| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੨. ਸਤ੍ਤਸੂਰਿਯਸੁਤ੍ਤਂ
2. Sattasūriyasuttaṃ
੬੬. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ વੇਸਾਲਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਅਮ੍ਬਪਾਲਿવਨੇ। ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖવੋ’’ਤਿ। ‘‘ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –
66. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati ambapālivane. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਾ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ; ਅਧੁવਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ; ਅਨਸ੍ਸਾਸਿਕਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ। ਯਾવਞ੍ਚਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਲਮੇવ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਅਲਂ વਿਰਜ੍ਜਿਤੁਂ ਅਲਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿਤੁਂ।
‘‘Aniccā , bhikkhave, saṅkhārā; adhuvā, bhikkhave, saṅkhārā; anassāsikā, bhikkhave, saṅkhārā. Yāvañcidaṃ, bhikkhave, alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ alaṃ virajjituṃ alaṃ vimuccituṃ.
‘‘ਸਿਨੇਰੁ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਾ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਆਯਾਮੇਨ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਅਜ੍ਝੋਗਾਲ਼੍ਹੋ, ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਾ ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਤੋ। ਹੋਤਿ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯੋ ਯਂ ਕਦਾਚਿ ਕਰਹਚਿ ਦੀਘਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧੁਨੋ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਬਹੂਨਿ વਸ੍ਸਾਨਿ ਬਹੂਨਿ વਸ੍ਸਸਤਾਨਿ ਬਹੂਨਿ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਬਹੂਨਿ વਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਦੇવੋ ਨ વਸ੍ਸਤਿ। ਦੇવੇ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅવਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਯੇ ਕੇਚਿਮੇ ਬੀਜਗਾਮਭੂਤਗਾਮਾ ਓਸਧਿਤਿਣવਨਪ੍ਪਤਯੋ ਤੇ ਉਸ੍ਸੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਿਸੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਭવਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ; ਏવਂ ਅਧੁવਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ…ਪੇ॰… ਅਲਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿਤੁਂ।
‘‘Sineru, bhikkhave, pabbatarājā caturāsītiyojanasahassāni āyāmena, caturāsītiyojanasahassāni vitthārena, caturāsītiyojanasahassāni mahāsamudde ajjhogāḷho, caturāsītiyojanasahassāni mahāsamuddā accuggato. Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena bahūni vassāni bahūni vassasatāni bahūni vassasahassāni bahūni vassasatasahassāni devo na vassati. Deve kho pana, bhikkhave, avassante ye kecime bījagāmabhūtagāmā osadhitiṇavanappatayo te ussussanti visussanti, na bhavanti. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā; evaṃ adhuvā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘ਹੋਤਿ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯੋ ਯਂ ਕਦਾਚਿ ਕਰਹਚਿ ਦੀਘਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧੁਨੋ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਦੁਤਿਯੋ ਸੂਰਿਯੋ ਪਾਤੁਭવਤਿ। ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવਾ ਯਾ ਕਾਚਿ ਕੁਨ੍ਨਦਿਯੋ ਕੁਸੋਬ੍ਭਾ 1 ਤਾ ਉਸ੍ਸੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਿਸੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਭવਨ੍ਤਿ । ਏવਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ…ਪੇ॰… ਅਲਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿਤੁਂ।
