| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
๗. สตฺตกนิเทฺทสวณฺณนา
7. Sattakaniddesavaṇṇanā
๒๐๓. กุสเลสุ ธเมฺมสูติ อาธาเร ภุมฺมํ, น วิสเยติ ทเสฺสโนฺต ‘‘กุสเลสุ ธเมฺมสุ อโนฺตคธา’’ติ อาหฯ อิทานิ วิสยลกฺขณํ เอตํ ภุมฺมนฺติ ทเสฺสโนฺต ‘‘โพธิปกฺขิยธเมฺมสุ วา’’ติอาทิมาหฯ ‘‘ตทุปการตายา’’ติ อิทํ กุสเลสุ ธเมฺมสุ สาเธตเพฺพสูติ อิมมตฺถํ สนฺธาย วุตฺตํฯ อุมฺมุชฺชนปญฺญายาติ อุมฺมุชฺชาปนปญฺญาย, อุมฺมุชฺชนากาเรน วา ปวตฺตปญฺญายฯ เตเนวาติ อุมฺมุชฺชนมตฺตตฺตา เอวฯ ยถา หิ ญาณุปฺปาโท สํกิเลสปกฺขโต อุมฺมุชฺชนํ, เอวํ สทฺธุปฺปาโทปีติ อาห ‘‘สทฺธาสงฺขาตเมว อุมฺมุชฺชน’’นฺติฯ จิตฺตวาโรติ จิตฺตปฺปพนฺธวาโรฯ ปเจฺจกํ ฐานวิปสฺสนาปตรณปติคาธปฺปตฺตินิฎฺฐตฺตา เตสํ ปุคฺคลานํ ‘‘อเนเก ปุคฺคลา’’ติ วุตฺตํฯ กสฺมา? เตนตฺตภาเวน อรหตฺตสฺส อคฺคหณโตฯ ตติยปุคฺคลาทิภาวนฺติ อุมฺมุชฺชิตฺวา ฐิตปุคฺคลาทิภาวํฯ
203. Kusalesu dhammesūti ādhāre bhummaṃ, na visayeti dassento ‘‘kusalesu dhammesu antogadhā’’ti āha. Idāni visayalakkhaṇaṃ etaṃ bhummanti dassento ‘‘bodhipakkhiyadhammesu vā’’tiādimāha. ‘‘Tadupakāratāyā’’ti idaṃ kusalesu dhammesu sādhetabbesūti imamatthaṃ sandhāya vuttaṃ. Ummujjanapaññāyāti ummujjāpanapaññāya, ummujjanākārena vā pavattapaññāya. Tenevāti ummujjanamattattā eva. Yathā hi ñāṇuppādo saṃkilesapakkhato ummujjanaṃ, evaṃ saddhuppādopīti āha ‘‘saddhāsaṅkhātameva ummujjana’’nti. Cittavāroti cittappabandhavāro. Paccekaṃ ṭhānavipassanāpataraṇapatigādhappattiniṭṭhattā tesaṃ puggalānaṃ ‘‘aneke puggalā’’ti vuttaṃ. Kasmā? Tenattabhāvena arahattassa aggahaṇato. Tatiyapuggalādibhāvanti ummujjitvā ṭhitapuggalādibhāvaṃ.
สตฺตกนิเทฺทสวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Sattakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / ปุคฺคลปญฺญตฺติปาฬิ • Puggalapaññattipāḷi / ๗. สตฺตกปุคฺคลปญฺญตฺติ • 7. Sattakapuggalapaññatti
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ๗. สตฺตกนิเทฺทสวณฺณนา • 7. Sattakaniddesavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๗. สตฺตกนิเทฺทสวณฺณนา • 7. Sattakaniddesavaṇṇanā
