| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
2. දුතියවග්‌ගො
2. Dutiyavaggo
1. සත්‌තධාතුසුත්‌තවණ්‌ණනා
1. Sattadhātusuttavaṇṇanā
95. ආභාතීති ආභා, ආලොකභාවෙන නිප්‌ඵජ්‌ජති, උපට්‌ඨාතීති වා අත්‌ථො. සො එව නිජ්‌ජීවට්‌ඨෙන ධාතූති ආභාධාතු. ආලොකස්‌සාති ආලොකකසිණස්‌ස. සුට්‌ඨු, සොභනං වා භාතීති සුභං. කසිණසහචරණතො ඣානං සුභං. සෙසං වුත්‌තනයමෙව. සුපරිසුද්‌ධවණ්‌ණං කසිණං. ආකාසානඤ්‌චාදයොපි සුභාරම්‌මණං එවාති කෙචි. දෙසනං නිට්‌ඨාපෙසීති දෙසනං උද්‌දෙසමත්‌තෙ එව ඨපෙසි. පාළියං ‘‘අන්‌ධකාරං පටිච්‌ච පඤ්‌ඤායතී’’ති එත්‌ථාපි ආරම්‌මණමෙව ගහිතං, තථා ‘‘අයං ධාතු අසුභං පටිච්‌ච පඤ්‌ඤායතී’’ති එත්‌ථාපි. යථා හි ඉධ සුවණ්‌ණං කසිණං සුභන්‌ති අධිප්‌පෙතං, එවං දුබ්‌බණ්‌ණං අසුභන්‌ති.
95. Ābhātīti ābhā, ālokabhāvena nipphajjati, upaṭṭhātīti vā attho. So eva nijjīvaṭṭhena dhātūti ābhādhātu. Ālokassāti ālokakasiṇassa. Suṭṭhu, sobhanaṃ vā bhātīti subhaṃ. Kasiṇasahacaraṇato jhānaṃ subhaṃ. Sesaṃ vuttanayameva. Suparisuddhavaṇṇaṃ kasiṇaṃ. Ākāsānañcādayopi subhārammaṇaṃ evāti keci. Desanaṃ niṭṭhāpesīti desanaṃ uddesamatte eva ṭhapesi. Pāḷiyaṃ ‘‘andhakāraṃ paṭicca paññāyatī’’ti etthāpi ārammaṇameva gahitaṃ, tathā ‘‘ayaṃ dhātu asubhaṃ paṭicca paññāyatī’’ti etthāpi. Yathā hi idha suvaṇṇaṃ kasiṇaṃ subhanti adhippetaṃ, evaṃ dubbaṇṇaṃ asubhanti.
අන්‌ධකාරං පටිච්‌චාති අන්‌ධකාරං පටිච්‌ඡාදකපච්‌චයං පටිච්‌ච. පඤ්‌ඤායතීති පාකටො හොති. තෙනාහ ‘‘අන්‌ධකාරො හී’’තිආදි. ආලොකොපි, අන්‌ධකාරෙන පරිච්‌ඡින්‌නො හොතීති යොජනා. අන්‌ධකාරො තාව ආලොකෙන පරිච්‌ඡින්‌නො හොතු ‘‘යත්‌ථ ආලොකො නත්‌ථි, තත්‌ථ අන්‌ධකාරො’’ති ආලොකො කථං අන්‌ධකාරෙන පරිච්‌ඡින්‌නො හොතීති ආහ ‘‘අන්‌ධකාරෙන හි සො පාකටො හොතී’’ති. පරිච්‌ඡෙදලෙඛාය විය චිත්‌තරූපං අන්‌ධකාරෙන හි පරිතො පරිච්‌ඡින්‌නො හුත්‌වා පඤ්‌ඤායති, යථා තං ඡායාය ආතපො. එසෙව නයොති අසුභසුභානං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤපරිච්‌ඡින්‌නතං අතිදිසිත්‌වා තත්‌ථ අධිප්‌පෙතමෙව දස්‌සෙන්‌තො ‘‘අසුභෙ සති සුභං පඤ්‌ඤායතී’’ති ආහ. එවමාහාති ‘‘අසුභං පටිච්‌ච සුභං පඤ්‌ඤායතී’’ති අවොච. ‘‘රූපී රූපානි පස්‌සතී’’තිආදීසු විය උත්‌තරපදලොපෙනායං නිද්‌දෙසොති ආහ ‘‘රූපං පටිච්‌චාති රූපාවචරසමාපත්‌තිං පටිච්‌චා’’ති. තාය හි සති අධිගතාය. රූපසමතික්‌කමා වා හොතීති සභාවාරම්‌මණානං රූපජ්‌ඣානානං සමතික්‌කමා ආකාසානඤ්‌චායතනසමාපත්‌ති නාම හොතීති අත්‌ථො. එසෙව නයොති ඉමිනා ‘‘ආකාසානඤ්‌චායතනසමතික්‌කමා විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනසමාපත්‌ති නාම හොතී’’තිආදිනා ද්‌වෙපි පකාරෙ අතිදිසති. පටිසඞ්‌ඛාති පටිසඞ්‌ඛාඤාණෙන. අප්‌පවත්‌තින්‌ති යථාපරිච්‌ඡින්‌නකාලං අප්‌පවත්‌තනං. එතෙන ඛණනිරොධාදිං පටික්‌ඛිපති.