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena dutiyo sūriyo pātubhavati. Dutiyassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā yā kāci kunnadiyo kusobbhā 2 tā ussussanti visussanti, na bhavanti . Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘ਹੋਤਿ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯੋ ਯਂ ਕਦਾਚਿ ਕਰਹਚਿ ਦੀਘਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧੁਨੋ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਤਤਿਯੋ ਸੂਰਿਯੋ ਪਾਤੁਭવਤਿ। ਤਤਿਯਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવਾ ਯਾ ਕਾਚਿ ਮਹਾਨਦਿਯੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਗਙ੍ਗਾ, ਯਮੁਨਾ, ਅਚਿਰવਤੀ, ਸਰਭੂ, ਮਹੀ, ਤਾ ਉਸ੍ਸੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਿਸੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਭવਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ…ਪੇ॰… ਅਲਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿਤੁਂ।
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena tatiyo sūriyo pātubhavati. Tatiyassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā yā kāci mahānadiyo, seyyathidaṃ – gaṅgā, yamunā, aciravatī, sarabhū, mahī, tā ussussanti visussanti, na bhavanti. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘ਹੋਤਿ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯੋ ਯਂ ਕਦਾਚਿ ਕਰਹਚਿ ਦੀਘਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧੁਨੋ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਸੂਰਿਯੋ ਪਾਤੁਭવਤਿ। ਚਤੁਤ੍ਥਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવਾ ਯੇ ਤੇ ਮਹਾਸਰਾ ਯਤੋ ਇਮਾ ਮਹਾਨਦਿਯੋ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਅਨੋਤਤ੍ਤਾ, ਸੀਹਪਪਾਤਾ, ਰਥਕਾਰਾ, ਕਣ੍ਣਮੁਣ੍ਡਾ, ਕੁਣਾਲਾ, ਛਦ੍ਦਨ੍ਤਾ, ਮਨ੍ਦਾਕਿਨਿਯਾ, ਤਾ ਉਸ੍ਸੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਿਸੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਭવਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ…ਪੇ॰… ਅਲਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿਤੁਂ।
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena catuttho sūriyo pātubhavati. Catutthassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā ye te mahāsarā yato imā mahānadiyo pavattanti, seyyathidaṃ – anotattā, sīhapapātā, rathakārā, kaṇṇamuṇḍā, kuṇālā, chaddantā, mandākiniyā, tā ussussanti visussanti, na bhavanti. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘ਹੋਤਿ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯੋ ਯਂ ਕਦਾਚਿ ਕਰਹਚਿ ਦੀਘਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧੁਨੋ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਪਞ੍ਚਮੋ ਸੂਰਿਯੋ ਪਾਤੁਭવਤਿ। ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવਾ ਯੋਜਨਸਤਿਕਾਨਿਪਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਉਦਕਾਨਿ ਓਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਦ੍વਿਯੋਜਨਸਤਿਕਾਨਿਪਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਉਦਕਾਨਿ ਓਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਿਯੋਜਨਸਤਿਕਾਨਿਪਿ, ਚਤੁਯੋਜਨਸਤਿਕਾਨਿਪਿ, ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਸਤਿਕਾਨਿਪਿ, ਛਯੋਜਨਸਤਿਕਾਨਿਪਿ, ਸਤ੍ਤਯੋਜਨਸਤਿਕਾਨਿਪਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਉਦਕਾਨਿ ਓਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ; ਸਤ੍ਤਤਾਲਮ੍ਪਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਉਦਕਂ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਛਤਾਲਮ੍ਪਿ, ਪਞ੍ਚਤਾਲਮ੍ਪਿ, ਚਤੁਤਾਲਮ੍ਪਿ, ਤਿਤਾਲਮ੍ਪਿ, ਦ੍વਿਤਾਲਮ੍ਪਿ , ਤਾਲਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਉਦਕਂ ਸਣ੍ਠਾਤਿ; ਸਤ੍ਤਪੋਰਿਸਮ੍ਪਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਉਦਕਂ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਛਪੋਰਿਸਮ੍ਪਿ, ਪਞ੍ਚਪੋਰਿਸਮ੍ਪਿ, ਚਤੁਪੋਰਿਸਮ੍ਪਿ, ਤਿਪੋਰਿਸਮ੍ਪਿ, ਦ੍વਿਪੋਰਿਸਮ੍ਪਿ, ਪੋਰਿਸਮ੍ਪਿ 