| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
४. समथक्खन्धको
4. Samathakkhandhako
सतिविनयकथादिवण्णना
Sativinayakathādivaṇṇanā
१९५. समथक्खन्धके खीणासवस्स विपुलसतिं निस्साय दातब्बो विनयो चोदनादिअसारुप्पानं विनयनुपायो सतिविनयो।
195. Samathakkhandhake khīṇāsavassa vipulasatiṃ nissāya dātabbo vinayo codanādiasāruppānaṃ vinayanupāyo sativinayo.
१९६. चित्तविपरियासकतोति कतचित्तविपरियासो। गग्गं भिक्खुं…पे॰… चोदेन्तीति एत्थ पन उम्मत्तकस्स इदं उम्मत्तकं, अज्झाचिण्णं। तदेव चित्तविपरियासेन कतन्ति चित्तविपरियासकतं। तेन उम्मत्तकेन चित्तविपरियासकतेन अज्झाचिण्णेन अनाचारेन आपन्नाय आपत्तिया गग्गं भिक्खुं चोदेन्तीति एवमत्थो दट्ठब्बो। पठमं मूळ्हो हुत्वा पच्छा अमूळ्हभावं उपगतस्स दातब्बो विनयो अमूळ्हविनयो।
196.Cittavipariyāsakatoti katacittavipariyāso. Gaggaṃ bhikkhuṃ…pe… codentīti ettha pana ummattakassa idaṃ ummattakaṃ, ajjhāciṇṇaṃ. Tadeva cittavipariyāsena katanti cittavipariyāsakataṃ. Tena ummattakena cittavipariyāsakatena ajjhāciṇṇena anācārena āpannāya āpattiyā gaggaṃ bhikkhuṃ codentīti evamattho daṭṭhabbo. Paṭhamaṃ mūḷho hutvā pacchā amūḷhabhāvaṃ upagatassa dātabbo vinayo amūḷhavinayo.
२०२. धम्मवादीनं येभुय्यभावसम्पादिका किरिया येभुय्यसिकाति इमस्मिं अत्थे स-कारागमसहितो इक-पच्चयन्तोयं सद्दोति दस्सेतुं आह ‘‘यस्सा’’तिआदि। तत्थ यस्सा किरियायाति गूळ्हकविवट्टकादिना सलाकग्गाहापककिरियाय। येभुय्यभावं निस्सितसमथकिरिया येभुय्यसिकाति एवं येभुय्यसिकासद्दस्स अत्थो गहेतब्बो। एवञ्हि अयं अधिकरणसमथो नाम होति। यथावुत्तसलाकग्गाहेन हि धम्मवादीनं येभुय्यभावे सिद्धे पच्छा तं येभुय्यभावं निस्सायेव अधिकरणवूपसमो होति, न धम्मवादीनं बहुतरभावसाधककिरियामत्तेन।
202. Dhammavādīnaṃ yebhuyyabhāvasampādikā kiriyā yebhuyyasikāti imasmiṃ atthe sa-kārāgamasahito ika-paccayantoyaṃ saddoti dassetuṃ āha ‘‘yassā’’tiādi. Tattha yassā kiriyāyāti gūḷhakavivaṭṭakādinā salākaggāhāpakakiriyāya. Yebhuyyabhāvaṃ nissitasamathakiriyā yebhuyyasikāti evaṃ yebhuyyasikāsaddassa attho gahetabbo. Evañhi ayaṃ adhikaraṇasamatho nāma hoti. Yathāvuttasalākaggāhena hi dhammavādīnaṃ yebhuyyabhāve siddhe pacchā taṃ yebhuyyabhāvaṃ nissāyeva adhikaraṇavūpasamo hoti, na dhammavādīnaṃ bahutarabhāvasādhakakiriyāmattena.
