kāyānupassanāsatipaṭṭhāne pannarasa dhammā, pannarasa atthā, tiṃsa niruttiyo, saṭṭhi ñāṇāni.
[ਖ-ਘ] ‘‘ਅਯਂ વੇਦਨਾਸੁ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਚਿਤ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ…ਪੇ॰… ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ…ਪੇ॰… ਸਾ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾ ਤਿ…ਪੇ॰… ਭਾવਿਤਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ…ਪੇ॰… ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ…ਪੇ॰…’’।
[Kha-gha] ‘‘ayaṃ vedanāsu…pe… ayaṃ citte…pe… ayaṃ dhammesu dhammānupassanāti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi…pe… āloko udapādi…pe… sā kho panāyaṃ dhammesu dhammānupassanā bhāvetabbā ti…pe… bhāvitāti pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi…pe… āloko udapādi…pe…’’.
ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਨ੍ਨਰਸ ਧਮ੍ਮਾ, ਪਨ੍ਨਰਸ ਅਤ੍ਥਾ, ਤਿਂਸ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ, ਸਟ੍ਠਿ ਞਾਣਾਨਿ।
Dhammesu dhammānupassanā satipaṭṭhāne pannarasa dhammā, pannarasa atthā, tiṃsa niruttiyo, saṭṭhi ñāṇāni.
ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸਟ੍ਠਿ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਟ੍ਠਿ ਅਤ੍ਥਾ, વੀਸਤਿਸਤਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ, ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਞ੍ਚ ਦ੍વੇ ਚ ਞਾਣਸਤਾਨਿ।
Catūsu satipaṭṭhānesu saṭṭhi dhammā, saṭṭhi atthā, vīsatisataniruttiyo, cattālīsañca dve ca ñāṇasatāni.
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ੨-੩. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨવਾਰਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 2-3. Satipaṭṭhānavārādivaṇṇanā
