Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సమ్మోహవినోదనీ-అట్ఠకథా • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
(౭.) సత్తకనిద్దేసాదివణ్ణనా
(7.) Sattakaniddesādivaṇṇanā
౮౦౬. సత్తవిధేన ఞాణవత్థునిద్దేసే జాతిపచ్చయా జరామరణన్తిఆదినా నయేన పవత్తినివత్తివసేన ఏకాదససు పటిచ్చసముప్పాదఙ్గేసు ఏకేకస్మిం కాలత్తయభేదతో పచ్చవేక్ఖణఞాణం వత్వా పున ‘‘యమ్పిస్స తం ధమ్మట్ఠితిఞాణ’’న్తి ఏవం తదేవ ఞాణం సఙ్ఖేపతో ఖయధమ్మతాదీహి పకారేహి వుత్తం. తత్థ జాతిపచ్చయా జరామరణం, అసతి జాతియా నత్థి జరామరణన్తి ఞాణద్వయం పచ్చుప్పన్నద్ధానవసేన వుత్తం. అతీతమ్పి అద్ధానం, అనాగతమ్పి అద్ధానన్తి ఏవం అతీతే ఞాణద్వయం, అనాగతే ఞాణద్వయన్తి ఛ. తాని ధమ్మట్ఠితిఞాణేన సద్ధిం సత్త. తత్థ ధమ్మట్ఠితిఞాణన్తి పచ్చయాకారఞాణం. పచ్చయాకారో హి ధమ్మానం పవత్తిట్ఠితికారణత్తా ధమ్మట్ఠితీతి వుచ్చతి; తత్థ ఞాణం ధమ్మట్ఠితిఞాణం. ఏతస్సేవ ఛబ్బిధస్స ఞాణస్సేతం అధివచనం. ఏవం ఏకేకస్మిం అఙ్గే ఇమాని సత్త సత్త కత్వా ఏకాదససు అఙ్గేసు సత్తసత్తతి హోన్తి. తత్థ ఖయధమ్మన్తి ఖయగమనసభావం. వయధమ్మన్తి వయగమనసభావం. విరాగధమ్మన్తి విరజ్జనసభావం. నిరోధధమ్మన్తి నిరుజ్ఝనసభావం. ఇమినా కిం కథితం? అపరవిపస్సనాయ పురిమవిపస్సనాసమ్మసనం కథితం. తేన కిం కథితం హోతి? సత్తక్ఖత్తుం విపస్సనాపటివిపస్సనా కథితా. పఠమఞాణేన హి సబ్బసఙ్ఖారే అనిచ్చా దుక్ఖా అనత్తాతి దిస్వా తం ఞాణం దుతియేన దట్ఠుం వట్టతి, దుతియం తతియేన, తతియం చతుత్థేన, చతుత్థం పఞ్చమేన, పఞ్చమం ఛట్ఠేన, ఛట్ఠం సత్తమేన. ఏవం సత్త విపస్సనాపటివిపస్సనా కథితా హోన్తీతి.
806. Sattavidhena ñāṇavatthuniddese jātipaccayā jarāmaraṇantiādinā nayena pavattinivattivasena ekādasasu paṭiccasamuppādaṅgesu ekekasmiṃ kālattayabhedato paccavekkhaṇañāṇaṃ vatvā puna ‘‘yampissa taṃ dhammaṭṭhitiñāṇa’’nti evaṃ tadeva ñāṇaṃ saṅkhepato khayadhammatādīhi pakārehi vuttaṃ. Tattha jātipaccayā jarāmaraṇaṃ, asati jātiyā natthi jarāmaraṇanti ñāṇadvayaṃ paccuppannaddhānavasena vuttaṃ. Atītampi addhānaṃ, anāgatampi addhānanti evaṃ atīte ñāṇadvayaṃ, anāgate ñāṇadvayanti cha. Tāni dhammaṭṭhitiñāṇena saddhiṃ satta. Tattha dhammaṭṭhitiñāṇanti paccayākārañāṇaṃ. Paccayākāro hi dhammānaṃ pavattiṭṭhitikāraṇattā dhammaṭṭhitīti vuccati; tattha ñāṇaṃ dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Etasseva chabbidhassa ñāṇassetaṃ adhivacanaṃ. Evaṃ ekekasmiṃ aṅge imāni satta satta katvā ekādasasu aṅgesu sattasattati honti. Tattha khayadhammanti khayagamanasabhāvaṃ. Vayadhammanti vayagamanasabhāvaṃ. Virāgadhammanti virajjanasabhāvaṃ. Nirodhadhammanti nirujjhanasabhāvaṃ. Iminā kiṃ kathitaṃ? Aparavipassanāya purimavipassanāsammasanaṃ kathitaṃ. Tena kiṃ kathitaṃ hoti? Sattakkhattuṃ vipassanāpaṭivipassanā kathitā. Paṭhamañāṇena hi sabbasaṅkhāre aniccā dukkhā anattāti disvā taṃ ñāṇaṃ dutiyena daṭṭhuṃ vaṭṭati, dutiyaṃ tatiyena, tatiyaṃ catutthena, catutthaṃ pañcamena, pañcamaṃ chaṭṭhena, chaṭṭhaṃ sattamena. Evaṃ satta vipassanāpaṭivipassanā kathitā hontīti.
