| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
២. សត្តសូរិយសុត្តវណ្ណនា
2. Sattasūriyasuttavaṇṇanā
៦៦. ទុតិយេ យស្មា អយំ សត្តសូរិយទេសនា តេជោសំវដ្ដទស្សនវសេន បវត្តា, តស្មា តយោ សំវដ្ដា, តិស្សោ សំវដ្ដសីមា, តីណិ សំវដ្ដមូលានី, តីណិ កោលាហលានីតិ អយំ តាវ អាទិតោវ ឥមស្ស សុត្តស្ស បុរេចារិកកថា វេទិតព្ពា។ សា វិសុទ្ធិមគ្គេ (វិសុទ្ធិ. ២.៤០៣) បុព្ពេនិវាសានុស្សតិនិទ្ទេសេ វិត្ថារិតាវ។ ឯតទវោចាតិ អនិច្ចកម្មដ្ឋានិកានំ បញ្ចន្នំ ភិក្ខុសតានំ អជ្ឈាសយេន ឧបាទិន្នកានំ អនុបាទិន្នកានំ សង្ខារានំ វិបត្តិទស្សនត្ថំ ឯតំ ‘‘អនិច្ចា, ភិក្ខវេ, សង្ខារា’’តិអាទិសត្តសូរិយោបមសុត្តន្តំ អវោច។ តត្ថ អនិច្ចាតិ ហុត្វា អភាវដ្ឋេន អនិច្ចា។ សង្ខារាតិ ឧបាទិន្នកអនុបាទិន្នកា សង្ខារធម្មា។ អទ្ធុវាតិ ឯវំ អចិរដ្ឋេន ន ធុវា។ អនស្សាសិកាតិ អសស្សតភាវេន អស្សាសរហិតា។ អលមេវាតិ យុត្តមេវ។
66. Dutiye yasmā ayaṃ sattasūriyadesanā tejosaṃvaṭṭadassanavasena pavattā, tasmā tayo saṃvaṭṭā, tisso saṃvaṭṭasīmā, tīṇi saṃvaṭṭamūlānī, tīṇi kolāhalānīti ayaṃ tāva āditova imassa suttassa purecārikakathā veditabbā. Sā visuddhimagge (visuddhi. 2.403) pubbenivāsānussatiniddese vitthāritāva. Etadavocāti aniccakammaṭṭhānikānaṃ pañcannaṃ bhikkhusatānaṃ ajjhāsayena upādinnakānaṃ anupādinnakānaṃ saṅkhārānaṃ vipattidassanatthaṃ etaṃ ‘‘aniccā, bhikkhave, saṅkhārā’’tiādisattasūriyopamasuttantaṃ avoca. Tattha aniccāti hutvā abhāvaṭṭhena aniccā. Saṅkhārāti upādinnakaanupādinnakā saṅkhāradhammā. Addhuvāti evaṃ aciraṭṭhena na dhuvā. Anassāsikāti asassatabhāvena assāsarahitā. Alamevāti yuttameva.
