| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
१०९. सत्ताहकरणीयानुजाननकथा
109. Sattāhakaraṇīyānujānanakathā
१८७. सत्ताहकरणीयेसु एवं विनिच्छयो वेदितब्बोति योजना। ‘‘सत्ताहकरणीयेना’’ति पदस्स सत्तमीसमासञ्च अनीयसद्दस्स कम्मत्थञ्च दस्सेन्तो आह ‘‘सत्ताहब्भन्तरे यं कत्तब्ब’’न्ति । तत्थ ‘‘सत्ताहब्भन्तरे’’ति इमिना सत्तमीसमासं दस्सेति, ‘‘कत्तब्ब’’न्ति इमिना कम्मत्थं। ‘‘सत्ताहब्भन्तरे’’ति इमिना सत्ताहस्स अब्भन्तरं सत्ताहन्ति उत्तरपदलोपं दस्सेति। पहिते गन्तुन्ति एत्थ पहितेसद्दस्स कत्तुकम्मानि दस्सेतुं वुत्तं ‘‘भिक्खुआदीहि दूते’’ति। तत्थ ‘‘भिक्खुआदीही’’ति इमिना कत्तारं दस्सेति, ‘‘दूते’’ति इमिना कम्मं। सत्ताहन्ति एत्थ उत्तरपदलोपञ्च भुम्मत्थे उपयोगवचनञ्च दस्सेन्तो आह ‘‘अन्तोसत्ताहेयेवा’’ति। तत्थेवाति तस्मिं पहितट्ठानेयेव। ‘‘न उट्ठापेतब्बो’’ति इमिना ‘‘सत्ताहेयेवा’’ति एत्थ एवसद्दस्स फलं दस्सेति।
187. Sattāhakaraṇīyesu evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. ‘‘Sattāhakaraṇīyenā’’ti padassa sattamīsamāsañca anīyasaddassa kammatthañca dassento āha ‘‘sattāhabbhantare yaṃ kattabba’’nti . Tattha ‘‘sattāhabbhantare’’ti iminā sattamīsamāsaṃ dasseti, ‘‘kattabba’’nti iminā kammatthaṃ. ‘‘Sattāhabbhantare’’ti iminā sattāhassa abbhantaraṃ sattāhanti uttarapadalopaṃ dasseti. Pahite gantunti ettha pahitesaddassa kattukammāni dassetuṃ vuttaṃ ‘‘bhikkhuādīhi dūte’’ti. Tattha ‘‘bhikkhuādīhī’’ti iminā kattāraṃ dasseti, ‘‘dūte’’ti iminā kammaṃ. Sattāhanti ettha uttarapadalopañca bhummatthe upayogavacanañca dassento āha ‘‘antosattāheyevā’’ti. Tatthevāti tasmiṃ pahitaṭṭhāneyeva. ‘‘Na uṭṭhāpetabbo’’ti iminā ‘‘sattāheyevā’’ti ettha evasaddassa phalaṃ dasseti.
१८९. रसो एतस्मिं अत्थीति रसवतीति वुत्ते भत्तगेहं गहेतब्बन्ति आह ‘‘भत्तगेहं वुच्चती’’ति। भत्तगेहन्ति भत्तपचनगेहं। पुरायं सुत्तन्तोति एत्थ पुरा अयन्ति पदच्छेदं कत्वा पुरासद्दो यावपरियायोति आह ‘‘याव अयं सुत्तन्तो’’ति। न पलुज्जतीति एत्थ लुजधातु विनासत्थोति आह ‘‘न विनस्सती’’ति। परिसङ्खतन्ति परिसङ्खरितब्बं। सब्बत्थाति सब्बेसु पहितेसु। इमिनाव कप्पियवचनेनाति इमिना एव कप्पियेन तिवाक्यसङ्खातेन वचनेन। एतेसन्ति एतेसं तिण्णं वाक्यानं। वेवचनेनाति ‘‘यञ्ञञ्च यजितुं, सुत्तञ्च उग्गण्हितुं, समणे च दस्सितु’’न्ति परियायेन। सत्तसूति उपासक उपासिक भिक्खुभिक्खुनी सिक्खमान सामणेर सामणेरी सङ्खातासु सत्तसु।
189. Raso etasmiṃ atthīti rasavatīti vutte bhattagehaṃ gahetabbanti āha ‘‘bhattagehaṃ vuccatī’’ti. Bhattagehanti bhattapacanagehaṃ. Purāyaṃ suttantoti ettha purā ayanti padacchedaṃ katvā purāsaddo yāvapariyāyoti āha ‘‘yāva ayaṃ suttanto’’ti. Na palujjatīti ettha lujadhātu vināsatthoti āha ‘‘na vinassatī’’ti. Parisaṅkhatanti parisaṅkharitabbaṃ. Sabbatthāti sabbesu pahitesu. Imināva kappiyavacanenāti iminā eva kappiyena tivākyasaṅkhātena vacanena. Etesanti etesaṃ tiṇṇaṃ vākyānaṃ. Vevacanenāti ‘‘yaññañca yajituṃ, suttañca uggaṇhituṃ, samaṇe ca dassitu’’nti pariyāyena. Sattasūti upāsaka upāsika bhikkhubhikkhunī sikkhamāna sāmaṇera sāmaṇerī saṅkhātāsu sattasu.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi / १०९. सत्ताहकरणीयानुजानना • 109. Sattāhakaraṇīyānujānanā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / सत्ताहकरणीयानुजाननकथा • Sattāhakaraṇīyānujānanakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / सत्ताहकरणीयानुजाननकथावण्णना • Sattāhakaraṇīyānujānanakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / सत्ताहकरणीयानुजाननकथावण्णना • Sattāhakaraṇīyānujānanakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / वस्सूपनायिकअनुजाननकथादिवण्णना • Vassūpanāyikaanujānanakathādivaṇṇanā
