| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
២. ទុតិយវគ្គោ
2. Dutiyavaggo
១. សត្តធាតុសុត្តវណ្ណនា
1. Sattadhātusuttavaṇṇanā
៩៥. អាភាតីតិ អាភា, អាលោកភាវេន និប្ផជ្ជតិ, ឧបដ្ឋាតីតិ វា អត្ថោ។ សោ ឯវ និជ្ជីវដ្ឋេន ធាតូតិ អាភាធាតុ។ អាលោកស្សាតិ អាលោកកសិណស្ស។ សុដ្ឋុ, សោភនំ វា ភាតីតិ សុភំ។ កសិណសហចរណតោ ឈានំ សុភំ។ សេសំ វុត្តនយមេវ។ សុបរិសុទ្ធវណ្ណំ កសិណំ។ អាកាសានញ្ចាទយោបិ សុភារម្មណំ ឯវាតិ កេចិ។ ទេសនំ និដ្ឋាបេសីតិ ទេសនំ ឧទ្ទេសមត្តេ ឯវ ឋបេសិ។ បាឡិយំ ‘‘អន្ធការំ បដិច្ច បញ្ញាយតី’’តិ ឯត្ថាបិ អារម្មណមេវ គហិតំ, តថា ‘‘អយំ ធាតុ អសុភំ បដិច្ច បញ្ញាយតី’’តិ ឯត្ថាបិ។ យថា ហិ ឥធ សុវណ្ណំ កសិណំ សុភន្តិ អធិប្បេតំ, ឯវំ ទុព្ពណ្ណំ អសុភន្តិ។
95. Ābhātīti ābhā, ālokabhāvena nipphajjati, upaṭṭhātīti vā attho. So eva nijjīvaṭṭhena dhātūti ābhādhātu. Ālokassāti ālokakasiṇassa. Suṭṭhu, sobhanaṃ vā bhātīti subhaṃ. Kasiṇasahacaraṇato jhānaṃ subhaṃ. Sesaṃ vuttanayameva. Suparisuddhavaṇṇaṃ kasiṇaṃ. Ākāsānañcādayopi subhārammaṇaṃ evāti keci. Desanaṃ niṭṭhāpesīti desanaṃ uddesamatte eva ṭhapesi. Pāḷiyaṃ ‘‘andhakāraṃ paṭicca paññāyatī’’ti etthāpi ārammaṇameva gahitaṃ, tathā ‘‘ayaṃ dhātu asubhaṃ paṭicca paññāyatī’’ti etthāpi. Yathā hi idha suvaṇṇaṃ kasiṇaṃ subhanti adhippetaṃ, evaṃ dubbaṇṇaṃ asubhanti.
អន្ធការំ បដិច្ចាតិ អន្ធការំ បដិច្ឆាទកបច្ចយំ បដិច្ច។ បញ្ញាយតីតិ បាកដោ ហោតិ។ តេនាហ ‘‘អន្ធការោ ហី’’តិអាទិ។ អាលោកោបិ, អន្ធការេន បរិច្ឆិន្នោ ហោតីតិ យោជនា។ អន្ធការោ តាវ អាលោកេន បរិច្ឆិន្នោ ហោតុ ‘‘យត្ថ អាលោកោ នត្ថិ, តត្ថ អន្ធការោ’’តិ អាលោកោ កថំ អន្ធការេន បរិច្ឆិន្នោ ហោតីតិ អាហ ‘‘អន្ធការេន ហិ សោ បាកដោ ហោតី’’តិ។ បរិច្ឆេទលេខាយ វិយ ចិត្តរូបំ អន្ធការេន ហិ បរិតោ បរិច្ឆិន្នោ ហុត្វា បញ្ញាយតិ, យថា តំ ឆាយាយ អាតបោ។ ឯសេវ នយោតិ អសុភសុភានំ អញ្ញមញ្ញបរិច្ឆិន្នតំ អតិទិសិត្វា តត្ថ អធិប្បេតមេវ ទស្សេន្តោ ‘‘អសុភេ សតិ សុភំ បញ្ញាយតី’’តិ អាហ។ ឯវមាហាតិ ‘‘អសុភំ បដិច្ច សុភំ បញ្ញាយតី’’តិ អវោច។ ‘‘រូបី រូបានិ បស្សតី’’តិអាទីសុ វិយ ឧត្តរបទលោបេនាយំ និទ្ទេសោតិ អាហ ‘‘រូបំ បដិច្ចាតិ រូបាវចរសមាបត្តិំ បដិច្ចា’’តិ។ តាយ ហិ សតិ អធិគតាយ។ រូបសមតិក្កមា វា ហោតីតិ សភាវារម្មណានំ រូបជ្ឈានានំ សមតិក្កមា អាកាសានញ្ចាយតនសមាបត្តិ នាម ហោតីតិ អត្ថោ។ ឯសេវ នយោតិ ឥមិនា ‘‘អាកាសានញ្ចាយតនសមតិក្កមា វិញ្ញាណញ្ចាយតនសមាបត្តិ នាម ហោតី’’តិអាទិនា ទ្វេបិ បការេ អតិទិសតិ។ បដិសង្ខាតិ បដិសង្ខាញាណេន។ អប្បវត្តិន្តិ យថាបរិច្ឆិន្នកាលំ អប្បវត្តនំ។ ឯតេន ខណនិរោធាទិំ បដិក្ខិបតិ។
