| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សម្មោហវិនោទនី-អដ្ឋកថា • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
(៧.) សត្តកនិទ្ទេសាទិវណ្ណនា
(7.) Sattakaniddesādivaṇṇanā
៨០៦. សត្តវិធេន ញាណវត្ថុនិទ្ទេសេ ជាតិបច្ចយា ជរាមរណន្តិអាទិនា នយេន បវត្តិនិវត្តិវសេន ឯកាទសសុ បដិច្ចសមុប្បាទង្គេសុ ឯកេកស្មិំ កាលត្តយភេទតោ បច្ចវេក្ខណញាណំ វត្វា បុន ‘‘យម្បិស្ស តំ ធម្មដ្ឋិតិញាណ’’ន្តិ ឯវំ តទេវ ញាណំ សង្ខេបតោ ខយធម្មតាទីហិ បការេហិ វុត្តំ។ តត្ថ ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ, អសតិ ជាតិយា នត្ថិ ជរាមរណន្តិ ញាណទ្វយំ បច្ចុប្បន្នទ្ធានវសេន វុត្តំ។ អតីតម្បិ អទ្ធានំ, អនាគតម្បិ អទ្ធានន្តិ ឯវំ អតីតេ ញាណទ្វយំ, អនាគតេ ញាណទ្វយន្តិ ឆ។ តានិ ធម្មដ្ឋិតិញាណេន សទ្ធិំ សត្ត។ តត្ថ ធម្មដ្ឋិតិញាណន្តិ បច្ចយាការញាណំ។ បច្ចយាការោ ហិ ធម្មានំ បវត្តិដ្ឋិតិការណត្តា ធម្មដ្ឋិតីតិ វុច្ចតិ; តត្ថ ញាណំ ធម្មដ្ឋិតិញាណំ។ ឯតស្សេវ ឆព្ពិធស្ស ញាណស្សេតំ អធិវចនំ។ ឯវំ ឯកេកស្មិំ អង្គេ ឥមានិ សត្ត សត្ត កត្វា ឯកាទសសុ អង្គេសុ សត្តសត្តតិ ហោន្តិ។ តត្ថ ខយធម្មន្តិ ខយគមនសភាវំ។ វយធម្មន្តិ វយគមនសភាវំ។ វិរាគធម្មន្តិ វិរជ្ជនសភាវំ។ និរោធធម្មន្តិ និរុជ្ឈនសភាវំ។ ឥមិនា កិំ កថិតំ? អបរវិបស្សនាយ បុរិមវិបស្សនាសម្មសនំ កថិតំ។ តេន កិំ កថិតំ ហោតិ? សត្តក្ខត្តុំ វិបស្សនាបដិវិបស្សនា កថិតា។ បឋមញាណេន ហិ សព្ពសង្ខារេ អនិច្ចា ទុក្ខា អនត្តាតិ ទិស្វា តំ ញាណំ ទុតិយេន ទដ្ឋុំ វដ្ដតិ, ទុតិយំ តតិយេន, តតិយំ ចតុត្ថេន, ចតុត្ថំ បញ្ចមេន, បញ្ចមំ ឆដ្ឋេន, ឆដ្ឋំ សត្តមេន។ ឯវំ សត្ត វិបស្សនាបដិវិបស្សនា កថិតា ហោន្តីតិ។
806. Sattavidhena ñāṇavatthuniddese jātipaccayā jarāmaraṇantiādinā nayena pavattinivattivasena ekādasasu paṭiccasamuppādaṅgesu ekekasmiṃ kālattayabhedato paccavekkhaṇañāṇaṃ vatvā puna ‘‘yampissa taṃ dhammaṭṭhitiñāṇa’’nti evaṃ tadeva ñāṇaṃ saṅkhepato khayadhammatādīhi pakārehi vuttaṃ. Tattha jātipaccayā jarāmaraṇaṃ, asati jātiyā natthi jarāmaraṇanti ñāṇadvayaṃ paccuppannaddhānavasena vuttaṃ. Atītampi addhānaṃ, anāgatampi addhānanti evaṃ atīte ñāṇadvayaṃ, anāgate ñāṇadvayanti cha. Tāni dhammaṭṭhitiñāṇena saddhiṃ satta. Tattha dhammaṭṭhitiñāṇanti paccayākārañāṇaṃ. Paccayākāro hi dhammānaṃ pavattiṭṭhitikāraṇattā dhammaṭṭhitīti vuccati; tattha ñāṇaṃ dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Etasseva chabbidhassa ñāṇassetaṃ adhivacanaṃ. Evaṃ ekekasmiṃ aṅge imāni satta satta katvā ekādasasu aṅgesu sattasattati honti. Tattha khayadhammanti khayagamanasabhāvaṃ. Vayadhammanti vayagamanasabhāvaṃ. Virāgadhammanti virajjanasabhāvaṃ. Nirodhadhammanti nirujjhanasabhāvaṃ. Iminā kiṃ kathitaṃ? Aparavipassanāya purimavipassanāsammasanaṃ kathitaṃ. Tena kiṃ kathitaṃ hoti? Sattakkhattuṃ vipassanāpaṭivipassanā kathitā. Paṭhamañāṇena hi sabbasaṅkhāre aniccā dukkhā anattāti disvā taṃ ñāṇaṃ dutiyena daṭṭhuṃ vaṭṭati, dutiyaṃ tatiyena, tatiyaṃ catutthena, catutthaṃ pañcamena, pañcamaṃ chaṭṭhena, chaṭṭhaṃ sattamena. Evaṃ satta vipassanāpaṭivipassanā kathitā hontīti.
