| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ਸવਿਭਙ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
Savibhaṅgasikkhāpadavaṇṇanā
੧੯੭. ਪਕਤਿਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਧਿਗਮਧਮ੍ਮੋ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮੋਤਿ ਆਹ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਪਾਰਾ॰ ੧੯੮) ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਚ ਮੇ ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਮਯੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮੇਤਿ ਇਦਂ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤਂ। ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਅਧਿਗਮਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਝਾਨਾਦਿਨੋ ਪੁਚ੍ਛਾ ਅਧਿਗਮਪੁਚ੍ਛਾ, ਸਾ ਚ ਝਾਨਾਦੀਸੁ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਪવਤ੍ਤਾਤਿ ਇਦਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ વਾ ਦੁਤਿਯਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ વਾ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਕਸਿਣਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਕਤਰਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਝਾਨਂ વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇਸੁ ਚ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ વਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ વਾ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਸੁਞ੍ਞਤવਿਮੋਕ੍ਖਂ વਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤવਿਮੋਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ વਾਤਿ ਏવਂ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਭੇਦਨਿਦ੍ਧਾਰਣવਸੇਨ ਪੁਚ੍ਛਨਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਪਾਰਾ॰ ੧੯੮) ‘‘ਪੁਨ ਕਤਮੇਸਂ ਤ੍વਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਲਾਭੀ’’ਤਿ ਅਯਂ ਪੁਚ੍ਛਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਤੇਨਾਹ ਪਠਮਮਗ੍ਗਾਦੀਸੂਤਿਆਦਿ। ਯਾਯ ਅਨੁਕ੍ਕਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ ਅਧਿਗਮੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਆਗਮਨਪਟਿਪਦਾ। ਨ ਸੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮਂ ਉਲ੍ਲਙ੍ਘਿਤ੍વਾ ਕਥੇਤਿ। ਅਪਨੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਤਯਾ વੁਤ੍ਤਕ੍ਕਮੇਨਾਯਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਨ੍ਤਿ ਅਧਿਗਤਮਾਨਤੋ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬੋ। ਸਨ੍ਨਿਹਿਤੇਸੁ ਕਪ੍ਪਿਯੇਸੁਪਿ ਚਤੂਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਅਲਗ੍ਗਤ੍ਤਾ ‘‘ਆਕਾਸੇ ਪਾਣਿਸਮੇਨ ਚੇਤਸਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। વੁਤ੍ਤਸਦਿਸਂ ਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਖੀਣਾਸવਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਦਿਸਾ ਪਟਿਪਦਾ ਹੋਤਿ ਸੁવਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਕਿਲੇਸਤ੍ਤਾ। ਇਦਞ੍ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ વਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨਾਹ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ ਨਾਮਾਤਿਆਦਿ। ਏવਂ ਸੁવਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਕਿਲੇਸਸ੍ਸ વਤ੍ਤਨਸੇਕ੍ਖਧਮ੍ਮਪਟਿਜਾਨਨਂ ਇਮਿਨਾ ਭਯੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ, ਅਮ੍ਬਿਲਾਦਿਦਸ੍ਸਨੇ ਖੇਲ਼ੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਨਾ ਚ ਨ ਸਕ੍ਕਾ વੀਮਂਸਿਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ વਚਨੇਨੇવ ਤਂ ਸਦ੍ਧਾਤਬ੍ਬਂ। ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਬ੍ਯਾਕਰਣੋਤਿ ਇਦਂ ਨ ਕੇવਲਂ ਅਭਾਯਨਕਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਸੂਰਜਾਤਿਕਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਅਭਾਯਨਤੋ, ਰਜ੍ਜਨੀਯਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਬਦਰਸਾਲ਼વਾਦਿਅਮ੍ਬਿਲਮਦ੍ਦਨਾਦੀਨਂ ਉਪਨਯਨੇਪਿ ਖੇਲ਼ੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਤਣ੍ਹਾਪવਤ੍ਤਰਹਿਤਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸੁਸੋਧਿਤਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ।
