| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / परिवार-अट्ठकथा • Parivāra-aṭṭhakathā |
सत्तसमथनिदानवण्णना
Sattasamathanidānavaṇṇanā
३५२. किंनिदानोति पुच्छाविस्सज्जने निदानं निदानमस्साति निदाननिदानो। तत्थ सङ्घसम्मुखता, धम्मसम्मुखता, विनयसम्मुखता, पुग्गलसम्मुखताति इदं सम्मुखाविनयस्स निदानं। सतिवेपुल्लपत्तो खीणासवो लद्धुपवादो सतिविनयस्स निदानं। उम्मत्तको भिक्खु अमूळ्हविनयस्स निदानं। यो च देसेति, यस्स च देसेति, उभिन्नं सम्मुखीभावो पटिञ्ञातकरणस्स निदानं। भण्डनजातानं अधिकरणं वूपसमेतुं असक्कुणेय्यता येभुय्यसिकाय निदानं। पापुस्सन्नो पुग्गलो तस्सपापियसिकाय निदानं। भण्डनजातानं बहु अस्सामणकअज्झाचारो तिणवत्थारकस्स निदानं। हेतुपच्चयवारा वुत्तनया एव।
352.Kiṃnidānoti pucchāvissajjane nidānaṃ nidānamassāti nidānanidāno. Tattha saṅghasammukhatā, dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, puggalasammukhatāti idaṃ sammukhāvinayassa nidānaṃ. Sativepullapatto khīṇāsavo laddhupavādo sativinayassa nidānaṃ. Ummattako bhikkhu amūḷhavinayassa nidānaṃ. Yo ca deseti, yassa ca deseti, ubhinnaṃ sammukhībhāvo paṭiññātakaraṇassa nidānaṃ. Bhaṇḍanajātānaṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ asakkuṇeyyatā yebhuyyasikāya nidānaṃ. Pāpussanno puggalo tassapāpiyasikāya nidānaṃ. Bhaṇḍanajātānaṃ bahu assāmaṇakaajjhācāro tiṇavatthārakassa nidānaṃ. Hetupaccayavārā vuttanayā eva.
३५३. मूलपुच्छाय विस्सज्जनं उत्तानमेव। समुट्ठानपुच्छाय किञ्चापि ‘‘सत्तन्नं समथानं कतमे छत्तिंस समुट्ठाना’’ति वुत्तं, सम्मुखाविनयस्स पन कम्मसङ्गहाभावेन समुट्ठानाभावतो छन्नंयेव समथानं छ समुट्ठानानि विभत्तानि। तत्थ कम्मस्स किरियाति ञत्ति वेदितब्बा। करणन्ति तस्सायेव ञत्तिया ठपेतब्बकाले ठपनं। उपगमनन्ति सयं उपगमनं; अत्तनायेव तस्स कम्मस्स करणन्ति अत्थो। अज्झुपगमनन्ति अज्झेसनुपगमनं; अञ्ञं सद्धिविहारिकादिकं ‘‘इदं कम्मं करोही’’ति अज्झेसनन्ति अत्थो। अधिवासनाति ‘‘रुच्चति मे एतं, करोतु सङ्घो’’ति एवं अधिवासना; छन्ददानन्ति अत्थो। अप्पटिक्कोसनाति ‘‘न मेतं खमति, मा एवं करोथा’’ति अप्पटिसेधना। इति छन्नं छक्कानं वसेन छत्तिंस समुट्ठाना वेदितब्बा।
353. Mūlapucchāya vissajjanaṃ uttānameva. Samuṭṭhānapucchāya kiñcāpi ‘‘sattannaṃ samathānaṃ katame chattiṃsa samuṭṭhānā’’ti vuttaṃ, sammukhāvinayassa pana kammasaṅgahābhāvena samuṭṭhānābhāvato channaṃyeva samathānaṃ cha samuṭṭhānāni vibhattāni. Tattha kammassa kiriyāti ñatti veditabbā. Karaṇanti tassāyeva ñattiyā ṭhapetabbakāle ṭhapanaṃ. Upagamananti sayaṃ upagamanaṃ; attanāyeva tassa kammassa karaṇanti attho. Ajjhupagamananti ajjhesanupagamanaṃ; aññaṃ saddhivihārikādikaṃ ‘‘idaṃ kammaṃ karohī’’ti ajjhesananti attho. Adhivāsanāti ‘‘ruccati me etaṃ, karotu saṅgho’’ti evaṃ adhivāsanā; chandadānanti attho. Appaṭikkosanāti ‘‘na metaṃ khamati, mā evaṃ karothā’’ti appaṭisedhanā. Iti channaṃ chakkānaṃ vasena chattiṃsa samuṭṭhānā veditabbā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / परिवारपाळि • Parivārapāḷi / ९. सत्तसमथनिदानं • 9. Sattasamathanidānaṃ
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / अधिकरणभेदवण्णना • Adhikaraṇabhedavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / अधिकरणनिदानादिवण्णना • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / सत्तसमथनिदानवण्णना • Sattasamathanidānavaṇṇanā
