| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya |
២. សត្តសូរិយសុត្តំ
2. Sattasūriyasuttaṃ
៦៦. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា វេសាលិយំ វិហរតិ អម្ពបាលិវនេ។ តត្រ ខោ ភគវា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘ភិក្ខវោ’’តិ។ ‘‘ភទន្តេ’’តិ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ បច្ចស្សោសុំ។ ភគវា ឯតទវោច –
66. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati ambapālivane. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘អនិច្ចា , ភិក្ខវេ, សង្ខារា; អធុវា, ភិក្ខវេ, សង្ខារា; អនស្សាសិកា, ភិក្ខវេ, សង្ខារា។ យាវញ្ចិទំ, ភិក្ខវេ, អលមេវ សព្ពសង្ខារេសុ និព្ពិន្ទិតុំ អលំ វិរជ្ជិតុំ អលំ វិមុច្ចិតុំ។
‘‘Aniccā , bhikkhave, saṅkhārā; adhuvā, bhikkhave, saṅkhārā; anassāsikā, bhikkhave, saṅkhārā. Yāvañcidaṃ, bhikkhave, alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ alaṃ virajjituṃ alaṃ vimuccituṃ.
‘‘សិនេរុ, ភិក្ខវេ, បព្ពតរាជា ចតុរាសីតិយោជនសហស្សានិ អាយាមេន, ចតុរាសីតិយោជនសហស្សានិ វិត្ថារេន, ចតុរាសីតិយោជនសហស្សានិ មហាសមុទ្ទេ អជ្ឈោគាឡ្ហោ, ចតុរាសីតិយោជនសហស្សានិ មហាសមុទ្ទា អច្ចុគ្គតោ។ ហោតិ ខោ សោ, ភិក្ខវេ, សមយោ យំ កទាចិ ករហចិ ទីឃស្ស អទ្ធុនោ អច្ចយេន ពហូនិ វស្សានិ ពហូនិ វស្សសតានិ ពហូនិ វស្សសហស្សានិ ពហូនិ វស្សសតសហស្សានិ ទេវោ ន វស្សតិ។ ទេវេ ខោ បន, ភិក្ខវេ, អវស្សន្តេ យេ កេចិមេ ពីជគាមភូតគាមា ឱសធិតិណវនប្បតយោ តេ ឧស្សុស្សន្តិ វិសុស្សន្តិ, ន ភវន្តិ។ ឯវំ អនិច្ចា, ភិក្ខវេ, សង្ខារា; ឯវំ អធុវា, ភិក្ខវេ, សង្ខារា…បេ.… អលំ វិមុច្ចិតុំ។
‘‘Sineru, bhikkhave, pabbatarājā caturāsītiyojanasahassāni āyāmena, caturāsītiyojanasahassāni vitthārena, caturāsītiyojanasahassāni mahāsamudde ajjhogāḷho, caturāsītiyojanasahassāni mahāsamuddā accuggato. Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena bahūni vassāni bahūni vassasatāni bahūni vassasahassāni bahūni vassasatasahassāni devo na vassati. Deve kho pana, bhikkhave, avassante ye kecime bījagāmabhūtagāmā osadhitiṇavanappatayo te ussussanti visussanti, na bhavanti. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā; evaṃ adhuvā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘ហោតិ ខោ សោ, ភិក្ខវេ, សមយោ យំ កទាចិ ករហចិ ទីឃស្ស អទ្ធុនោ អច្ចយេន ទុតិយោ សូរិយោ បាតុភវតិ។ ទុតិយស្ស, ភិក្ខវេ, សូរិយស្ស បាតុភាវា យា កាចិ កុន្នទិយោ កុសោព្ភា 1 តា ឧស្សុស្សន្តិ វិសុស្សន្តិ, ន ភវន្តិ ។ ឯវំ អនិច្ចា, ភិក្ខវេ, សង្ខារា…បេ.… អលំ វិមុច្ចិតុំ។
