| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಉದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Udāna-aṭṭhakathā |
೨. ಸತ್ತಜಟಿಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
2. Sattajaṭilasuttavaṇṇanā
೫೨. ದುತಿಯೇ ಬಹಿದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕೇತಿ ಪಾಸಾದದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಸ್ಸ ಬಹಿ, ನ ವಿಹಾರದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಸ್ಸ। ಸೋ ಕಿರ ಪಾಸಾದೋ ಲೋಹಪಾಸಾದೋ ವಿಯ ಸಮನ್ತಾ ಚತುದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಪರಿವುತೋ ಪಾಕಾರಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ। ತೇಸು ಪಾಚೀನದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಸ್ಸ ಬಹಿ ಪಾಸಾದಚ್ಛಾಯಾಯಂ ಪಾಚೀನಲೋಕಧಾತುಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಪಞ್ಞತ್ತವರಬುದ್ಧಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಜಟಿಲಾತಿ ಜಟಾವನ್ತೋ ತಾಪಸವೇಸಧಾರಿನೋ। ನಿಗಣ್ಠಾತಿ ಸೇತಪಟನಿಗಣ್ಠರೂಪಧಾರಿನೋ। ಏಕಸಾಟಕಾತಿ ಏಕಸಾಟಕನಿಗಣ್ಠಾ ವಿಯ ಏಕಂ ಪಿಲೋತಿಕಖಣ್ಡಂ ಹತ್ಥೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ತೇನಾಪಿ ಸರೀರಸ್ಸ ಪುರಿಮಭಾಗಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ವಿಚರಣಕಾ। ಪರೂಳ್ಹಕಚ್ಛನಖಲೋಮಾತಿ ಪರೂಳ್ಹಕಚ್ಛಲೋಮಾ ಪರೂಳ್ಹನಖಾ ಪರೂಳ್ಹಅವಸೇಸಲೋಮಾ ಚ, ಕಚ್ಛಾದೀಸು ದೀಘಲೋಮಾ ದೀಘನಖಾ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಖಾರಿವಿವಿಧಮಾದಾಯಾತಿ ವಿವಿಧಂ ಖಾರಾದಿನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ಪಬ್ಬಜಿತಪರಿಕ್ಖಾರಭಣ್ಡಿಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ। ಅವಿದೂರೇ ಅತಿಕ್ಕಮನ್ತೀತಿ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಅವಿದೂರಮಗ್ಗೇನ ನಗರಂ ಪವಿಸನ್ತಿ।
52. Dutiye bahidvārakoṭṭhaketi pāsādadvārakoṭṭhakassa bahi, na vihāradvārakoṭṭhakassa. So kira pāsādo lohapāsādo viya samantā catudvārakoṭṭhakaparivuto pākāraparikkhitto. Tesu pācīnadvārakoṭṭhakassa bahi pāsādacchāyāyaṃ pācīnalokadhātuṃ olokento paññattavarabuddhāsane nisinno hoti. Jaṭilāti jaṭāvanto tāpasavesadhārino. Nigaṇṭhāti setapaṭanigaṇṭharūpadhārino. Ekasāṭakāti ekasāṭakanigaṇṭhā viya ekaṃ pilotikakhaṇḍaṃ hatthe bandhitvā tenāpi sarīrassa purimabhāgaṃ paṭicchādetvā vicaraṇakā. Parūḷhakacchanakhalomāti parūḷhakacchalomā parūḷhanakhā parūḷhaavasesalomā ca, kacchādīsu dīghalomā dīghanakhā cāti attho. Khārivividhamādāyāti vividhaṃ khārādinānappakāraṃ pabbajitaparikkhārabhaṇḍikaṃ gahetvā. Avidūre atikkamantīti vihārassa avidūramaggena nagaraṃ pavisanti.
ರಾಜಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಸೇನದಿ ಕೋಸಲೋತಿ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ರಾಜಾ ಪಸೇನದಿ ಕೋಸಲೋ, ಮಯ್ಹಂ ನಾಮಂ ತುಮ್ಹೇ ಜಾನಾಥಾತಿ। ಕಸ್ಮಾ ಪನ ರಾಜಾ ಲೋಕೇ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಏವರೂಪಾನಂ ನಗ್ಗನಿಸ್ಸಿರೀಕಾನಂ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ? ಸಙ್ಗಣ್ಹನತ್ಥಾಯ। ಏವಞ್ಹಿಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ ‘‘ಸಚಾಹಂ ಏತ್ತಕಮ್ಪಿ ಏತೇಸಂ ನ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮಯಂ ಪುತ್ತದಾರಂ ಪಹಾಯ ಏತಸ್ಸತ್ಥಾಯ ದುಬ್ಭೋಜನದುಕ್ಖಸೇಯ್ಯಾದೀನಿ ಅನುಭೋಮ, ಅಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ನಿಪಚ್ಚಕಾರಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಕರೋತಿ । ತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಕತೇ ಅಮ್ಹೇ ‘ಓಚರಕಾ’ತಿ ಜನೋ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘ಪಬ್ಬಜಿತಾ’ಇಚ್ಚೇವ ಸಞ್ಜಾನಿಸ್ಸತಿ, ಕಿಂ ಇಮಸ್ಸ ಭೂತತ್ಥಕಥನೇನಾತಿ ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠಂ ಸುತಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ನ ಕಥೇಯ್ಯುಂ, ಏವಂ ಕತೇ ಪನ ಅನಿಗೂಹಿತ್ವಾ ಕಥೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ಅಪಿಚ ಸತ್ಥು ಅಜ್ಝಾಸಯಜಾನನತ್ಥಮ್ಪಿ ಏವಮಕಾಸೀತಿ। ರಾಜಾ ಕಿರ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತೋಪಿ ಕತಿಪಯಕಾಲಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ನ ಸದ್ದಹಿ। ತೇನಸ್ಸ ಏವಂ ಅಹೋಸಿ ‘‘ಯದಿ ಭಗವಾ ಸಬ್ಬಂ ಜಾನಾತಿ, ಮಯಾ ಇಮೇಸಂ ನಿಪಚ್ಚಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ‘ಇಮೇ ಅರಹನ್ತೋ’ತಿ ವುತ್ತೇ ನಾನುಜಾನೇಯ್ಯ, ಅಥ ಮಂ ಅನುವತ್ತನ್ತೋ ಅನುಜಾನೇಯ್ಯ, ಕುತೋ ತಸ್ಸ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಾ’’ತಿ। ಏವಂ ಸೋ ಸತ್ಥು ಅಜ್ಝಾಸಯಜಾನನತ್ಥಂ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ। ಭಗವಾ ಪನ ‘‘ಉಜುಕಮೇವ ‘ನ ಇಮೇ ಸಮಣಾ ಓಚರಕಾ’ತಿ ವುತ್ತೇ ಯದಿಪಿ ರಾಜಾ ಸದ್ದಹತಿ, ಮಹಾಜನೋ ಪನ ತಮತ್ಥಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ನ ಸದ್ದಹೇಯ್ಯ, ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ‘ರಾಜಾ ಅತ್ತನೋ ಕಥಂ ಸುಣಾತೀ’ತಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಮುಖಾರುಳ್ಹಂ ಕಥೇತೀ’ತಿ ವದೇಯ್ಯ, ತದಸ್ಸ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ಅಞ್ಞೋ ಚ ಗುಳ್ಹಕಮ್ಮಂ ವಿವಟಂ ಕತಂ ಭವೇಯ್ಯ, ಸಯಮೇವ ರಾಜಾ ತೇಸಂ ಓಚರಕಭಾವಂ ಕಥೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ‘‘ದುಜ್ಜಾನಂ ಖೋ ಏತ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
Rājāhaṃ, bhante, pasenadi kosaloti ahaṃ, bhante, rājā pasenadi kosalo, mayhaṃ nāmaṃ tumhe jānāthāti. Kasmā pana rājā loke aggapuggalassa santike nisinno evarūpānaṃ nagganissirīkānaṃ añjaliṃ paggaṇhātīti? Saṅgaṇhanatthāya. Evañhissa ahosi ‘‘sacāhaṃ ettakampi etesaṃ na karissāmi, mayaṃ puttadāraṃ pahāya etassatthāya dubbhojanadukkhaseyyādīni anubhoma, ayaṃ amhākaṃ nipaccakāramattampi na karoti . Tasmiñhi kate amhe ‘ocarakā’ti jano aggahetvā ‘pabbajitā’icceva sañjānissati, kiṃ imassa bhūtatthakathanenāti attanā diṭṭhaṃ sutaṃ paṭicchādetvā na katheyyuṃ, evaṃ kate pana anigūhitvā kathessantī’’ti. Apica satthu ajjhāsayajānanatthampi evamakāsīti. Rājā kira bhagavantaṃ upasaṅkamantopi katipayakālaṃ sammāsambodhiṃ na saddahi. Tenassa evaṃ ahosi ‘‘yadi bhagavā sabbaṃ jānāti, mayā imesaṃ nipaccakāraṃ katvā ‘ime arahanto’ti vutte nānujāneyya, atha maṃ anuvattanto anujāneyya, kuto tassa sabbaññutā’’ti. Evaṃ so satthu ajjhāsayajānanatthaṃ tathā akāsi. Bhagavā pana ‘‘ujukameva ‘na ime samaṇā ocarakā’ti vutte yadipi rājā saddahati, mahājano pana tamatthaṃ ajānanto na saddaheyya, samaṇo gotamo ‘rājā attano kathaṃ suṇātī’ti yaṃ kiñci mukhāruḷhaṃ kathetī’ti vadeyya, tadassa dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya saṃvatteyya, añño ca guḷhakammaṃ vivaṭaṃ kataṃ bhaveyya, sayameva rājā tesaṃ ocarakabhāvaṃ kathessatī’’ti ñatvā ‘‘dujjānaṃ kho eta’’ntiādimāha.
ತತ್ಥ ಕಾಮಭೋಗಿನಾತಿ ಇಮಿನಾ ಪನ ರಾಗಾಭಿಭವಂ, ಉಭಯೇನಾಪಿ ವಿಕ್ಖಿತ್ತಚಿತ್ತತಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪುತ್ತಸಮ್ಬಾಧಸಯನನ್ತಿ ಪುತ್ತೇಹಿ ಸಮ್ಬಾಧಸಯನಂ । ಏತ್ಥ ಚ ಪುತ್ತಸೀಸೇನ ದಾರಪರಿಗ್ಗಹಂ, ಪುತ್ತದಾರೇಸು ಉಪ್ಪಿಲಾವಿತೇನ ತೇಸಂ ಘರಾವಾಸಾದಿಹೇತು ಸೋಕಾಭಿಭವೇನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠತಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಕಾಸಿಕಚನ್ದನನ್ತಿ ಸಣ್ಹಚನ್ದನಂ, ಕಾಸಿಕವತ್ಥಞ್ಚ ಚನ್ದನಞ್ಚಾತಿ ವಾ ಅತ್ಥೋ। ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನನ್ತಿ ವಣ್ಣಗನ್ಧತ್ಥಾಯ ಮಾಲಾ, ಸುಗನ್ಧಭಾವತ್ಥಾಯ ಗನ್ಧಂ, ಛವಿರಾಗಕರಣತ್ಥಾಯ ವಿಲೇಪನಂ ಧಾರೇನ್ತೇನ। ಜಾತರೂಪರಜತನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣಞ್ಚೇವ ಅವಸಿಟ್ಠಧನಞ್ಚ। ಸಾದಿಯನ್ತೇನಾತಿ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೇನ। ಸಬ್ಬೇನಪಿ ಕಾಮೇಸು ಅಭಿಗಿದ್ಧಭಾವಮೇವ ಪಕಾಸೇತಿ।
Tattha kāmabhogināti iminā pana rāgābhibhavaṃ, ubhayenāpi vikkhittacittataṃ dasseti. Puttasambādhasayananti puttehi sambādhasayanaṃ . Ettha ca puttasīsena dārapariggahaṃ, puttadāresu uppilāvitena tesaṃ gharāvāsādihetu sokābhibhavena cittassa saṃkiliṭṭhataṃ dasseti. Kāsikacandananti saṇhacandanaṃ, kāsikavatthañca candanañcāti vā attho. Mālāgandhavilepananti vaṇṇagandhatthāya mālā, sugandhabhāvatthāya gandhaṃ, chavirāgakaraṇatthāya vilepanaṃ dhārentena. Jātarūparajatanti suvaṇṇañceva avasiṭṭhadhanañca. Sādiyantenāti paṭiggaṇhantena. Sabbenapi kāmesu abhigiddhabhāvameva pakāseti.
