| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
੭. ਸਤ੍ਤਮਨਯੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਦવਣ੍ਣਨਾ
7. Sattamanayo sampayuttenavippayuttapadavaṇṇanā
੩੦੬. ਇਦਾਨਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਦਂ ਭਾਜੇਤੁਂ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨਾਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਲਕ੍ਖਣਂ – ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ વਾਰੇ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਉਦ੍ਧਟਪਦੇਨ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤੇਹਿ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤੇਸਂ ਖਨ੍ਧਾਦੀਹਿ વਿਪ੍ਪਯੋਗਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਕਤਂ। ਤਂ ਪਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ। ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਤਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਏવਰੂਪਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਾਰੇ ਨ ਗਹਿਤਾਨਿ। ਯਾਨਿ ਪਨ ਪਦਾਨਿ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਯਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਇਧ ਗਹਿਤਾਨਿ। ਤੇਸਂ ਇਦਮੁਦ੍ਦਾਨਂ –
306. Idāni sampayuttenavippayuttapadaṃ bhājetuṃ vedanākkhandhenātiādi āraddhaṃ. Tatridaṃ lakkhaṇaṃ – imasmiñhi vāre pucchāya uddhaṭapadena ye dhammā sampayuttā, tehi ye dhammā vippayuttā, tesaṃ khandhādīhi vippayogaṃ pucchitvā vissajjanaṃ kataṃ. Taṃ pana rūpakkhandhādīsu na yujjati. Rūpakkhandhena hi sampayuttā nāma natthi. Tasmā tañca aññāni ca evarūpāni padāni imasmiṃ vāre na gahitāni. Yāni pana padāni dhammadhātuyā sampayutte dhamme viññāṇañca aññena asammissaṃ dīpenti, tāni idha gahitāni. Tesaṃ idamuddānaṃ –
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਞ੍ਚ ਏਕਂ,
‘‘Cattāro khandhāyatanañca ekaṃ,
ਦ੍વੇ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਧਾਤੁਪਦਾਨਿ ਸਤ੍ਤ।
Dve indriyā dhātupadāni satta;
ਤਯੋ ਪਟਿਚ੍ਚਾ ਅਥ ਫਸ੍ਸਸਤ੍ਤਕਂ,
Tayo paṭiccā atha phassasattakaṃ,
ਤਿਕੇ ਤਯੋ ਸਤ੍ਤ ਮਹਨ੍ਤਰੇ ਚ॥
Tike tayo satta mahantare ca.
‘‘ਏਕਂ ਸવਿਤਕ੍ਕਂ, ਸવਿਚਾਰਮੇਕਂ।
‘‘Ekaṃ savitakkaṃ, savicāramekaṃ;
ਯੁਤ੍ਤਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚ ਏਕਮੇવਾ’’ਤਿ॥
Yuttaṃ upekkhāya ca ekamevā’’ti.
ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ – ਖਨ੍ਧਾ ਚਤੁਰੋਤਿਆਦਿਨਾਪਿ ਅਯਮੇવਤ੍ਥੋ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ। ਤਤ੍ਥ ਯਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਸਦਿਸવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾਪਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਿਕਾ ਪਞ੍ਹਾ ਕਤਾ। ਤੇਸੁ ਏવਂ ਖਨ੍ਧਾਦਿવਿਭਾਗੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਿਪਞ੍ਹੇ ਤਾવ – ਏਕੇਨਾਤਿ ਮਨਾਯਤਨੇਨ। ਸਤ੍ਤਹੀਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੂਹਿ। ਕੇਹਿਚੀਤਿ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨੇ વੇਦਨਾਦੀਹਿ। વਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਪਞ੍ਹੇ – ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਕੇਹਿਚੀਤਿ ਤੇ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਉਦ੍ਧਟਪਦਂ વਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੇਸਾ ਛ વਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਧਮ੍ਮਾ, ਰੂਪਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ। ਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਾਨਂ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਨ ਕੇਹਿਚਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਆਯਤਨੇਹਿ વਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਏਕਾਯ ਧਾਤੁਯਾਤਿ ਯਾ ਯਾ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਉਦ੍ਧਟਾ ਹੋਤਿ ਤਾਯ ਤਾਯ।
Pariyosāne – khandhā caturotiādināpi ayamevattho saṅgahito. Tattha yāni padāni sadisavissajjanāni, tāni uppaṭipāṭiyāpi samodhānetvā tattha vedanākkhandhādikā pañhā katā. Tesu evaṃ khandhādivibhāgo veditabbo. Vedanākkhandhādipañhe tāva – ekenāti manāyatanena. Sattahīti viññāṇadhātūhi. Kehicīti dhammāyatane vedanādīhi. Viññāṇadhātupañhe – te dhammā na kehicīti te pucchāya uddhaṭapadaṃ viññāṇadhātuṃ ṭhapetvā sesā cha viññāṇadhātudhammā, rūpaṃ, nibbānañca. Tehi sabbesaṃ khandhāyatanānaṃ saṅgahitattā na kehici khandhehi āyatanehi vā vippayuttā. Ekāya dhātuyāti yā yā pucchāya uddhaṭā hoti tāya tāya.
੩੦੯. ਉਪੇਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਞ੍ਹੇ – ਪਞ੍ਚਹੀਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਹਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਆਦੀਹਿ। ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਉਦ੍ਧਟਪਦੇਨੇવ ਸਦ੍ਧਿਂ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ વਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ।
309. Upekkhindriyapañhe – pañcahīti upekkhāsampayuttāhi cakkhuviññāṇadhātuādīhi. Iminā nayena sabbattha pucchāya uddhaṭapadeneva saddhiṃ vippayuttānaṃ vasena attho veditabboti.
ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਦવਣ੍ਣਨਾ।
Sampayuttenavippayuttapadavaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਧਾਤੁਕਥਾਪਾਲ਼ਿ • Dhātukathāpāḷi / ੭. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੋ • 7. Sampayuttenavippayuttapadaniddeso
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੭. ਸਤ੍ਤਮਨਯੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 7. Sattamanayo sampayuttenavippayuttapadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੭. ਸਤ੍ਤਮਨਯੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 7. Sattamanayo sampayuttenavippayuttapadavaṇṇanā