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena dutiyo sūriyo pātubhavati. Dutiyassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā yā kāci kunnadiyo kusobbhā 2 tā ussussanti visussanti, na bhavanti . Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘ហោតិ ខោ សោ, ភិក្ខវេ, សមយោ យំ កទាចិ ករហចិ ទីឃស្ស អទ្ធុនោ អច្ចយេន តតិយោ សូរិយោ បាតុភវតិ។ តតិយស្ស, ភិក្ខវេ, សូរិយស្ស បាតុភាវា យា កាចិ មហានទិយោ, សេយ្យថិទំ – គង្គា, យមុនា, អចិរវតី, សរភូ, មហី, តា ឧស្សុស្សន្តិ វិសុស្សន្តិ, ន ភវន្តិ។ ឯវំ អនិច្ចា, ភិក្ខវេ, សង្ខារា…បេ.… អលំ វិមុច្ចិតុំ។
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena tatiyo sūriyo pātubhavati. Tatiyassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā yā kāci mahānadiyo, seyyathidaṃ – gaṅgā, yamunā, aciravatī, sarabhū, mahī, tā ussussanti visussanti, na bhavanti. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘ហោតិ ខោ សោ, ភិក្ខវេ, សមយោ យំ កទាចិ ករហចិ ទីឃស្ស អទ្ធុនោ អច្ចយេន ចតុត្ថោ សូរិយោ បាតុភវតិ។ ចតុត្ថស្ស, ភិក្ខវេ, សូរិយស្ស បាតុភាវា យេ តេ មហាសរា យតោ ឥមា មហានទិយោ បវត្តន្តិ, សេយ្យថិទំ – អនោតត្តា, សីហបបាតា, រថការា, កណ្ណមុណ្ឌា, កុណាលា, ឆទ្ទន្តា, មន្ទាកិនិយា, តា ឧស្សុស្សន្តិ វិសុស្សន្តិ, ន ភវន្តិ។ ឯវំ អនិច្ចា, ភិក្ខវេ, សង្ខារា…បេ.… អលំ វិមុច្ចិតុំ។
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena catuttho sūriyo pātubhavati. Catutthassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā ye te mahāsarā yato imā mahānadiyo pavattanti, seyyathidaṃ – anotattā, sīhapapātā, rathakārā, kaṇṇamuṇḍā, kuṇālā, chaddantā, mandākiniyā, tā ussussanti visussanti, na bhavanti. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘ហោតិ ខោ សោ, ភិក្ខវេ, សមយោ យំ កទាចិ ករហចិ ទីឃស្ស អទ្ធុនោ អច្ចយេន បញ្ចមោ សូរិយោ បាតុភវតិ។ បញ្ចមស្ស, ភិក្ខវេ, សូរិយស្ស បាតុភាវា យោជនសតិកានិបិ មហាសមុទ្ទេ ឧទកានិ ឱគច្ឆន្តិ, ទ្វិយោជនសតិកានិបិ មហាសមុទ្ទេ ឧទកានិ ឱគច្ឆន្តិ, តិយោជនសតិកានិបិ, ចតុយោជនសតិកានិបិ, បញ្ចយោជនសតិកានិបិ, ឆយោជនសតិកានិបិ, សត្តយោជនសតិកានិបិ មហាសមុទ្ទេ ឧទកានិ ឱគច្ឆន្តិ; សត្តតាលម្បិ មហាសមុទ្ទេ ឧទកំ សណ្ឋាតិ, ឆតាលម្បិ, បញ្ចតាលម្បិ, ចតុតាលម្បិ, តិតាលម្បិ, ទ្វិតាលម្បិ , តាលមត្តម្បិ មហាសមុទ្ទេ ឧទកំ សណ្ឋាតិ; សត្តបោរិសម្បិ មហាសមុទ្ទេ ឧទកំ សណ្ឋាតិ, ឆបោរិសម្បិ, បញ្ចបោរិសម្បិ, ចតុបោរិសម្បិ, តិបោរិសម្បិ, ទ្វិបោរិសម្បិ, បោរិសម្បិ 3, អឌ្ឍបោរិសម្បិ, កដិមត្តម្បិ, ជណ្ណុកាមត្តម្បិ, គោប្ផកមត្តម្បិ មហាសមុទ្ទេ ឧទកំ សណ្ឋាតិ។ សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, សរទសមយេ ថុល្លផុសិតកេ ទេវេ វស្សន្តេ តត្ថ តត្ថ គោបទេសុ 4 ឧទកានិ ឋិតានិ ហោន្តិ; ឯវមេវំ ខោ, ភិក្ខវេ, តត្ថ តត្ថ គោប្ផកមត្តានិ 5 មហាសមុទ្ទេ ឧទកានិ ឋិតានិ ហោន្តិ។ បញ្ចមស្ស, ភិក្ខវេ, សូរិយស្ស បាតុភាវា អង្គុលិបព្ពមត្តម្បិ មហាសមុទ្ទេ ឧទកំ ន ហោតិ។ ឯវំ អនិច្ចា, ភិក្ខវេ, សង្ខារា…បេ.… អលំ វិមុច្ចិតុំ។
