| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
ปญฺญตฺติวโคฺค
Paññattivaggo
ปฐมคาถาสงฺคณิกํ
Paṭhamagāthāsaṅgaṇikaṃ
สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา
Sattanagaresu paññattasikkhāpadavaṇṇanā
๓๓๕. อฑฺฒุฑฺฒสตานีติ ปญฺญาสาธิกานิ ตีณิ สตานิฯ วิคฺคหปเทน มนุสฺสวิคฺคหํ วุตฺตํฯ
335.Aḍḍhuḍḍhasatānīti paññāsādhikāni tīṇi satāni. Viggahapadena manussaviggahaṃ vuttaṃ.
อติเรกนฺติ ปฐมกถินํฯ กาฬกนฺติ สุทฺธกาฬกํฯ ภูตนฺติ ภูตาโรจนํฯ ภิกฺขุนีสุ จ อโกฺกโสติ ‘‘ยา ปน ภิกฺขุนี ภิกฺขุํ อโกฺกเสยฺยา’’ติ (ปาจิ. ๑๐๒๙) วุตฺตํ สิกฺขาปทํฯ
Atirekanti paṭhamakathinaṃ. Kāḷakanti suddhakāḷakaṃ. Bhūtanti bhūtārocanaṃ. Bhikkhunīsu ca akkosoti ‘‘yā pana bhikkhunī bhikkhuṃ akkoseyyā’’ti (pāci. 1029) vuttaṃ sikkhāpadaṃ.
เทฺวปิ จ เภทาติ เทฺว สงฺฆเภทสิกฺขาปทานิฯ อนฺตรวาสกนาเมน อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา หตฺถโต จีวรปฎิคฺคหณํ วุตฺตํฯ สุตฺตนฺติ สุตฺตํ วิญฺญาเปตฺวา วายาปนํฯ วิกาเลติ วิกาลโภชนํฯ จาริตฺตนฺติ ปุเรภตฺตํ ปจฺฉาภตฺตํ จาริตฺตํฯ นหานนฺติ โอเรนทฺธมาสนหานํฯ
Dvepi ca bhedāti dve saṅghabhedasikkhāpadāni. Antaravāsakanāmena aññātikāya bhikkhuniyā hatthato cīvarapaṭiggahaṇaṃ vuttaṃ. Suttanti suttaṃ viññāpetvā vāyāpanaṃ. Vikāleti vikālabhojanaṃ. Cārittanti purebhattaṃ pacchābhattaṃ cārittaṃ. Nahānanti orenaddhamāsanahānaṃ.
จีวรํ ทตฺวาติ สมเคฺคน สเงฺฆน จีวรํ ทตฺวา ขิยฺยนํฯ คิรคฺคนฺติ นจฺจคีตํฯ จริยาติ อโนฺตวสฺสํ จาริกจรณํฯ ตเตฺถวาติ วสฺสํวุตฺถาย จาริกํ อปกฺกมิตฺวา ตเตฺถว นิวาสนํ ปฎิจฺจ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทํฯ ฉนฺททาเนนาติ ปาริวาสิเกน ฉนฺททาเนนฯ
Cīvaraṃ datvāti samaggena saṅghena cīvaraṃ datvā khiyyanaṃ. Giragganti naccagītaṃ. Cariyāti antovassaṃ cārikacaraṇaṃ. Tatthevāti vassaṃvutthāya cārikaṃ apakkamitvā tattheva nivāsanaṃ paṭicca paññattasikkhāpadaṃ. Chandadānenāti pārivāsikena chandadānena.
ปาราชิกานิ จตฺตารีติ ภิกฺขุนีนํ อสาธารณานิฯ โสฬสาติ อาทิโต ปญฺจ สิกฺขาปทานิ, กุลทูสนญฺจาติ ฉ, ภิกฺขุนีนํ อสาธารณานิ ทส นิสฺสคฺคิยานิฯ
Pārājikāni cattārīti bhikkhunīnaṃ asādhāraṇāni. Soḷasāti ādito pañca sikkhāpadāni, kuladūsanañcāti cha, bhikkhunīnaṃ asādhāraṇāni dasa nissaggiyāni.
