Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / จูฬวคฺคปาฬิ • Cūḷavaggapāḷi |
สาฎิยคฺคาหาปกาทิสมฺมุติ
Sāṭiyaggāhāpakādisammuti
๓๒๙. เตน โข ปน สมเยน สงฺฆสฺส สาฎิยคฺคาหาปโก น โหติ…เป.… ปตฺตคฺคาหาปโก น โหติ…เป.… อารามิกเปสโก น โหติ…เป.… สามเณรเปสโก น โหติฯ สามเณรา อเปสิยมานา กมฺมํ น กโรนฺติฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํฯ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, ปญฺจหเงฺคหิ สมนฺนาคตํ ภิกฺขุํ สามเณรเปสกํ สมฺมนฺนิตุํ – โย น ฉนฺทาคติํ คเจฺฉยฺย, น โทสาคติํ คเจฺฉยฺย, น โมหาคติํ คเจฺฉยฺย, น ภยาคติํ คเจฺฉยฺย, เปสิตาเปสิตญฺจ ชาเนยฺยฯ เอวญฺจ ปน, ภิกฺขเว, สมฺมนฺนิตโพฺพฯ ปฐมํ ภิกฺขุ ยาจิตโพฺพ, ยาจิตฺวา พฺยเตฺตน ภิกฺขุนา ปฎิพเลน สโงฺฆ ญาเปตโพฺพ –
329. Tena kho pana samayena saṅghassa sāṭiyaggāhāpako na hoti…pe… pattaggāhāpako na hoti…pe… ārāmikapesako na hoti…pe… sāmaṇerapesako na hoti. Sāmaṇerā apesiyamānā kammaṃ na karonti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgataṃ bhikkhuṃ sāmaṇerapesakaṃ sammannituṃ – yo na chandāgatiṃ gaccheyya, na dosāgatiṃ gaccheyya, na mohāgatiṃ gaccheyya, na bhayāgatiṃ gaccheyya, pesitāpesitañca jāneyya. Evañca pana, bhikkhave, sammannitabbo. Paṭhamaṃ bhikkhu yācitabbo, yācitvā byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
‘‘สุณาตุ เม, ภเนฺต, สโงฺฆฯ ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สโงฺฆ อิตฺถนฺนามํ ภิกฺขุํ สามเณรเปสกํ สมฺมเนฺนยฺยฯ เอสา ญตฺติฯ
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ sāmaṇerapesakaṃ sammanneyya. Esā ñatti.
‘‘สุณาตุ เม, ภเนฺต, สโงฺฆฯ สโงฺฆ อิตฺถนฺนามํ ภิกฺขุํ สามเณรเปสกํ สมฺมนฺนติฯ ยสฺสายสฺมโต ขมติ อิตฺถนฺนามสฺส ภิกฺขุโน สามเณรเปสกสฺส สมฺมุติ, โส ตุณฺหสฺส; ยสฺส นกฺขมติ, โส ภาเสยฺยฯ
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Saṅgho itthannāmaṃ bhikkhuṃ sāmaṇerapesakaṃ sammannati. Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno sāmaṇerapesakassa sammuti, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya.
‘‘สมฺมโต สเงฺฆน อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ สามเณรเปสโกฯ ขมติ สงฺฆสฺส, ตสฺมา ตุณฺหี, เอวเมตํ ธารยามี’’ติฯ
‘‘Sammato saṅghena itthannāmo bhikkhu sāmaṇerapesako. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti.
ตติยภาณวาโร นิฎฺฐิโตฯ
Tatiyabhāṇavāro niṭṭhito.
เสนาสนกฺขนฺธโก ฉโฎฺฐฯ
Senāsanakkhandhako chaṭṭho.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
วิหารํ พุทฺธเสเฎฺฐน, อปญฺญตฺตํ ตทา อหุ;
Vihāraṃ buddhaseṭṭhena, apaññattaṃ tadā ahu;
ตหํ ตหํ นิกฺขมนฺติ, วาสา เต ชินสาวกาฯ
Tahaṃ tahaṃ nikkhamanti, vāsā te jinasāvakā.