Andhakāraṃ paṭiccāti andhakāraṃ paṭicchādakapaccayaṃ paṭicca. Paññāyatīti pākaṭo hoti. Tenāha ‘‘andhakāro hī’’tiādi. Ālokopi, andhakārena paricchinno hotīti yojanā. Andhakāro tāva ālokena paricchinno hotu ‘‘yattha āloko natthi, tattha andhakāro’’ti āloko kathaṃ andhakārena paricchinno hotīti āha ‘‘andhakārena hi so pākaṭo hotī’’ti. Paricchedalekhāya viya cittarūpaṃ andhakārena hi parito paricchinno hutvā paññāyati, yathā taṃ chāyāya ātapo. Eseva nayoti asubhasubhānaṃ aññamaññaparicchinnataṃ atidisitvā tattha adhippetameva dassento ‘‘asubhe sati subhaṃ paññāyatī’’ti āha. Evamāhāti ‘‘asubhaṃ paṭicca subhaṃ paññāyatī’’ti avoca. ‘‘Rūpī rūpāni passatī’’tiādīsu viya uttarapadalopenāyaṃ niddesoti āha ‘‘rūpaṃ paṭiccāti rūpāvacarasamāpattiṃ paṭiccā’’ti. Tāya hi sati adhigatāya. Rūpasamatikkamā vā hotīti sabhāvārammaṇānaṃ rūpajjhānānaṃ samatikkamā ākāsānañcāyatanasamāpatti nāma hotīti attho. Eseva nayoti iminā ‘‘ākāsānañcāyatanasamatikkamā viññāṇañcāyatanasamāpatti nāma hotī’’tiādinā dvepi pakāre atidisati. Paṭisaṅkhāti paṭisaṅkhāñāṇena. Appavattinti yathāparicchinnakālaṃ appavattanaṃ. Etena khaṇanirodhādiṃ paṭikkhipati.
කථං සමාපත්‌ති පත්‌තබ්‌බාති ඉමාසු සත්‌තසු ධාතූසු කා පකාරා සඤ්‌ඤාසමාපත්‌ති නානා හුත්‌වා සමාපජ්‌ජිතබ්‌බා. තෙනාහ ‘‘කීදිසා සමාපත්‌තියො’’තිආදි. සඤ්‌ඤාය අත්‌ථිභාවෙනාති පටුකිච්‌චාය සඤ්‌ඤාය අත්‌ථිභාවෙන. සුඛුමසඞ්‌ඛාරානං තත්‌ථ සමාපත්‌තියං අවසිස්‌සතාය. නිරොධොවාති සඞ්‌ඛාරානං නිරොධො එව.
Kathaṃ samāpatti pattabbāti imāsu sattasu dhātūsu kā pakārā saññāsamāpatti nānā hutvā samāpajjitabbā. Tenāha ‘‘kīdisā samāpattiyo’’tiādi. Saññāya atthibhāvenāti paṭukiccāya saññāya atthibhāvena. Sukhumasaṅkhārānaṃ tattha samāpattiyaṃ avasissatāya. Nirodhovāti saṅkhārānaṃ nirodho eva.
සත්‌තධාතුසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sattadhātusuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 1. සත්‌තධාතුසුත්‌තං • 1. Sattadhātusuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 1. සත්‌තධාතුසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Sattadhātusuttavaṇṇanā