จตุตฺติํสาติ ปฐมกถินสุทฺธกาฬกจีวรปฎิคฺคหณรูปิยจีวรวายาปนโกเสยฺยมิสฺสกเอฬกโลมโธวาปนทุติยปตฺตวชฺชิตานิ ภิกฺขุวิภเงฺค ทฺวาวีสติ, ภิกฺขุนีนํ อสาธารณานิ ทฺวาทส จาติ จตุตฺติํสฯ ฉปญฺญาสสตนฺติ เวสาลิยาทีสุ ปญฺญตฺตานิ ทฺวตฺติํสสิกฺขาปทานิ ฐเปตฺวา เสสา ฉปญฺญาสสตํฯ
Catuttiṃsāti paṭhamakathinasuddhakāḷakacīvarapaṭiggahaṇarūpiyacīvaravāyāpanakoseyyamissakaeḷakalomadhovāpanadutiyapattavajjitāni bhikkhuvibhaṅge dvāvīsati, bhikkhunīnaṃ asādhāraṇāni dvādasa cāti catuttiṃsa. Chapaññāsasatanti vesāliyādīsu paññattāni dvattiṃsasikkhāpadāni ṭhapetvā sesā chapaññāsasataṃ.
ทส คารยฺหาติ โวสาสอปฺปฎิสํ วิทิตสิกฺขาปททฺวยญฺจ ฐเปตฺวา เสสานิ ทส ปาฎิเทสนียานิฯ เทฺว สตฺตติ เสขิยานิ สุรุสุรุการกสามิเสนหเตฺถนปานียถาลกปฎิคฺคหณสสิตฺถกปตฺตโธวนานิ ตีณิ ฐเปตฺวา เสสานิ เสขิยานิฯ
Dasagārayhāti vosāsaappaṭisaṃ viditasikkhāpadadvayañca ṭhapetvā sesāni dasa pāṭidesanīyāni. Dve sattati sekhiyāni surusurukārakasāmisenahatthenapānīyathālakapaṭiggahaṇasasitthakapattadhovanāni tīṇi ṭhapetvā sesāni sekhiyāni.
เสยฺยาติ อนุปสมฺปเนฺนน สหเสยฺยสิกฺขาปทํฯ ขณเนติ ปถวีขณนํฯ คจฺฉ เทวเตติ ภูตคามสิกฺขาปทํ วุตฺตํฯ สปฺปาณกํ สิญฺจนฺติ สปฺปาโณทกสิญฺจนํฯ มหาวิหาโรติ มหลฺลกวิหาโรฯ
Seyyāti anupasampannena sahaseyyasikkhāpadaṃ. Khaṇaneti pathavīkhaṇanaṃ. Gaccha devateti bhūtagāmasikkhāpadaṃ vuttaṃ. Sappāṇakaṃ siñcanti sappāṇodakasiñcanaṃ. Mahāvihāroti mahallakavihāro.
อญฺญนฺติ อญฺญวาทกํฯ ทฺวารนฺติ ยาว ทฺวารโกสา อคฺคฬฎฺฐปนํฯ สหธโมฺมติ สหธมฺมิกํ วุจฺจมาโนฯ ปโยปานนฺติ สุรุสุรุการกสิกฺขาปทํฯ
Aññanti aññavādakaṃ. Dvāranti yāva dvārakosā aggaḷaṭṭhapanaṃ. Sahadhammoti sahadhammikaṃ vuccamāno. Payopānanti surusurukārakasikkhāpadaṃ.
เอฬกโลโมติ เอฬกโลมโธวาปนํฯ ปโตฺต จาติ ทุติยปโตฺตฯ โอวาโทติ ภิกฺขุนุปสฺสยํ อุปสงฺกมิตฺวา โอวาโทฯ เภสชฺชนฺติ จตุมาสปจฺจยปวารณาสิกฺขาปทํฯ อารญฺญิโกติ จตุตฺถปาฎิเทสนียํฯ โอวาโทติ โอวาทาย วา สํวาสาย วา อคมนํฯ
Eḷakalomoti eḷakalomadhovāpanaṃ. Patto cāti dutiyapatto. Ovādoti bhikkhunupassayaṃ upasaṅkamitvā ovādo. Bhesajjanti catumāsapaccayapavāraṇāsikkhāpadaṃ. Āraññikoti catutthapāṭidesanīyaṃ. Ovādoti ovādāya vā saṃvāsāya vā agamanaṃ.
