Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပရိဝာရ-အဋ္ဌကထာ • Parivāra-aṭṭhakathā |
သတ္တသမထနိဒာနဝဏ္ဏနာ
Sattasamathanidānavaṇṇanā
၃၅၂. ကိံနိဒာနောတိ ပုစ္ဆာဝိသ္သဇ္ဇနေ နိဒာနံ နိဒာနမသ္သာတိ နိဒာနနိဒာနော။ တတ္ထ သင္ဃသမ္မုခတာ, ဓမ္မသမ္မုခတာ, ဝိနယသမ္မုခတာ, ပုဂ္ဂလသမ္မုခတာတိ ဣဒံ သမ္မုခာဝိနယသ္သ နိဒာနံ။ သတိဝေပုလ္လပတ္တော ခီဏာသဝော လဒ္ဓုပဝာဒော သတိဝိနယသ္သ နိဒာနံ။ ဥမ္မတ္တကော ဘိက္ခု အမူဠ္ဟဝိနယသ္သ နိဒာနံ။ ယော စ ဒေသေတိ, ယသ္သ စ ဒေသေတိ, ဥဘိန္နံ သမ္မုခီဘာဝော ပဋိညာတကရဏသ္သ နိဒာနံ။ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ အဓိကရဏံ ဝူပသမေတုံ အသက္ကုဏေယ္ယတာ ယေဘုယ္ယသိကာယ နိဒာနံ။ ပာပုသ္သန္နော ပုဂ္ဂလော တသ္သပာပိယသိကာယ နိဒာနံ။ ဘဏ္ဍနဇာတာနံ ဗဟု အသ္သာမဏကအဇ္ဈာစာရော တိဏဝတ္ထာရကသ္သ နိဒာနံ။ ဟေတုပစ္စယဝာရာ ဝုတ္တနယာ ဧဝ။
352.Kiṃnidānoti pucchāvissajjane nidānaṃ nidānamassāti nidānanidāno. Tattha saṅghasammukhatā, dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, puggalasammukhatāti idaṃ sammukhāvinayassa nidānaṃ. Sativepullapatto khīṇāsavo laddhupavādo sativinayassa nidānaṃ. Ummattako bhikkhu amūḷhavinayassa nidānaṃ. Yo ca deseti, yassa ca deseti, ubhinnaṃ sammukhībhāvo paṭiññātakaraṇassa nidānaṃ. Bhaṇḍanajātānaṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ asakkuṇeyyatā yebhuyyasikāya nidānaṃ. Pāpussanno puggalo tassapāpiyasikāya nidānaṃ. Bhaṇḍanajātānaṃ bahu assāmaṇakaajjhācāro tiṇavatthārakassa nidānaṃ. Hetupaccayavārā vuttanayā eva.
၃၅၃. မူလပုစ္ဆာယ ဝိသ္သဇ္ဇနံ ဥတ္တာနမေဝ။ သမုဋ္ဌာနပုစ္ဆာယ ကိဉ္စာပိ ‘‘သတ္တန္နံ သမထာနံ ကတမေ ဆတ္တိံသ သမုဋ္ဌာနာ’’တိ ဝုတ္တံ, သမ္မုခာဝိနယသ္သ ပန ကမ္မသင္ဂဟာဘာဝေန သမုဋ္ဌာနာဘာဝတော ဆန္နံယေဝ သမထာနံ ဆ သမုဋ္ဌာနာနိ ဝိဘတ္တာနိ။ တတ္ထ ကမ္မသ္သ ကိရိယာတိ ဉတ္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ကရဏန္တိ တသ္သာယေဝ ဉတ္တိယာ ဌပေတဗ္ဗကာလေ ဌပနံ။ ဥပဂမနန္တိ သယံ ဥပဂမနံ; အတ္တနာယေဝ တသ္သ ကမ္မသ္သ ကရဏန္တိ အတ္ထော။ အဇ္ဈုပဂမနန္တိ အဇ္ဈေသနုပဂမနံ; အညံ သဒ္ဓိဝိဟာရိကာဒိကံ ‘‘ဣဒံ ကမ္မံ ကရောဟီ’’တိ အဇ္ဈေသနန္တိ အတ္ထော။ အဓိဝာသနာတိ ‘‘ရုစ္စတိ မေ ဧတံ, ကရောတု သင္ဃော’’တိ ဧဝံ အဓိဝာသနာ; ဆန္ဒဒာနန္တိ အတ္ထော။ အပ္ပဋိက္ကောသနာတိ ‘‘န မေတံ ခမတိ, မာ ဧဝံ ကရောထာ’’တိ အပ္ပဋိသေဓနာ။ ဣတိ ဆန္နံ ဆက္ကာနံ ဝသေန ဆတ္တိံသ သမုဋ္ဌာနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။
353. Mūlapucchāya vissajjanaṃ uttānameva. Samuṭṭhānapucchāya kiñcāpi ‘‘sattannaṃ samathānaṃ katame chattiṃsa samuṭṭhānā’’ti vuttaṃ, sammukhāvinayassa pana kammasaṅgahābhāvena samuṭṭhānābhāvato channaṃyeva samathānaṃ cha samuṭṭhānāni vibhattāni. Tattha kammassa kiriyāti ñatti veditabbā. Karaṇanti tassāyeva ñattiyā ṭhapetabbakāle ṭhapanaṃ. Upagamananti sayaṃ upagamanaṃ; attanāyeva tassa kammassa karaṇanti attho. Ajjhupagamananti ajjhesanupagamanaṃ; aññaṃ saddhivihārikādikaṃ ‘‘idaṃ kammaṃ karohī’’ti ajjhesananti attho. Adhivāsanāti ‘‘ruccati me etaṃ, karotu saṅgho’’ti evaṃ adhivāsanā; chandadānanti attho. Appaṭikkosanāti ‘‘na metaṃ khamati, mā evaṃ karothā’’ti appaṭisedhanā. Iti channaṃ chakkānaṃ vasena chattiṃsa samuṭṭhānā veditabbā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / ပရိဝာရပာဠိ • Parivārapāḷi / ၉. သတ္တသမထနိဒာနံ • 9. Sattasamathanidānaṃ
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / အဓိကရဏဘေဒဝဏ္ဏနာ • Adhikaraṇabhedavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / အဓိကရဏနိဒာနာဒိဝဏ္ဏနာ • Adhikaraṇanidānādivaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / သတ္တသမထနိဒာနဝဏ္ဏနာ • Sattasamathanidānavaṇṇanā