ಸಂವಾಸೇನಾತಿ ಸಹವಾಸೇನ। ಸೀಲಂ ವೇದಿತಬ್ಬನ್ತಿ ‘‘ಅಯಂ ಪೇಸಲೋ ವಾ ದುಸ್ಸೀಲೋ ವಾ’’ತಿ ಸಂವಸನ್ತೇನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಸಹ ವಸನ್ತೇನ ಜಾನಿತಬ್ಬೋ। ತಞ್ಚ ಖೋ ದೀಘೇನ ಅದ್ಧುನಾ ನ ಇತ್ತರನ್ತಿ ತಞ್ಚ ಸೀಲಂ ದೀಘೇನ ಕಾಲೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ನ ಇತ್ತರೇನ। ಕತಿಪಯದಿವಸೇ ಹಿ ಸಞ್ಞತಾಕಾರೋ ಸಂವುತಿನ್ದ್ರಿಯಾಕಾರೋ ಚ ಹುತ್ವಾ ಸಕ್ಕಾ ದಸ್ಸೇತುಂ। ಮನಸಿ ಕರೋತಾ ನೋ ಅಮನಸಿ ಕರೋತಾತಿ ತಮ್ಪಿ ‘‘ಸೀಲಮಸ್ಸ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮನಸಿ ಕರೋನ್ತೇನ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತೇನ ಸಕ್ಕಾ ಜಾನಿತುಂ, ನ ಇತರೇನ। ಪಞ್ಞವತಾತಿ ತಮ್ಪಿ ಸಪ್ಪಞ್ಞೇನೇವ ಪಣ್ಡಿತೇನ। ಬಾಲೋ ಹಿ ಮನಸಿ ಕರೋನ್ತೋಪಿ ಜಾನಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ಸಂವೋಹಾರೇನಾತಿ ಕಥನೇನ।
Saṃvāsenāti sahavāsena. Sīlaṃ veditabbanti ‘‘ayaṃ pesalo vā dussīlo vā’’ti saṃvasantena ekasmiṃ ṭhāne saha vasantena jānitabbo. Tañca kho dīghena addhunā na ittaranti tañca sīlaṃ dīghena kālena veditabbaṃ, na ittarena. Katipayadivase hi saññatākāro saṃvutindriyākāro ca hutvā sakkā dassetuṃ. Manasi karotā no amanasi karotāti tampi ‘‘sīlamassa pariggaṇhissāmī’’ti manasi karontena paccavekkhantena sakkā jānituṃ, na itarena. Paññavatāti tampi sappaññeneva paṇḍitena. Bālo hi manasi karontopi jānituṃ na sakkoti. Saṃvohārenāti kathanena.
