| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
7. සත්‌තමනයො සම්‌පයුත්‌තෙනවිප්‌පයුත්‌තපදවණ්‌ණනා
7. Sattamanayo sampayuttenavippayuttapadavaṇṇanā
306. සම්‌පයුත්‌තෙනවිප්‌පයුත්‌තපදනිද්‌දෙසෙ රූපක්‌ඛන්‌ධාදයො තෙහි සම්‌පයුත්‌තාභාවතො න ගහිතා. සමුදයසච්‌චාදීනි සතිපි තෙහි සම්‌පයුත්‌තෙ, සම්‌පයුත්‌තෙහි ච විප්‌පයුත්‌තෙ සම්‌පයුත්‌තෙනවිප්‌පයුත්‌තානං ඛන්‌ධාදීහි විප්‌පයොගාභාවතො. න හි සමුදයසච්‌චෙන සම්‌පයුත්‌තෙහි ලොභසහගතචිත්‌තුප්‌පාදෙහි විප්‌පයුත්‌තානං තතො අඤ්‌ඤධම්‌මානං ඛන්‌ධාදීසු කෙනචි විප්‌පයොගො අත්‌ථි. නනු ච තෙ එව චිත්‌තුප්‌පාදා චත්‌තාරො ඛන්‌ධා අඩ්‌ඪදුතියානි ආයතනානි අඩ්‌ඪදුතියා ධාතුයො ච හොන්‌තීති තෙහි විප්‌පයොගො වත්‌තබ්‌බොති? න, තදඤ්‌ඤධම්‌මානං ඛන්‌ධාදිභාවතො. න හි තෙ එව ධම්‌මා චත්‌තාරො ඛන්‌ධා, අථ ඛො තෙ ච තතො අඤ්‌ඤෙ ච, තථා අඩ්‌ඪදුතියායතනධාතුයොපි. න ච තදඤ්‌ඤසමුදායෙහි අඤ්‌ඤෙ විප්‌පයුත්‌තා හොන්‌ති සමුදායෙකදෙසානං එකදෙසඤ්‌ඤසමුදායානඤ්‌ච විප්‌පයොගාභාවතො. එස නයො මග්‌ගසච්‌චසුඛින්‌ද්‍රියාදීසු. අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තෙසුපි නිරවසෙසෙසු අධිප්‌පෙතෙසු තෙසං සවිතක්‌කසවිචාරසමානගතිකත්‌තා අග්‌ගහණෙ කාරණං න දිස්‌සති.
306. Sampayuttenavippayuttapadaniddese rūpakkhandhādayo tehi sampayuttābhāvato na gahitā. Samudayasaccādīni satipi tehi sampayutte, sampayuttehi ca vippayutte sampayuttenavippayuttānaṃ khandhādīhi vippayogābhāvato. Na hi samudayasaccena sampayuttehi lobhasahagatacittuppādehi vippayuttānaṃ tato aññadhammānaṃ khandhādīsu kenaci vippayogo atthi. Nanu ca te eva cittuppādā cattāro khandhā aḍḍhadutiyāni āyatanāni aḍḍhadutiyā dhātuyo ca hontīti tehi vippayogo vattabboti? Na, tadaññadhammānaṃ khandhādibhāvato. Na hi te eva dhammā cattāro khandhā, atha kho te ca tato aññe ca, tathā aḍḍhadutiyāyatanadhātuyopi. Na ca tadaññasamudāyehi aññe vippayuttā honti samudāyekadesānaṃ ekadesaññasamudāyānañca vippayogābhāvato. Esa nayo maggasaccasukhindriyādīsu. Avitakkavicāramattesupi niravasesesu adhippetesu tesaṃ savitakkasavicārasamānagatikattā aggahaṇe kāraṇaṃ na dissati.
