| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ಸವಿಭಙ್ಗಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
Savibhaṅgasikkhāpadavaṇṇanā
೧೯೭. ಪಕತಿಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಉತ್ತರಿತರಾನಂ ಬುದ್ಧಾದಿಉತ್ತಮಪುರಿಸಾನಂ ಅಧಿಗಮಧಮ್ಮೋ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮೋತಿ ಆಹ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಾನನ್ತಿಆದಿ। ಪಾಳಿಯಂ (ಪಾರಾ॰ ೧೯೮) ‘‘ಅತ್ಥಿ ಚ ಮೇ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ ಮಯೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಮೇತಿ ಇದಂ ಪದಪೂರಣಮತ್ತಂ। ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬತೋ ಅಧಿಗಮಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಝಾನಾದಿನೋ ಪುಚ್ಛಾ ಅಧಿಗಮಪುಚ್ಛಾ, ಸಾ ಚ ಝಾನಾದೀಸು ಸಾಮಞ್ಞತೋ ಪವತ್ತಾತಿ ಇದಾನಿ ತತ್ಥ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ವಾ ದುತಿಯಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ವಾ ತತ್ಥಾಪಿ ಕಸಿಣಾದಿಆರಮ್ಮಣೇಸು ಕತರಮಾರಮ್ಮಣಂ ಝಾನಂ ವಾ ಲೋಕುತ್ತರೇಸು ಚ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಂ ವಾ ಸಕದಾಗಾಮಿಮಗ್ಗಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ವಾ ತತ್ಥಾಪಿ ಸುಞ್ಞತವಿಮೋಕ್ಖಂ ವಾ ಅಪ್ಪಣಿಹಿತವಿಮೋಕ್ಖಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ವಾತಿ ಏವಂ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಭೇದನಿದ್ಧಾರಣವಸೇನ ಪುಚ್ಛನಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಪಾಳಿಯಂ (ಪಾರಾ॰ ೧೯೮) ‘‘ಪುನ ಕತಮೇಸಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಲಾಭೀ’’ತಿ ಅಯಂ ಪುಚ್ಛಾ ದಸ್ಸಿತಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ, ತೇನಾಹ ಪಠಮಮಗ್ಗಾದೀಸೂತಿಆದಿ। ಯಾಯ ಅನುಕ್ಕಮಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಲೋಕುತ್ತರೋ ಅಧಿಗಮೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಸಾ ಪುಬ್ಬಭಾಗಪಟಿಪತ್ತಿ ಆಗಮನಪಟಿಪದಾ। ನ ಸುಜ್ಝತೀತಿ ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನೋ ಪಟಿಪತ್ತಿಕ್ಕಮಂ ಉಲ್ಲಙ್ಘಿತ್ವಾ ಕಥೇತಿ। ಅಪನೇತಬ್ಬೋತಿ ತಯಾ ವುತ್ತಕ್ಕಮೇನಾಯಂ ನ ಸಕ್ಕಾ ಅಧಿಗನ್ತುನ್ತಿ ಅಧಿಗತಮಾನತೋ ಅಪನೇತಬ್ಬೋ। ಸನ್ನಿಹಿತೇಸು ಕಪ್ಪಿಯೇಸುಪಿ ಚತೂಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ಅಲಗ್ಗತ್ತಾ ‘‘ಆಕಾಸೇ ಪಾಣಿಸಮೇನ ಚೇತಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ವುತ್ತಸದಿಸಂ ಬ್ಯಾಕರಣಂ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಖೀಣಾಸವಪಟಿಪತ್ತಿಸದಿಸಾ ಪಟಿಪದಾ ಹೋತಿ ಸುವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತಕಿಲೇಸತ್ತಾ। ಇದಞ್ಚ ಅರಹತ್ತಂ ಪಟಿಜಾನನ್ತಸ್ಸ ವಸೇನ ವುತ್ತಂ, ತೇನಾಹ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ನಾಮಾತಿಆದಿ। ಏವಂ ಸುವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತಕಿಲೇಸಸ್ಸ ವತ್ತನಸೇಕ್ಖಧಮ್ಮಪಟಿಜಾನನಂ ಇಮಿನಾ ಭಯುಪ್ಪಾದನೇನ, ಅಮ್ಬಿಲಾದಿದಸ್ಸನೇ ಖೇಳುಪ್ಪಾದಾದಿನಾ ಚ ನ ಸಕ್ಕಾ ವೀಮಂಸಿತುಂ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ವಚನೇನೇವ ತಂ ಸದ್ಧಾತಬ್ಬಂ। ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಪನ್ನಬ್ಯಾಕರಣೋತಿ ಇದಂ ನ ಕೇವಲಂ ಅಭಾಯನಕಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಸೂರಜಾತಿಕಸ್ಸ ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸಾಪಿ ಅಭಾಯನತೋ, ರಜ್ಜನೀಯಾರಮ್ಮಣಾನಂ ಬದರಸಾಳವಾದಿಅಮ್ಬಿಲಮದ್ದನಾದೀನಂ ಉಪನಯನೇಪಿ ಖೇಳುಪ್ಪಾದಾದಿತಣ್ಹಾಪವತ್ತರಹಿತಂ ಸಬ್ಬಥಾ ಸುಸೋಧಿತಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತನ್ತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।
197. Pakatimanussehi uttaritarānaṃ buddhādiuttamapurisānaṃ adhigamadhammo uttarimanussadhammoti āha uttarimanussānantiādi. Pāḷiyaṃ (pārā. 198) ‘‘atthi ca me ete dhammā mayī’’ti ettha meti idaṃ padapūraṇamattaṃ. Adhigantabbato adhigamasaṅkhātassa jhānādino pucchā adhigamapucchā, sā ca jhānādīsu sāmaññato pavattāti idāni tattha paṭhamajjhānaṃ vā dutiyādīsu aññataraṃ vā tatthāpi kasiṇādiārammaṇesu kataramārammaṇaṃ jhānaṃ vā lokuttaresu ca sotāpattimaggaṃ vā sakadāgāmimaggādīsu aññataraṃ vā tatthāpi suññatavimokkhaṃ vā appaṇihitavimokkhādīsu aññataraṃ vāti evaṃ paccekaṃ bhedaniddhāraṇavasena pucchanākāraṃ dassetuṃ pāḷiyaṃ (pārā. 198) ‘‘puna katamesaṃ tvaṃ dhammānaṃ lābhī’’ti ayaṃ pucchā dassitāti daṭṭhabbā, tenāha paṭhamamaggādīsūtiādi. Yāya anukkamapaṭipattiyā lokuttaro adhigamo āgacchati, sā pubbabhāgapaṭipatti āgamanapaṭipadā. Na sujjhatīti pucchiyamāno paṭipattikkamaṃ ullaṅghitvā katheti. Apanetabboti tayā vuttakkamenāyaṃ na sakkā adhigantunti adhigatamānato apanetabbo. Sannihitesu kappiyesupi catūsu paccayesu alaggattā ‘‘ākāse pāṇisamena cetasā’’ti vuttaṃ. Vuttasadisaṃ byākaraṇaṃ hotīti yojanā. Khīṇāsavapaṭipattisadisā paṭipadā hoti suvikkhambhitakilesattā. Idañca arahattaṃ paṭijānantassa vasena vuttaṃ, tenāha khīṇāsavassa nāmātiādi. Evaṃ suvikkhambhitakilesassa vattanasekkhadhammapaṭijānanaṃ iminā bhayuppādanena, ambilādidassane kheḷuppādādinā ca na sakkā vīmaṃsituṃ, tasmā tassa vacaneneva taṃ saddhātabbaṃ. Ayaṃ bhikkhu sampannabyākaraṇoti idaṃ na kevalaṃ abhāyanakameva sandhāya vuttaṃ ekaccassa sūrajātikassa puthujjanassāpi abhāyanato, rajjanīyārammaṇānaṃ badarasāḷavādiambilamaddanādīnaṃ upanayanepi kheḷuppādāditaṇhāpavattarahitaṃ sabbathā susodhitameva sandhāya vuttanti gahetabbaṃ.