‘‘ಯೋ ಹಿ ಕೋಚಿ ಮನುಸ್ಸೇಸು, ವೋಹಾರಂ ಉಪಜೀವತಿ।
‘‘Yo hi koci manussesu, vohāraṃ upajīvati;
ಏವಂ ವಾಸೇಟ್ಠ ಜಾನಾಹಿ, ವಾಣಿಜೋ ಸೋ ನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ’’ತಿ॥ (ಸು॰ ನಿ॰ ೬೧೯) –
Evaṃ vāseṭṭha jānāhi, vāṇijo so na brāhmaṇo’’ti. (su. ni. 619) –
ಏತ್ಥ ಹಿ ವಾಣಿಜ್ಜಂ ವೋಹಾರೋ ನಾಮ। ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಅರಿಯವೋಹಾರಾ’’ತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೩.೩೧೩) ಏತ್ಥ ಚೇತನಾ। ‘‘ಸಙ್ಖಾ ಸಮಞ್ಞಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ವೋಹಾರೋ’’ತಿ (ಧ॰ ಸ॰ ೧೩೧೩-೧೩೧೫) ಏತ್ಥ ಪಞ್ಞತ್ತಿ। ‘‘ವೋಹಾರಮತ್ತೇನ ಸೋ ವೋಹರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೨೫) ಏತ್ಥ ಕಥಾ ವೋಹಾರೋ। ಇಧಾಪಿ ಸೋ ಏವ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಹಿ ಸಮ್ಮುಖಾಕಥಾ ಪರಮ್ಮುಖಾಕಥಾಯ ನ ಸಮೇತಿ, ಪರಮ್ಮುಖಾಕಥಾ ಸಮ್ಮುಖಾಕಥಾಯ, ತಥಾ ಪುರಿಮಕಥಾ ಪಚ್ಛಿಮಕಥಾಯ, ಪಚ್ಛಿಮಕಥಾ ಚ ಪುರಿಮಕಥಾಯ। ಸೋ ಕಥೇನ್ತೋಯೇವ ಸಕ್ಕಾ ಜಾನಿತುಂ ‘‘ಅಸುಚಿ ಏಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ’’ತಿ। ಸುಚಿಸೀಲಸ್ಸ ಪನ ಪುರಿಮಂ ಪಚ್ಛಿಮೇನ, ಪಚ್ಛಿಮಞ್ಚ ಪುರಿಮೇನ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಕಥಿತಞ್ಚ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಕಥಿತೇನ, ಪರಮ್ಮುಖಾ ಕಥಿತಞ್ಚ ಸಮ್ಮುಖಾ ಕಥಿತೇನ ಸಮೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಥೇನ್ತೇನ ಸಕ್ಕಾ ಸುಚಿಭಾವೋ ಜಾನಿತುನ್ತಿ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಆಹ – ‘‘ಸಂವೋಹಾರೇನ ಸೋಚೇಯ್ಯಂ ವೇದಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ।
Ettha hi vāṇijjaṃ vohāro nāma. ‘‘Cattāro ariyavohārā’’ti (dī. ni. 3.313) ettha cetanā. ‘‘Saṅkhā samaññā paññatti vohāro’’ti (dha. sa. 1313-1315) ettha paññatti. ‘‘Vohāramattena so vohareyyā’’ti (saṃ. ni. 1.25) ettha kathā vohāro. Idhāpi so eva adhippeto. Ekaccassa hi sammukhākathā parammukhākathāya na sameti, parammukhākathā sammukhākathāya, tathā purimakathā pacchimakathāya, pacchimakathā ca purimakathāya. So kathentoyeva sakkā jānituṃ ‘‘asuci eso puggalo’’ti. Sucisīlassa pana purimaṃ pacchimena, pacchimañca purimena, sammukhā kathitañca parammukhā kathitena, parammukhā kathitañca sammukhā kathitena sameti, tasmā kathentena sakkā sucibhāvo jānitunti pakāsento āha – ‘‘saṃvohārena soceyyaṃ veditabba’’nti.