Andhakāraṃ paṭiccāti andhakāraṃ paṭicchādakapaccayaṃ paṭicca. Paññāyatīti pākaṭo hoti. Tenāha ‘‘andhakāro hī’’tiādi. Ālokopi, andhakārena paricchinno hotīti yojanā. Andhakāro tāva ālokena paricchinno hotu ‘‘yattha āloko natthi, tattha andhakāro’’ti āloko kathaṃ andhakārena paricchinno hotīti āha ‘‘andhakārena hi so pākaṭo hotī’’ti. Paricchedalekhāya viya cittarūpaṃ andhakārena hi parito paricchinno hutvā paññāyati, yathā taṃ chāyāya ātapo. Eseva nayoti asubhasubhānaṃ aññamaññaparicchinnataṃ atidisitvā tattha adhippetameva dassento ‘‘asubhe sati subhaṃ paññāyatī’’ti āha. Evamāhāti ‘‘asubhaṃ paṭicca subhaṃ paññāyatī’’ti avoca. ‘‘Rūpī rūpāni passatī’’tiādīsu viya uttarapadalopenāyaṃ niddesoti āha ‘‘rūpaṃ paṭiccāti rūpāvacarasamāpattiṃ paṭiccā’’ti. Tāya hi sati adhigatāya. Rūpasamatikkamā vā hotīti sabhāvārammaṇānaṃ rūpajjhānānaṃ samatikkamā ākāsānañcāyatanasamāpatti nāma hotīti attho. Eseva nayoti iminā ‘‘ākāsānañcāyatanasamatikkamā viññāṇañcāyatanasamāpatti nāma hotī’’tiādinā dvepi pakāre atidisati. Paṭisaṅkhāti paṭisaṅkhāñāṇena. Appavattinti yathāparicchinnakālaṃ appavattanaṃ. Etena khaṇanirodhādiṃ paṭikkhipati.
កថំ សមាបត្តិ បត្តព្ពាតិ ឥមាសុ សត្តសុ ធាតូសុ កា បការា សញ្ញាសមាបត្តិ នានា ហុត្វា សមាបជ្ជិតព្ពា។ តេនាហ ‘‘កីទិសា សមាបត្តិយោ’’តិអាទិ។ សញ្ញាយ អត្ថិភាវេនាតិ បដុកិច្ចាយ សញ្ញាយ អត្ថិភាវេន។ សុខុមសង្ខារានំ តត្ថ សមាបត្តិយំ អវសិស្សតាយ។ និរោធោវាតិ សង្ខារានំ និរោធោ ឯវ។
Kathaṃ samāpatti pattabbāti imāsu sattasu dhātūsu kā pakārā saññāsamāpatti nānā hutvā samāpajjitabbā. Tenāha ‘‘kīdisā samāpattiyo’’tiādi. Saññāya atthibhāvenāti paṭukiccāya saññāya atthibhāvena. Sukhumasaṅkhārānaṃ tattha samāpattiyaṃ avasissatāya. Nirodhovāti saṅkhārānaṃ nirodho eva.
សត្តធាតុសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Sattadhātusuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ១. សត្តធាតុសុត្តំ • 1. Sattadhātusuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ១. សត្តធាតុសុត្តវណ្ណនា • 1. Sattadhātusuttavaṇṇanā