๓๓๗. ‘‘เย จ ยาวตติยกา’’ติ ปญฺหสฺส ‘‘อิเม โข ยาวตติยกา’’ติ วิสฺสชฺชนํ วตฺวา ตทนนฺตรํ ‘‘สาธารณํ อสาธารณ’’นฺติอาทิปญฺหานํ วิสฺสชฺชเน วตฺตเพฺพ ยสฺมา ตํ อวตฺวา ‘‘กติ เฉทนกานี’’ติอาทิเก อฎฺฐ ปเญฺห อนฺตรา วิสฺสเชฺชตฺวา เตสํ อนนฺตรา ‘‘วีสํ เทฺว สตานิ ภิกฺขูนํ…เป.… ฉจตฺตารีสา ภิกฺขูนํ, ภิกฺขุนีหิ อสาธารณา’’ติอาทินา อุกฺกเมเนว สาธารณาทิปญฺหา วิสฺสชฺชิตา, ตสฺมา ตํ อุกฺกมวิสฺสชฺชนการณํ ทเสฺสตุํ ‘‘ยสฺมา ปน เย จ ยาวตติยกาติ อยํ ปโญฺห’’ติอาทิมาหฯ
337. ‘‘Ye ca yāvatatiyakā’’ti pañhassa ‘‘ime kho yāvatatiyakā’’ti vissajjanaṃ vatvā tadanantaraṃ ‘‘sādhāraṇaṃ asādhāraṇa’’ntiādipañhānaṃ vissajjane vattabbe yasmā taṃ avatvā ‘‘kati chedanakānī’’tiādike aṭṭha pañhe antarā vissajjetvā tesaṃ anantarā ‘‘vīsaṃ dve satāni bhikkhūnaṃ…pe… chacattārīsā bhikkhūnaṃ, bhikkhunīhi asādhāraṇā’’tiādinā ukkameneva sādhāraṇādipañhā vissajjitā, tasmā taṃ ukkamavissajjanakāraṇaṃ dassetuṃ ‘‘yasmā pana ye ca yāvatatiyakāti ayaṃ pañho’’tiādimāha.
๓๓๘. โธวนญฺจ ปฎิคฺคโหติอาทิคาถา อฎฺฐกถาจริยานํ คาถาวฯ ฉพฺพสฺสานิ นิสีทนนฺติ เทฺว สิกฺขาปทานิฯ เทฺว โลมาติ ติโยชนาติกฺกมโธวาปนวเสน เทฺว เอฬกโลมสิกฺขาปทานิฯ วสฺสิกา อารญฺญเกน จาติ วสฺสิกสาฎิกา ปริเยสนอรญฺญเกสุ เสนาสเนสุ วิหรณสิกฺขาปเทน สหฯ
338.Dhovanañca paṭiggahotiādigāthā aṭṭhakathācariyānaṃ gāthāva. Chabbassāni nisīdananti dve sikkhāpadāni. Dve lomāti tiyojanātikkamadhovāpanavasena dve eḷakalomasikkhāpadāni. Vassikā āraññakena cāti vassikasāṭikā pariyesanaaraññakesu senāsanesu viharaṇasikkhāpadena saha.
ปณีตนฺติ ปณีตโภชนวิญฺญาปนํฯ อูนนฺติ อูนวีสติวสฺสูปสมฺปาทนํฯ มาตุคาเมน สทฺธินฺติ สํวิธาย คมนํ วุตฺตํฯ ยา สิกฺขาติ ยํ สิกฺขาปทํฯ นิสีทเน จ ยา สิกฺขาติ ปมาณาติกฺกนฺตนิสีทนการาปเน ยํ สิกฺขาปทํฯ ตถา วสฺสิกา ยา จ สาฎิกาติ เอตฺถาปิฯ
Paṇītanti paṇītabhojanaviññāpanaṃ. Ūnanti ūnavīsativassūpasampādanaṃ. Mātugāmena saddhinti saṃvidhāya gamanaṃ vuttaṃ. Yā sikkhāti yaṃ sikkhāpadaṃ. Nisīdaneca yā sikkhāti pamāṇātikkantanisīdanakārāpane yaṃ sikkhāpadaṃ. Tathā vassikā yā ca sāṭikāti etthāpi.