3, ਅਡ੍ਢਪੋਰਿਸਮ੍ਪਿ, ਕਟਿਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਜਣ੍ਣੁਕਾਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਗੋਪ੍ਫਕਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਉਦਕਂ ਸਣ੍ਠਾਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਰਦਸਮਯੇ ਥੁਲ੍ਲਫੁਸਿਤਕੇ ਦੇવੇ વਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗੋਪਦੇਸੁ 4 ਉਦਕਾਨਿ ਠਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ; ਏવਮੇવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗੋਪ੍ਫਕਮਤ੍ਤਾਨਿ 5 ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਉਦਕਾਨਿ ਠਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવਾ ਅਙ੍ਗੁਲਿਪਬ੍ਬਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਉਦਕਂ ਨ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ…ਪੇ॰… ਅਲਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿਤੁਂ।
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena pañcamo sūriyo pātubhavati. Pañcamassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā yojanasatikānipi mahāsamudde udakāni ogacchanti, dviyojanasatikānipi mahāsamudde udakāni ogacchanti, tiyojanasatikānipi, catuyojanasatikānipi, pañcayojanasatikānipi, chayojanasatikānipi, sattayojanasatikānipi mahāsamudde udakāni ogacchanti; sattatālampi mahāsamudde udakaṃ saṇṭhāti, chatālampi, pañcatālampi, catutālampi, titālampi, dvitālampi , tālamattampi mahāsamudde udakaṃ saṇṭhāti; sattaporisampi mahāsamudde udakaṃ saṇṭhāti, chaporisampi, pañcaporisampi, catuporisampi, tiporisampi, dviporisampi, porisampi 6, aḍḍhaporisampi, kaṭimattampi, jaṇṇukāmattampi, gopphakamattampi mahāsamudde udakaṃ saṇṭhāti. Seyyathāpi, bhikkhave, saradasamaye thullaphusitake deve vassante tattha tattha gopadesu 7 udakāni ṭhitāni honti; evamevaṃ kho, bhikkhave, tattha tattha gopphakamattāni 8 mahāsamudde udakāni ṭhitāni honti. Pañcamassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā aṅgulipabbamattampi mahāsamudde udakaṃ na hoti. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘ਹੋਤਿ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯੋ ਯਂ ਕਦਾਚਿ ਕਰਹਚਿ ਦੀਘਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧੁਨੋ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਛਟ੍ਠੋ ਸੂਰਿਯੋ ਪਾਤੁਭવਤਿ। ਛਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવਾ ਅਯਞ੍ਚ ਮਹਾਪਥવੀ ਸਿਨੇਰੁ ਚ ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਾ ਧੂਮਾਯਨ੍ਤਿ ਸਂਧੂਮਾਯਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਧੂਮਾਯਨ੍ਤਿ 9। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਪਾਕੋ ਆਲੇਪਿਤੋ 10 ਪਠਮਂ ਧੂਮੇਤਿ ਸਂਧੂਮੇਤਿ ਸਮ੍ਪਧੂਮੇਤਿ; ਏવਮੇવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਛਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવਾ ਅਯਞ੍ਚ ਮਹਾਪਥવੀ ਸਿਨੇਰੁ ਚ ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਾ ਧੂਮਾਯਨ੍ਤਿ ਸਂਧੂਮਾਯਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਧੂਮਾਯਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ…ਪੇ॰… ਅਲਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿਤੁਂ।
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena chaṭṭho sūriyo pātubhavati. Chaṭṭhassa, bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā ayañca mahāpathavī sineru ca pabbatarājā dhūmāyanti saṃdhūmāyanti sampadhūmāyanti 11. Seyyathāpi, bhikkhave, kumbhakārapāko ālepito 12 paṭhamaṃ dhūmeti saṃdhūmeti sampadhūmeti; evamevaṃ kho, bhikkhave, chaṭṭhassa sūriyassa pātubhāvā ayañca mahāpathavī sineru ca pabbatarājā dhūmāyanti saṃdhūmāyanti sampadhūmāyanti. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā…pe… alaṃ vimuccituṃ.
