| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သမ္မောဟဝိနောဒနီ-အဋ္ဌကထာ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
(၇.) သတ္တကနိဒ္ဒေသာဒိဝဏ္ဏနာ
(7.) Sattakaniddesādivaṇṇanā
၈၀၆. သတ္တဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထုနိဒ္ဒေသေ ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏန္တိအာဒိနာ နယေန ပဝတ္တိနိဝတ္တိဝသေန ဧကာဒသသု ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒင္ဂေသု ဧကေကသ္မိံ ကာလတ္တယဘေဒတော ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏံ ဝတ္ဝာ ပုန ‘‘ယမ္ပိသ္သ တံ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏ’’န္တိ ဧဝံ တဒေဝ ဉာဏံ သင္ခေပတော ခယဓမ္မတာဒီဟိ ပကာရေဟိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ, အသတိ ဇာတိယာ နတ္ထိ ဇရာမရဏန္တိ ဉာဏဒ္ဝယံ ပစ္စုပ္ပန္နဒ္ဓာနဝသေန ဝုတ္တံ။ အတီတမ္ပိ အဒ္ဓာနံ, အနာဂတမ္ပိ အဒ္ဓာနန္တိ ဧဝံ အတီတေ ဉာဏဒ္ဝယံ, အနာဂတေ ဉာဏဒ္ဝယန္တိ ဆ။ တာနိ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏေန သဒ္ဓိံ သတ္တ။ တတ္ထ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏန္တိ ပစ္စယာကာရဉာဏံ။ ပစ္စယာကာရော ဟိ ဓမ္မာနံ ပဝတ္တိဋ္ဌိတိကာရဏတ္တာ ဓမ္မဋ္ဌိတီတိ ဝုစ္စတိ; တတ္ထ ဉာဏံ ဓမ္မဋ္ဌိတိဉာဏံ။ ဧတသ္သေဝ ဆဗ္ဗိဓသ္သ ဉာဏသ္သေတံ အဓိဝစနံ။ ဧဝံ ဧကေကသ္မိံ အင္ဂေ ဣမာနိ သတ္တ သတ္တ ကတ္ဝာ ဧကာဒသသု အင္ဂေသု သတ္တသတ္တတိ ဟောန္တိ။ တတ္ထ ခယဓမ္မန္တိ ခယဂမနသဘာဝံ။ ဝယဓမ္မန္တိ ဝယဂမနသဘာဝံ။ ဝိရာဂဓမ္မန္တိ ဝိရဇ္ဇနသဘာဝံ။ နိရောဓဓမ္မန္တိ နိရုဇ္ဈနသဘာဝံ။ ဣမိနာ ကိံ ကထိတံ? အပရဝိပသ္သနာယ ပုရိမဝိပသ္သနာသမ္မသနံ ကထိတံ။ တေန ကိံ ကထိတံ ဟောတိ? သတ္တက္ခတ္တုံ ဝိပသ္သနာပဋိဝိပသ္သနာ ကထိတာ။ ပဌမဉာဏေန ဟိ သဗ္ဗသင္ခာရေ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ အနတ္တာတိ ဒိသ္ဝာ တံ ဉာဏံ ဒုတိယေန ဒဋ္ဌုံ ဝဋ္ဋတိ, ဒုတိယံ တတိယေန, တတိယံ စတုတ္ထေန, စတုတ္ထံ ပဉ္စမေန, ပဉ္စမံ ဆဋ္ဌေန, ဆဋ္ဌံ သတ္တမေန။ ဧဝံ သတ္တ ဝိပသ္သနာပဋိဝိပသ္သနာ ကထိတာ ဟောန္တီတိ။
806. Sattavidhena ñāṇavatthuniddese jātipaccayā jarāmaraṇantiādinā nayena pavattinivattivasena ekādasasu paṭiccasamuppādaṅgesu ekekasmiṃ kālattayabhedato paccavekkhaṇañāṇaṃ vatvā puna ‘‘yampissa taṃ dhammaṭṭhitiñāṇa’’nti evaṃ tadeva ñāṇaṃ saṅkhepato khayadhammatādīhi pakārehi vuttaṃ. Tattha jātipaccayā jarāmaraṇaṃ, asati jātiyā natthi jarāmaraṇanti ñāṇadvayaṃ paccuppannaddhānavasena vuttaṃ. Atītampi addhānaṃ, anāgatampi addhānanti evaṃ atīte ñāṇadvayaṃ, anāgate ñāṇadvayanti cha. Tāni dhammaṭṭhitiñāṇena saddhiṃ satta. Tattha dhammaṭṭhitiñāṇanti paccayākārañāṇaṃ. Paccayākāro hi dhammānaṃ pavattiṭṭhitikāraṇattā dhammaṭṭhitīti vuccati; tattha ñāṇaṃ dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Etasseva chabbidhassa ñāṇassetaṃ adhivacanaṃ. Evaṃ ekekasmiṃ aṅge imāni satta satta katvā ekādasasu aṅgesu sattasattati honti. Tattha khayadhammanti