ಥಾಮೋತಿ ಞಾಣಥಾಮೋ। ಯಸ್ಸ ಹಿ ಞಾಣಥಾಮೋ ನತ್ಥಿ, ಸೋ ಉಪ್ಪನ್ನೇಸು ಉಪದ್ದವೇಸು ಗಹೇತಬ್ಬಗಹಣಂ ಕತ್ತಬ್ಬಕರಣಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಅದ್ವಾರಿಕಂ ಘರಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ವಿಯ ಚರತಿ। ತೇನಾಹ – ‘‘ಆಪದಾಸು ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಥಾಮೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ। ಸಾಕಚ್ಛಾಯಾತಿ ಸಹಕಥಾಯ। ದುಪ್ಪಞ್ಞಸ್ಸ ಹಿ ಕಥಾ ಉದಕೇ ಗೇಣ್ಡು ವಿಯ ಉಪ್ಲವತಿ, ಪಞ್ಞವತೋ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಭಾನಂ ಅನನ್ತಂ ಹೋತಿ। ಉದಕವಿಪ್ಫನ್ದನೇನೇವ ಹಿ ಮಚ್ಛೋ ಖುದ್ದಕೋ ಮಹನ್ತೋ ವಾತಿ ಪಞ್ಞಾಯತಿ।
Thāmoti ñāṇathāmo. Yassa hi ñāṇathāmo natthi, so uppannesu upaddavesu gahetabbagahaṇaṃ kattabbakaraṇaṃ apassanto advārikaṃ gharaṃ paviṭṭho viya carati. Tenāha – ‘‘āpadāsu kho, mahārāja,thāmo veditabbo’’ti. Sākacchāyāti sahakathāya. Duppaññassa hi kathā udake geṇḍu viya uplavati, paññavato kathentassa paṭibhānaṃ anantaṃ hoti. Udakavipphandaneneva hi maccho khuddako mahanto vāti paññāyati.
ಇತಿ ಭಗವಾ ರಞ್ಞೋ ಉಜುಕಮೇವ ತೇ ‘‘ಇಮೇ ನಾಮಾ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ಅರಹನ್ತಾನಂ ಅನರಹನ್ತಾನಞ್ಚ ಜಾನನೂಪಾಯಂ ಪಕಾಸೇಸಿ। ರಾಜಾ ತಂ ಸುತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಾಯ ದೇಸನಾವಿಲಾಸೇನ ಚ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನೋ ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿಆದಿನಾ ಅತ್ತನೋ ಪಸಾದಂ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತೇ ಯಾಥಾವತೋ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇನ್ತೋ ‘‘ಏತೇ, ಭನ್ತೇ, ಮಮ ಪುರಿಸಾ ಚರಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಚರಾತಿ ಅಪಬ್ಬಜಿತಾ ಏವ ಪಬ್ಬಜಿತರೂಪೇನ ರಟ್ಠಪಿಣ್ಡಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಕಮ್ಮನ್ತತ್ತಾ। ಓಚರಕಾತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಚರಕಾ। ಚರಾ ಹಿ ಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇನ ಚರನ್ತಾಪಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಚರಕಾವ ನಿಹೀನಕಮ್ಮತ್ತಾ। ಅಥ ವಾ ಓಚರಕಾತಿ ಚರಪುರಿಸಾ। ಓಚರಿತ್ವಾತಿ ಅವಚರಿತ್ವಾ ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ, ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ದೇಸೇ ತಂ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಞತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಓಸಾರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ರಜೋಜಲ್ಲನ್ತಿ ರಜಞ್ಚ ಮಲಞ್ಚ। ಪವಾಹೇತ್ವಾತಿ ಸುಟ್ಠು ವಿಕ್ಖಾಲನವಸೇನ ಅಪನೇತ್ವಾ। ಕಪ್ಪಿತಕೇಸಮಸ್ಸೂತಿ ಅಲಙ್ಕಾರಸತ್ಥೇ ವುತ್ತವಿಧಿನಾ ಕಪ್ಪಕೇಹಿ ಛಿನ್ನಕೇಸಮಸ್ಸೂ। ಕಾಮಗುಣೇಹೀತಿ ಕಾಮಕೋಟ್ಠಾಸೇಹಿ, ಕಾಮಬನ್ಧನೇಹಿ ವಾ ಸಮಪ್ಪಿತಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಅಪ್ಪಿತಾ ಅಲ್ಲೀನಾ। ಸಮಙ್ಗಿಭೂತಾತಿ ಸಹಭೂತಾ । ಪರಿಚಾರೇಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಸಮನ್ತತೋ ಚಾರೇಸ್ಸನ್ತಿ ಕೀಳಾಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ವಾ।
