| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā |
ปฐมคาถาสงฺคณิกํ
Paṭhamagāthāsaṅgaṇikaṃ
สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา
Sattanagaresu paññattasikkhāpadavaṇṇanā
๓๓๕. เอกํสํ จีวรํ กตฺวาติ เอกสฺมิํ อํสกูเฎ จีวรํ กตฺวา; สาธุกํ อุตฺตราสงฺคํ กตฺวาติ อโตฺถฯ ปคฺคณฺหิตฺวาน อญฺชลินฺติ ทสนขสโมธานสมุชฺชลํ อญฺชลิํ อุกฺขิปิตฺวาฯ อาสีสมานรูโป วาติ ปจฺจาสีสมานรูโป วิยฯ กิสฺส ตฺวํ อิธ มาคโตติ เกน การเณน กิมตฺถํ ปตฺถยมาโน ตฺวํ อิธ อาคโตฯ โก เอวมาห? สมฺมาสมฺพุโทฺธฯ กํ เอวมาห? อายสฺมนฺตํ อุปาลิํฯ อิติ อายสฺมา อุปาลิ ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา ‘‘ทฺวีสุ วินเยสู’’ติ อิมํ คาถํ ปุจฺฉิฯ อถสฺส ภควา ‘‘ภทฺทโก เต อุมฺมโงฺค’’ติอาทีนิ วตฺวา ตํ วิสฺสเชฺชสิฯ เอส นโย สพฺพตฺถฯ อิติ อิเม สพฺพปเญฺห พุทฺธกาเล อุปาลิเตฺถโร ปุจฺฉิฯ ภควา พฺยากาสิฯ สงฺคีติกาเล ปน มหากสฺสปเตฺถโร ปุจฺฉิฯ อุปาลิเตฺถโร พฺยากาสิฯ
335.Ekaṃsaṃcīvaraṃ katvāti ekasmiṃ aṃsakūṭe cīvaraṃ katvā; sādhukaṃ uttarāsaṅgaṃ katvāti attho. Paggaṇhitvāna añjalinti dasanakhasamodhānasamujjalaṃ añjaliṃ ukkhipitvā. Āsīsamānarūpo vāti paccāsīsamānarūpo viya. Kissa tvaṃ idha māgatoti kena kāraṇena kimatthaṃ patthayamāno tvaṃ idha āgato. Ko evamāha? Sammāsambuddho. Kaṃ evamāha? Āyasmantaṃ upāliṃ. Iti āyasmā upāli bhagavantaṃ upasaṅkamitvā ‘‘dvīsu vinayesū’’ti imaṃ gāthaṃ pucchi. Athassa bhagavā ‘‘bhaddako te ummaṅgo’’tiādīni vatvā taṃ vissajjesi. Esa nayo sabbattha. Iti ime sabbapañhe buddhakāle upālitthero pucchi. Bhagavā byākāsi. Saṅgītikāle pana mahākassapatthero pucchi. Upālitthero byākāsi.
ตตฺถ ภทฺทโก เต อุมฺมโงฺคติ ภทฺทกา เต ปญฺหา; ปญฺหา หิ อวิชฺชนฺธการโต อุมฺมุชฺชิตฺวา ฐิตตฺตา ‘‘อุมฺมโงฺค’’ติ วุจฺจติฯ ตคฺฆาติ การณเตฺถ นิปาโตฯ ยสฺมา มํ ปุจฺฉสิ, ตสฺมา เต อหมกฺขิสฺสนฺติ อโตฺถฯ สมฺปฎิจฺฉนเตฺถ วา, ‘‘ตคฺฆา’’ติ หิ อิมินา วจนํ สมฺปฎิจฺฉิตฺวา อกฺขิสฺสนฺติ อาหฯ ‘‘สมาทหิตฺวา วิสิเพฺพนฺติ, สามิเสน, สสิตฺถก’’นฺติ อิมานิ ตีณิเยว สิกฺขาปทานิ ภเคฺคสุ ปญฺญตฺตานิฯ
Tattha bhaddako te ummaṅgoti bhaddakā te pañhā; pañhā hi avijjandhakārato ummujjitvā ṭhitattā ‘‘ummaṅgo’’ti vuccati. Tagghāti kāraṇatthe nipāto. Yasmā maṃ pucchasi, tasmā te ahamakkhissanti attho. Sampaṭicchanatthe vā, ‘‘tagghā’’ti hi iminā vacanaṃ sampaṭicchitvā akkhissanti āha. ‘‘Samādahitvā visibbenti, sāmisena, sasitthaka’’nti imāni tīṇiyeva sikkhāpadāni bhaggesu paññattāni.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๑. สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทํ • 1. Sattanagaresu paññattasikkhāpadaṃ
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา • Sattanagaresu paññattasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา • Sattanagaresu paññattasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา • Sattanagaresu paññattasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา • Sattanagaresu paññattasikkhāpadavaṇṇanā