khayagamanasabhāvaṃ. Vayadhammanti vayagamanasabhāvaṃ. Virāgadhammanti virajjanasabhāvaṃ. Nirodhadhammanti nirujjhanasabhāvaṃ. Iminā kiṃ kathitaṃ? Aparavipassanāya purimavipassanāsammasanaṃ kathitaṃ. Tena kiṃ kathitaṃ hoti? Sattakkhattuṃ vipassanāpaṭivipassanā kathitā. Paṭhamañāṇena hi sabbasaṅkhāre aniccā dukkhā anattāti disvā taṃ ñāṇaṃ dutiyena daṭṭhuṃ vaṭṭati, dutiyaṃ tatiyena, tatiyaṃ catutthena, catutthaṃ pañcamena, pañcamaṃ chaṭṭhena, chaṭṭhaṃ sattamena. Evaṃ satta vipassanāpaṭivipassanā kathitā hontīti.
သတ္တကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။
Sattakaniddesavaṇṇanā.
၈၀၇. အဋ္ဌဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထုနိဒ္ဒေသေ သောတာပတ္တိမဂ္ဂေ ပညာတိ သောတာပတ္တိမဂ္ဂမ္ဟိ ပညာ။ ဣမိနာ သမ္ပယုတ္တပညာဝ ကထိတာ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယောတိ။
807. Aṭṭhavidhena ñāṇavatthuniddese sotāpattimagge paññāti sotāpattimaggamhi paññā. Iminā sampayuttapaññāva kathitā. Sesapadesupi eseva nayoti.
အဋ္ဌကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။
Aṭṭhakaniddesavaṇṇanā.
၈၀၈. နဝဝိဓေန ဉာဏဝတ္ထုနိဒ္ဒေသေ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသမာပတ္တီသူတိ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရသင္ခာတာသု သမာပတ္တီသု။ တာသံ အနုပုဗ္ဗေန အနုပဋိပာဋိယာ ဝိဟာရိတဗ္ဗဋ္ဌေန အနုပုဗ္ဗဝိဟာရတာ, သမာပဇ္ဇိတဗ္ဗဋ္ဌေန သမာပတ္တိတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ တတ္ထ ပဌမဇ္ဈာနသမာပတ္တိယာ ပညာတိအာဒယော အဋ္ဌ သမ္ပယုတ္တပညာ ဝေဒိတဗ္ဗာ ။ နဝမာ ပစ္စဝေက္ခဏပညာ။ သာ ဟိ နိရောဓသမာပတ္တိံ သန္တတော ပဏီတတော ပစ္စဝေက္ခမာနသ္သ ပဝတ္တတိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌိတသ္သ ပစ္စဝေက္ခဏဉာဏ’’န္တိ။
808. Navavidhena ñāṇavatthuniddese anupubbavihārasamāpattīsūti anupubbavihārasaṅkhātāsu samāpattīsu. Tāsaṃ anupubbena anupaṭipāṭiyā vihāritabbaṭṭhena anupubbavihāratā, samāpajjitabbaṭṭhena samāpattitā daṭṭhabbā. Tattha paṭhamajjhānasamāpattiyā paññātiādayo aṭṭha sampayuttapaññā veditabbā . Navamā paccavekkhaṇapaññā. Sā hi nirodhasamāpattiṃ santato paṇītato paccavekkhamānassa pavattati. Tena vuttaṃ – ‘‘saññāvedayitanirodhasamāpattiyā vuṭṭhitassa paccavekkhaṇañāṇa’’nti.
နဝကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။
Navakaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ဝိဘင္ဂပာဠိ • Vibhaṅgapāḷi / ၁၆. ဉာဏဝိဘင္ဂော • 16. Ñāṇavibhaṅgo
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ဝိဘင္ဂ-မူလဋီကာ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ၁၆. ဉာဏဝိဘင္ဂော • 16. Ñāṇavibhaṅgo
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ဝိဘင္ဂ-အနုဋီကာ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ၁၆. ဉာဏဝိဘင္ဂော • 16. Ñāṇavibhaṅgo