សត្តកនិទ្ទេសវណ្ណនា។
Sattakaniddesavaṇṇanā.
៨០៧. អដ្ឋវិធេន ញាណវត្ថុនិទ្ទេសេ សោតាបត្តិមគ្គេ បញ្ញាតិ សោតាបត្តិមគ្គម្ហិ បញ្ញា។ ឥមិនា សម្បយុត្តបញ្ញាវ កថិតា។ សេសបទេសុបិ ឯសេវ នយោតិ។
807. Aṭṭhavidhena ñāṇavatthuniddese sotāpattimagge paññāti sotāpattimaggamhi paññā. Iminā sampayuttapaññāva kathitā. Sesapadesupi eseva nayoti.
អដ្ឋកនិទ្ទេសវណ្ណនា។
Aṭṭhakaniddesavaṇṇanā.
៨០៨. នវវិធេន ញាណវត្ថុនិទ្ទេសេ អនុបុព្ពវិហារសមាបត្តីសូតិ អនុបុព្ពវិហារសង្ខាតាសុ សមាបត្តីសុ។ តាសំ អនុបុព្ពេន អនុបដិបាដិយា វិហារិតព្ពដ្ឋេន អនុបុព្ពវិហារតា, សមាបជ្ជិតព្ពដ្ឋេន សមាបត្តិតា ទដ្ឋព្ពា។ តត្ថ បឋមជ្ឈានសមាបត្តិយា បញ្ញាតិអាទយោ អដ្ឋ សម្បយុត្តបញ្ញា វេទិតព្ពា ។ នវមា បច្ចវេក្ខណបញ្ញា។ សា ហិ និរោធសមាបត្តិំ សន្តតោ បណីតតោ បច្ចវេក្ខមានស្ស បវត្តតិ។ តេន វុត្តំ – ‘‘សញ្ញាវេទយិតនិរោធសមាបត្តិយា វុដ្ឋិតស្ស បច្ចវេក្ខណញាណ’’ន្តិ។
808. Navavidhena ñāṇavatthuniddese anupubbavihārasamāpattīsūti anupubbavihārasaṅkhātāsu samāpattīsu. Tāsaṃ anupubbena anupaṭipāṭiyā vihāritabbaṭṭhena anupubbavihāratā, samāpajjitabbaṭṭhena samāpattitā daṭṭhabbā. Tattha paṭhamajjhānasamāpattiyā paññātiādayo aṭṭha sampayuttapaññā veditabbā . Navamā paccavekkhaṇapaññā. Sā hi nirodhasamāpattiṃ santato paṇītato paccavekkhamānassa pavattati. Tena vuttaṃ – ‘‘saññāvedayitanirodhasamāpattiyā vuṭṭhitassa paccavekkhaṇañāṇa’’nti.
នវកនិទ្ទេសវណ្ណនា។
Navakaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / វិភង្គបាឡិ • Vibhaṅgapāḷi / ១៦. ញាណវិភង្គោ • 16. Ñāṇavibhaṅgo
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / វិភង្គ-មូលដីកា • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ១៦. ញាណវិភង្គោ • 16. Ñāṇavibhaṅgo
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / វិភង្គ-អនុដីកា • Vibhaṅga-anuṭīkā / ១៦. ញាណវិភង្គោ • 16. Ñāṇavibhaṅgo