අට්‌ඨකථායං පන එවරූපානීති යථා රූපක්‌ඛන්‌ධෙ විස්‌සජ්‌ජනං න යුජ්‌ජති, එවං යෙසු අඤ්‌ඤෙසුපි න යුජ්‌ජති, තානි විස්‌සජ්‌ජනස්‌ස අයොගෙන ‘‘එවරූපානී’’ති වුත්‌තානි, න සම්‌පයුත්‌තාභාවෙනාති දට්‌ඨබ්‌බං. යානි පන පදානි ධම්‌මධාතුයා සම්‌පයුත්‌තෙ ධම්‌මෙ දීපෙන්‌තීති එතෙන වෙදනාක්‌ඛන්‌ධාදිපදානි දස්‌සෙති, විඤ්‌ඤාණඤ්‌ච අඤ්‌ඤෙන අසම්‌මිස්‌සන්‌ති විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධමනායතනාදිපදානි. තත්‌ථ අඤ්‌ඤෙන අසම්‌මිස්‌සන්‌ති අසම්‌පයුත්‌තෙන අසම්‌මිස්‌සන්‌ති අත්‌ථො. අදුක්‌ඛමසුඛායවෙදනායසම්‌පයුත්‌තපදානිපි හි සම්‌පයුත්‌තෙහි සම්‌මිස්‌සවිඤ්‌ඤාණදීපකානි ඉධ ගහිතානීති. එතෙන ච ලක්‌ඛණෙන එවරූපානෙව ගහිතානීති දස්‌සෙති, න එවරූපානි ගහිතානෙවාති සමුදයසච්‌චාදිඉද්‌ධිපාදාදිපදානං අසඞ්‌ගහිතත්‌තා. ‘‘අථ ඵස්‌සසත්‌තකං චිත්‌තං සහ යුත්‌තපදෙහි සත්‌තා’’ති පුරාණපාඨො, අයං පන ඌනොති කත්‌වා ‘‘අථ ඵස්‌සසත්‌තකං, තිකෙ තයො සත්‌ත මහන්‌තරෙ චා’’ති පාඨො කතො.
Aṭṭhakathāyaṃ pana evarūpānīti yathā rūpakkhandhe vissajjanaṃ na yujjati, evaṃ yesu aññesupi na yujjati, tāni vissajjanassa ayogena ‘‘evarūpānī’’ti vuttāni, na sampayuttābhāvenāti daṭṭhabbaṃ. Yāni pana padāni dhammadhātuyā sampayutte dhamme dīpentīti etena vedanākkhandhādipadāni dasseti, viññāṇañca aññena asammissanti viññāṇakkhandhamanāyatanādipadāni. Tattha aññena asammissanti asampayuttena asammissanti attho. Adukkhamasukhāyavedanāyasampayuttapadānipi hi sampayuttehi sammissaviññāṇadīpakāni idha gahitānīti. Etena ca lakkhaṇena evarūpāneva gahitānīti dasseti, na evarūpāni gahitānevāti samudayasaccādiiddhipādādipadānaṃ asaṅgahitattā. ‘‘Atha phassasattakaṃ cittaṃ saha yuttapadehi sattā’’ti purāṇapāṭho, ayaṃ pana ūnoti katvā ‘‘atha phassasattakaṃ, tike tayo satta mahantare cā’’ti pāṭho kato.
309. පුච්‌ඡාය උද්‌ධටපදෙනෙව සද්‌ධිං විප්‌පයුත්‌තානං වසෙනාති ඉදං පුච්‌ඡාය උද්‌ධටපදෙන සම්‌පයුත්‌තෙහි විප්‌පයුත්‌තා තෙන සද්‌ධිං විප්‌පයුත්‌තා හොන්‌තීති කත්‌වා වුත්‌තං. පාළිඋද්‌දානගාථායං ද්‌වෙ ච මනෙන යුත්‌තා, විතක්‌කවිචාරණාති මනොධාතුයා එකන්‌තසම්‌පයුත්‌තා ද්‌වෙ විතක්‌කවිචාරාති සවිතක්‌කපදං සවිචාරපදඤ්‌ච දස්‌සෙති.
309. Pucchāya uddhaṭapadeneva saddhiṃ vippayuttānaṃ vasenāti idaṃ pucchāya uddhaṭapadena sampayuttehi vippayuttā tena saddhiṃ vippayuttā hontīti katvā vuttaṃ. Pāḷiuddānagāthāyaṃ dve ca manena yuttā, vitakkavicāraṇāti manodhātuyā ekantasampayuttā dve vitakkavicārāti savitakkapadaṃ savicārapadañca dasseti.
සත්‌තමනයසම්‌පයුත්‌තෙනවිප්‌පයුත්‌තපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sattamanayasampayuttenavippayuttapadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / ධාතුකථාපාළි • Dhātukathāpāḷi / 7. සම්‌පයුත්‌තෙනවිප්‌පයුත්‌තපදනිද්‌දෙසො • 7. Sampayuttenavippayuttapadaniddeso
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / අභිධම්‌මපිටක (අට්‌ඨකථා) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / 7. සත්‌තමනයො සම්‌පයුත්‌තෙනවිප්‌පයුත්‌තපදවණ්‌ණනා • 7. Sattamanayo sampayuttenavippayuttapadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 7. සත්‌තමනයො සම්‌පයුත්‌තෙනවිප්‌පයුත්‌තපදවණ්‌ණනා • 7. Sattamanayo sampayuttenavippayuttapadavaṇṇanā
