| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
५. सत्तक्खत्तुपरमकथावण्णना
5. Sattakkhattuparamakathāvaṇṇanā
६४१-६४५. सत्तक्खत्तुपरमतानियतोति सत्तक्खत्तुपरमताय नियतो। इमं विभागन्ति इमं विसेसं। त्वं पनस्स नियामं इच्छसीति अविनिपातधम्मताफलप्पत्तीहि अञ्ञस्मिं सत्तक्खत्तुपरमभावे च नियामं इच्छसीति अत्थो।
641-645. Sattakkhattuparamatāniyatoti sattakkhattuparamatāya niyato. Imaṃ vibhāganti imaṃ visesaṃ. Tvaṃ panassa niyāmaṃ icchasīti avinipātadhammatāphalappattīhi aññasmiṃ sattakkhattuparamabhāve ca niyāmaṃ icchasīti attho.
आनन्तरियाभावन्ति येन सो धम्माभिसमयेन भब्बो नाम होति, तस्स आनन्तरियकम्मस्स अभावन्ति अत्थो, पुग्गलस्स वा आनन्तरियभावस्स अभावन्ति। किं पन सो अन्तराधम्मं अभिसमिस्सतीति? केचि वदन्ति ‘‘सत्तक्खत्तुपरमो सत्तमं भवं नातिक्कमति, ओरतो पन नत्थि पटिसेधो’’ति। अपरे ‘‘यो भगवता ञाणबलेन ब्याकतो, तस्स अन्तरा अभिसमयो नाम नत्थि, तथापि भवनियामस्स कस्सचि अभावा भब्बोति वुच्चति। यथा कुसला अभिञ्ञाचेतना कदाचि विपाकं अददमानापि सति कारणे दातुं भब्बताय विपाकधम्मधम्मा नाम, तथा इन्द्रियानं मुदुताय सत्तक्खत्तुपरमो, न नियामसब्भावा नापि भगवता ब्याकतत्ता, न च इन्द्रियमुदुता अभब्बताकरो धम्मोति न सो अभब्बो नाम। अभब्बताकरधम्माभावतो चेत्थ अभब्बता पटिसेधिता, न पन अन्तरा अभिसमेतुं भब्बता वुत्ता। यदि च सत्तक्खत्तुपरमो अन्तरा अभिसमेय्य, कोलंकोलो सिया’’ति। विसेसं पन अकत्वा भब्बसभावताय भब्बोति वत्तुं युत्तं। न भवनियामकं किञ्चीति एत्थ पस्सित्वाति वचनसेसो, ब्याकरोतीति वा सम्बन्धो।
Ānantariyābhāvanti yena so dhammābhisamayena bhabbo nāma hoti, tassa ānantariyakammassa abhāvanti attho, puggalassa vā ānantariyabhāvassa abhāvanti. Kiṃ pana so antarādhammaṃ abhisamissatīti? Keci vadanti ‘‘sattakkhattuparamo sattamaṃ bhavaṃ nātikkamati, orato pana natthi paṭisedho’’ti. Apare ‘‘yo bhagavatā ñāṇabalena byākato, tassa antarā abhisamayo nāma natthi, tathāpi bhavaniyāmassa kassaci abhāvā bhabboti vuccati. Yathā kusalā abhiññācetanā kadāci vipākaṃ adadamānāpi sati kāraṇe dātuṃ bhabbatāya vipākadhammadhammā nāma, tathā indriyānaṃ mudutāya sattakkhattuparamo, na niyāmasabbhāvā nāpi bhagavatā byākatattā, na ca indriyamudutā abhabbatākaro dhammoti na so abhabbo nāma. Abhabbatākaradhammābhāvato cettha abhabbatā paṭisedhitā, na pana antarā abhisametuṃ bhabbatā vuttā. Yadi ca sattakkhattuparamo antarā abhisameyya, kolaṃkolo siyā’’ti. Visesaṃ pana akatvā bhabbasabhāvatāya bhabboti vattuṃ yuttaṃ. Na bhavaniyāmakaṃ kiñcīti ettha passitvāti vacanaseso, byākarotīti vā sambandho.
सत्तक्खत्तुपरमकथावण्णना निट्ठिता।
Sattakkhattuparamakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
द्वादसमवग्गवण्णना निट्ठिता।
Dvādasamavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi / (१२०) ५. सत्तक्खत्तुपरमकथा • (120) 5. Sattakkhattuparamakathā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / अभिधम्मपिटक (अट्ठकथा) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ५. सत्तक्खत्तुपरमकथावण्णना • 5. Sattakkhattuparamakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ५. सत्तक्खत्तुपरमकथावण्णना • 5. Sattakkhattuparamakathāvaṇṇanā
