| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
๔. สมถกฺขนฺธโก
4. Samathakkhandhako
สติวินยกถาทิวณฺณนา
Sativinayakathādivaṇṇanā
๑๙๕. สมถกฺขนฺธเก ขีณาสวสฺส วิปุลสติํ นิสฺสาย ทาตโพฺพ วินโย โจทนาทิอสารุปฺปานํ วินยนุปาโย สติวินโยฯ
195. Samathakkhandhake khīṇāsavassa vipulasatiṃ nissāya dātabbo vinayo codanādiasāruppānaṃ vinayanupāyo sativinayo.
๑๙๖. จิตฺตวิปริยาสกโตติ กตจิตฺตวิปริยาโสฯ คคฺคํ ภิกฺขุํ…เป.… โจเทนฺตีติ เอตฺถ ปน อุมฺมตฺตกสฺส อิทํ อุมฺมตฺตกํ, อชฺฌาจิณฺณํฯ ตเทว จิตฺตวิปริยาเสน กตนฺติ จิตฺตวิปริยาสกตํฯ เตน อุมฺมตฺตเกน จิตฺตวิปริยาสกเตน อชฺฌาจิเณฺณน อนาจาเรน อาปนฺนาย อาปตฺติยา คคฺคํ ภิกฺขุํ โจเทนฺตีติ เอวมโตฺถ ทฎฺฐโพฺพฯ ปฐมํ มูโฬฺห หุตฺวา ปจฺฉา อมูฬฺหภาวํ อุปคตสฺส ทาตโพฺพ วินโย อมูฬฺหวินโยฯ
196.Cittavipariyāsakatoti katacittavipariyāso. Gaggaṃ bhikkhuṃ…pe… codentīti ettha pana ummattakassa idaṃ ummattakaṃ, ajjhāciṇṇaṃ. Tadeva cittavipariyāsena katanti cittavipariyāsakataṃ. Tena ummattakena cittavipariyāsakatena ajjhāciṇṇena anācārena āpannāya āpattiyā gaggaṃ bhikkhuṃ codentīti evamattho daṭṭhabbo. Paṭhamaṃ mūḷho hutvā pacchā amūḷhabhāvaṃ upagatassa dātabbo vinayo amūḷhavinayo.
๒๐๒. ธมฺมวาทีนํ เยภุยฺยภาวสมฺปาทิกา กิริยา เยภุยฺยสิกาติ อิมสฺมิํ อเตฺถ ส-การาคมสหิโต อิก-ปจฺจยโนฺตยํ สโทฺทติ ทเสฺสตุํ อาห ‘‘ยสฺสา’’ติอาทิฯ ตตฺถ ยสฺสา กิริยายาติ คูฬฺหกวิวฎฺฎกาทินา สลากคฺคาหาปกกิริยายฯ เยภุยฺยภาวํ นิสฺสิตสมถกิริยา เยภุยฺยสิกาติ เอวํ เยภุยฺยสิกาสทฺทสฺส อโตฺถ คเหตโพฺพฯ เอวญฺหิ อยํ อธิกรณสมโถ นาม โหติฯ ยถาวุตฺตสลากคฺคาเหน หิ ธมฺมวาทีนํ เยภุยฺยภาเว สิเทฺธ ปจฺฉา ตํ เยภุยฺยภาวํ นิสฺสาเยว อธิกรณวูปสโม โหติ, น ธมฺมวาทีนํ พหุตรภาวสาธกกิริยามเตฺตนฯ
202. Dhammavādīnaṃ yebhuyyabhāvasampādikā kiriyā yebhuyyasikāti imasmiṃ atthe sa-kārāgamasahito ika-paccayantoyaṃ saddoti dassetuṃ āha ‘‘yassā’’tiādi. Tattha yassā kiriyāyāti gūḷhakavivaṭṭakādinā salākaggāhāpakakiriyāya. Yebhuyyabhāvaṃ nissitasamathakiriyā yebhuyyasikāti evaṃ yebhuyyasikāsaddassa attho gahetabbo. Evañhi ayaṃ adhikaraṇasamatho nāma hoti. Yathāvuttasalākaggāhena hi dhammavādīnaṃ yebhuyyabhāve siddhe pacchā taṃ yebhuyyabhāvaṃ nissāyeva adhikaraṇavūpasamo hoti, na dhammavādīnaṃ bahutarabhāvasādhakakiriyāmattena.