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena pañcamo sūriyo pātubhavati. Pañcamassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā yojanasatikānipi mahāsamudde udakāni ogacchanti, dviyojanasatikānipi mahāsamudde udakāni ogacchanti, tiyojanasatikānipi, catuyojanasatikānipi, pañcayojanasatikānipi, chayojanasatikānipi, sattayojanasatikānipi mahāsamudde udakāni ogacchanti; sattatālampi mahāsamudde udakaṃ saṇṭhāti, chatālampi, pañcatālampi, catutālampi, titālampi, dvitālampi , tālamattampi mahāsamudde udakaṃ saṇṭhāti; sattaporisampi mahāsamudde udakaṃ saṇṭhāti, chaporisampi, pañcaporisampi, catuporisampi, tiporisampi, dviporisampi, porisampi 6, aḍḍhaporisampi, kaṭimattampi, jaṇṇukāmattampi, gopphakamattampi mahāsamudde udakaṃ saṇṭhāti. Seyyathāpi, bhikkhave, saradasamaye thullaphusitake deve vassante tattha tattha gopadesu 7 udakāni ṭhitāni honti; evamevaṃ kho, bhikkhave, tattha tattha gopphakamattāni 8 mahāsamudde udakāni ṭhitāni honti. Pañcamassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā aṅgulipabbamattampi mahāsamudde udakaṃ na hoti. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘ហោតិ ខោ សោ, ភិក្ខវេ, សមយោ យំ កទាចិ ករហចិ ទីឃស្ស អទ្ធុនោ អច្ចយេន ឆដ្ឋោ សូរិយោ បាតុភវតិ។ ឆដ្ឋស្ស, ភិក្ខវេ, សូរិយស្ស បាតុភាវា អយញ្ច មហាបថវី សិនេរុ ច បព្ពតរាជា ធូមាយន្តិ សំធូមាយន្តិ សម្បធូមាយន្តិ 9។ សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, កុម្ភការបាកោ អាលេបិតោ 10 បឋមំ ធូមេតិ សំធូមេតិ សម្បធូមេតិ; ឯវមេវំ ខោ, ភិក្ខវេ, ឆដ្ឋស្ស សូរិយស្ស បាតុភាវា អយញ្ច មហាបថវី សិនេរុ ច បព្ពតរាជា ធូមាយន្តិ សំធូមាយន្តិ សម្បធូមាយន្តិ។ ឯវំ អនិច្ចា, ភិក្ខវេ, សង្ខារា…បេ.… អលំ វិមុច្ចិតុំ។
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena chaṭṭho sūriyo pātubhavati. Chaṭṭhassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā ayañca mahāpathavī sineru ca pabbatarājā dhūmāyanti saṃdhūmāyanti sampadhūmāyanti 11. Seyyathāpi, bhikkhave, kumbhakārapāko ālepito 12 paṭhamaṃ dhūmeti saṃdhūmeti sampadhūmeti; evamevaṃ kho, bhikkhave, chaṭṭhassa sūriyassa pātubhāvā ayañca mahāpathavī sineru ca pabbatarājā dhūmāyanti saṃdhūmāyanti sampadhūmāyanti. