| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
೭. ಸತ್ತಮನಯೋ ಸಮ್ಪಯುತ್ತೇನವಿಪ್ಪಯುತ್ತಪದವಣ್ಣನಾ
7. Sattamanayo sampayuttenavippayuttapadavaṇṇanā
೩೦೬. ಇದಾನಿ ಸಮ್ಪಯುತ್ತೇನವಿಪ್ಪಯುತ್ತಪದಂ ಭಾಜೇತುಂ ವೇದನಾಕ್ಖನ್ಧೇನಾತಿಆದಿ ಆರದ್ಧಂ। ತತ್ರಿದಂ ಲಕ್ಖಣಂ – ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ವಾರೇ ಪುಚ್ಛಾಯ ಉದ್ಧಟಪದೇನ ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ, ತೇಹಿ ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ವಿಪ್ಪಯುತ್ತಾ, ತೇಸಂ ಖನ್ಧಾದೀಹಿ ವಿಪ್ಪಯೋಗಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ಕತಂ। ತಂ ಪನ ರೂಪಕ್ಖನ್ಧಾದೀಸು ನ ಯುಜ್ಜತಿ। ರೂಪಕ್ಖನ್ಧೇನ ಹಿ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ತಸ್ಮಾ ತಞ್ಚ ಅಞ್ಞಾನಿ ಚ ಏವರೂಪಾನಿ ಪದಾನಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಾರೇ ನ ಗಹಿತಾನಿ। ಯಾನಿ ಪನ ಪದಾನಿ ಧಮ್ಮಧಾತುಯಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತೇ ಧಮ್ಮೇ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚ ಅಞ್ಞೇನ ಅಸಮ್ಮಿಸ್ಸಂ ದೀಪೇನ್ತಿ, ತಾನಿ ಇಧ ಗಹಿತಾನಿ। ತೇಸಂ ಇದಮುದ್ದಾನಂ –
306. Idāni sampayuttenavippayuttapadaṃ bhājetuṃ vedanākkhandhenātiādi āraddhaṃ. Tatridaṃ lakkhaṇaṃ – imasmiñhi vāre pucchāya uddhaṭapadena ye dhammā sampayuttā, tehi ye dhammā vippayuttā, tesaṃ khandhādīhi vippayogaṃ pucchitvā vissajjanaṃ kataṃ. Taṃ pana rūpakkhandhādīsu na yujjati. Rūpakkhandhena hi sampayuttā nāma natthi. Tasmā tañca aññāni ca evarūpāni padāni imasmiṃ vāre na gahitāni. Yāni pana padāni dhammadhātuyā sampayutte dhamme viññāṇañca aññena asammissaṃ dīpenti, tāni idha gahitāni. Tesaṃ idamuddānaṃ –
‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಖನ್ಧಾಯತನಞ್ಚ ಏಕಂ,
‘‘Cattāro khandhāyatanañca ekaṃ,
ದ್ವೇ ಇನ್ದ್ರಿಯಾ ಧಾತುಪದಾನಿ ಸತ್ತ।
Dve indriyā dhātupadāni satta;
ತಯೋ ಪಟಿಚ್ಚಾ ಅಥ ಫಸ್ಸಸತ್ತಕಂ,
Tayo paṭiccā atha phassasattakaṃ,
ತಿಕೇ ತಯೋ ಸತ್ತ ಮಹನ್ತರೇ ಚ॥
Tike tayo satta mahantare ca.
‘‘ಏಕಂ ಸವಿತಕ್ಕಂ, ಸವಿಚಾರಮೇಕಂ।
‘‘Ekaṃ savitakkaṃ, savicāramekaṃ;
ಯುತ್ತಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಯ ಚ ಏಕಮೇವಾ’’ತಿ॥
Yuttaṃ upekkhāya ca ekamevā’’ti.
