| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปุคฺคลปญฺญตฺติปาฬิ • Puggalapaññattipāḷi |
๗. สตฺตกปุคฺคลปญฺญตฺติ
7. Sattakapuggalapaññatti
๒๐๓. กถญฺจ ปุคฺคโล สกิํ นิมุโคฺค นิมุโคฺคว โหติ? อิเธกโจฺจ ปุคฺคโล สมนฺนาคโต โหติ เอกนฺตกาฬเกหิ อกุสเลหิ ธเมฺมหิฯ เอวํ ปุคฺคโล สกิํ นิมุโคฺค นิมุโคฺคว โหติฯ
203. Kathañca puggalo sakiṃ nimuggo nimuggova hoti? Idhekacco puggalo samannāgato hoti ekantakāḷakehi akusalehi dhammehi. Evaṃ puggalo sakiṃ nimuggo nimuggova hoti.
กถญฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา นิมุชฺชติ? อิเธกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชติ ‘‘สาหุ สทฺธา กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ 1 หิรี กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ โอตฺตปฺปํ กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ วีริยํ 2 กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ ปญฺญา กุสเลสุ ธเมฺมสู’’ติฯ ตสฺส สา สทฺธา เนว ติฎฺฐติ โน วฑฺฒติ หายติเยว , ตสฺส สา หิรี เนว ติฎฺฐติ โน วฑฺฒติ หายติเยว, ตสฺส ตํ โอตฺตปฺปํ เนว ติฎฺฐติ โน วฑฺฒติ หายติเยว, ตสฺส ตํ วีริยํ เนว ติฎฺฐติ โน วฑฺฒติ หายติเยว, ตสฺส สา ปญฺญา เนว ติฎฺฐติ โน วฑฺฒติ หายติเยวฯ เอวํ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา นิมุชฺชติฯ
Kathañca puggalo ummujjitvā nimujjati? Idhekacco puggalo ummujjati ‘‘sāhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu 3 hirī kusalesu dhammesu, sādhu ottappaṃ kusalesu dhammesu, sādhu vīriyaṃ 4 kusalesu dhammesu, sādhu paññā kusalesu dhammesū’’ti. Tassa sā saddhā neva tiṭṭhati no vaḍḍhati hāyatiyeva , tassa sā hirī neva tiṭṭhati no vaḍḍhati hāyatiyeva, tassa taṃ ottappaṃ neva tiṭṭhati no vaḍḍhati hāyatiyeva, tassa taṃ vīriyaṃ neva tiṭṭhati no vaḍḍhati hāyatiyeva, tassa sā paññā neva tiṭṭhati no vaḍḍhati hāyatiyeva. Evaṃ puggalo ummujjitvā nimujjati.
กถญฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ฐิโต โหติ? อิเธกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชติ ‘‘สาหุ สทฺธา กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ หิรี กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ โอตฺตปฺปํ กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ วีริยํ กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ ปญฺญา กุสเลสุ ธเมฺมสู’’ติฯ ตสฺส สา สทฺธา เนว หายติ โน วฑฺฒติ ฐิตา โหติ, ตสฺส สา หิรี เนว หายติ โน วฑฺฒติ ฐิตา โหติ, ตสฺส ตํ โอตฺตปฺปํ เนว หายติ โน วฑฺฒติ ฐิตํ โหติ, ตสฺส ตํ วีริยํ เนว หายติ โน วฑฺฒติ ฐิตํ โหติ, ตสฺส สา ปญฺญา เนว หายติ โน วฑฺฒติ ฐิตา โหติฯ เอวํ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ฐิโต โหติฯ
Kathañca puggalo ummujjitvā ṭhito hoti? Idhekacco puggalo ummujjati ‘‘sāhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu hirī kusalesu dhammesu, sādhu ottappaṃ kusalesu dhammesu, sādhu vīriyaṃ kusalesu dhammesu, sādhu paññā kusalesu dhammesū’’ti. Tassa sā saddhā neva hāyati no vaḍḍhati ṭhitā hoti, tassa sā hirī neva hāyati no vaḍḍhati ṭhitā hoti, tassa taṃ ottappaṃ neva hāyati no vaḍḍhati ṭhitaṃ hoti, tassa taṃ vīriyaṃ neva hāyati no vaḍḍhati ṭhitaṃ hoti, tassa sā paññā neva hāyati no vaḍḍhati ṭhitā hoti. Evaṃ puggalo ummujjitvā ṭhito hoti.
กถญฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา วิปสฺสติ วิโลเกติ? อิเธกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชติ ‘‘สาหุ สทฺธา กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ หิรี กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ โอตฺตปฺปํ กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ วีริยํ กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ ปญฺญา กุสเลสุ ธเมฺมสู’’ติฯ โส ติณฺณํ สํโยชนานํ ปริกฺขยา โสตาปโนฺน โหติ อวินิปาตธโมฺม นิยโต สโมฺพธิปรายโนฯ เอวํ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา วิปสฺสติ วิโลเกติฯ
Kathañca puggalo ummujjitvā vipassati viloketi? Idhekacco puggalo ummujjati ‘‘sāhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu hirī kusalesu dhammesu, sādhu ottappaṃ kusalesu dhammesu, sādhu vīriyaṃ kusalesu dhammesu, sādhu paññā kusalesu dhammesū’’ti. So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano. Evaṃ puggalo ummujjitvā vipassati viloketi.
กถญฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ปตรติ? อิเธกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชติ ‘‘สาหุ สทฺธา กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ หิรี กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ โอตฺตปฺปํ กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ วีริยํ กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ ปญฺญา กุสเลสุ ธเมฺมสู’’ติฯ โส ติณฺณํ สํโยชนานํ ปริกฺขยา ราคโทสโมหานํ ตนุตฺตา สกทาคามี โหติ สกิเทว อิมํ โลกํ อาคนฺตฺวา ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติฯ เอวํ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ปตรติฯ
Kathañca puggalo ummujjitvā patarati? Idhekacco puggalo ummujjati ‘‘sāhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu hirī kusalesu dhammesu, sādhu ottappaṃ kusalesu dhammesu, sādhu vīriyaṃ kusalesu dhammesu, sādhu paññā kusalesu dhammesū’’ti. So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantakaro hoti. Evaṃ puggalo ummujjitvā patarati.
กถญฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ปติคาธปฺปโตฺต โหติ? อิเธกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชติ ‘‘สาหุ สทฺธา กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ หิรี กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ โอตฺตปฺปํ กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ วีริยํ กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ ปญฺญา กุสเลสุ ธเมฺมสู’’ติฯ โส ปญฺจนฺนํ โอรมฺภาคิยานํ สํโยชนานํ ปริกฺขยา โอปปาติโก โหติ ตตฺถ ปรินิพฺพายี อนาวตฺติธโมฺม ตสฺมา โลกาฯ เอวํ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ปติคาธปฺปโตฺต โหติฯ
Kathañca puggalo ummujjitvā patigādhappatto hoti? Idhekacco puggalo ummujjati ‘‘sāhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu hirī kusalesu dhammesu, sādhu ottappaṃ kusalesu dhammesu, sādhu vīriyaṃ kusalesu dhammesu, sādhu paññā kusalesu dhammesū’’ti. So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Evaṃ puggalo ummujjitvā patigādhappatto hoti.
กถญฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ติโณฺณ โหติ ปารงฺคโต ถเล ติฎฺฐติ พฺราหฺมโณ? อิเธกโจฺจ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชติ ‘‘สาหุ สทฺธา กุสเลสุ ธเมฺมสุ , สาธุ หิรี กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ โอตฺตปฺปํ กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ วีริยํ กุสเลสุ ธเมฺมสุ, สาธุ ปญฺญา กุสเลสุ ธเมฺมสู’’ติฯ โส อาสวานํ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ทิเฎฺฐว ธเมฺม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ เอวํ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา ติโณฺณ โหติ ปารงฺคโต ถเล ติฎฺฐติ พฺราหฺมโณฯ
Kathañca puggalo ummujjitvā tiṇṇo hoti pāraṅgato thale tiṭṭhati brāhmaṇo? Idhekacco puggalo ummujjati ‘‘sāhu saddhā kusalesu dhammesu , sādhu hirī kusalesu dhammesu, sādhu ottappaṃ kusalesu dhammesu, sādhu vīriyaṃ kusalesu dhammesu, sādhu paññā kusalesu dhammesū’’ti. So āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Evaṃ puggalo ummujjitvā tiṇṇo hoti pāraṅgato thale tiṭṭhati brāhmaṇo.
๒๐๔. กตโม จ ปุคฺคโล อุภโตภาควิมุโตฺต? อิเธกโจฺจ ปุคฺคโล อฎฺฐ วิโมเกฺข กาเยน ผุสิตฺวา วิหรติ ปญฺญาย จสฺส ทิสฺวา อาสวา ปริกฺขีณา โหนฺติฯ อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล อุภโตภาควิมุโตฺตฯ
204. Katamo ca puggalo ubhatobhāgavimutto? Idhekacco puggalo aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā viharati paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti. Ayaṃ vuccati puggalo ubhatobhāgavimutto.
๒๐๕. กตโม จ ปุคฺคโล ปญฺญาวิมุโตฺต…เป.… กายสกฺขี… ทิฎฺฐิปฺปโตฺต… สทฺธาวิมุโตฺต… ธมฺมานุสารี …ฯ
205. Katamo ca puggalo paññāvimutto…pe… kāyasakkhī… diṭṭhippatto… saddhāvimutto… dhammānusārī ….
๒๐๖. กตโม จ ปุคฺคโล สทฺธานุสารี? ยสฺส ปุคฺคลสฺส โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยาย ปฎิปนฺนสฺส สทฺธินฺทฺริยํ อธิมตฺตํ โหติ, สทฺธาวาหิํ สทฺธาปุพฺพงฺคมํ อริยมคฺคํ ภาเวติฯ อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล สทฺธานุสารีฯ โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยาย ปฎิปโนฺน ปุคฺคโล สทฺธานุสารี, ผเล ฐิโต สทฺธาวิมุโตฺตติฯ
206. Katamo ca puggalo saddhānusārī? Yassa puggalassa sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipannassa saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti, saddhāvāhiṃ saddhāpubbaṅgamaṃ ariyamaggaṃ bhāveti. Ayaṃ vuccati puggalo saddhānusārī. Sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno puggalo saddhānusārī, phale ṭhito saddhāvimuttoti.
สตฺตกนิเทฺทโสฯ
Sattakaniddeso.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ๗. สตฺตกนิเทฺทสวณฺณนา • 7. Sattakaniddesavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๗. สตฺตกนิเทฺทสวณฺณนา • 7. Sattakaniddesavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๗. สตฺตกนิเทฺทสวณฺณนา • 7. Sattakaniddesavaṇṇanā