Iti bhagavā rañño ujukameva te ‘‘ime nāmā’’ti avatvā arahantānaṃ anarahantānañca jānanūpāyaṃ pakāsesi. Rājā taṃ sutvā bhagavato sabbaññutāya desanāvilāsena ca abhippasanno ‘‘acchariyaṃ, bhante’’tiādinā attano pasādaṃ pakāsetvā idāni te yāthāvato bhagavato ārocento ‘‘ete, bhante, mama purisā carā’’tiādimāha. Tattha carāti apabbajitā eva pabbajitarūpena raṭṭhapiṇḍaṃ bhuñjantā paṭicchannakammantattā. Ocarakāti heṭṭhā carakā. Carā hi pabbatamatthakena carantāpi heṭṭhā carakāva nihīnakammattā. Atha vā ocarakāti carapurisā. Ocaritvāti avacaritvā vīmaṃsitvā, tasmiṃ tasmiṃ dese taṃ taṃ pavattiṃ ñatvāti attho. Osārissāmīti paṭipajjissāmi, karissāmīti attho. Rajojallanti rajañca malañca. Pavāhetvāti suṭṭhu vikkhālanavasena apanetvā. Kappitakesamassūti alaṅkārasatthe vuttavidhinā kappakehi chinnakesamassū. Kāmaguṇehīti kāmakoṭṭhāsehi, kāmabandhanehi vā samappitāti suṭṭhu appitā allīnā. Samaṅgibhūtāti sahabhūtā . Paricāressantīti indriyāni samantato cāressanti kīḷāpessanti vā.
ಏತಮತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾತಿ ಏತಂ ತೇಸಂ ರಾಜಪುರಿಸಾನಂ ಅತ್ತನೋ ಉದರಸ್ಸ ಕಾರಣಾ ಪಬ್ಬಜಿತವೇಸೇನ ಲೋಕವಞ್ಚನಸಙ್ಖಾತಂ ಅತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾ। ಇಮಂ ಉದಾನನ್ತಿ ಇಮಂ ಪರಾಧೀನತಾಪರವಞ್ಚನತಾಪಟಿಕ್ಖೇಪವಿಭಾವನಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ।
Etamatthaṃ viditvāti etaṃ tesaṃ rājapurisānaṃ attano udarassa kāraṇā pabbajitavesena lokavañcanasaṅkhātaṃ atthaṃ viditvā. Imaṃ udānanti imaṃ parādhīnatāparavañcanatāpaṭikkhepavibhāvanaṃ udānaṃ udānesi.
ತತ್ಥ ನ ವಾಯಮೇಯ್ಯ ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ದೂತೇಯ್ಯಓಚರಕಕಮ್ಮಾದಿಕೇ ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ಪಾಪಧಮ್ಮೇ ಇಮೇ ರಾಜಪುರಿಸಾ ವಿಯ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನ ವಾಯಮೇಯ್ಯ, ವಾಯಾಮಂ ಉಸ್ಸಾಹಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ವಾಯಾಮಂ ಅಕತ್ವಾ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೇಪಿ ಪುಞ್ಞಸ್ಮಿಂಯೇವ ವಾಯಮೇಯ್ಯಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ನಾಞ್ಞಸ್ಸ ಪುರಿಸೋ ಸಿಯಾತಿ ಪಬ್ಬಜಿತರೂಪೇನ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಸೇವಕಪುರಿಸೋ ನ ಸಿಯಾ। ಕಸ್ಮಾ? ಏವರೂಪಸ್ಸಪಿ ಓಚರಕಾದಿಪಾಪಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕತ್ತಬ್ಬತ್ತಾ। ನಾಞ್ಞಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಜೀವೇಯ್ಯಾತಿ ಅಞ್ಞಂ ಪರಂ ಇಸ್ಸರಾದಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ‘‘ತಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಂ ಮೇ ಸುಖದುಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ಏವಂಚಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನ ಜೀವಿಕಂ ಪವತ್ತೇಯ್ಯ, ಅತ್ತದೀಪೋ ಅತ್ತಸರಣೋ ಅನಞ್ಞಸರಣೋ ಏವ ಭವೇಯ್ಯ। ಅಥ ವಾ ಅನತ್ಥಾವಹತೋ ‘‘ಓಚರಣ’’ನ್ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಕತ್ತಾ ಅಞ್ಞಂ ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ನ ಜೀವೇಯ್ಯ। ಧಮ್ಮೇನ ನ ವಣಿಂ ಚರೇತಿ ಧನಾದಿಅತ್ಥಾಯ ಧಮ್ಮಂ ನ ಕಥೇಯ್ಯ। ಯೋ ಹಿ ಧನಾದಿಹೇತು ಪರೇಸಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ, ಸೋ ಧಮ್ಮೇನ ವಾಣಿಜ್ಜಂ ಕರೋತಿ ನಾಮ, ಏವಂ ಧಮ್ಮೇನ ತಂ ನ ಚರೇಯ್ಯ। ಅಥ ವಾ ಧನಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಕೋಸಲರಞ್ಞೋ ಪುರಿಸೋ ವಿಯ ಓಚರಕಾದಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪರೇಹಿ ಅನಾಸಙ್ಕನೀಯತಾಯ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಲಿಙ್ಗಸಮಾದಾನಾದೀನಿ ಅನುತಿಟ್ಠನ್ತೋ ಧಮ್ಮೇನ ವಾಣಿಜ್ಜಂ ಕರೋತಿ ನಾಮ। ಯೋಪಿ ಇಧ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತೋಪಿ ಅಞ್ಞತರಂ ದೇವನಿಕಾಯಂ ಪಣಿಧಾಯ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರತಿ, ಸೋಪಿ ಧಮ್ಮೇನ ವಾಣಿಜ್ಜಂ ಕರೋತಿ ನಾಮ, ಏವಂ ಧಮ್ಮೇನ ವಾಣಿಜ್ಜಂ ನ ಚರೇ, ನ ಕರೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Tattha na vāyameyya sabbatthāti dūteyyaocarakakammādike sabbasmiṃ pāpadhamme ime rājapurisā viya pabbajito na vāyameyya, vāyāmaṃ ussāhaṃ na kareyya, sabbattha yattha katthaci vāyāmaṃ akatvā appamattakepi puññasmiṃyeva vāyameyyāti adhippāyo. Nāññassa puriso siyāti pabbajitarūpena aññassa puggalassa sevakapuriso na siyā. Kasmā? Evarūpassapi ocarakādipāpakammassa kattabbattā. Nāññaṃ nissāya jīveyyāti aññaṃ paraṃ issarādiṃ nissāya ‘‘tappaṭibaddhaṃ me sukhadukkha’’nti evaṃcitto hutvā na jīvikaṃ pavatteyya, attadīpo attasaraṇo anaññasaraṇo eva bhaveyya. Atha vā anatthāvahato ‘‘ocaraṇa’’nti laddhanāmakattā aññaṃ akusalakammaṃ nissāya na jīveyya. Dhammena na vaṇiṃ careti dhanādiatthāya dhammaṃ na katheyya. Yo hi dhanādihetu paresaṃ dhammaṃ deseti, so dhammena vāṇijjaṃ karoti nāma, evaṃ dhammena taṃ na careyya. Atha vā dhanādīnaṃ atthāya kosalarañño puriso viya ocarakādikammaṃ karonto parehi anāsaṅkanīyatāya pabbajjāliṅgasamādānādīni anutiṭṭhanto dhammena vāṇijjaṃ karoti nāma. Yopi idha parisuddhaṃ brahmacariyaṃ carantopi aññataraṃ devanikāyaṃ paṇidhāya brahmacariyaṃ carati, sopi dhammena vāṇijjaṃ karoti nāma, evaṃ dhammena vāṇijjaṃ na care, na kareyyāti attho.
ದುತಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dutiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಉದಾನಪಾಳಿ • Udānapāḷi / ೨. ಸತ್ತಜಟಿಲಸುತ್ತಂ • 2. Sattajaṭilasuttaṃ
