Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
၇. သတ္တမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
7. Sattamasikkhāpadavaṇṇanā
၈၂၀-၈၂၂. ‘‘နဂရံ အတိဟရန္တီ’’တိ ပာဌော။ ‘‘နဂရဒ္ဝာရေ အတိဟရန္တီ’’တိ ကတ္ထစိ, တတ္ထ ဒ္ဝာရေနာတိ အတ္ထော။ အယမေဝ ဝာ ပာဌော။ တံ ပုဗ္ဗာပရဝိရုဒ္ဓန္တိ ‘‘ပုနပိ ဝုတ္တ’’န္တိ ဝုတ္တံ ဝာဒံ သန္ဓာယ, န တတော ပုဗ္ဗေ တတ္ထ ဝုတ္တံ ဝာဒံ။ ဧတ္ထ ‘‘မာတရမ္ပိ ဝိညာပေတ္ဝာတိ ဝစနေန ဝိရုဇ္ဈတီ’’တိ လိခိတံ, တံ ဒုလ္လိခိတံ, န ဟိ တေန ဝိရောဓံ သန္ဓာယ ဣဒံ ဝုတ္တန္တိ။ ကရဏေ စေ ပာစိတ္တိယံ, ကာရာပနေပိ ပာစိတ္တိယေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗံ။ အထ ကာရာပနေ ဒုက္ကဋံ, ကရဏေပိ ဒုက္ကဋေနေဝ ဘဝိတဗ္ဗံ။ န ဟိ ကရဏေ ဝာ ကာရာပနေ ဝာ ဝိသေသော အတ္ထိ အာပဇ္ဇနေ သတီတိ အဓိပ္ပာယော။
820-822. ‘‘Nagaraṃ atiharantī’’ti pāṭho. ‘‘Nagaradvāre atiharantī’’ti katthaci, tattha dvārenāti attho. Ayameva vā pāṭho. Taṃ pubbāparaviruddhanti ‘‘punapi vutta’’nti vuttaṃ vādaṃ sandhāya, na tato pubbe tattha vuttaṃ vādaṃ. Ettha ‘‘mātarampi viññāpetvāti vacanena virujjhatī’’ti likhitaṃ, taṃ dullikhitaṃ, na hi tena virodhaṃ sandhāya idaṃ vuttanti. Karaṇe ce pācittiyaṃ, kārāpanepi pācittiyeneva bhavitabbaṃ. Atha kārāpane dukkaṭaṃ, karaṇepi dukkaṭeneva bhavitabbaṃ. Na hi karaṇe vā kārāpane vā viseso atthi āpajjane satīti adhippāyo.
၈၂၃. သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ ဝဋ္ဋတီတိ အပ္ပဋိက္ခိပိတ္ဝာ ‘‘သာဓူ’’တိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပာယော။ န ဟိ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အနာမာသတ္တာ ‘‘အာမကဓညံ ပန ဉာတကပဝာရိတဋ္ဌာနေပိ န ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အနုဂဏ္ဌိပဒေ ပန ‘‘ကပ္ပိယေန လဒ္ဓံ ဓညံ ဘဇ္ဇိတ္ဝာ ဘုဉ္ဇန္တိယာ ဒုက္ကဋံ။ အပရဏ္ဏေပိ ဧသေဝ နယော’’တိ စ ‘‘အနာပတ္တိ အာဗာဓပစ္စယာတိ ဝစနတော သတ္တ ဓညာနိပိ အနာမာသာနီတိ သိဒ္ဓံ, တေနေဝ ဟေဋ္ဌာ အဋ္ဌကထာယံ ဒုက္ကဋဝတ္ထုမ္ဟိ သတ္တ ဓညာနိပိ ဂဟိတာနိ အနာမာသာနီ’’တိ စ ဝုတ္တာနိ။ အာမာသာနိ ကပ္ပိယဝတ္ထူနိ စ ယဒိ ဘဝေယ္ယုံ, ယထာ ဉာတကပဝာရိတေ သန္ဓာယ ‘‘အပရဏ္ဏံ ဝိညာပေတီ’’တိ အဝိသေသေန ဝုတ္တံ, ဧဝံ ‘‘အနာပတ္တိ ဉာတကာနံ ပဝာရိတာနံ အညသ္သ အတ္ထာယ ဝိညာပေတိ, ဥမ္မတ္တိကာယ အာဒိကမ္မိကာယာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ယသ္မာ ဒုက္ကဋဝတ္ထုတ္တာ စ အနာမာသတ္တာ စ မာတရမ္ပိ သတ္တဝိဓံ ဓညံ ဝိညာပေတုံ န ဝဋ္ဋတိ , တသ္မာ တဒတ္ထဒီပနတ္ထံ သတ္တဝိဓံ ဓညံ သန္ဓာယ ‘‘အနာပတ္တိ အာဗာဓပစ္စယာ’’တိ ဝုတ္တံ, ယထာ ဘိက္ခုနိယာ အာဗာဓပစ္စယာ ဝဋ္ဋတိ, တထာ ဘိက္ခုသ္သာပီတိ စ။ ယထာ ဝာ ပန ဘိက္ခုနိယာ ဘဇ္ဇနာဒီနိ ကာရာပေတုံ န ဝဋ္ဋတိ, ဧဝံ ဘိက္ခုသ္သာပိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ အန္ဓကဋ္ဌကထာယံ ‘‘အညတရော