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘ហោតិ ខោ សោ, ភិក្ខវេ, សមយោ យំ កទាចិ ករហចិ ទីឃស្ស អទ្ធុនោ អច្ចយេន សត្តមោ សូរិយោ បាតុភវតិ។ សត្តមស្ស , ភិក្ខវេ, សូរិយស្ស បាតុភាវា អយញ្ច មហាបថវី សិនេរុ ច បព្ពតរាជា អាទិប្បន្តិ បជ្ជលន្តិ ឯកជាលា ភវន្តិ។ ឥមិស្សា ច, ភិក្ខវេ, មហាបថវិយា សិនេរុស្ស ច បព្ពតរាជស្ស ឈាយមានានំ ទយ្ហមានានំ អច្ចិ វាតេន ខិត្តា យាវ ព្រហ្មលោកាបិ គច្ឆតិ។ សិនេរុស្ស, ភិក្ខវេ, បព្ពតរាជស្ស ឈាយមានស្ស ទយ្ហមានស្ស វិនស្សមានស្ស មហតា តេជោខន្ធេន អភិភូតស្ស យោជនសតិកានិបិ កូដានិ បលុជ្ជន្តិ ទ្វិយោជនសតិកានិបិ, តិយោជនសតិកានិបិ, ចតុយោជនសតិកានិបិ, បញ្ចយោជនសតិកានិបិ កូដានិ បលុជ្ជន្តិ។ ឥមិស្សា ច, ភិក្ខវេ, មហាបថវិយា សិនេរុស្ស ច បព្ពតរាជស្ស ឈាយមានានំ ទយ្ហមានានំ នេវ ឆារិកា បញ្ញាយតិ ន មសិ។ សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, សប្បិស្ស វា តេលស្ស វា ឈាយមានស្ស ទយ្ហមានស្ស នេវ ឆារិកា បញ្ញាយតិ ន មសិ; ឯវមេវំ ខោ, ភិក្ខវេ, ឥមិស្សា ច មហាបថវិយា សិនេរុស្ស ច បព្ពតរាជស្ស ឈាយមានានំ ទយ្ហមានានំ នេវ ឆារិកា បញ្ញាយតិ ន មសិ។ ឯវំ អនិច្ចា, ភិក្ខវេ, សង្ខារា; ឯវំ អធុវា, ភិក្ខវេ, សង្ខារា; ឯវំ អនស្សាសិកា, ភិក្ខវេ, សង្ខារា។ យាវញ្ចិទំ, ភិក្ខវេ, អលមេវ សព្ពសង្ខារេសុ និព្ពិន្ទិតុំ អលំ វិរជ្ជិតុំ អលំ វិមុច្ចិតុំ។
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena sattamo sūriyo pātubhavati. Sattamassa , bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā ayañca mahāpathavī sineru ca pabbatarājā ādippanti pajjalanti ekajālā bhavanti. Imissā ca, bhikkhave, mahāpathaviyā sinerussa ca pabbatarājassa jhāyamānānaṃ dayhamānānaṃ acci vātena khittā yāva brahmalokāpi gacchati. Sinerussa, bhikkhave, pabbatarājassa jhāyamānassa dayhamānassa vinassamānassa mahatā tejokhandhena abhibhūtassa yojanasatikānipi kūṭāni palujjanti dviyojanasatikānipi, tiyojanasatikānipi, catuyojanasatikānipi, pañcayojanasatikānipi kūṭāni palujjanti. Imissā ca, bhikkhave, mahāpathaviyā sinerussa ca pabbatarājassa jhāyamānānaṃ dayhamānānaṃ neva chārikā paññāyati na masi. Seyyathāpi, bhikkhave, sappissa vā telassa vā jhāyamānassa dayhamānassa neva chārikā paññāyati na masi; evamevaṃ kho, bhikkhave, imissā ca mahāpathaviyā sinerussa ca pabbatarājassa jhāyamānānaṃ dayhamānānaṃ neva chārikā paññāyati na masi. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā; evaṃ adhuvā, bhikkhave, saṅkhārā; evaṃ anassāsikā, bhikkhave, saṅkhārā. Yāvañcidaṃ, bhikkhave, alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ alaṃ virajjituṃ alaṃ vimuccituṃ.