‘‘ਹੋਤਿ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯੋ ਯਂ ਕਦਾਚਿ ਕਰਹਚਿ ਦੀਘਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧੁਨੋ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਸਤ੍ਤਮੋ ਸੂਰਿਯੋ ਪਾਤੁਭવਤਿ। ਸਤ੍ਤਮਸ੍ਸ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾવਾ ਅਯਞ੍ਚ ਮਹਾਪਥવੀ ਸਿਨੇਰੁ ਚ ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਾ ਆਦਿਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਪਜ੍ਜਲਨ੍ਤਿ ਏਕਜਾਲਾ ਭવਨ੍ਤਿ। ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਹਾਪਥવਿਯਾ ਸਿਨੇਰੁਸ੍ਸ ਚ ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਸ੍ਸ ਝਾਯਮਾਨਾਨਂ ਦਯ੍ਹਮਾਨਾਨਂ ਅਚ੍ਚਿ વਾਤੇਨ ਖਿਤ੍ਤਾ ਯਾવ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾਪਿ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਸਿਨੇਰੁਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਸ੍ਸ ਝਾਯਮਾਨਸ੍ਸ ਦਯ੍ਹਮਾਨਸ੍ਸ વਿਨਸ੍ਸਮਾਨਸ੍ਸ ਮਹਤਾ ਤੇਜੋਖਨ੍ਧੇਨ ਅਭਿਭੂਤਸ੍ਸ ਯੋਜਨਸਤਿਕਾਨਿਪਿ ਕੂਟਾਨਿ ਪਲੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਦ੍વਿਯੋਜਨਸਤਿਕਾਨਿਪਿ, ਤਿਯੋਜਨਸਤਿਕਾਨਿਪਿ, ਚਤੁਯੋਜਨਸਤਿਕਾਨਿਪਿ, ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਸਤਿਕਾਨਿਪਿ ਕੂਟਾਨਿ ਪਲੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਹਾਪਥવਿਯਾ ਸਿਨੇਰੁਸ੍ਸ ਚ ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਸ੍ਸ ਝਾਯਮਾਨਾਨਂ ਦਯ੍ਹਮਾਨਾਨਂ ਨੇવ ਛਾਰਿਕਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਨ ਮਸਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਪ੍ਪਿਸ੍ਸ વਾ ਤੇਲਸ੍ਸ વਾ ਝਾਯਮਾਨਸ੍ਸ ਦਯ੍ਹਮਾਨਸ੍ਸ ਨੇવ ਛਾਰਿਕਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਨ ਮਸਿ; ਏવਮੇવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਚ ਮਹਾਪਥવਿਯਾ ਸਿਨੇਰੁਸ੍ਸ ਚ ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਸ੍ਸ ਝਾਯਮਾਨਾਨਂ ਦਯ੍ਹਮਾਨਾਨਂ ਨੇવ ਛਾਰਿਕਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਨ ਮਸਿ। ਏવਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ; ਏવਂ ਅਧੁવਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ; ਏવਂ ਅਨਸ੍ਸਾਸਿਕਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ। ਯਾવਞ੍ਚਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਲਮੇવ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਅਲਂ વਿਰਜ੍ਜਿਤੁਂ ਅਲਂ વਿਮੁਚ੍ਚਿਤੁਂ।
‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena sattamo sūriyo pātubhavati. Sattamassa , bhikkhave, sūriyassa pātubhāvā ayañca mahāpathavī sineru ca pabbatarājā ādippanti pajjalanti ekajālā bhavanti. Imissā ca, bhikkhave, mahāpathaviyā sinerussa ca pabbatarājassa jhāyamānānaṃ dayhamānānaṃ acci vātena khittā yāva brahmalokāpi gacchati. Sinerussa, bhikkhave, pabbatarājassa jhāyamānassa dayhamānassa vinassamānassa mahatā tejokhandhena abhibhūtassa yojanasatikānipi kūṭāni palujjanti dviyojanasatikānipi, tiyojanasatikānipi, catuyojanasatikānipi, pañcayojanasatikānipi kūṭāni palujjanti. Imissā ca, bhikkhave, mahāpathaviyā sinerussa ca pabbatarājassa jhāyamānānaṃ dayhamānānaṃ neva chārikā paññāyati na masi. Seyyathāpi, bhikkhave, sappissa vā telassa vā jhāyamānassa dayhamānassa neva chārikā paññāyati na masi; evamevaṃ kho, bhikkhave, imissā ca mahāpathaviyā sinerussa ca pabbatarājassa jhāyamānānaṃ dayhamānānaṃ neva chārikā paññāyati na masi. Evaṃ aniccā, bhikkhave, saṅkhārā; evaṃ adhuvā, bhikkhave, saṅkhārā; evaṃ anassāsikā, bhikkhave, saṅkhārā. Yāvañcidaṃ, bhikkhave, alameva sabbasaṅkhāresu nibbindituṃ alaṃ virajjituṃ alaṃ vimuccituṃ.
‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕੋ ਮਨ੍ਤਾ ਕੋ ਸਦ੍ਧਾਤਾ – ‘ਅਯਞ੍ਚ ਪਥવੀ ਸਿਨੇਰੁ ਚ ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਾ ਦਯ੍ਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ વਿਨਸ੍ਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਦਿਟ੍ਠਪਦੇਹਿ?
‘‘Tatra, bhikkhave, ko mantā ko saddhātā – ‘ayañca pathavī sineru ca pabbatarājā dayhissanti vinassissanti, na bhavissantī’ti aññatra diṭṭhapadehi?
