| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / เปตวตฺถุ-อฎฺฐกถา • Petavatthu-aṭṭhakathā |
๗. สตฺตปุตฺตขาทกเปติวตฺถุวณฺณนา
7. Sattaputtakhādakapetivatthuvaṇṇanā
นคฺคา ทุพฺพณฺณรูปาสีติ อิทํ สตฺถริ สาวตฺถิยํ วิหรเนฺต สตฺตปุตฺตขาทกเปติํ อารพฺภ วุตฺตํฯ สาวตฺถิยา กิร อวิทูเร อญฺญตรสฺมิํ คามเก อญฺญตรสฺส อุปาสกสฺส เทฺว ปุตฺตา อเหสุํ – ปฐมวเย ฐิตา รูปสมฺปนฺนา สีลาจาเรน สมนฺนาคตาฯ เตสํ มาตา ‘‘ปุตฺตวตี อห’’นฺติ ปุตฺตพเลน ภตฺตารํ อติมญฺญติฯ โส ภริยาย อวมานิโต นิพฺพินฺนมานโส อญฺญํ กญฺญํ อาเนสิฯ สา นจิรเสฺสว คพฺภินี อโหสิฯ อถสฺส เชฎฺฐภริยา อิสฺสาปกตา อญฺญตรํ เวชฺชํ อามิเสน อุปลาเปตฺวา เตน ตสฺสา เตมาสิกํ คพฺภํ ปาเตสิฯ อถ สา ญาตีหิ จ ภตฺตารา จ ‘‘ตยา อิมิสฺสา คโพฺภ ปาติโต’’ติ ปุฎฺฐา ‘‘นาหํ ปาเตมี’’ติ มุสา วตฺวา เตหิ อสทฺทหเนฺตหิ ‘‘สปถํ กโรหี’’ติ วุตฺตา ‘‘สายํ ปาตํ สตฺต สตฺต ปุเตฺต วิชายิตฺวา ปุตฺตมํสานิ ขาทามิ, นิจฺจํ ทุคฺคนฺธา จ มกฺขิกาปริกิณฺณา จ ภเวยฺย’’นฺติ สปถํ อกาสิฯ
Naggādubbaṇṇarūpāsīti idaṃ satthari sāvatthiyaṃ viharante sattaputtakhādakapetiṃ ārabbha vuttaṃ. Sāvatthiyā kira avidūre aññatarasmiṃ gāmake aññatarassa upāsakassa dve puttā ahesuṃ – paṭhamavaye ṭhitā rūpasampannā sīlācārena samannāgatā. Tesaṃ mātā ‘‘puttavatī aha’’nti puttabalena bhattāraṃ atimaññati. So bhariyāya avamānito nibbinnamānaso aññaṃ kaññaṃ ānesi. Sā nacirasseva gabbhinī ahosi. Athassa jeṭṭhabhariyā issāpakatā aññataraṃ vejjaṃ āmisena upalāpetvā tena tassā temāsikaṃ gabbhaṃ pātesi. Atha sā ñātīhi ca bhattārā ca ‘‘tayā imissā gabbho pātito’’ti puṭṭhā ‘‘nāhaṃ pātemī’’ti musā vatvā tehi asaddahantehi ‘‘sapathaṃ karohī’’ti vuttā ‘‘sāyaṃ pātaṃ satta satta putte vijāyitvā puttamaṃsāni khādāmi, niccaṃ duggandhā ca makkhikāparikiṇṇā ca bhaveyya’’nti sapathaṃ akāsi.