సత్తకనిద్దేసవణ్ణనా.
Sattakaniddesavaṇṇanā.
౮౦౭. అట్ఠవిధేన ఞాణవత్థునిద్దేసే సోతాపత్తిమగ్గే పఞ్ఞాతి సోతాపత్తిమగ్గమ్హి పఞ్ఞా. ఇమినా సమ్పయుత్తపఞ్ఞావ కథితా. సేసపదేసుపి ఏసేవ నయోతి.
807. Aṭṭhavidhena ñāṇavatthuniddese sotāpattimagge paññāti sotāpattimaggamhi paññā. Iminā sampayuttapaññāva kathitā. Sesapadesupi eseva nayoti.
అట్ఠకనిద్దేసవణ్ణనా.
Aṭṭhakaniddesavaṇṇanā.
౮౦౮. నవవిధేన ఞాణవత్థునిద్దేసే అనుపుబ్బవిహారసమాపత్తీసూతి అనుపుబ్బవిహారసఙ్ఖాతాసు సమాపత్తీసు. తాసం అనుపుబ్బేన అనుపటిపాటియా విహారితబ్బట్ఠేన అనుపుబ్బవిహారతా, సమాపజ్జితబ్బట్ఠేన సమాపత్తితా దట్ఠబ్బా. తత్థ పఠమజ్ఝానసమాపత్తియా పఞ్ఞాతిఆదయో అట్ఠ సమ్పయుత్తపఞ్ఞా వేదితబ్బా . నవమా పచ్చవేక్ఖణపఞ్ఞా. సా హి నిరోధసమాపత్తిం సన్తతో పణీతతో పచ్చవేక్ఖమానస్స పవత్తతి. తేన వుత్తం – ‘‘సఞ్ఞావేదయితనిరోధసమాపత్తియా వుట్ఠితస్స పచ్చవేక్ఖణఞాణ’’న్తి.
808. Navavidhena ñāṇavatthuniddese anupubbavihārasamāpattīsūti anupubbavihārasaṅkhātāsu samāpattīsu. Tāsaṃ anupubbena anupaṭipāṭiyā vihāritabbaṭṭhena anupubbavihāratā, samāpajjitabbaṭṭhena samāpattitā daṭṭhabbā. Tattha paṭhamajjhānasamāpattiyā paññātiādayo aṭṭha sampayuttapaññā veditabbā . Navamā paccavekkhaṇapaññā. Sā hi nirodhasamāpattiṃ santato paṇītato paccavekkhamānassa pavattati. Tena vuttaṃ – ‘‘saññāvedayitanirodhasamāpattiyā vuṭṭhitassa paccavekkhaṇañāṇa’’nti.
నవకనిద్దేసవణ్ణనా.
Navakaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / విభఙ్గపాళి • Vibhaṅgapāḷi / ౧౬. ఞాణవిభఙ్గో • 16. Ñāṇavibhaṅgo
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / విభఙ్గ-మూలటీకా • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ౧౬. ఞాణవిభఙ్గో • 16. Ñāṇavibhaṅgo
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / విభఙ్గ-అనుటీకా • Vibhaṅga-anuṭīkā / ౧౬. ఞాణవిభఙ్గో • 16. Ñāṇavibhaṅgo