អជ្ឈោគាឡ្ហោតិ ឧទកេ អនុបវិដ្ឋោ។ អច្ចុគ្គតោតិ ឧទកបិដ្ឋិតោ ឧគ្គតោ។ ទេវោ ន វស្សតីតិ បឋមំ តាវ ឧបកប្បនមេឃោ នាម កោដិសតសហស្សចក្កវាឡេ ឯកមេឃោ ហុត្វា វស្សតិ, តទា និក្ខន្តពីជំ ន បុន គេហំ បវិសតិ។ តតោ បដ្ឋាយ ធមករណេ និរុទ្ធំ វិយ ឧទកំ ហោតិ, បុន ឯកពិន្ទុម្បិ ទេវោ ន វស្សតីតិ ឧបមានធម្មកថាវ បមាណំ។ វិនស្សន្តេ បន លោកេ បឋមំ អវីចិតោ បដ្ឋាយ តុច្ឆោ ហោតិ, តតោ ឧដ្ឋហិត្វា សត្តា មនុស្សលោកេ ច តិរច្ឆានេសុ ច និព្ពត្តន្តិ។ តិរច្ឆានេសុ និព្ពត្តាបិ បុត្តភាតិកេសុ មេត្តំ បដិលភិត្វា កាលកតា ទេវមនុស្សេសុ និព្ពត្តន្តិ។ ទេវតា អាកាសេន ចរន្តិយោ អារោចេន្តិ – ‘‘ន ឥទំ ឋានំ សស្សតំ ន និពទ្ធំ, មេត្តំ ភាវេថ, ករុណំ, មុទិតំ, ឧបេក្ខំ ភាវេថា’’តិ។ តេ មេត្តាទយោ ភាវេត្វា តតោ ចុតា ព្រហ្មលោកេ និព្ពត្តន្តិ។
Ajjhogāḷhoti udake anupaviṭṭho. Accuggatoti udakapiṭṭhito uggato. Devo na vassatīti paṭhamaṃ tāva upakappanamegho nāma koṭisatasahassacakkavāḷe ekamegho hutvā vassati, tadā nikkhantabījaṃ na puna gehaṃ pavisati. Tato paṭṭhāya dhamakaraṇe niruddhaṃ viya udakaṃ hoti, puna ekabindumpi devo na vassatīti upamānadhammakathāva pamāṇaṃ. Vinassante pana loke paṭhamaṃ avīcito paṭṭhāya tuccho hoti, tato uṭṭhahitvā sattā manussaloke ca tiracchānesu ca nibbattanti. Tiracchānesu nibbattāpi puttabhātikesu mettaṃ paṭilabhitvā kālakatā devamanussesu nibbattanti. Devatā ākāsena carantiyo ārocenti – ‘‘na idaṃ ṭhānaṃ sassataṃ na nibaddhaṃ, mettaṃ bhāvetha, karuṇaṃ, muditaṃ, upekkhaṃ bhāvethā’’ti. Te mettādayo bhāvetvā tato cutā brahmaloke nibbattanti.
ពីជគាមាតិ ឯត្ថ ពីជគាមោ នាម បញ្ច ពីជជាតានិ។ ភូតគាមោ នាម យំកិញ្ចិ និក្ខន្តមូលបណ្ណំ ហរិតកំ។ ឱសធិតិណវនប្បតយោតិ ឯត្ថ ឱសធីតិ ឱសធរុក្ខា។ តិណាតិ ពហិសារា តាលនាឡិកេរាទយោ។ វនប្បតយោតិ វនជេដ្ឋករុក្ខា។ កុន្នទិយោតិ ឋបេត្វា បញ្ច មហានទិយោ អវសេសា និន្នគា។ កុសោព្ភាតិ ឋបេត្វា សត្ត មហាសរេ អវសេសា រហទាទយោ។ ទុតិយោ សូរិយោតិអាទីសុ ទុតិយសូរិយកាលេ ឯកោ ឧទេតិ, ឯកោ អត្ថង្គមេតិ។ តតិយកាលេ ឯកោ ឧទេតិ, ឯកោ អត្ថង្គមេតិ, ឯកោ មជ្ឈេ ហោតិ។ ចតុត្ថកាលេ ចតុកុលិកេ គាមេ ចត្តារោ បិណ្ឌចារិកា ទ្វារបដិបាដិយា ឋិតា វិយ ហោន្តិ។ បញ្ចមាទិកាលេបិ ឯសេវ នយោ។ បលុជ្ជន្តីតិ ឆិជ្ជិត្វា ឆិជ្ជិត្វា បតន្តិ។ នេវ ឆារិកា បញ្ញាយតិ ន មសីតិ ចក្កវាឡមហាបថវី សិនេរុបព្ពតរាជា ហិមវា ចក្កវាឡបព្ពតោ ឆ កាមសគ្គា បឋមជ្ឈានិកព្រហ្មលោកាតិ ឯត្តកេ ឋានេ ទឌ្ឍេ អច្ឆរាយ គហេតព្ពមត្តាបិ ឆារិកា វា អង្គារោ វា ន បញ្ញាយតិ។ កោ មន្តា កោ សទ្ធាតាតិ កោ តស្ស សទ្ធាបនត្ថាយ សមត្ថោ, កោ វា តស្ស សទ្ធាតា។ អញ្ញត្រ ទិដ្ឋបទេហីតិ ទិដ្ឋបទេ សោតាបន្នេ អរិយសាវកេ ឋបេត្វា កោ អញ្ញោ សទ្ទហិស្សតីតិ អត្ថោ។