13 ‘‘ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁਨੇਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਸਤ੍ਥਾ ਅਹੋਸਿ ਤਿਤ੍ਥਕਰੋ ਕਾਮੇਸੁ વੀਤਰਾਗੋ। ਸੁਨੇਤ੍ਤਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਅਨੇਕਾਨਿ ਸਾવਕਸਤਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ। ਸੁਨੇਤ੍ਤੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤ੍ਥਾ ਸਾવਕਾਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਸਹਬ੍ਯਤਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ। ਯੇ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁਨੇਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਸਹਬ੍ਯਤਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਾਸਨਂ ਆਜਾਨਿਂਸੁ ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਂਸੁ। ਯੇ ਨ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਾਸਨਂ ਆਜਾਨਿਂਸੁ ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤવਸવਤ੍ਤੀਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਨਿਮ੍ਮਾਨਰਤੀਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਤੁਸਿਤਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਯਾਮਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਂਸੁ , ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਤਾવਤਿਂਸਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਂਸੁ , ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਂਸੁ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਿਂਸੁ।
14 ‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, sunetto nāma satthā ahosi titthakaro kāmesu vītarāgo. Sunettassa kho pana, bhikkhave , satthuno anekāni sāvakasatāni ahesuṃ. Sunetto, bhikkhave, satthā sāvakānaṃ brahmalokasahabyatāya dhammaṃ desesi. Ye kho pana, bhikkhave, sunettassa satthuno brahmalokasahabyatāya dhammaṃ desentassa sabbena sabbaṃ sāsanaṃ ājāniṃsu te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ brahmalokaṃ upapajjiṃsu. Ye na sabbena sabbaṃ sāsanaṃ ājāniṃsu te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā appekacce paranimmitavasavattīnaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce nimmānaratīnaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce tusitānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce yāmānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu , appekacce tāvatiṃsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu , appekacce cātumahārājikānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce khattiyamahāsālānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce brāhmaṇamahāsālānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu, appekacce gahapatimahāsālānaṃ sahabyataṃ upapajjiṃsu.
‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁਨੇਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਨ ਖੋ ਮੇਤਂ ਪਤਿਰੂਪਂ ਯੋਹਂ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਮਸਮਗਤਿਯੋ ਅਸ੍ਸਂ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯਂ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਮੇਤ੍ਤਂ 15 ਭਾવੇਯ੍ਯ’’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Atha kho, bhikkhave, sunettassa satthuno etadahosi – ‘na kho metaṃ patirūpaṃ yohaṃ sāvakānaṃ samasamagatiyo assaṃ abhisamparāyaṃ, yaṃnūnāhaṃ uttari mettaṃ 16 bhāveyya’’’nti.
‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁਨੇਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾ ਸਤ੍ਤ વਸ੍ਸਾਨਿ ਮੇਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾવੇਸਿ। ਸਤ੍ਤ વਸ੍ਸਾਨਿ ਮੇਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾવੇਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤ ਸਂવਟ੍ਟવਿવਟ੍ਟਕਪ੍ਪੇ ਨਯਿਮਂ ਲੋਕਂ ਪੁਨਰਾਗਮਾਸਿ। ਸਂવਟ੍ਟਮਾਨੇ ਸੁਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , ਲੋਕੇ ਆਭਸ੍ਸਰੂਪਗੋ ਹੋਤਿ। વਿવਟ੍ਟਮਾਨੇ ਲੋਕੇ ਸੁਞ੍ਞਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮવਿਮਾਨਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਹੋਤਿ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਅਭਿਭੂ ਅਨਭਿਭੂਤੋ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁਦਸੋ વਸવਤ੍ਤੀ। ਛਤ੍ਤਿਂਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਕ੍ਕੋ ਅਹੋਸਿ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦੋ। ਅਨੇਕਸਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤੀ ਧਮ੍ਮਿਕੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਚਾਤੁਰਨ੍ਤੋ વਿਜਿਤਾવੀ ਜਨਪਦਤ੍ਥਾવਰਿਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਰਤਨਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਪਰੋਸਹਸ੍ਸਂ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ ਸੂਰਾ વੀਰਙ੍ਗਰੂਪਾ ਪਰਸੇਨਪ੍ਪਮਦ੍ਦਨਾ। ਸੋ ਇਮਂ ਪਥવਿਂ ਸਾਗਰਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਅਦਣ੍ਡੇਨ ਅਸਤ੍ਥੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਅਭਿવਿਜਿਯ ਅਜ੍ਝਾવਸਿ। ਸੋ ਹਿ ਨਾਮ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁਨੇਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾ ਏવਂ ਦੀਘਾਯੁਕੋ ਸਮਾਨੋ ਏવਂ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕੋ ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ – ‘ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਯ ਮਰਣੇਨ ਸੋਕੇਹਿ ਪਰਿਦੇવੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਾਯਾਸੇਹਿ, ਅਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਮਾ’ਤਿ વਦਾਮਿ’’।
‘‘Atha kho, bhikkhave, sunetto satthā satta vassāni mettaṃ cittaṃ bhāvesi. Satta vassāni mettaṃ cittaṃ bhāvetvā satta saṃvaṭṭavivaṭṭakappe nayimaṃ lokaṃ punarāgamāsi. Saṃvaṭṭamāne sudaṃ, bhikkhave , loke ābhassarūpago hoti. Vivaṭṭamāne loke suññaṃ brahmavimānaṃ upapajjati. Tatra sudaṃ, bhikkhave, brahmā hoti mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī. Chattiṃsakkhattuṃ kho pana, bhikkhave, sakko ahosi devānamindo. Anekasatakkhattuṃ rājā ahosi cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Parosahassaṃ kho panassa puttā ahesuṃ sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. So imaṃ pathaviṃ sāgarapariyantaṃ adaṇḍena asatthena dhammena abhivijiya ajjhāvasi. So hi nāma, bhikkhave, sunetto satthā evaṃ dīghāyuko samāno evaṃ ciraṭṭhitiko aparimutto ahosi – ‘jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, aparimutto dukkhasmā’ti vadāmi’’.