เสฎฺฐี คหปติ ทิสฺวา, ภิกฺขูนํ อิทมพฺรฺวิ;
Seṭṭhī gahapati disvā, bhikkhūnaṃ idamabrvi;
การาเปยฺยํ วเสยฺยาถ, ปฎิปุจฺฉิํสุ นายกํฯ
Kārāpeyyaṃ vaseyyātha, paṭipucchiṃsu nāyakaṃ.
วิหารํ อฑฺฒโยคญฺจ, ปาสาทํ หมฺมิยํ คุหํ;
Vihāraṃ aḍḍhayogañca, pāsādaṃ hammiyaṃ guhaṃ;
ปญฺจเลณํ อนุญฺญาสิ, วิหาเร เสฎฺฐิ การยิฯ
Pañcaleṇaṃ anuññāsi, vihāre seṭṭhi kārayi.
ชโน วิหารํ กาเรติ, อกวาฎํ อสํวุตํ;
Jano vihāraṃ kāreti, akavāṭaṃ asaṃvutaṃ;
กวาฎํ ปิฎฺฐสงฺฆาฎํ, อุทุกฺขลญฺจ อุตฺตริฯ
Kavāṭaṃ piṭṭhasaṅghāṭaṃ, udukkhalañca uttari.
อาวิญฺฉนจฺฉิทฺทํ รชฺชุํ, วฎฺฎิญฺจ กปิสีสกํ;
Āviñchanacchiddaṃ rajjuṃ, vaṭṭiñca kapisīsakaṃ;
สูจิฆฎิตาฬจฺฉิทฺทํ , โลหกฎฺฐวิสาณกํฯ
Sūcighaṭitāḷacchiddaṃ , lohakaṭṭhavisāṇakaṃ.
ยนฺตกํ สูจิกเญฺจว, ฉทนํ อุลฺลิตฺตาวลิตฺตํ;
Yantakaṃ sūcikañceva, chadanaṃ ullittāvalittaṃ;
เวทิชาลสลากญฺจ, จกฺกลิ สนฺถเรน จฯ
Vedijālasalākañca, cakkali santharena ca.
มิฑฺฒิ พิทลมญฺจญฺจ, โสสานิกมสารโก;
Miḍḍhi bidalamañcañca, sosānikamasārako;
พุนฺทิกุฬิรปาทญฺจ, อาหจฺจาสนฺทิ อุจฺจเกฯ
Bundikuḷirapādañca, āhaccāsandi uccake.
สตฺตโงฺค จ ภทฺทปีฐํ, ปีฐเกฬกปาทกํ;
Sattaṅgo ca bhaddapīṭhaṃ, pīṭhakeḷakapādakaṃ;
อามลาผลกา โกจฺฉา, ปลาลปีฐเมว จฯ
Āmalāphalakā kocchā, palālapīṭhameva ca.
อุจฺจาหิปฎิปาทกา, อฎฺฐงฺคุลิ จ ปาทกา;
Uccāhipaṭipādakā, aṭṭhaṅguli ca pādakā;
สุตฺตํ อฎฺฐปทํ โจฬํ, ตูลิกํ อฑฺฒกายิกํฯ
Suttaṃ aṭṭhapadaṃ coḷaṃ, tūlikaṃ aḍḍhakāyikaṃ.
คิรโคฺค ภิสิโย จาปิ, ทุสฺสํ เสนาสนมฺปิ จ;
Giraggo bhisiyo cāpi, dussaṃ senāsanampi ca;
โอนทฺธํ เหฎฺฐา ปตติ, อุปฺปาเฎตฺวา หรนฺติ จฯ
Onaddhaṃ heṭṭhā patati, uppāṭetvā haranti ca.
ภตฺติญฺจ หตฺถภตฺติญฺจ, อนุญฺญาสิ ตถาคโต;
Bhattiñca hatthabhattiñca, anuññāsi tathāgato;
ติตฺถิยา วิหาเร จาปิ, ถุสํ สณฺหญฺจ มตฺติกาฯ
Titthiyā vihāre cāpi, thusaṃ saṇhañca mattikā.
อิกฺกาสํ ปาณิกํ กุณฺฑํ, สาสปํ สิตฺถเตลกํ;
Ikkāsaṃ pāṇikaṃ kuṇḍaṃ, sāsapaṃ sitthatelakaṃ;
อุสฺสเนฺน ปจฺจุทฺธริตุํ, ผรุสํ คณฺฑุมตฺติกํฯ
Ussanne paccuddharituṃ, pharusaṃ gaṇḍumattikaṃ.
อิกฺกาสํ ปฎิภานญฺจ, นีจา จโย จ อารุหํ;
Ikkāsaṃ paṭibhānañca, nīcā cayo ca āruhaṃ;
ปริปตนฺติ อาฬกา, อฑฺฒกุฎฺฎํ ตโย ปุนฯ
Paripatanti āḷakā, aḍḍhakuṭṭaṃ tayo puna.
ขุทฺทเก กุฎฺฎปาโท จ, โอวสฺสติ สรํ ขิลํ;
Khuddake kuṭṭapādo ca, ovassati saraṃ khilaṃ;
จีวรวํสํ รชฺชุญฺจ, อาฬินฺทํ กิฎิเกน จฯ
Cīvaravaṃsaṃ rajjuñca, āḷindaṃ kiṭikena ca.
อาลมฺพนํ ติณจุณฺณํ, เหฎฺฐามเคฺค นยํ กเร;
Ālambanaṃ tiṇacuṇṇaṃ, heṭṭhāmagge nayaṃ kare;
อโชฺฌกาเส โอตปฺปติ, สาลํ เหฎฺฐา จ ภาชนํฯ
Ajjhokāse otappati, sālaṃ heṭṭhā ca bhājanaṃ.
วิหาโร โกฎฺฐโก เจว, ปริเวณคฺคิสาลกํ;
Vihāro koṭṭhako ceva, pariveṇaggisālakaṃ;
อาราเม จ ปุน โกเฎฺฐ, เหฎฺฐเญฺญว นยํ กเรฯ
Ārāme ca puna koṭṭhe, heṭṭhaññeva nayaṃ kare.
สุธํ อนาถปิณฺฑิ จ, สโทฺธ สีตวนํ อคา;
Sudhaṃ anāthapiṇḍi ca, saddho sītavanaṃ agā;
ทิฎฺฐธโมฺม นิมเนฺตสิ, สห สเงฺฆน นายกํฯ
Diṭṭhadhammo nimantesi, saha saṅghena nāyakaṃ.
อาณาเปสนฺตรามเคฺค, อารามํ การยี คโณ;
Āṇāpesantarāmagge, ārāmaṃ kārayī gaṇo;
เวสาลิยํ นวกมฺมํ, ปุรโต จ ปริคฺคหิฯ
Vesāliyaṃ navakammaṃ, purato ca pariggahi.
โก อรหติ ภตฺตเคฺค, ติตฺติรญฺจ อวนฺทิยา;
Ko arahati bhattagge, tittirañca avandiyā;
ปริคฺคหิตนฺตรฆรา, ตูโล สาวตฺถิ โอสริฯ
Pariggahitantaragharā, tūlo sāvatthi osari.
ปติฎฺฐาเปสิ อารามํ, ภตฺตเคฺค จ โกลาหลํ;
Patiṭṭhāpesi ārāmaṃ, bhattagge ca kolāhalaṃ;
คิลานา วรเสยฺยา จ, เลสา สตฺตรสา ตหิํฯ
Gilānā varaseyyā ca, lesā sattarasā tahiṃ.