๒๐๗. ‘‘เสสเมตฺถ ตชฺชนียาทีสุ วุตฺตนยเมวา’’ติ เอเตน ตชฺชนียาทิสตฺตกมฺมานิ วิย อิทมฺปิ ตสฺสปาปิยสิกากมฺมํ อสุจิภาวาทิโทสยุตฺตสฺส, สงฺฆสฺส จ วินิจฺฉเย อติฎฺฐมานสฺส กตฺตพฺพํ วิสุํ เอกํ นิคฺคหกมฺมนฺติ ทเสฺสติฯ เอตสฺมิญฺหิ นิคฺคหกเมฺม กเต โส ปุคฺคโล ‘‘อหํ สุโทฺธ’’ติ อตฺตโน สุทฺธิยา สาธนตฺถํ สงฺฆมชฺฌํ โอตริตุํ, สโงฺฆ จสฺส วินิจฺฉยํ ทาตุํ น ลภติ, ตํ กมฺมกรณมเตฺตเนว จ ตํ อธิกรณํ วูปสนฺตํ โหติฯ
207.‘‘Sesamettha tajjanīyādīsu vuttanayamevā’’ti etena tajjanīyādisattakammāni viya idampi tassapāpiyasikākammaṃ asucibhāvādidosayuttassa, saṅghassa ca vinicchaye atiṭṭhamānassa kattabbaṃ visuṃ ekaṃ niggahakammanti dasseti. Etasmiñhi niggahakamme kate so puggalo ‘‘ahaṃ suddho’’ti attano suddhiyā sādhanatthaṃ saṅghamajjhaṃ otarituṃ, saṅgho cassa vinicchayaṃ dātuṃ na labhati, taṃ kammakaraṇamatteneva ca taṃ adhikaraṇaṃ vūpasantaṃ hoti.
กถํ ปเนตํ กมฺมํ ปฎิปฺปสฺสมฺภตีติ? เกจิ ปเนตฺถ ‘‘โส ตถา นิคฺคหิโต นิคฺคหิโตว โหติ, โอสารณํ น ลภติฯ เตเนว ปาฬิยํ โอสารณา น วุตฺตา’’ติ วทนฺติฯ อเญฺญ ปน ‘‘ปาฬิยํ น อุปสมฺปาเทตพฺพนฺติอาทินา สมฺมาวตฺตนสฺส วุตฺตตฺตา สมฺมาวตฺติตฺวา ลชฺชิธเมฺม โอกฺกนฺตสฺส โอสารณา อวุตฺตาปิ ตชฺชนียาทีสุ วิย นยโต กมฺมวาจํ โยเชตฺวา โอสารณา กาตพฺพา เอวา’’ติ วทนฺติ, อิทํ ยุตฺตํฯ เตเนว อฎฺฐกถายํ วกฺขติ ‘‘สเจ สีลวา ภวิสฺสติ, วตฺตํ ปริปูเรตฺวา ปฎิปฺปสฺสทฺธิํ ลภิสฺสติฯ โน เจ, ตถานาสิตโกว ภวิสฺสตี’’ติ (จูฬว. อฎฺฐ. ๒๓๘)ฯ ตสฺสปาปิยสิกากมฺมนฺติ จ อลุตฺตสมาโสเยวฯ เตนาห ‘‘อิทํ หี’’ติ อาทิฯ
Kathaṃ panetaṃ kammaṃ paṭippassambhatīti? Keci panettha ‘‘so tathā niggahito niggahitova hoti, osāraṇaṃ na labhati. Teneva pāḷiyaṃ osāraṇā na vuttā’’ti vadanti. Aññe pana ‘‘pāḷiyaṃ na upasampādetabbantiādinā sammāvattanassa vuttattā sammāvattitvā lajjidhamme okkantassa osāraṇā avuttāpi tajjanīyādīsu viya nayato kammavācaṃ yojetvā osāraṇā kātabbā evā’’ti vadanti, idaṃ yuttaṃ. Teneva aṭṭhakathāyaṃ vakkhati ‘‘sace sīlavā bhavissati, vattaṃ paripūretvā paṭippassaddhiṃ labhissati. No ce, tathānāsitakova bhavissatī’’ti (cūḷava. aṭṭha. 238). Tassapāpiyasikākammanti ca aluttasamāsoyeva. Tenāha ‘‘idaṃ hī’’ti ādi.
สติวินยกถาทิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Sativinayakathādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / จูฬวคฺคปาฬิ • Cūḷavaggapāḷi
๒. สติวินโย • 2. Sativinayo
๓. อมูฬฺหวินโย • 3. Amūḷhavinayo
๕. เยภุยฺยสิกา • 5. Yebhuyyasikā
๖. ตสฺสปาปิยสิกา • 6. Tassapāpiyasikā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / จูฬวคฺค-อฎฺฐกถา • Cūḷavagga-aṭṭhakathā
สติวินยกถา • Sativinayakathā
อมูฬฺหวินยกถา • Amūḷhavinayakathā
เยภุยฺยสิกากถา • Yebhuyyasikākathā
ตสฺสปาปิยสิกากถา • Tassapāpiyasikākathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / สติวินยาทิกถาวณฺณนา • Sativinayādikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā
สติวินยกถาวณฺณนา • Sativinayakathāvaṇṇanā
อมูฬฺหวินยกถาวณฺณนา • Amūḷhavinayakathāvaṇṇanā
ตสฺสปาปิยสิกากถาวณฺณนา • Tassapāpiyasikākathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi
๒. สติวินยกถา • 2. Sativinayakathā
๓. อมูฬฺหวินยกถา • 3. Amūḷhavinayakathā
๕. เยภุยฺยสิกากถา • 5. Yebhuyyasikākathā
๖. ตสฺสปาปิยสิกากถา • 6. Tassapāpiyasikākathā