ปาฬิยํ สตํ สตฺตติ ฉเจฺจวิเม โหนฺติ อุภินฺนํ อสาธารณาติ ภิกฺขูนํ ภิกฺขุนีหิ อสาธารณา ฉจตฺตารีส, ภิกฺขุนีนํ ภิกฺขูหิ อสาธารณา ติํสาธิกํ สตญฺจาติ เอวํ อุภินฺนํ อสาธารณา จ ฉสตฺตติอธิกํ สตํ สิกฺขาปทานีติ อโตฺถฯ สตํ สตฺตติ จตฺตารีติ อุภินฺนํ สาธารณสิกฺขานํ คณนา จตุสตฺตติอธิกํ สตํ สิกฺขาปทานีติ อโตฺถฯ
Pāḷiyaṃ sataṃ sattati chaccevime honti ubhinnaṃ asādhāraṇāti bhikkhūnaṃ bhikkhunīhi asādhāraṇā chacattārīsa, bhikkhunīnaṃ bhikkhūhi asādhāraṇā tiṃsādhikaṃ satañcāti evaṃ ubhinnaṃ asādhāraṇā ca chasattatiadhikaṃ sataṃ sikkhāpadānīti attho. Sataṃ sattati cattārīti ubhinnaṃ sādhāraṇasikkhānaṃ gaṇanā catusattatiadhikaṃ sataṃ sikkhāpadānīti attho.
วิภตฺติโยติ อาปตฺติกฺขนฺธา เจว อุโปสถปวารณาทโย จ อธิเปฺปตาฯ เต หิ ปาราชิกาทิเภเทน, ภิกฺขุอุโปสถาทิเภเทน จ วิภชียนฺติฯ เตนาห ‘‘วิภตฺติโย’’ติอาทิฯ เตสนฺติ อฎฺฐนฺนํ ปาราชิกาทีนํฯ ทฺวีหีติอาทิ วิวาทาธิกรณาทีนํ สมเถหิ วูปสมทสฺสนํฯ
Vibhattiyoti āpattikkhandhā ceva uposathapavāraṇādayo ca adhippetā. Te hi pārājikādibhedena, bhikkhuuposathādibhedena ca vibhajīyanti. Tenāha ‘‘vibhattiyo’’tiādi. Tesanti aṭṭhannaṃ pārājikādīnaṃ. Dvīhītiādi vivādādhikaraṇādīnaṃ samathehi vūpasamadassanaṃ.
สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Sattanagaresu paññattasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi
๑. สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทํ • 1. Sattanagaresu paññattasikkhāpadaṃ
๓. เฉทนกาทิ • 3. Chedanakādi
๔. อสาธารณาทิ • 4. Asādhāraṇādi
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā
สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา • Sattanagaresu paññattasikkhāpadavaṇṇanā
เฉทนกาทิวณฺณนา • Chedanakādivaṇṇanā
อสาธารณาทิวณฺณนา • Asādhāraṇādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā
สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา • Sattanagaresu paññattasikkhāpadavaṇṇanā
อสาธารณาทิวณฺณนา • Asādhāraṇādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā
สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา • Sattanagaresu paññattasikkhāpadavaṇṇanā
เฉทนกาทิวณฺณนา • Chedanakādivaṇṇanā
อสาธารณาทิวณฺณนา • Asādhāraṇādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi
สตฺตนคเรสุ ปญฺญตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา • Sattanagaresu paññattasikkhāpadavaṇṇanā
เฉทนกาทิวณฺณนา • Chedanakādivaṇṇanā
อสาธารณาทิวณฺณนา • Asādhāraṇādivaṇṇanā
