| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
२. दुतियवग्गो
2. Dutiyavaggo
१. सत्तधातुसुत्तवण्णना
1. Sattadhātusuttavaṇṇanā
९५. दुतियवग्गस्स पठमे आभाधातूति आलोकधातु। आलोकस्सपि आलोककसिणे परिकम्मं कत्वा उप्पन्नज्झानस्सापीति सहारम्मणस्स झानस्स एतं नामं। सुभधातूति सुभकसिणे उप्पन्नज्झानवसेन सहारम्मणज्झानमेव । आकासानञ्चायतनमेव आकासानञ्चायतनधातु। सञ्ञावेदयितनिरोधोव सञ्ञावेदयितनिरोधधातु। इति भगवा अनुसन्धिकुसलस्स भिक्खुनो तत्थ निसीदित्वा पञ्हं पुच्छितुकामस्स ओकासं देन्तो देसनं निट्ठापेसि।
95. Dutiyavaggassa paṭhame ābhādhātūti ālokadhātu. Ālokassapi ālokakasiṇe parikammaṃ katvā uppannajjhānassāpīti sahārammaṇassa jhānassa etaṃ nāmaṃ. Subhadhātūti subhakasiṇe uppannajjhānavasena sahārammaṇajjhānameva . Ākāsānañcāyatanameva ākāsānañcāyatanadhātu. Saññāvedayitanirodhova saññāvedayitanirodhadhātu. Iti bhagavā anusandhikusalassa bhikkhuno tattha nisīditvā pañhaṃ pucchitukāmassa okāsaṃ dento desanaṃ niṭṭhāpesi.
अन्धकारं पटिच्चाति अन्धकारो हि आलोकेन परिच्छिन्नो, आलोकोपि अन्धकारेन। अन्धकारेन हि सो पाकटो होति। तस्मा ‘‘अन्धकारं पटिच्च पञ्ञायती’’ति आह। असुभं पटिच्चाति एत्थापि एसेव नयो। असुभञ्हि सुभेन, सुभञ्च असुभेन परिच्छिन्नं, असुभे सति सुभं पञ्ञायति, तस्मा एवमाह। रूपं पटिच्चाति रूपावचरसमापत्तिं पटिच्च। रूपावचरसमापत्तिया हि सति आकासानञ्चायतनसमापत्ति नाम होति रूपसमतिक्कमो वा, तस्मा एवमाह। विञ्ञाणञ्चायतनधातुआदीसुपि एसेव नयो। निरोधं पटिच्चाति चतुन्नं खन्धानं पटिसङ्खाअप्पवत्तिं पटिच्च। खन्धनिरोधञ्हि पटिच्च निरोधसमापत्ति नाम पञ्ञायति, न खन्धपवत्तिं, तस्मा एवमाह। एत्थ च चतुन्नं खन्धानं निरोधोव निरोधसमापत्तीति वेदितब्बो।
Andhakāraṃpaṭiccāti andhakāro hi ālokena paricchinno, ālokopi andhakārena. Andhakārena hi so pākaṭo hoti. Tasmā ‘‘andhakāraṃ paṭicca paññāyatī’’ti āha. Asubhaṃ paṭiccāti etthāpi eseva nayo. Asubhañhi subhena, subhañca asubhena paricchinnaṃ, asubhe sati subhaṃ paññāyati, tasmā evamāha. Rūpaṃ paṭiccāti rūpāvacarasamāpattiṃ paṭicca. Rūpāvacarasamāpattiyā hi sati ākāsānañcāyatanasamāpatti nāma hoti rūpasamatikkamo vā, tasmā evamāha. Viññāṇañcāyatanadhātuādīsupi eseva nayo. Nirodhaṃ paṭiccāti catunnaṃ khandhānaṃ paṭisaṅkhāappavattiṃ paṭicca. Khandhanirodhañhi paṭicca nirodhasamāpatti nāma paññāyati, na khandhapavattiṃ, tasmā evamāha. Ettha ca catunnaṃ khandhānaṃ nirodhova nirodhasamāpattīti veditabbo.
कथं समापत्ति पत्तब्बाति कथं समापत्तियो कीदिसा समापत्तियो नाम हुत्वा पत्तब्बाति? सञ्ञासमापत्ति पत्तब्बाति सञ्ञाय अत्थिभावेन सञ्ञासमापत्तियो सञ्ञासमापत्तियो नाम हुत्वा पत्तब्बा। सङ्खारावसेससमापत्ति पत्तब्बाति सुखुमसङ्खारानं अवसिट्ठताय सङ्खारावसेससमापत्ति नाम हुत्वा पत्तब्बा। निरोधसमापत्ति पत्तब्बाति निरोधोव निरोधसमापत्ति निरोधसमापत्ति नाम हुत्वा पत्तब्बाति अत्थो। पठमं।
Kathaṃ samāpatti pattabbāti kathaṃ samāpattiyo kīdisā samāpattiyo nāma hutvā pattabbāti? Saññāsamāpatti pattabbāti saññāya atthibhāvena saññāsamāpattiyo saññāsamāpattiyo nāma hutvā pattabbā. Saṅkhārāvasesasamāpatti pattabbāti sukhumasaṅkhārānaṃ avasiṭṭhatāya saṅkhārāvasesasamāpatti nāma hutvā pattabbā. Nirodhasamāpatti pattabbāti nirodhova nirodhasamāpatti nirodhasamāpatti nāma hutvā pattabbāti attho. Paṭhamaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / १. सत्तधातुसुत्तं • 1. Sattadhātusuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / १. सत्तधातुसुत्तवण्णना • 1. Sattadhātusuttavaṇṇanā