‘‘តត្រ, ភិក្ខវេ, កោ មន្តា កោ សទ្ធាតា – ‘អយញ្ច បថវី សិនេរុ ច បព្ពតរាជា ទយ្ហិស្សន្តិ វិនស្សិស្សន្តិ, ន ភវិស្សន្តី’តិ អញ្ញត្រ ទិដ្ឋបទេហិ?
‘‘Tatra, bhikkhave, ko mantā ko saddhātā – ‘ayañca pathavī sineru ca pabbatarājā dayhissanti vinassissanti, na bhavissantī’ti aññatra diṭṭhapadehi?
13 ‘‘ភូតបុព្ពំ, ភិក្ខវេ, សុនេត្តោ នាម សត្ថា អហោសិ តិត្ថករោ កាមេសុ វីតរាគោ។ សុនេត្តស្ស ខោ បន, ភិក្ខវេ , សត្ថុនោ អនេកានិ សាវកសតានិ អហេសុំ។ សុនេត្តោ, ភិក្ខវេ, សត្ថា សាវកានំ ព្រហ្មលោកសហព្យតាយ ធម្មំ ទេសេសិ។ យេ ខោ បន, ភិក្ខវេ, សុនេត្តស្ស សត្ថុនោ ព្រហ្មលោកសហព្យតាយ ធម្មំ ទេសេន្តស្ស សព្ពេន សព្ពំ សាសនំ អាជានិំសុ តេ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ ព្រហ្មលោកំ ឧបបជ្ជិំសុ។ យេ ន សព្ពេន សព្ពំ សាសនំ អាជានិំសុ តេ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អប្បេកច្ចេ បរនិម្មិតវសវត្តីនំ ទេវានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជិំសុ, អប្បេកច្ចេ និម្មានរតីនំ ទេវានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជិំសុ, អប្បេកច្ចេ តុសិតានំ ទេវានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជិំសុ, អប្បេកច្ចេ យាមានំ ទេវានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជិំសុ , អប្បេកច្ចេ តាវតិំសានំ ទេវានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជិំសុ , អប្បេកច្ចេ ចាតុមហារាជិកានំ ទេវានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជិំសុ, អប្បេកច្ចេ ខត្តិយមហាសាលានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជិំសុ, អប្បេកច្ចេ ព្រាហ្មណមហាសាលានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជិំសុ, អប្បេកច្ចេ គហបតិមហាសាលានំ សហព្យតំ ឧបបជ្ជិំសុ។
14 ‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, sunetto nāma satthā ahosi titthakaro kāmesu vītarāgo. Sunettassa kho pana, bhikkhave , satthuno anekāni sāvakasatāni ahesuṃ. Sunetto, bhikkhave, satthā sāvakānaṃ brahmalokasahabyatāya dhammaṃ desesi. Ye kho pana, bhikkhave, sunettassa satthuno brahmalokasahabyatāya dhammaṃ desentassa sabbena sabbaṃ sāsanaṃ ājāniṃsu te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ brahmalokaṃ upapajjiṃsu. Ye na sabbena sabbaṃ sāsanaṃ ājāniṃsu te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā appekacce paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce nimmānaratīnaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce tusitānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce yāmānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu , appekacce tāvatiṃsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu , appekacce cātumahārājikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce khattiyamahāsālānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce brāhmaṇamahāsālānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce gahapatimahāsālānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu.
