| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā |
สตฺตสมถนิทานวณฺณนา
Sattasamathanidānavaṇṇanā
๓๕๒. กิํนิทาโนติ ปุจฺฉาวิสฺสชฺชเน นิทานํ นิทานมสฺสาติ นิทานนิทาโนฯ ตตฺถ สงฺฆสมฺมุขตา, ธมฺมสมฺมุขตา, วินยสมฺมุขตา, ปุคฺคลสมฺมุขตาติ อิทํ สมฺมุขาวินยสฺส นิทานํฯ สติเวปุลฺลปโตฺต ขีณาสโว ลทฺธุปวาโท สติวินยสฺส นิทานํฯ อุมฺมตฺตโก ภิกฺขุ อมูฬฺหวินยสฺส นิทานํฯ โย จ เทเสติ, ยสฺส จ เทเสติ, อุภินฺนํ สมฺมุขีภาโว ปฎิญฺญาตกรณสฺส นิทานํฯ ภณฺฑนชาตานํ อธิกรณํ วูปสเมตุํ อสกฺกุเณยฺยตา เยภุยฺยสิกาย นิทานํฯ ปาปุสฺสโนฺน ปุคฺคโล ตสฺสปาปิยสิกาย นิทานํฯ ภณฺฑนชาตานํ พหุ อสฺสามณกอชฺฌาจาโร ติณวตฺถารกสฺส นิทานํฯ เหตุปจฺจยวารา วุตฺตนยา เอวฯ
352.Kiṃnidānoti pucchāvissajjane nidānaṃ nidānamassāti nidānanidāno. Tattha saṅghasammukhatā, dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, puggalasammukhatāti idaṃ sammukhāvinayassa nidānaṃ. Sativepullapatto khīṇāsavo laddhupavādo sativinayassa nidānaṃ. Ummattako bhikkhu amūḷhavinayassa nidānaṃ. Yo ca deseti, yassa ca deseti, ubhinnaṃ sammukhībhāvo paṭiññātakaraṇassa nidānaṃ. Bhaṇḍanajātānaṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ asakkuṇeyyatā yebhuyyasikāya nidānaṃ. Pāpussanno puggalo tassapāpiyasikāya nidānaṃ. Bhaṇḍanajātānaṃ bahu assāmaṇakaajjhācāro tiṇavatthārakassa nidānaṃ. Hetupaccayavārā vuttanayā eva.
๓๕๓. มูลปุจฺฉาย วิสฺสชฺชนํ อุตฺตานเมวฯ สมุฎฺฐานปุจฺฉาย กิญฺจาปิ ‘‘สตฺตนฺนํ สมถานํ กตเม ฉตฺติํส สมุฎฺฐานา’’ติ วุตฺตํ, สมฺมุขาวินยสฺส ปน กมฺมสงฺคหาภาเวน สมุฎฺฐานาภาวโต ฉนฺนํเยว สมถานํ ฉ สมุฎฺฐานานิ วิภตฺตานิฯ ตตฺถ กมฺมสฺส กิริยาติ ญตฺติ เวทิตพฺพาฯ กรณนฺติ ตสฺสาเยว ญตฺติยา ฐเปตพฺพกาเล ฐปนํฯ อุปคมนนฺติ สยํ อุปคมนํ; อตฺตนาเยว ตสฺส กมฺมสฺส กรณนฺติ อโตฺถฯ อชฺฌุปคมนนฺติ อเชฺฌสนุปคมนํ; อญฺญํ สทฺธิวิหาริกาทิกํ ‘‘อิทํ กมฺมํ กโรหี’’ติ อเชฺฌสนนฺติ อโตฺถฯ อธิวาสนาติ ‘‘รุจฺจติ เม เอตํ, กโรตุ สโงฺฆ’’ติ เอวํ อธิวาสนา; ฉนฺททานนฺติ อโตฺถฯ อปฺปฎิโกฺกสนาติ ‘‘น เมตํ ขมติ, มา เอวํ กโรถา’’ติ อปฺปฎิเสธนาฯ อิติ ฉนฺนํ ฉกฺกานํ วเสน ฉตฺติํส สมุฎฺฐานา เวทิตพฺพาฯ
353. Mūlapucchāya vissajjanaṃ uttānameva. Samuṭṭhānapucchāya kiñcāpi ‘‘sattannaṃ samathānaṃ katame chattiṃsa samuṭṭhānā’’ti vuttaṃ, sammukhāvinayassa pana kammasaṅgahābhāvena samuṭṭhānābhāvato channaṃyeva samathānaṃ cha samuṭṭhānāni vibhattāni. Tattha kammassa kiriyāti ñatti veditabbā. Karaṇanti tassāyeva ñattiyā ṭhapetabbakāle ṭhapanaṃ. Upagamananti sayaṃ upagamanaṃ; attanāyeva tassa kammassa karaṇanti attho. Ajjhupagamananti ajjhesanupagamanaṃ; aññaṃ saddhivihārikādikaṃ ‘‘idaṃ kammaṃ karohī’’ti ajjhesananti attho. Adhivāsanāti ‘‘ruccati me etaṃ, karotu saṅgho’’ti evaṃ adhivāsanā; chandadānanti attho. Appaṭikkosanāti ‘‘na metaṃ khamati, mā evaṃ karothā’’ti appaṭisedhanā. Iti channaṃ chakkānaṃ vasena chattiṃsa samuṭṭhānā veditabbā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๙. สตฺตสมถนิทานํ • 9. Sattasamathanidānaṃ
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / อธิกรณเภทวณฺณนา • Adhikaraṇabhedavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / อธิกรณนิทานาทิวณฺณนา • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / สตฺตสมถนิทานวณฺณนา • Sattasamathanidānavaṇṇanā