เกน นุ โข กถํ นุ โข, วิหารเคฺคน ภาชยิ;
Kena nu kho kathaṃ nu kho, vihāraggena bhājayi;
ปริเวณํ อนุภาคญฺจ, อกามา ภาคํ โน ทเทฯ
Pariveṇaṃ anubhāgañca, akāmā bhāgaṃ no dade.
นิสฺสีมํ สพฺพกาลญฺจ, คาหา เสนาสเน ตโย;
Nissīmaṃ sabbakālañca, gāhā senāsane tayo;
อุปนโนฺท จ วเณฺณสิ, ฐิตกา สมกาสนาฯ
Upanando ca vaṇṇesi, ṭhitakā samakāsanā.
สมานาสนิกา ภินฺทิํสุ, ติวคฺคา จ ทุวคฺคิกํ;
Samānāsanikā bhindiṃsu, tivaggā ca duvaggikaṃ;
อสมานาสนิกา ทีฆํ, สาฬินฺทํ ปริภุญฺชิตุํฯ
Asamānāsanikā dīghaṃ, sāḷindaṃ paribhuñjituṃ.
อยฺยิกา จ อวิทูเร, ภาชิตญฺจ กีฎาคิเร;
Ayyikā ca avidūre, bhājitañca kīṭāgire;
อาฬวี ปิณฺฑกกุเฎฺฎหิ, ทฺวารอคฺคฬวฎฺฎิกาฯ
Āḷavī piṇḍakakuṭṭehi, dvāraaggaḷavaṭṭikā.
อาโลกเสตกาฬญฺจ , เครุฉาทนพนฺธนา;
Ālokasetakāḷañca , geruchādanabandhanā;
ภณฺฑิขณฺฑปริภณฺฑํ, วีส ติํสา จ กาลิกาฯ
Bhaṇḍikhaṇḍaparibhaṇḍaṃ, vīsa tiṃsā ca kālikā.
โอสิเต อกตํ วิปฺปํ, ขุเทฺท ฉปฺปญฺจวสฺสิกํ;
Osite akataṃ vippaṃ, khudde chappañcavassikaṃ;
อฑฺฒโยเค จ สตฺตฎฺฐ, มหเลฺล ทส ทฺวาทสฯ
Aḍḍhayoge ca sattaṭṭha, mahalle dasa dvādasa.
สพฺพํ วิหารํ เอกสฺส, อญฺญํ วาเสนฺติ สงฺฆิกํ;
Sabbaṃ vihāraṃ ekassa, aññaṃ vāsenti saṅghikaṃ;
นิสฺสีมํ สพฺพกาลญฺจ, ปกฺกมิ วิพฺภมนฺติ จฯ
Nissīmaṃ sabbakālañca, pakkami vibbhamanti ca.
กาลญฺจ สามเณรญฺจ, สิกฺขาปจฺจกฺขอนฺติมํ;
Kālañca sāmaṇerañca, sikkhāpaccakkhaantimaṃ;
อุมฺมตฺตขิตฺตจิตฺตา จ, เวทนาปตฺติทสฺสนาฯ
Ummattakhittacittā ca, vedanāpattidassanā.
อปฺปฎิกมฺมทิฎฺฐิยา, ปณฺฑกา เถยฺยติตฺถิยา;
Appaṭikammadiṭṭhiyā, paṇḍakā theyyatitthiyā;
ติรจฺฉานมาตุปิตุ, อรหนฺตา จ ทูสกาฯ
Tiracchānamātupitu, arahantā ca dūsakā.
เภทกา โลหิตุปฺปาทา, อุภโต จาปิ พฺยญฺชนกา;
Bhedakā lohituppādā, ubhato cāpi byañjanakā;
มา สงฺฆสฺส ปริหายิ, กมฺมํ อญฺญสฺส ทาตเวฯ
Mā saṅghassa parihāyi, kammaṃ aññassa dātave.