Bījagāmāti ettha bījagāmo nāma pañca bījajātāni. Bhūtagāmo nāma yaṃkiñci nikkhantamūlapaṇṇaṃ haritakaṃ. Osadhitiṇavanappatayoti ettha osadhīti osadharukkhā. Tiṇāti bahisārā tālanāḷikerādayo. Vanappatayoti vanajeṭṭhakarukkhā. Kunnadiyoti ṭhapetvā pañca mahānadiyo avasesā ninnagā. Kusobbhāti ṭhapetvā satta mahāsare avasesā rahadādayo. Dutiyo sūriyotiādīsu dutiyasūriyakāle eko udeti, eko atthaṅgameti. Tatiyakāle eko udeti, eko atthaṅgameti, eko majjhe hoti. Catutthakāle catukulike gāme cattāro piṇḍacārikā dvārapaṭipāṭiyā ṭhitā viya honti. Pañcamādikālepi eseva nayo. Palujjantīti chijjitvā chijjitvā patanti. Neva chārikā paññāyati na masīti cakkavāḷamahāpathavī sinerupabbatarājā himavā cakkavāḷapabbato cha kāmasaggā paṭhamajjhānikabrahmalokāti ettake ṭhāne daḍḍhe accharāya gahetabbamattāpi chārikā vā aṅgāro vā na paññāyati. Ko mantā ko saddhātāti ko tassa saddhāpanatthāya samattho, ko vā tassa saddhātā. Aññatra diṭṭhapadehīti diṭṭhapade sotāpanne ariyasāvake ṭhapetvā ko añño saddahissatīti attho.
វីតរាគោតិ វិក្ខម្ភនវសេន វីតរាគោ។ សាសនំ អាជានិំសូតិ អនុសិដ្ឋិំ ជានិំសុ, ព្រហ្មលោកសហព្យតាយ មគ្គំ បដិបជ្ជិំសុ។ សមសមគតិយោតិ ទុតិយត្តភាវេ សព្ពាការេន សមគតិកោ ឯកគតិកោ។ ឧត្តរិ មេត្តំ ភាវេយ្យន្តិ បឋមជ្ឈានតោ ឧត្តរិ យាវ តិកចតុក្កជ្ឈានា បណីតំ កត្វា មេត្តំ ភាវេយ្យំ។ ចក្ខុមាតិ បញ្ចហិ ចក្ខូហិ ចក្ខុមា។ បរិនិព្ពុតោតិ ពោធិបល្លង្កេយេវ កិលេសបរិនិព្ពានេន បរិនិព្ពុតោ។ ឯវំ អនិច្ចលក្ខណំ ទីបេត្វា សត្ថរិ ទេសនំ វិនិវដ្ដេន្តេ បញ្ចសតាបិ តេ អនិច្ចកម្មដ្ឋានិកា ភិក្ខូ ទេសនានុសារេន ញាណំ បេសេត្វា និសិន្នាសនេសុយេវ អរហត្តំ បាបុណិំសូតិ។
Vītarāgoti vikkhambhanavasena vītarāgo. Sāsanaṃ ājāniṃsūti anusiṭṭhiṃ jāniṃsu, brahmalokasahabyatāya maggaṃ paṭipajjiṃsu. Samasamagatiyoti dutiyattabhāve sabbākārena samagatiko ekagatiko. Uttari mettaṃ bhāveyyanti paṭhamajjhānato uttari yāva tikacatukkajjhānā paṇītaṃ katvā mettaṃ bhāveyyaṃ. Cakkhumāti pañcahi cakkhūhi cakkhumā. Parinibbutoti bodhipallaṅkeyeva kilesaparinibbānena parinibbuto. Evaṃ aniccalakkhaṇaṃ dīpetvā satthari desanaṃ vinivaṭṭente pañcasatāpi te aniccakammaṭṭhānikā bhikkhū desanānusārena ñāṇaṃ pesetvā nisinnāsanesuyeva arahattaṃ pāpuṇiṃsūti.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ២. សត្តសូរិយសុត្តំ • 2. Sattasūriyasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ១-២. ហិរិឱត្តប្បសុត្តាទិវណ្ណនា • 1-2. Hiriottappasuttādivaṇṇanā