สา อปเรน สมเยน กาลํ กตฺวา ตสฺส คพฺภปาตนสฺส มุสาวาทสฺส จ ผเลเนว เปตโยนิยํ นิพฺพตฺติตฺวา ปุตฺตนเยน ปุตฺตมํสานิ ขาทนฺตี ตเสฺสว คามสฺส อวิทูเร วิจรติฯ เตน จ สมเยน สมฺพหุลา เถรา คามกาวาเส วุตฺถวสฺสา ภควนฺตํ ทสฺสนาย สาวตฺถิํ อาคจฺฉนฺตา ตสฺส คามสฺส อวิทูเร เอกสฺมิํ ปเทเส รตฺติยํ วาสํ กเปฺปสุํฯ อถ สา เปตี เตสํ เถรานํ อตฺตานํ ทเสฺสสิฯ ตํ มหาเถโร คาถาย ปุจฺฉิ –
Sā aparena samayena kālaṃ katvā tassa gabbhapātanassa musāvādassa ca phaleneva petayoniyaṃ nibbattitvā puttanayena puttamaṃsāni khādantī tasseva gāmassa avidūre vicarati. Tena ca samayena sambahulā therā gāmakāvāse vutthavassā bhagavantaṃ dassanāya sāvatthiṃ āgacchantā tassa gāmassa avidūre ekasmiṃ padese rattiyaṃ vāsaṃ kappesuṃ. Atha sā petī tesaṃ therānaṃ attānaṃ dassesi. Taṃ mahāthero gāthāya pucchi –
๓๕.
35.
‘‘นคฺคา ทุพฺพณฺณรูปาสิ, ทุคฺคนฺธา ปูติ วายสิ;
‘‘Naggā dubbaṇṇarūpāsi, duggandhā pūti vāyasi;
มกฺขิกาหิ ปริกิณฺณา, กา นุ ตฺวํ อิธ ติฎฺฐสี’’ติฯ
Makkhikāhi parikiṇṇā, kā nu tvaṃ idha tiṭṭhasī’’ti.
สา เถเรน ปุฎฺฐา ตีหิ คาถาหิ ปฎิวจนํ อทาสิ –
Sā therena puṭṭhā tīhi gāthāhi paṭivacanaṃ adāsi –
๓๖.
36.
‘‘อหํ ภทเนฺต เปตีมฺหิ, ทุคฺคตา ยมโลกิกา;
‘‘Ahaṃ bhadante petīmhi, duggatā yamalokikā;
ปาปกมฺมํ กริตฺวาน, เปตโลกํ อิโต คตาฯ
Pāpakammaṃ karitvāna, petalokaṃ ito gatā.
๓๗.
37.
‘‘กาเลน สตฺต ปุตฺตานิ, สายํ สตฺต ปุนาปเร;
‘‘Kālena satta puttāni, sāyaṃ satta punāpare;
วิชายิตฺวาน ขาทามิ, เตปิ นา โหนฺติ เม อลํฯ
Vijāyitvāna khādāmi, tepi nā honti me alaṃ.
๓๘.
38.
‘‘ปริฑยฺหติ ธูมายติ, ขุทาย หทยํ มม;
‘‘Pariḍayhati dhūmāyati, khudāya hadayaṃ mama;
นิพฺพุติํ นาธิคจฺฉามิ, อคฺคิทฑฺฒาว อาตเป’’ติฯ
Nibbutiṃ nādhigacchāmi, aggidaḍḍhāva ātape’’ti.
๓๘. ตตฺถ นิพฺพุตินฺติ ขุปฺปิปาสาทุกฺขสฺส วูปสมํฯ นาธิคจฺฉามีติ น ลภามิฯ อคฺคิทฑฺฒาว อาตเปติ อติอุณฺหอาตเป อคฺคินา ฑยฺหมานา วิย นิพฺพุติํ นาธิคจฺฉามีติ โยชนาฯ
38. Tattha nibbutinti khuppipāsādukkhassa vūpasamaṃ. Nādhigacchāmīti na labhāmi. Aggidaḍḍhāva ātapeti atiuṇhaātape agginā ḍayhamānā viya nibbutiṃ nādhigacchāmīti yojanā.
ตํ สุตฺวา มหาเถโร ตาย กตกมฺมํ ปุจฺฉโนฺต –
Taṃ sutvā mahāthero tāya katakammaṃ pucchanto –
๓๙.
39.
‘‘กิํ นุ กาเยน วาจาย, มนสา ทุกฺกฎํ กตํ;
‘‘Kiṃ nu kāyena vācāya, manasā dukkaṭaṃ kataṃ;
กิสฺสกมฺมวิปาเกน, ปุตฺตมํสานิ ขาทสี’’ติฯ – คาถมาห;
Kissakammavipākena, puttamaṃsāni khādasī’’ti. – gāthamāha;
อถ สา เปตี อตฺตโน เปตโลกูปปตฺติญฺจ ปุตฺตมํสขาทนการณญฺจ กเถนฺตี –
Atha sā petī attano petalokūpapattiñca puttamaṃsakhādanakāraṇañca kathentī –
๔๐.
