| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi |
សត្តសមថនិទានវណ្ណនា
Sattasamathanidānavaṇṇanā
៣៥២. អស្សាតិ សម្មុខាវិនយស្ស។ តត្ថាតិ ‘‘និទាននិទានោ’’តិ បាឋេ។ ឥទន្តិ សម្មុខាចតុក្កំ។ លទ្ធុបវាទោតិ លទ្ធោ បរេសំ ឧបវាទោ យេនាតិ លទ្ធុបវាទោ, ខីណាសវោ។ យស្ស ចាតិ យស្ស ច សន្តិកេតិ សម្ពន្ធោ។ ឧភិន្នន្តិ ទេសកបដិគ្គាហកានំ ទ្វិន្នំ។
352.Assāti sammukhāvinayassa. Tatthāti ‘‘nidānanidāno’’ti pāṭhe. Idanti sammukhācatukkaṃ. Laddhupavādoti laddho paresaṃ upavādo yenāti laddhupavādo, khīṇāsavo. Yassa cāti yassa ca santiketi sambandho. Ubhinnanti desakapaṭiggāhakānaṃ dvinnaṃ.
៣៥៣. ននុ បុច្ឆាយំ ‘‘សត្តន្នំ សមថាន’’ន្តិ វុត្តំ, កស្មា បន វិស្សជ្ជនាយំ សម្មុខាវិនយស្ស សមុដ្ឋានំ ន វុត្តន្តិ អាហ ‘‘កិញ្ចាបី’’តិអាទិ។ តត្ថ កិញ្ចាបិ វុត្តន្តិ យោជនា។ ឯត្ថ កិញ្ចាបិសទ្ទោ សម្ភាវនត្ថោ, បនសទ្ទោ គរហត្ថោ។ តថា វុត្តម្បីតិ យោជនា។ កម្មសង្គហាភាវេនាតិ កម្មេ សង្គហស្ស អភាវេន។ តត្ថាតិ តស្មិំ ‘‘កម្មស្ស កិរិយា’’តិអាទិបាឋេ។ កម្មំ ករីយតិ ឥមាយាតិ កិរិយា, ញត្តិ។ តេន វុត្តំ ‘‘កម្មស្ស កិរិយាតិ ញត្តិ វេទិតព្ពា’’តិ។ ករិយតេ ឋបិយតេ ករណំ។ សយំ ឧបគមិយតេ ឧបគមនំ។ អជ្ឈេសនេន បរំ ឧបគមាបិយតេ អជ្ឈុបគមនំ។ អធិវាសិយតេ អធិវាសនា។ អប្បដិក្កោសិយតេ អបដិក្កោសនា។ ឥតិ ឥមមត្ថំ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘ករណន្តិ តស្សាយេវា’’តិអាទិ។ ឯតន្តិ កម្មំ។ មេតិ មយ្ហំ។ ខមុធាតុបយោគេ សម្បទានត្ថេ សម្បទានវចនំ។ អថ វា មេតិ មយា។ កត្វត្ថេ ករណវចនំ, សាមិវចនំ វា។ ខមតីតិ កត្តុរូបសទិសំ កម្មរូបំ។ រូបញ្ហិ កត្តុរូបសទិសំ កម្មរូបំ ‘‘ខមតិ សង្ឃស្សា’’តិអាទីសុ (មហាវ. ១២៧) វិយ។ កម្មរូបសទិសំ កត្តុរូបំ ‘‘ឧបាសកោ សីលំ សមាទិយតី’’តិអាទីសុ (បដ្ឋា. ១.១.៤២៣) វិយ។ ឯត្ថ កម្មត្ថេ បវត្តោ យបច្ចយោ លោបោតិ ទដ្ឋព្ពំ។
353. Nanu pucchāyaṃ ‘‘sattannaṃ samathāna’’nti vuttaṃ, kasmā pana vissajjanāyaṃ sammukhāvinayassa samuṭṭhānaṃ na vuttanti āha ‘‘kiñcāpī’’tiādi. Tattha kiñcāpi vuttanti yojanā. Ettha kiñcāpisaddo sambhāvanattho, panasaddo garahattho. Tathā vuttampīti yojanā. Kammasaṅgahābhāvenāti kamme saṅgahassa abhāvena. Tatthāti tasmiṃ ‘‘kammassa kiriyā’’tiādipāṭhe. Kammaṃ karīyati imāyāti kiriyā, ñatti. Tena vuttaṃ ‘‘kammassa kiriyāti ñatti veditabbā’’ti. Kariyate ṭhapiyate karaṇaṃ. Sayaṃ upagamiyate upagamanaṃ. Ajjhesanena paraṃ upagamāpiyate ajjhupagamanaṃ. Adhivāsiyate adhivāsanā. Appaṭikkosiyate apaṭikkosanā. Iti imamatthaṃ dassento āha ‘‘karaṇanti tassāyevā’’tiādi. Etanti kammaṃ. Meti mayhaṃ. Khamudhātupayoge sampadānatthe sampadānavacanaṃ. Atha vā meti mayā. Katvatthe karaṇavacanaṃ, sāmivacanaṃ vā. Khamatīti katturūpasadisaṃ kammarūpaṃ. Rūpañhi katturūpasadisaṃ kammarūpaṃ ‘‘khamati saṅghassā’’tiādīsu (mahāva. 127) viya. Kammarūpasadisaṃ katturūpaṃ ‘‘upāsako sīlaṃ samādiyatī’’tiādīsu (paṭṭhā. 1.1.423) viya. Ettha kammatthe pavatto yapaccayo lopoti daṭṭhabbaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / បរិវារបាឡិ • Parivārapāḷi / ៩. សត្តសមថនិទានំ • 9. Sattasamathanidānaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / បរិវារ-អដ្ឋកថា • Parivāra-aṭṭhakathā / សត្តសមថនិទានវណ្ណនា • Sattasamathanidānavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / អធិករណភេទវណ្ណនា • Adhikaraṇabhedavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / អធិករណនិទានាទិវណ្ណនា • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