‘‘អថ ខោ, ភិក្ខវេ, សុនេត្តស្ស សត្ថុនោ ឯតទហោសិ – ‘ន ខោ មេតំ បតិរូបំ យោហំ សាវកានំ សមសមគតិយោ អស្សំ អភិសម្បរាយំ, យំនូនាហំ ឧត្តរិ មេត្តំ 15 ភាវេយ្យ’’’ន្តិ។
‘‘Atha kho, bhikkhave, sunettassa satthuno etadahosi – ‘na kho metaṃ patirūpaṃ yohaṃ sāvakānaṃ samasamagatiyo assaṃ abhisamparāyaṃ, yaṃnūnāhaṃ uttari mettaṃ 16 bhāveyya’’’nti.
‘‘អថ ខោ, ភិក្ខវេ, សុនេត្តោ សត្ថា សត្ត វស្សានិ មេត្តំ ចិត្តំ ភាវេសិ។ សត្ត វស្សានិ មេត្តំ ចិត្តំ ភាវេត្វា សត្ត សំវដ្ដវិវដ្ដកប្បេ នយិមំ លោកំ បុនរាគមាសិ។ សំវដ្ដមានេ សុទំ, ភិក្ខវេ , លោកេ អាភស្សរូបគោ ហោតិ។ វិវដ្ដមានេ លោកេ សុញ្ញំ ព្រហ្មវិមានំ ឧបបជ្ជតិ។ តត្រ សុទំ, ភិក្ខវេ, ព្រហ្មា ហោតិ មហាព្រហ្មា អភិភូ អនភិភូតោ អញ្ញទត្ថុទសោ វសវត្តី។ ឆត្តិំសក្ខត្តុំ ខោ បន, ភិក្ខវេ, សក្កោ អហោសិ ទេវានមិន្ទោ។ អនេកសតក្ខត្តុំ រាជា អហោសិ ចក្កវត្តី ធម្មិកោ ធម្មរាជា ចាតុរន្តោ វិជិតាវី ជនបទត្ថាវរិយប្បត្តោ សត្តរតនសមន្នាគតោ។ បរោសហស្សំ ខោ បនស្ស បុត្តា អហេសុំ សូរា វីរង្គរូបា បរសេនប្បមទ្ទនា។ សោ ឥមំ បថវិំ សាគរបរិយន្តំ អទណ្ឌេន អសត្ថេន ធម្មេន អភិវិជិយ អជ្ឈាវសិ។ សោ ហិ នាម, ភិក្ខវេ, សុនេត្តោ សត្ថា ឯវំ ទីឃាយុកោ សមានោ ឯវំ ចិរដ្ឋិតិកោ អបរិមុត្តោ អហោសិ – ‘ជាតិយា ជរាយ មរណេន សោកេហិ បរិទេវេហិ ទុក្ខេហិ ទោមនស្សេហិ ឧបាយាសេហិ, អបរិមុត្តោ ទុក្ខស្មា’តិ វទាមិ’’។
‘‘Atha kho, bhikkhave, sunetto satthā satta vassāni mettaṃ cittaṃ bhāvesi. Satta vassāni mettaṃ cittaṃ bhāvetvā satta saṃvaṭṭavivaṭṭakappe nayimaṃ lokaṃ punarāgamāsi. Saṃvaṭṭamāne sudaṃ, bhikkhave , loke ābhassarūpago hoti. Vivaṭṭamāne loke suññaṃ brahmavimānaṃ upapajjati. Tatra sudaṃ, bhikkhave, brahmā hoti mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī. Chattiṃsakkhattuṃ kho pana, bhikkhave, sakko ahosi devānamindo. Anekasatakkhattuṃ rājā ahosi cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Parosahassaṃ kho panassa puttā ahesuṃ sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. So imaṃ pathaviṃ sāgarapariyantaṃ adaṇḍena asatthena dhammena abhivijiya ajjhāvasi. So hi nāma, bhikkhave, sunetto satthā evaṃ dīghāyuko samāno evaṃ ciraṭṭhitiko aparimutto ahosi – ‘jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, aparimutto dukkhasmā’ti vadāmi’’.