40.
‘‘อหู มยฺหํ ทุเว ปุตฺตา, อุโภ สมฺปตฺตโยพฺพนา;
‘‘Ahū mayhaṃ duve puttā, ubho sampattayobbanā;
สาหํ ปุตฺตพลูเปตา, สามิกํ อติมญฺญิสํฯ
Sāhaṃ puttabalūpetā, sāmikaṃ atimaññisaṃ.
๔๑.
41.
‘‘ตโต เม สามิโก กุโทฺธ, สปติํ มยฺหมานยิ;
‘‘Tato me sāmiko kuddho, sapatiṃ mayhamānayi;
สา จ คพฺภํ อลภิตฺถ, ตสฺสา ปาปํ อเจตยิํฯ
Sā ca gabbhaṃ alabhittha, tassā pāpaṃ acetayiṃ.
๔๒.
42.
‘‘สาหํ ปทุฎฺฐมนสา, อกริํ คพฺภปาตนํ;
‘‘Sāhaṃ paduṭṭhamanasā, akariṃ gabbhapātanaṃ;
ตสฺส เตมาสิโก คโพฺภ, ปูติโลหิตโก ปติฯ
Tassa temāsiko gabbho, pūtilohitako pati.
๔๓.
43.
‘‘ตทสฺสา มาตา กุปิตา, มยฺหํ ญาตี สมานยิ;
‘‘Tadassā mātā kupitā, mayhaṃ ñātī samānayi;
สปถญฺจ มํ กาเรสิ, ปริภาสาปยี จ มํฯ
Sapathañca maṃ kāresi, paribhāsāpayī ca maṃ.
๔๔.
44.
‘‘สาหํ โฆรญฺจ สปถํ, มุสาวาทํ อภาสิสํ;
‘‘Sāhaṃ ghorañca sapathaṃ, musāvādaṃ abhāsisaṃ;
‘ปุตฺตมํสานิ ขาทามิ, สเจ ตํ ปกตํ มยา’ฯ
‘Puttamaṃsāni khādāmi, sace taṃ pakataṃ mayā’.
๔๕.
45.
‘‘ตสฺส กมฺมสฺส วิปาเกน, มุสาวาทสฺส จูภยํ;
‘‘Tassa kammassa vipākena, musāvādassa cūbhayaṃ;
ปุตฺตมํสานิ ขาทามิ, ปุพฺพโลหิตมกฺขิตา’’ติฯ – อิมา คาถา อภาสิ;
Puttamaṃsāni khādāmi, pubbalohitamakkhitā’’ti. – imā gāthā abhāsi;
๔๐-๔๕. ตตฺถ ปุตฺตพลูเปตาติ ปุตฺตพเลน อุเปตา, ปุตฺตานํ วเสน ลทฺธพลาฯ อติมญฺญิสนฺติ อติกฺกมิตฺวา มญฺญิํ อวมญฺญิํฯ ปูติโลหิตโก ปตีติ กุณปโลหิตํ หุตฺวา คโพฺภ ปริปติฯ เสสํ สพฺพํ อนนฺตรสทิสเมวฯ ตตฺถ อฎฺฐ เถรา, อิธ สมฺพหุลาฯ ตตฺถ ปญฺจ ปุตฺตา, อิธ สตฺตาติ อยเมว วิเสโสติฯ
40-45. Tattha puttabalūpetāti puttabalena upetā, puttānaṃ vasena laddhabalā. Atimaññisanti atikkamitvā maññiṃ avamaññiṃ. Pūtilohitako patīti kuṇapalohitaṃ hutvā gabbho paripati. Sesaṃ sabbaṃ anantarasadisameva. Tattha aṭṭha therā, idha sambahulā. Tattha pañca puttā, idha sattāti ayameva visesoti.
สตฺตปุตฺตขาทกเปติวตฺถุวณฺณานา นิฎฺฐิตาฯ
Sattaputtakhādakapetivatthuvaṇṇānā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / เปตวตฺถุปาฬิ • Petavatthupāḷi / ๗. สตฺตปุตฺตขาทเปติวตฺถุ • 7. Sattaputtakhādapetivatthu
