| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
੨. ਸਤ੍ਤਸੂਰਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
2. Sattasūriyasuttavaṇṇanā
੬੬. ਦੁਤਿਯੇ ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਸੂਰਿਯਦੇਸਨਾ ਤੇਜੋਸਂવਟ੍ਟਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਯੋ ਸਂવਟ੍ਟਾ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਂવਟ੍ਟਸੀਮਾ, ਤੀਣਿ ਸਂવਟ੍ਟਮੂਲਾਨੀ, ਤੀਣਿ ਕੋਲਾਹਲਾਨੀਤਿ ਅਯਂ ਤਾવ ਆਦਿਤੋવ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਰੇਚਾਰਿਕਕਥਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਸਾ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (વਿਸੁਦ੍ਧਿ॰ ੨.੪੦੩) ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ વਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾવ। ਏਤਦવੋਚਾਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਾਨਂ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਾਨਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ વਿਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਏਤਂ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿਆਦਿਸਤ੍ਤਸੂਰਿਯੋਪਮਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਅવੋਚ। ਤਤ੍ਥ ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿ ਹੁਤ੍વਾ ਅਭਾવਟ੍ਠੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾ। ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਾ ਸਙ੍ਖਾਰਧਮ੍ਮਾ। ਅਦ੍ਧੁવਾਤਿ ਏવਂ ਅਚਿਰਟ੍ਠੇਨ ਨ ਧੁવਾ। ਅਨਸ੍ਸਾਸਿਕਾਤਿ ਅਸਸ੍ਸਤਭਾવੇਨ ਅਸ੍ਸਾਸਰਹਿਤਾ। ਅਲਮੇવਾਤਿ ਯੁਤ੍ਤਮੇવ।
66. Dutiye yasmā ayaṃ sattasūriyadesanā tejosaṃvaṭṭadassanavasena pavattā, tasmā tayo saṃvaṭṭā, tisso saṃvaṭṭasīmā, tīṇi saṃvaṭṭamūlānī, tīṇi kolāhalānīti ayaṃ tāva āditova imassa suttassa purecārikakathā veditabbā. Sā visuddhimagge (visuddhi. 2.403) pubbenivāsānussatiniddese vitthāritāva. Etadavocāti aniccakammaṭṭhānikānaṃ pañcannaṃ bhikkhusatānaṃ ajjhāsayena upādinnakānaṃ anupādinnakānaṃ saṅkhārānaṃ vipattidassanatthaṃ etaṃ ‘‘aniccā, bhikkhave, saṅkhārā’’tiādisattasūriyopamasuttantaṃ avoca. Tattha aniccāti hutvā abhāvaṭṭhena aniccā. Saṅkhārāti upādinnakaanupādinnakā saṅkhāradhammā. Addhuvāti evaṃ aciraṭṭhena na dhuvā. Anassāsikāti asassatabhāvena assāsarahitā. Alamevāti yuttameva.
ਅਜ੍ਝੋਗਾਲ਼੍ਹੋਤਿ ਉਦਕੇ ਅਨੁਪવਿਟ੍ਠੋ। ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਤੋਤਿ ਉਦਕਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਉਗ੍ਗਤੋ। ਦੇવੋ ਨ વਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪਠਮਂ ਤਾવ ਉਪਕਪ੍ਪਨਮੇਘੋ ਨਾਮ ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ੇ ਏਕਮੇਘੋ ਹੁਤ੍વਾ વਸ੍ਸਤਿ, ਤਦਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਬੀਜਂ ਨ ਪੁਨ ਗੇਹਂ ਪવਿਸਤਿ। ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਧਮਕਰਣੇ ਨਿਰੁਦ੍ਧਂ વਿਯ ਉਦਕਂ ਹੋਤਿ, ਪੁਨ ਏਕਬਿਨ੍ਦੁਮ੍ਪਿ ਦੇવੋ ਨ વਸ੍ਸਤੀਤਿ ਉਪਮਾਨਧਮ੍ਮਕਥਾવ ਪਮਾਣਂ। વਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਪਨ ਲੋਕੇ ਪਠਮਂ ਅવੀਚਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤੁਚ੍ਛੋ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਚ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨੇਸੁ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤਿਰਚ੍ਛਾਨੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਪਿ ਪੁਤ੍ਤਭਾਤਿਕੇਸੁ ਮੇਤ੍ਤਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍વਾ ਕਾਲਕਤਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਦੇવਤਾ ਆਕਾਸੇਨ ਚਰਨ੍ਤਿਯੋ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ – ‘‘ਨ ਇਦਂ ਠਾਨਂ ਸਸ੍ਸਤਂ ਨ ਨਿਬਦ੍ਧਂ, ਮੇਤ੍ਤਂ ਭਾવੇਥ, ਕਰੁਣਂ, ਮੁਦਿਤਂ, ਉਪੇਕ੍ਖਂ ਭਾવੇਥਾ’’ਤਿ। ਤੇ ਮੇਤ੍ਤਾਦਯੋ ਭਾવੇਤ੍વਾ ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ।