‘‘តំ កិស្ស ហេតុ? ចតុន្នំ ធម្មានំ អននុពោធា អប្បដិវេធា។ កតមេសំ ចតុន្នំ? អរិយស្ស, ភិក្ខវេ, សីលស្ស អននុពោធា អប្បដិវេធា, អរិយស្ស សមាធិស្ស អននុពោធា អប្បដិវេធា, អរិយាយ បញ្ញាយ អននុពោធា អប្បដិវេធា, អរិយាយ វិមុត្តិយា អននុពោធា អប្បដិវេធា។ តយិទំ, ភិក្ខវេ, អរិយំ សីលំ អនុពុទ្ធំ បដិវិទ្ធំ, អរិយោ សមាធិ អនុពោធោ បដិវិទ្ធោ, អរិយា បញ្ញា អនុពោធា បដិវិទ្ធា, អរិយា វិមុត្តិ អនុពោធា បដិវិទ្ធា, ឧច្ឆិន្នា ភវតណ្ហា, ខីណា ភវនេត្តិ, នត្ថិ ទានិ បុនព្ភវោ’’តិ។ ឥទមវោច ភគវា។ ឥទំ វត្វាន សុគតោ អថាបរំ ឯតទវោច សត្ថា –
‘‘Taṃ kissa hetu? Catunnaṃ dhammānaṃ ananubodhā appaṭivedhā. Katamesaṃ catunnaṃ? Ariyassa, bhikkhave, sīlassa ananubodhā appaṭivedhā, ariyassa samādhissa ananubodhā appaṭivedhā, ariyāya paññāya ananubodhā appaṭivedhā, ariyāya vimuttiyā ananubodhā appaṭivedhā. Tayidaṃ, bhikkhave, ariyaṃ sīlaṃ anubuddhaṃ paṭividdhaṃ, ariyo samādhi anubodho paṭividdho, ariyā paññā anubodhā paṭividdhā, ariyā vimutti anubodhā paṭividdhā, ucchinnā bhavataṇhā, khīṇā bhavanetti, natthi dāni punabbhavo’’ti. Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘សីលំ សមាធិ បញ្ញា ច, វិមុត្តិ ច អនុត្តរា;
‘‘Sīlaṃ samādhi paññā ca, vimutti ca anuttarā;
អនុពុទ្ធា ឥមេ ធម្មា, គោតមេន យសស្សិនា។
Anubuddhā ime dhammā, gotamena yasassinā.
‘‘ឥតិ ពុទ្ធោ អភិញ្ញាយ, ធម្មមក្ខាសិ ភិក្ខុនំ;
‘‘Iti buddho abhiññāya, dhammamakkhāsi bhikkhunaṃ;
ទុក្ខស្សន្តករោ សត្ថា, ចក្ខុមា បរិនិព្ពុតោ’’តិ។ ទុតិយំ;
Dukkhassantakaro satthā, cakkhumā parinibbuto’’ti. dutiyaṃ;
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ២. សត្តសូរិយសុត្តវណ្ណនា • 2. Sattasūriyasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ១-២. ហិរិឱត្តប្បសុត្តាទិវណ្ណនា • 1-2. Hiriottappasuttādivaṇṇanā