วิปฺปกเต จ อญฺญสฺส, กเต ตเสฺสว ปกฺกเม;
Vippakate ca aññassa, kate tasseva pakkame;
วิพฺภมติ กาลงฺกโต, สามเณโร จ ชายติฯ
Vibbhamati kālaṅkato, sāmaṇero ca jāyati.
ปจฺจกฺขาโต จ สิกฺขาย, อนฺติมชฺฌาปนฺนโก ยทิ;
Paccakkhāto ca sikkhāya, antimajjhāpannako yadi;
สโงฺฆว สามิโก โหติ, อุมฺมตฺตขิตฺตเวทนาฯ
Saṅghova sāmiko hoti, ummattakhittavedanā.
อทสฺสนาปฺปฎิกเมฺม, ทิฎฺฐิ ตเสฺสว โหติ ตํ;
Adassanāppaṭikamme, diṭṭhi tasseva hoti taṃ;
ปณฺฑโก เถยฺยติตฺถี จ, ติรจฺฉานมาตุเปตฺติกํฯ
Paṇḍako theyyatitthī ca, tiracchānamātupettikaṃ.
ฆาตโก ทูสโก จาปิ, เภทโลหิตพฺยญฺชนา;
Ghātako dūsako cāpi, bhedalohitabyañjanā;
ปฎิชานาติ ยทิ โส, สโงฺฆว โหติ สามิโกฯ
Paṭijānāti yadi so, saṅghova hoti sāmiko.
หรนฺตญฺญตฺร กุกฺกุจฺจํ, อุนฺทฺริยติ จ กมฺพลํ;
Harantaññatra kukkuccaṃ, undriyati ca kambalaṃ;
ทุสฺสญฺจ จมฺมจกฺกลี, โจฬกํ อกฺกมนฺติ จฯ
Dussañca cammacakkalī, coḷakaṃ akkamanti ca.
อลฺลา อุปาหนานิฎฺฐุ, ลิขนฺติ อปเสฺสนฺติ จ;
Allā upāhanāniṭṭhu, likhanti apassenti ca;
อปเสฺสนํ ลิขเตว, โธตปจฺจตฺถเรน จฯ
Apassenaṃ likhateva, dhotapaccattharena ca.
ราชคเห น สโกฺกนฺติ, ลามกํ ภตฺตุเทฺทสกํ;
Rājagahe na sakkonti, lāmakaṃ bhattuddesakaṃ;
กถํ นุ โข ปญฺญาปกํ, ภณฺฑาคาริกสมฺมุติฯ
Kathaṃ nu kho paññāpakaṃ, bhaṇḍāgārikasammuti.
ปฎิคฺคาหภาชโก จาปิ, ยาคุ จ ผลภาชโก;
Paṭiggāhabhājako cāpi, yāgu ca phalabhājako;
ขชฺชกภาชโก เจว, อปฺปมตฺตกวิสฺสเชฺชฯ
Khajjakabhājako ceva, appamattakavissajje.
สาฎิยคฺคาหาปโก เจว, ตเถว ปตฺตคฺคาหโก;
Sāṭiyaggāhāpako ceva, tatheva pattaggāhako;
อารามิกสามเณร, เปสกสฺส จ สมฺมุติฯ
Ārāmikasāmaṇera, pesakassa ca sammuti.
สพฺพาภิภู โลกวิทู, หิตจิโตฺต วินายโก;
Sabbābhibhū lokavidū, hitacitto vināyako;
เลณตฺถญฺจ สุขตฺถญฺจ, ฌายิตุญฺจ วิปสฺสิตุนฺติฯ
Leṇatthañca sukhatthañca, jhāyituñca vipassitunti.
เสนาสนกฺขนฺธกํ นิฎฺฐิตํฯ
Senāsanakkhandhakaṃ niṭṭhitaṃ.