ဗာလဘိက္ခု ကပ္ပိယံ အဇာနန္တော ဧတဒဝောစ ‘အာမကဓညံ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ ဘိက္ခူနံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဧတံ ဓညံ ဘဇ္ဇိတ္ဝာ ကောဋ္ဋေတ္ဝာ ပစိတ္ဝာ ယာဂုခဇ္ဇကံ ဘတ္တဉ္စ ဒေထာ’တိ, အာဏာပကသ္သေဝ ဘိက္ခုသ္သ အာပတ္တိ, သဗ္ဗေသံ အနာပတ္တီ’’တိ။ တသ္မာ ‘‘သင္ဃဝာရိကာနံ ဓညံ ကောဋ္ဋေထာ’’တိ အာရာမိကာနံ ဝတ္တုဉ္စ န ဝဋ္ဋတိ။ ‘‘ဒိဝသံ ပရိဗ္ဗယံ ဂဏ္ဟထ, တဏ္ဍုလေ သမ္ပာဒေထ, တ္ဝံ ဧတ္တကေ ဂဏ္ဟ, တ္ဝံ ဧတ္တကေ’’တိ ဧဝမာဒီနိ ပန ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတီတိ စ။ ယံ ပန ‘‘အဝိညတ္တိယာ လဗ္ဘမာနံ ပန နဝကမ္မတ္ထာယ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တမ္ပိ ဟေဋ္ဌာ ‘‘ဣမံ တဠာကံ ခေတ္တံ ဝတ္ထုံ ဝိဟာရသ္သ ဒေမာ’တိ ဝုတ္တေ ‘သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ ဝဋ္ဋတီ’’တိ ဝုတ္တံ နယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တတ္တာ သုဝုတ္တမေဝ။ ‘‘နဝကမ္မတ္ထာယ ဓညံ ဒေမာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘သာဓူ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗံ။ ယံ ပန ဟေဋ္ဌာ ‘‘တတ္ထ နိသ္သဂ္ဂိယဝတ္ထုံ အတ္တနော ဝာ သင္ဃဂဏပုဂ္ဂလစေတိယာနံ ဝာ အတ္ထာယ သမ္ပဋိစ္ဆိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ပေ.။ ဒုက္ကဋဝတ္ထုံ သဗ္ဗေသမ္ပိ အတ္ထာယ သမ္ပဋိစ္ဆတော ဒုက္ကဋမေဝာ’’တိ ဝုတ္တံ, တမ္ပိ သုဝုတ္တမေဝ။ ကသ္မာ? ‘‘စေတိယသ္သ အတ္ထာယ ဓညံ ဒာတုကာမောမ္ဟိ, တုမ္ဟေ ဘန္တေ တဒတ္ထာယ သမ္ပဋိစ္ဆထာ’’တိ ဝုတ္တေ ပဋိဂ္ဂဟေတုံ အကပ္ပိယတ္တာ။ ‘‘ဣဒံ ပန တာဒိသံ န ဟောတီ’’တိ စ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗောပာယံ ဥပတိသ္သတ္ထေရဝာဒော ကိရ။ ဓမ္မသိရိတ္ထေရော ပနေဝမာဟ ‘‘ပုဗ္ဗေပိ နဝကမ္မတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဟော န ဝာရိတော, သင္ဃသ္သတ္ထာယ ပဋိဂ္ဂဟိတမ္ပိ ပဋိဂ္ဂာဟကသ္သေဝ အကပ္ပိယ’’န္တိ။
823.Sampaṭicchituṃ vaṭṭatīti appaṭikkhipitvā ‘‘sādhū’’ti vattuṃ vaṭṭatīti adhippāyo. Na hi paṭiggahetuṃ vaṭṭati. Anāmāsattā ‘‘āmakadhaññaṃ pana ñātakapavāritaṭṭhānepi na vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Anugaṇṭhipade pana ‘‘kappiyena laddhaṃ dhaññaṃ bhajjitvā bhuñjantiyā dukkaṭaṃ. Aparaṇṇepi eseva nayo’’ti ca ‘‘anāpatti ābādhapaccayāti vacanato satta dhaññānipi anāmāsānīti siddhaṃ, teneva heṭṭhā aṭṭhakathāyaṃ dukkaṭavatthumhi satta dhaññānipi gahitāni anāmāsānī’’ti ca vuttāni. Āmāsāni kappiyavatthūni ca yadi bhaveyyuṃ, yathā ñātakapavārite sandhāya ‘‘aparaṇṇaṃ viññāpetī’’ti avisesena vuttaṃ, evaṃ ‘‘anāpatti ñātakānaṃ pavāritānaṃ aññassa atthāya viññāpeti, ummattikāya ādikammikāyā’’ti vattabbaṃ. Yasmā dukkaṭavatthuttā ca anāmāsattā ca mātarampi sattavidhaṃ dhaññaṃ viññāpetuṃ na vaṭṭati , tasmā tadatthadīpanatthaṃ sattavidhaṃ dhaññaṃ sandhāya ‘‘anāpatti ābādhapaccayā’’ti vuttaṃ, yathā bhikkhuniyā ābādhapaccayā vaṭṭati, tathā bhikkhussāpīti ca. Yathā vā pana bhikkhuniyā bhajjanādīni kārāpetuṃ na vaṭṭati, evaṃ bhikkhussāpi. Vuttampi cetaṃ andhakaṭṭhakathāyaṃ ‘‘aññataro bālabhikkhu kappiyaṃ ajānanto etadavoca ‘āmakadhaññaṃ sampaṭicchituṃ bhikkhūnaṃ na vaṭṭati. Etaṃ dhaññaṃ bhajjitvā koṭṭetvā pacitvā yāgukhajjakaṃ bhattañca dethā’ti, āṇāpakasseva bhikkhussa āpatti, sabbesaṃ anāpattī’’ti. Tasmā ‘‘saṅghavārikānaṃ dhaññaṃ koṭṭethā’’ti ārāmikānaṃ vattuñca na vaṭṭati. ‘‘Divasaṃ paribbayaṃ gaṇhatha, taṇḍule sampādetha, tvaṃ ettake gaṇha, tvaṃ ettake’’ti evamādīni pana vattuṃ vaṭṭatīti ca. Yaṃ pana ‘‘aviññattiyā labbhamānaṃ pana navakammatthāya sampaṭicchituṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ, tampi heṭṭhā ‘‘imaṃ taḷākaṃ khettaṃ vatthuṃ vihārassa demā’ti vutte ‘sampaṭicchituṃ vaṭṭatī’’ti vuttaṃ nayaṃ sandhāya vuttattā suvuttameva. ‘‘Navakammatthāya dhaññaṃ demā’’ti vutte ‘‘sādhū’’ti vattabbaṃ. Yaṃ pana heṭṭhā ‘‘tattha nissaggiyavatthuṃ attano vā saṅghagaṇapuggalacetiyānaṃ vā atthāya sampaṭicchituṃ na vaṭṭati…pe… dukkaṭavatthuṃ sabbesampi atthāya sampaṭicchato dukkaṭamevā’’ti vuttaṃ, tampi suvuttameva. Kasmā? ‘‘Cetiyassa atthāya dhaññaṃ dātukāmomhi, tumhe bhante tadatthāya sampaṭicchathā’’ti vutte paṭiggahetuṃ akappiyattā. ‘‘Idaṃ pana tādisaṃ na hotī’’ti ca vuttaṃ. Sabbopāyaṃ upatissattheravādo kira. Dhammasiritthero panevamāha ‘‘pubbepi navakammatthāya paṭiggaho na vārito, saṅghassatthāya paṭiggahitampi paṭiggāhakasseva akappiya’’nti.
သတ္တမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Sattamasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / ဘိက္ခုနီဝိဘင္ဂ • Bhikkhunīvibhaṅga / ၇. သတ္တမသိက္ခာပဒံ • 7. Sattamasikkhāpadaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ဘိက္ခုနီဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၇. သတ္တမသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 7. Sattamasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ၁. လသုဏဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • 1. Lasuṇavaggavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ၁. ပဌမလသုဏာဒိသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 1. Paṭhamalasuṇādisikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၇. သတ္တမသိက္ခာပဒံ • 7. Sattamasikkhāpadaṃ