२०७. ‘‘सेसमेत्थ तज्जनीयादीसु वुत्तनयमेवा’’ति एतेन तज्जनीयादिसत्तकम्मानि विय इदम्पि तस्सपापियसिकाकम्मं असुचिभावादिदोसयुत्तस्स, सङ्घस्स च विनिच्छये अतिट्ठमानस्स कत्तब्बं विसुं एकं निग्गहकम्मन्ति दस्सेति। एतस्मिञ्हि निग्गहकम्मे कते सो पुग्गलो ‘‘अहं सुद्धो’’ति अत्तनो सुद्धिया साधनत्थं सङ्घमज्झं ओतरितुं, सङ्घो चस्स विनिच्छयं दातुं न लभति, तं कम्मकरणमत्तेनेव च तं अधिकरणं वूपसन्तं होति।
207.‘‘Sesamettha tajjanīyādīsu vuttanayamevā’’ti etena tajjanīyādisattakammāni viya idampi tassapāpiyasikākammaṃ asucibhāvādidosayuttassa, saṅghassa ca vinicchaye atiṭṭhamānassa kattabbaṃ visuṃ ekaṃ niggahakammanti dasseti. Etasmiñhi niggahakamme kate so puggalo ‘‘ahaṃ suddho’’ti attano suddhiyā sādhanatthaṃ saṅghamajjhaṃ otarituṃ, saṅgho cassa vinicchayaṃ dātuṃ na labhati, taṃ kammakaraṇamatteneva ca taṃ adhikaraṇaṃ vūpasantaṃ hoti.
कथं पनेतं कम्मं पटिप्पस्सम्भतीति? केचि पनेत्थ ‘‘सो तथा निग्गहितो निग्गहितोव होति, ओसारणं न लभति। तेनेव पाळियं ओसारणा न वुत्ता’’ति वदन्ति। अञ्ञे पन ‘‘पाळियं न उपसम्पादेतब्बन्तिआदिना सम्मावत्तनस्स वुत्तत्ता सम्मावत्तित्वा लज्जिधम्मे ओक्कन्तस्स ओसारणा अवुत्तापि तज्जनीयादीसु विय नयतो कम्मवाचं योजेत्वा ओसारणा कातब्बा एवा’’ति वदन्ति, इदं युत्तं। तेनेव अट्ठकथायं वक्खति ‘‘सचे सीलवा भविस्सति, वत्तं परिपूरेत्वा पटिप्पस्सद्धिं लभिस्सति। नो चे, तथानासितकोव भविस्सती’’ति (चूळव॰ अट्ठ॰ २३८)। तस्सपापियसिकाकम्मन्ति च अलुत्तसमासोयेव। तेनाह ‘‘इदं ही’’ति आदि।
Kathaṃ panetaṃ kammaṃ paṭippassambhatīti? Keci panettha ‘‘so tathā niggahito niggahitova hoti, osāraṇaṃ na labhati. Teneva pāḷiyaṃ osāraṇā na vuttā’’ti vadanti. Aññe pana ‘‘pāḷiyaṃ na upasampādetabbantiādinā sammāvattanassa vuttattā sammāvattitvā lajjidhamme okkantassa osāraṇā avuttāpi tajjanīyādīsu viya nayato kammavācaṃ yojetvā osāraṇā kātabbā evā’’ti vadanti, idaṃ yuttaṃ. Teneva aṭṭhakathāyaṃ vakkhati ‘‘sace sīlavā bhavissati, vattaṃ paripūretvā paṭippassaddhiṃ labhissati. No ce, tathānāsitakova bhavissatī’’ti (cūḷava. aṭṭha. 238). Tassapāpiyasikākammanti ca aluttasamāsoyeva. Tenāha ‘‘idaṃ hī’’ti ādi.
सतिविनयकथादिवण्णना निट्ठिता।
Sativinayakathādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / चूळवग्गपाळि • Cūḷavaggapāḷi
२. सतिविनयो • 2. Sativinayo
३. अमूळ्हविनयो • 3. Amūḷhavinayo
५. येभुय्यसिका • 5. Yebhuyyasikā
६. तस्सपापियसिका • 6. Tassapāpiyasikā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / चूळवग्ग-अट्ठकथा • Cūḷavagga-aṭṭhakathā
सतिविनयकथा • Sativinayakathā
अमूळ्हविनयकथा • Amūḷhavinayakathā
येभुय्यसिकाकथा • Yebhuyyasikākathā
तस्सपापियसिकाकथा • Tassapāpiyasikākathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / सतिविनयादिकथावण्णना • Sativinayādikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā
सतिविनयकथावण्णना • Sativinayakathāvaṇṇanā
अमूळ्हविनयकथावण्णना • Amūḷhavinayakathāvaṇṇanā
तस्सपापियसिकाकथावण्णना • Tassapāpiyasikākathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi
२. सतिविनयकथा • 2. Sativinayakathā
३. अमूळ्हविनयकथा • 3. Amūḷhavinayakathā
५. येभुय्यसिकाकथा • 5. Yebhuyyasikākathā
६. तस्सपापियसिकाकथा • 6. Tassapāpiyasikākathā
