| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๕. สตฺตฎฺฐานสุตฺตวณฺณนา
5. Sattaṭṭhānasuttavaṇṇanā
๕๗. ปญฺจเม สตฺตฎฺฐานกุสโลติ สตฺตสุ โอกาเสสุ เฉโกฯ วุสิตวาติ วุสิตวาโสฯ อุตฺตมปุริโสติ เสฎฺฐปุริโสฯ เสสเมตฺถ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ อิทํ ปน สุตฺตํ อุสฺสทนนฺทิยเญฺจว ปโลภนียญฺจาติ เวทิตพฺพํฯ ยถา หิ ราชา วิชิตสงฺคาโม สงฺคาเม วิชยิโน โยเธ อุจฺจฎฺฐาเน ฐเปตฺวา เตสํ สกฺการํ กโรติฯ กิํ การณา? เอเตสํ สกฺการํ ทิสฺวา เสสาปิ สูรา ภวิตุํ มญฺญิสฺสนฺตีติ, เอวเมว ภควา อปฺปเมยฺยํ กาลํ ปารมิโย ปูเรตฺวา มหาโพธิมเณฺฑ กิเลสมารวิชยํ กตฺวา สพฺพญฺญุตํ ปโตฺต สาวตฺถิยํ เชตวนมหาวิหาเร นิสีทิตฺวา อิมํ สุตฺตํ เทเสโนฺต ขีณาสเว อุกฺขิปิตฺวา โถเมสิ วเณฺณสิฯ กิํ การณา? เอวํ อวเสสา เสกฺขปุคฺคลา อรหตฺตผลํ ปตฺตพฺพํ มญฺญิสฺสนฺตีติฯ เอวเมตํ สุตฺตํ ขีณาสวานํ อุกฺขิปิตฺวา ปสํสิตตฺตา อุสฺสทนนฺทิยํ, เสกฺขานํ ปโลภิตตฺตา ปโลภนียนฺติ เวทิตพฺพํฯ
57. Pañcame sattaṭṭhānakusaloti sattasu okāsesu cheko. Vusitavāti vusitavāso. Uttamapurisoti seṭṭhapuriso. Sesamettha vuttanayeneva veditabbaṃ. Idaṃ pana suttaṃ ussadanandiyañceva palobhanīyañcāti veditabbaṃ. Yathā hi rājā vijitasaṅgāmo saṅgāme vijayino yodhe uccaṭṭhāne ṭhapetvā tesaṃ sakkāraṃ karoti. Kiṃ kāraṇā? Etesaṃ sakkāraṃ disvā sesāpi sūrā bhavituṃ maññissantīti, evameva bhagavā appameyyaṃ kālaṃ pāramiyo pūretvā mahābodhimaṇḍe kilesamāravijayaṃ katvā sabbaññutaṃ patto sāvatthiyaṃ jetavanamahāvihāre nisīditvā imaṃ suttaṃ desento khīṇāsave ukkhipitvā thomesi vaṇṇesi. Kiṃ kāraṇā? Evaṃ avasesā sekkhapuggalā arahattaphalaṃ pattabbaṃ maññissantīti. Evametaṃ suttaṃ khīṇāsavānaṃ ukkhipitvā pasaṃsitattā ussadanandiyaṃ, sekkhānaṃ palobhitattā palobhanīyanti veditabbaṃ.
เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ สตฺตฎฺฐานกุสโล โหตีติ เอตฺตาวตา เจตฺถ มคฺคผลปจฺจเวกฺขณวเสน เทสนํ นิฎฺฐเปตฺวาปิ ปุน กถญฺจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ติวิธูปปริกฺขี โหตีติ อิทํ ‘‘ขีณาสโว ยสฺมิํ อารมฺมเณ สตตวิหาเรน วิหรติ, ตํ สโตฺต วา ปุคฺคโล วา น โหติ, ธาตุอาทิมตฺตเมว ปน โหตี’’ติ เอวํ ขีณาสวสฺส สตตวิหารญฺจ, ‘‘อิเมสุ ธเมฺมสุ กมฺมํ กตฺวา อยํ อาคโต’’ติ อาคมนียปฎิปทญฺจ ทเสฺสตุํ วุตฺตํฯ ตตฺถ ธาตุโส อุปปริกฺขตีติ ธาตุสภาเวน ปสฺสติ โอโลเกติฯ เสสปททฺวเยปิ เอเสว นโยฯ ปญฺจมํฯ
Evaṃkho, bhikkhave, bhikkhu sattaṭṭhānakusalo hotīti ettāvatā cettha maggaphalapaccavekkhaṇavasena desanaṃ niṭṭhapetvāpi puna kathañca, bhikkhave, bhikkhu tividhūpaparikkhī hotīti idaṃ ‘‘khīṇāsavo yasmiṃ ārammaṇe satatavihārena viharati, taṃ satto vā puggalo vā na hoti, dhātuādimattameva pana hotī’’ti evaṃ khīṇāsavassa satatavihārañca, ‘‘imesu dhammesu kammaṃ katvā ayaṃ āgato’’ti āgamanīyapaṭipadañca dassetuṃ vuttaṃ. Tattha dhātuso upaparikkhatīti dhātusabhāvena passati oloketi. Sesapadadvayepi eseva nayo. Pañcamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๕. สตฺตฎฺฐานสุตฺตํ • 5. Sattaṭṭhānasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๕. สตฺตฎฺฐานสุตฺตวณฺณนา • 5. Sattaṭṭhānasuttavaṇṇanā