ಪರಿಯೋಸಾನೇ – ಖನ್ಧಾ ಚತುರೋತಿಆದಿನಾಪಿ ಅಯಮೇವತ್ಥೋ ಸಙ್ಗಹಿತೋ। ತತ್ಥ ಯಾನಿ ಪದಾನಿ ಸದಿಸವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾನಿ, ತಾನಿ ಉಪ್ಪಟಿಪಾಟಿಯಾಪಿ ಸಮೋಧಾನೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ವೇದನಾಕ್ಖನ್ಧಾದಿಕಾ ಪಞ್ಹಾ ಕತಾ। ತೇಸು ಏವಂ ಖನ್ಧಾದಿವಿಭಾಗೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ವೇದನಾಕ್ಖನ್ಧಾದಿಪಞ್ಹೇ ತಾವ – ಏಕೇನಾತಿ ಮನಾಯತನೇನ। ಸತ್ತಹೀತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಧಾತೂಹಿ। ಕೇಹಿಚೀತಿ ಧಮ್ಮಾಯತನೇ ವೇದನಾದೀಹಿ। ವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಪಞ್ಹೇ – ತೇ ಧಮ್ಮಾ ನ ಕೇಹಿಚೀತಿ ತೇ ಪುಚ್ಛಾಯ ಉದ್ಧಟಪದಂ ವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸಾ ಛ ವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಧಮ್ಮಾ, ರೂಪಂ, ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ। ತೇಹಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಖನ್ಧಾಯತನಾನಂ ಸಙ್ಗಹಿತತ್ತಾ ನ ಕೇಹಿಚಿ ಖನ್ಧೇಹಿ ಆಯತನೇಹಿ ವಾ ವಿಪ್ಪಯುತ್ತಾ। ಏಕಾಯ ಧಾತುಯಾತಿ ಯಾ ಯಾ ಪುಚ್ಛಾಯ ಉದ್ಧಟಾ ಹೋತಿ ತಾಯ ತಾಯ।
Pariyosāne – khandhā caturotiādināpi ayamevattho saṅgahito. Tattha yāni padāni sadisavissajjanāni, tāni uppaṭipāṭiyāpi samodhānetvā tattha vedanākkhandhādikā pañhā katā. Tesu evaṃ khandhādivibhāgo veditabbo. Vedanākkhandhādipañhe tāva – ekenāti manāyatanena. Sattahīti viññāṇadhātūhi. Kehicīti dhammāyatane vedanādīhi. Viññāṇadhātupañhe – te dhammā na kehicīti te pucchāya uddhaṭapadaṃ viññāṇadhātuṃ ṭhapetvā sesā cha viññāṇadhātudhammā, rūpaṃ, nibbānañca. Tehi sabbesaṃ khandhāyatanānaṃ saṅgahitattā na kehici khandhehi āyatanehi vā vippayuttā. Ekāya dhātuyāti yā yā pucchāya uddhaṭā hoti tāya tāya.
೩೦೯. ಉಪೇಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯಪಞ್ಹೇ – ಪಞ್ಚಹೀತಿ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಾಹಿ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಆದೀಹಿ। ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪುಚ್ಛಾಯ ಉದ್ಧಟಪದೇನೇವ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಪ್ಪಯುತ್ತಾನಂ ವಸೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ।
309. Upekkhindriyapañhe – pañcahīti upekkhāsampayuttāhi cakkhuviññāṇadhātuādīhi. Iminā nayena sabbattha pucchāya uddhaṭapadeneva saddhiṃ vippayuttānaṃ vasena attho veditabboti.
ಸಮ್ಪಯುತ್ತೇನವಿಪ್ಪಯುತ್ತಪದವಣ್ಣನಾ।
Sampayuttenavippayuttapadavaṇṇanā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಧಾತುಕಥಾಪಾಳಿ • Dhātukathāpāḷi / ೭. ಸಮ್ಪಯುತ್ತೇನವಿಪ್ಪಯುತ್ತಪದನಿದ್ದೇಸೋ • 7. Sampayuttenavippayuttapadaniddeso
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೭. ಸತ್ತಮನಯೋ ಸಮ್ಪಯುತ್ತೇನವಿಪ್ಪಯುತ್ತಪದವಣ್ಣನಾ • 7. Sattamanayo sampayuttenavippayuttapadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ೭. ಸತ್ತಮನಯೋ ಸಮ್ಪಯುತ್ತೇನವಿಪ್ಪಯುತ್ತಪದವಣ್ಣನಾ • 7. Sattamanayo sampayuttenavippayuttapadavaṇṇanā