‘‘ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਨੁਬੋਧਾ ਅਪ੍ਪਟਿવੇਧਾ। ਕਤਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ? ਅਰਿਯਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੀਲਸ੍ਸ ਅਨਨੁਬੋਧਾ ਅਪ੍ਪਟਿવੇਧਾ, ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਅਨਨੁਬੋਧਾ ਅਪ੍ਪਟਿવੇਧਾ, ਅਰਿਯਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਨਨੁਬੋਧਾ ਅਪ੍ਪਟਿવੇਧਾ, ਅਰਿਯਾਯ વਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਨੁਬੋਧਾ ਅਪ੍ਪਟਿવੇਧਾ। ਤਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਰਿਯਂ ਸੀਲਂ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧਂ ਪਟਿવਿਦ੍ਧਂ, ਅਰਿਯੋ ਸਮਾਧਿ ਅਨੁਬੋਧੋ ਪਟਿવਿਦ੍ਧੋ, ਅਰਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਅਨੁਬੋਧਾ ਪਟਿવਿਦ੍ਧਾ, ਅਰਿਯਾ વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਅਨੁਬੋਧਾ ਪਟਿવਿਦ੍ਧਾ, ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਭવਤਣ੍ਹਾ, ਖੀਣਾ ਭવਨੇਤ੍ਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭવੋ’’ਤਿ। ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ। ਇਦਂ વਤ੍વਾਨ ਸੁਗਤੋ ਅਥਾਪਰਂ ਏਤਦવੋਚ ਸਤ੍ਥਾ –
‘‘Taṃ kissa hetu? Catunnaṃ dhammānaṃ ananubodhā appaṭivedhā. Katamesaṃ catunnaṃ? Ariyassa, bhikkhave, sīlassa ananubodhā appaṭivedhā, ariyassa samādhissa ananubodhā appaṭivedhā, ariyāya paññāya ananubodhā appaṭivedhā, ariyāya vimuttiyā ananubodhā appaṭivedhā. Tayidaṃ, bhikkhave, ariyaṃ sīlaṃ anubuddhaṃ paṭividdhaṃ, ariyo samādhi anubodho paṭividdho, ariyā paññā anubodhā paṭividdhā, ariyā vimutti anubodhā paṭividdhā, ucchinnā bhavataṇhā, khīṇā bhavanetti, natthi dāni punabbhavo’’ti. Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘ਸੀਲਂ ਸਮਾਧਿ ਪਞ੍ਞਾ ਚ, વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਚ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾ।
‘‘Sīlaṃ samādhi paññā ca, vimutti ca anuttarā;
ਅਨੁਬੁਦ੍ਧਾ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ, ਗੋਤਮੇਨ ਯਸਸ੍ਸਿਨਾ॥
Anubuddhā ime dhammā, gotamena yasassinā.
‘‘ਇਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਧਮ੍ਮਮਕ੍ਖਾਸਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਂ।
‘‘Iti buddho abhiññāya, dhammamakkhāsi bhikkhunaṃ;
ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਸਤ੍ਥਾ, ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ’’ਤਿ॥ ਦੁਤਿਯਂ।
Dukkhassantakaro satthā, cakkhumā parinibbuto’’ti. dutiyaṃ;
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੨. ਸਤ੍ਤਸੂਰਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Sattasūriyasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੧-੨. ਹਿਰਿਓਤ੍ਤਪ੍ਪਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 1-2. Hiriottappasuttādivaṇṇanā
