| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ภิกฺขุนีวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā |
๗. สตฺตมสิกฺขาปทวณฺณนา
7. Sattamasikkhāpadavaṇṇanā
๘๒๒. สตฺตเม – ภุญฺชิสฺสามีติ ปฎิคฺคณฺหาติ อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสาติ อิทํ ปโยคทุกฺกฎํ นาม, ตสฺมา น เกวลํ ปฎิคฺคหเณเยว โหติ, ปฎิคฺคณฺหิตฺวา ปน อรญฺญโต อาหรเณปิ สุกฺขาปเนปิ วทฺทลิทิวเส ภชฺชนตฺถาย อุทฺธนสชฺชเนปิ กปลฺลสชฺชเนปิ ทพฺพิสชฺชเนปิ ทารูนิ อาทาย อคฺคิกรเณปิ กปลฺลมฺหิ ธญฺญปกฺขิปเนปิ ทพฺพิยา สงฺฆฎฺฎเนสุปิ โกฎฺฎนตฺถํ อุทุกฺขลมุสลาทิสชฺชเนสุปิ โกฎฺฎนปโปฺผฎนโธวนาทีสุปิ ยาว มุเข ฐเปตฺวา อโชฺฌหรณตฺถํ ทเนฺตหิ สงฺขาทติ, ตาว สพฺพปโยเคสุ ทุกฺกฎานิ, อโชฺฌหรณกาเล ปน อโชฺฌหรณคณนาย ปาจิตฺติยานิฯ เอตฺถ จ วิญฺญตฺติ เจว โภชนญฺจ ปมาณํฯ ตสฺมา สยํ วิญฺญาเปตฺวา อญฺญาย ภชฺชนโกฎฺฎนปจนานิ การาเปตฺวา ภุญฺชนฺติยาปิ อาปตฺติฯ อญฺญาย วิญฺญาเปตฺวา สยํ ภชฺชนาทีนิ กตฺวา ภุญฺชนฺติยาปิ อาปตฺติฯ มหาปจฺจริยํ ปน วุตฺตํ – ‘‘อิทํ อามกธญฺญํ นาม มาตรมฺปิ วิญฺญาเปตฺวา ภุญฺชนฺติยา ปาจิตฺติยเมว, อวิญฺญตฺติยา ลทฺธํ สยํ ภชฺชนาทีนิ กตฺวา วา การาเปตฺวา วา ภุญฺชนฺติยา ทุกฺกฎํฯ อญฺญาย วิญฺญตฺติยา ลทฺธํ สยํ วา ภชฺชนาทีนิ กตฺวา ตาย วา การาเปตฺวา อญฺญาย วา การาเปตฺวา ภุญฺชนฺติยาปิ ทุกฺกฎเมวา’’ติฯ ปุนปิ วุตฺตํ ‘‘อญฺญาย วิญฺญตฺติยา ลทฺธํ, สยํ ภชฺชนาทีนิ กตฺวา ภุญฺชนฺติยา ปาจิตฺติยเมวฯ ภชฺชนาทีนิ การาเปตฺวา ภุญฺชนฺติยา ปน ทุกฺกฎ’’นฺติฯ ตํ ปุพฺพาปรวิรุทฺธํ โหติ, น หิ ภชฺชนาทีนํ กรเณ วา การาปเน วา วิเสโส อตฺถิฯ มหาอฎฺฐกถายํ ปน ‘‘อญฺญาย วิญฺญตฺตํ ภุญฺชนฺติยา ทุกฺกฎ’’นฺติ อวิเสเสน วุตฺตํฯ
822. Sattame – bhuñjissāmīti paṭiggaṇhāti āpatti dukkaṭassāti idaṃ payogadukkaṭaṃ nāma, tasmā na kevalaṃ paṭiggahaṇeyeva hoti, paṭiggaṇhitvā pana araññato āharaṇepi sukkhāpanepi vaddalidivase bhajjanatthāya uddhanasajjanepi kapallasajjanepi dabbisajjanepi dārūni ādāya aggikaraṇepi kapallamhi dhaññapakkhipanepi dabbiyā saṅghaṭṭanesupi koṭṭanatthaṃ udukkhalamusalādisajjanesupi koṭṭanapapphoṭanadhovanādīsupi yāva mukhe ṭhapetvā ajjhoharaṇatthaṃ dantehi saṅkhādati, tāva sabbapayogesu dukkaṭāni, ajjhoharaṇakāle pana ajjhoharaṇagaṇanāya pācittiyāni. Ettha ca viññatti ceva bhojanañca pamāṇaṃ. Tasmā sayaṃ viññāpetvā aññāya bhajjanakoṭṭanapacanāni kārāpetvā bhuñjantiyāpi āpatti. Aññāya viññāpetvā sayaṃ bhajjanādīni katvā bhuñjantiyāpi āpatti. Mahāpaccariyaṃ pana vuttaṃ – ‘‘idaṃ āmakadhaññaṃ nāma mātarampi viññāpetvā bhuñjantiyā pācittiyameva, aviññattiyā laddhaṃ sayaṃ bhajjanādīni katvā vā kārāpetvā vā bhuñjantiyā dukkaṭaṃ. Aññāya viññattiyā laddhaṃ sayaṃ vā bhajjanādīni katvā tāya vā kārāpetvā aññāya vā kārāpetvā bhuñjantiyāpi dukkaṭamevā’’ti. Punapi vuttaṃ ‘‘aññāya viññattiyā laddhaṃ, sayaṃ bhajjanādīni katvā bhuñjantiyā pācittiyameva. Bhajjanādīni kārāpetvā bhuñjantiyā pana dukkaṭa’’nti. Taṃ pubbāparaviruddhaṃ hoti, na hi bhajjanādīnaṃ karaṇe vā kārāpane vā viseso atthi. Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘aññāya viññattaṃ bhuñjantiyā dukkaṭa’’nti avisesena vuttaṃ.
๘๒๓. อาพาธปจฺจยาติ เสทกมฺมาทีนํ อตฺถาย ธญฺญวิญฺญตฺติยา อนาปตฺติฯ ‘‘อวิญฺญตฺติยา ลพฺภมานํ ปน นวกมฺมตฺถาย สมฺปฎิจฺฉิตุํ วฎฺฎตี’’ติ มหาปจฺจริยํ วุตฺตํฯ อปรณฺณํ วิญฺญาเปตีติ ฐเปตฺวา สตฺต ธญฺญานิ มุคฺคมาสาทิํ วา ลาพุกุมฺภณฺฑาทิํ วา อญฺญํ ยํกิญฺจิ ญาตกปวาริตฎฺฐาเน วิญฺญาเปนฺติยา อนาปตฺติฯ อามกธญฺญํ ปน ญาตกปวาริตฎฺฐาเน น วฎฺฎติฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ
823.Ābādhapaccayāti sedakammādīnaṃ atthāya dhaññaviññattiyā anāpatti. ‘‘Aviññattiyā labbhamānaṃ pana navakammatthāya sampaṭicchituṃ vaṭṭatī’’ti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ. Aparaṇṇaṃ viññāpetīti ṭhapetvā satta dhaññāni muggamāsādiṃ vā lābukumbhaṇḍādiṃ vā aññaṃ yaṃkiñci ñātakapavāritaṭṭhāne viññāpentiyā anāpatti. Āmakadhaññaṃ pana ñātakapavāritaṭṭhāne na vaṭṭati. Sesaṃ uttānameva.
จตุสมุฎฺฐานํ – กายโต กายวาจโต กายจิตฺตโต กายวาจาจิตฺตโต จ สมุฎฺฐาติ, กิริยํ, โนสญฺญาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ
Catusamuṭṭhānaṃ – kāyato kāyavācato kāyacittato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
สตฺตมสิกฺขาปทํฯ
Sattamasikkhāpadaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ภิกฺขุนีวิภงฺค • Bhikkhunīvibhaṅga / ๗. สตฺตมสิกฺขาปทํ • 7. Sattamasikkhāpadaṃ
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๑. ลสุณวคฺควณฺณนา • 1. Lasuṇavaggavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ๗. สตฺตมสิกฺขาปทวณฺณนา • 7. Sattamasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๑. ปฐมลสุณาทิสิกฺขาปทวณฺณนา • 1. Paṭhamalasuṇādisikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๗. สตฺตมสิกฺขาปทํ • 7. Sattamasikkhāpadaṃ