ಅಸನ್ತಗುಣಸಮ್ಭಾವನಲಕ್ಖಣಾ ಪಾಪಿಚ್ಛಾತಿ ಆಹ ಯಾ ಸಾ ಇಧೇಕಚ್ಚೋತಿಆದಿ। ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಅಸ್ಸದ್ಧೋತಿಆದಿಪಾಠಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಸಾಮಞ್ಞಂ ದುಪ್ಪರಾಮಟ್ಠನ್ತಿ ಸಮಣಧಮ್ಮಸಙ್ಖಾತಂ ಸಾಮಞ್ಞಂ ಖಣ್ಡಸೀಲಾದಿತಾಯ ದುಪ್ಪರಾಮಟ್ಠಂ ದುಟ್ಠು ಗಹಿತಂ ನಿರಯಾಯ ನಿರಯದುಕ್ಖಾಯ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ತತ್ಥ ನಿರಯೇ ಉಪಕಡ್ಢತಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಾಪೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಿಥಿಲೋತಿ ಓಲೀಯಿತ್ವಾ ಕರಣೇನ ಸಿಥಿಲಗಾಹೇನ ಕತೋ, ಸಥೇನ ವಾ ಸಾಠೇಯ್ಯೇನ ಆದಿಣ್ಣೋ ಸಿಥಿಲೋ। ಪರಿಬ್ಬಜೋತಿ ಸಮಣಭಾವೋ। ಭಿಯ್ಯೋತಿ ಪುಬ್ಬೇ ವಿಜ್ಜಮಾನಾನಂ ರಾಗರಜಾದೀನಂ ಉಪರಿ ಅಪರಮ್ಪಿ ರಜಂ ಆಕಿರತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಭಿಕ್ಖುಭಾವೋತಿ ಅಧಮ್ಮಿಕಪಟಿಞ್ಞಾಮತ್ತಸಿದ್ಧೋ ಭಿಕ್ಖುಭಾವೋ। ಅಜಾನಮೇವಾತಿ ಏತ್ಥ ಏವ-ಸದ್ದೋ ಅವಧಾರಣೇ ಅಜಾನನ್ತೋ ಏವಾತಿ, ‘‘ಅಜಾನಮೇವ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ತತ್ಥ ಪನ ಏವಂ ಜಾನಾಮಿ ಏವಂ ಪಸ್ಸಾಮೀತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ।
Asantaguṇasambhāvanalakkhaṇā pāpicchāti āha yā sā idhekaccotiādi. Ādi-saddena assaddhotiādipāṭhaṃ saṅgaṇhāti. Sāmaññaṃ dupparāmaṭṭhanti samaṇadhammasaṅkhātaṃ sāmaññaṃ khaṇḍasīlāditāya dupparāmaṭṭhaṃ duṭṭhu gahitaṃ nirayāya nirayadukkhāya taṃ puggalaṃ tattha niraye upakaḍḍhati nibbattāpetīti attho. Sithiloti olīyitvā karaṇena sithilagāhena kato, sathena vā sāṭheyyena ādiṇṇo sithilo. Paribbajoti samaṇabhāvo. Bhiyyoti pubbe vijjamānānaṃ rāgarajādīnaṃ upari aparampi rajaṃ ākiratīti attho. Bhikkhubhāvoti adhammikapaṭiññāmattasiddho bhikkhubhāvo. Ajānamevāti ettha eva-saddo avadhāraṇe ajānanto evāti, ‘‘ajānameva’’ntipi pāṭho, tattha pana evaṃ jānāmi evaṃ passāmīti yojetabbaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೪. ಚತುತ್ಥಪಾರಾಜಿಕಂ • 4. Catutthapārājikaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೪. ಚತುತ್ಥಪಾರಾಜಿಕಂ • 4. Catutthapārājikaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಸವಿಭಙ್ಗಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • Savibhaṅgasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಸವಿಭಙ್ಗಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • Savibhaṅgasikkhāpadavaṇṇanā