Ajjhogāḷhoti udake anupaviṭṭho. Accuggatoti udakapiṭṭhito uggato. Devo na vassatīti paṭhamaṃ tāva upakappanamegho nāma koṭisatasahassacakkavāḷe ekamegho hutvā vassati, tadā nikkhantabījaṃ na puna gehaṃ pavisati. Tato paṭṭhāya dhamakaraṇe niruddhaṃ viya udakaṃ hoti, puna ekabindumpi devo na vassatīti upamānadhammakathāva pamāṇaṃ. Vinassante pana loke paṭhamaṃ avīcito paṭṭhāya tuccho hoti, tato uṭṭhahitvā sattā manussaloke ca tiracchānesu ca nibbattanti. Tiracchānesu nibbattāpi puttabhātikesu mettaṃ paṭilabhitvā kālakatā devamanussesu nibbattanti. Devatā ākāsena carantiyo ārocenti – ‘‘na idaṃ ṭhānaṃ sassataṃ na nibaddhaṃ, mettaṃ bhāvetha, karuṇaṃ, muditaṃ, upekkhaṃ bhāvethā’’ti. Te mettādayo bhāvetvā tato cutā brahmaloke nibbattanti.
ਬੀਜਗਾਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਬੀਜਗਾਮੋ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚ ਬੀਜਜਾਤਾਨਿ। ਭੂਤਗਾਮੋ ਨਾਮ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਮੂਲਪਣ੍ਣਂ ਹਰਿਤਕਂ। ਓਸਧਿਤਿਣવਨਪ੍ਪਤਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਓਸਧੀਤਿ ਓਸਧਰੁਕ੍ਖਾ। ਤਿਣਾਤਿ ਬਹਿਸਾਰਾ ਤਾਲਨਾਲ਼ਿਕੇਰਾਦਯੋ। વਨਪ੍ਪਤਯੋਤਿ વਨਜੇਟ੍ਠਕਰੁਕ੍ਖਾ। ਕੁਨ੍ਨਦਿਯੋਤਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਨਦਿਯੋ ਅવਸੇਸਾ ਨਿਨ੍ਨਗਾ। ਕੁਸੋਬ੍ਭਾਤਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤ ਮਹਾਸਰੇ ਅવਸੇਸਾ ਰਹਦਾਦਯੋ। ਦੁਤਿਯੋ ਸੂਰਿਯੋਤਿਆਦੀਸੁ ਦੁਤਿਯਸੂਰਿਯਕਾਲੇ ਏਕੋ ਉਦੇਤਿ, ਏਕੋ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੇਤਿ। ਤਤਿਯਕਾਲੇ ਏਕੋ ਉਦੇਤਿ, ਏਕੋ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੇਤਿ, ਏਕੋ ਮਜ੍ਝੇ ਹੋਤਿ। ਚਤੁਤ੍ਥਕਾਲੇ ਚਤੁਕੁਲਿਕੇ ਗਾਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕਾ ਦ੍વਾਰਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਠਿਤਾ વਿਯ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਪਞ੍ਚਮਾਦਿਕਾਲੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਪਲੁਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਛਿਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਛਿਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪਤਨ੍ਤਿ। ਨੇવ ਛਾਰਿਕਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ਨ ਮਸੀਤਿ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਮਹਾਪਥવੀ ਸਿਨੇਰੁਪਬ੍ਬਤਰਾਜਾ ਹਿਮવਾ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਪਬ੍ਬਤੋ ਛ ਕਾਮਸਗ੍ਗਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇ ਠਾਨੇ ਦਡ੍ਢੇ ਅਚ੍ਛਰਾਯ ਗਹੇਤਬ੍ਬਮਤ੍ਤਾਪਿ ਛਾਰਿਕਾ વਾ ਅਙ੍ਗਾਰੋ વਾ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਕੋ ਮਨ੍ਤਾ ਕੋ ਸਦ੍ਧਾਤਾਤਿ ਕੋ ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਪਨਤ੍ਥਾਯ ਸਮਤ੍ਥੋ, ਕੋ વਾ ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਤਾ। ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਦਿਟ੍ਠਪਦੇਹੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਪਦੇ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੇ ਅਰਿਯਸਾવਕੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਕੋ ਅਞ੍ਞੋ ਸਦ੍ਦਹਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Bījagāmāti ettha bījagāmo nāma pañca bījajātāni. Bhūtagāmo nāma yaṃkiñci nikkhantamūlapaṇṇaṃ haritakaṃ. Osadhitiṇavanappatayoti ettha osadhīti osadharukkhā. Tiṇāti bahisārā tālanāḷikerādayo. Vanappatayoti vanajeṭṭhakarukkhā. Kunnadiyoti ṭhapetvā pañca mahānadiyo avasesā ninnagā. Kusobbhāti ṭhapetvā satta mahāsare avasesā rahadādayo. Dutiyo sūriyotiādīsu dutiyasūriyakāle eko udeti, eko atthaṅgameti. Tatiyakāle eko udeti, eko atthaṅgameti, eko majjhe hoti. Catutthakāle catukulike gāme cattāro piṇḍacārikā dvārapaṭipāṭiyā ṭhitā viya honti. Pañcamādikālepi eseva nayo. Palujjantīti chijjitvā chijjitvā patanti. Neva chārikā paññāyati na masīti cakkavāḷamahāpathavī sinerupabbatarājā himavā cakkavāḷapabbato cha kāmasaggā paṭhamajjhānikabrahmalokāti ettake ṭhāne daḍḍhe accharāya gahetabbamattāpi chārikā vā aṅgāro vā na paññāyati. Ko mantā ko saddhātāti ko tassa saddhāpanatthāya samattho, ko vā tassa saddhātā. Aññatra diṭṭhapadehīti diṭṭhapade sotāpanne ariyasāvake ṭhapetvā ko añño saddahissatīti attho.
વੀਤਰਾਗੋਤਿ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨવਸੇਨ વੀਤਰਾਗੋ। ਸਾਸਨਂ ਆਜਾਨਿਂਸੂਤਿ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿਂ ਜਾਨਿਂਸੁ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਸਹਬ੍ਯਤਾਯ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਂਸੁ। ਸਮਸਮਗਤਿਯੋਤਿ ਦੁਤਿਯਤ੍ਤਭਾવੇ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਸਮਗਤਿਕੋ ਏਕਗਤਿਕੋ। ਉਤ੍ਤਰਿ ਮੇਤ੍ਤਂ ਭਾવੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਯਾવ ਤਿਕਚਤੁਕ੍ਕਜ੍ਝਾਨਾ ਪਣੀਤਂ ਕਤ੍વਾ ਮੇਤ੍ਤਂ ਭਾવੇਯ੍ਯਂ। ਚਕ੍ਖੁਮਾਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਚਕ੍ਖੂਹਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ। ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋਤਿ ਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਯੇવ ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ। ਏવਂ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਂ ਦੀਪੇਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥਰਿ ਦੇਸਨਂ વਿਨਿવਟ੍ਟੇਨ੍ਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾਪਿ ਤੇ ਅਨਿਚ੍ਚਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦੇਸਨਾਨੁਸਾਰੇਨ ਞਾਣਂ ਪੇਸੇਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਸਨੇਸੁਯੇવ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੂਤਿ।
Vītarāgoti vikkhambhanavasena vītarāgo. Sāsanaṃ ājāniṃsūti anusiṭṭhiṃ jāniṃsu, brahmalokasahabyatāya maggaṃ paṭipajjiṃsu. Samasamagatiyoti dutiyattabhāve sabbākārena samagatiko ekagatiko. Uttari mettaṃ bhāveyyanti paṭhamajjhānato uttari yāva tikacatukkajjhānā paṇītaṃ katvā mettaṃ bhāveyyaṃ. Cakkhumāti pañcahi cakkhūhi cakkhumā. Parinibbutoti bodhipallaṅkeyeva kilesaparinibbānena parinibbuto. Evaṃ aniccalakkhaṇaṃ dīpetvā satthari desanaṃ vinivaṭṭente pañcasatāpi te aniccakammaṭṭhānikā bhikkhū desanānusārena ñāṇaṃ pesetvā nisinnāsanesuyeva arahattaṃ pāpuṇiṃsūti.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੨. ਸਤ੍ਤਸੂਰਿਯਸੁਤ੍ਤਂ • 2. Sattasūriyasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੧-੨. ਹਿਰਿਓਤ੍ਤਪ੍ਪਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 1-2. Hiriottappasuttādivaṇṇanā