197. Pakatimanussehi uttaritarānaṃ buddhādiuttamapurisānaṃ adhigamadhammo uttarimanussadhammoti āha uttarimanussānantiādi. Pāḷiyaṃ (pārā. 198) ‘‘atthi ca me ete dhammā mayī’’ti ettha meti idaṃ padapūraṇamattaṃ. Adhigantabbato adhigamasaṅkhātassa jhānādino pucchā adhigamapucchā, sā ca jhānādīsu sāmaññato pavattāti idāni tattha paṭhamajjhānaṃ vā dutiyādīsu aññataraṃ vā tatthāpi kasiṇādiārammaṇesu kataramārammaṇaṃ jhānaṃ vā lokuttaresu ca sotāpattimaggaṃ vā sakadāgāmimaggādīsu aññataraṃ vā tatthāpi suññatavimokkhaṃ vā appaṇihitavimokkhādīsu aññataraṃ vāti evaṃ paccekaṃ bhedaniddhāraṇavasena pucchanākāraṃ dassetuṃ pāḷiyaṃ (pārā. 198) ‘‘puna katamesaṃ tvaṃ dhammānaṃ lābhī’’ti ayaṃ pucchā dassitāti daṭṭhabbā, tenāha paṭhamamaggādīsūtiādi. Yāya anukkamapaṭipattiyā lokuttaro adhigamo āgacchati, sā pubbabhāgapaṭipatti āgamanapaṭipadā. Na sujjhatīti pucchiyamāno paṭipattikkamaṃ ullaṅghitvā katheti. Apanetabboti tayā vuttakkamenāyaṃ na sakkā adhigantunti adhigatamānato apanetabbo. Sannihitesu kappiyesupi catūsu paccayesu alaggattā ‘‘ākāse pāṇisamena cetasā’’ti vuttaṃ. Vuttasadisaṃ byākaraṇaṃ hotīti yojanā. Khīṇāsavapaṭipattisadisā paṭipadā hoti suvikkhambhitakilesattā. Idañca arahattaṃ paṭijānantassa vasena vuttaṃ, tenāha khīṇāsavassa nāmātiādi. Evaṃ suvikkhambhitakilesassa vattanasekkhadhammapaṭijānanaṃ iminā bhayuppādanena, ambilādidassane kheḷuppādādinā ca na sakkā vīmaṃsituṃ, tasmā tassa vacaneneva taṃ saddhātabbaṃ. Ayaṃ bhikkhu sampannabyākaraṇoti idaṃ na kevalaṃ abhāyanakameva sandhāya vuttaṃ ekaccassa sūrajātikassa puthujjanassāpi abhāyanato, rajjanīyārammaṇānaṃ badarasāḷavādiambilamaddanādīnaṃ upanayanepi kheḷuppādāditaṇhāpavattarahitaṃ sabbathā susodhitameva sandhāya vuttanti gahetabbaṃ.
ਅਸਨ੍ਤਗੁਣਸਮ੍ਭਾવਨਲਕ੍ਖਣਾ ਪਾਪਿਚ੍ਛਾਤਿ ਆਹ ਯਾ ਸਾ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋਤਿਆਦਿ। ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋਤਿਆਦਿਪਾਠਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਸਾਮਞ੍ਞਂ ਦੁਪ੍ਪਰਾਮਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਾਮਞ੍ਞਂ ਖਣ੍ਡਸੀਲਾਦਿਤਾਯ ਦੁਪ੍ਪਰਾਮਟ੍ਠਂ ਦੁਟ੍ਠੁ ਗਹਿਤਂ ਨਿਰਯਾਯ ਨਿਰਯਦੁਕ੍ਖਾਯ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਤਤ੍ਥ ਨਿਰਯੇ ਉਪਕਡ੍ਢਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਿਥਿਲੋਤਿ ਓਲੀਯਿਤ੍વਾ ਕਰਣੇਨ ਸਿਥਿਲਗਾਹੇਨ ਕਤੋ, ਸਥੇਨ વਾ ਸਾਠੇਯ੍ਯੇਨ ਆਦਿਣ੍ਣੋ ਸਿਥਿਲੋ। ਪਰਿਬ੍ਬਜੋਤਿ ਸਮਣਭਾવੋ। ਭਿਯ੍ਯੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ વਿਜ੍ਜਮਾਨਾਨਂ ਰਾਗਰਜਾਦੀਨਂ ਉਪਰਿ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਰਜਂ ਆਕਿਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਭਿਕ੍ਖੁਭਾવੋਤਿ ਅਧਮ੍ਮਿਕਪਟਿਞ੍ਞਾਮਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧੋ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾવੋ। ਅਜਾਨਮੇવਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏવ-ਸਦ੍ਦੋ ਅવਧਾਰਣੇ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਏવਾਤਿ, ‘‘ਅਜਾਨਮੇવ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਏવਂ ਜਾਨਾਮਿ ਏવਂ ਪਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ।
Asantaguṇasambhāvanalakkhaṇā pāpicchāti āha yā sā idhekaccotiādi. Ādi-saddena assaddhotiādipāṭhaṃ saṅgaṇhāti. Sāmaññaṃ dupparāmaṭṭhanti samaṇadhammasaṅkhātaṃ sāmaññaṃ khaṇḍasīlāditāya dupparāmaṭṭhaṃ duṭṭhu gahitaṃ nirayāya nirayadukkhāya taṃ puggalaṃ tattha niraye upakaḍḍhati nibbattāpetīti attho. Sithiloti olīyitvā karaṇena sithilagāhena kato, sathena vā sāṭheyyena ādiṇṇo sithilo. Paribbajoti samaṇabhāvo. Bhiyyoti pubbe vijjamānānaṃ rāgarajādīnaṃ upari aparampi rajaṃ ākiratīti attho. Bhikkhubhāvoti adhammikapaṭiññāmattasiddho bhikkhubhāvo. Ajānamevāti ettha eva-saddo avadhāraṇe ajānanto evāti, ‘‘ajānameva’’ntipi pāṭho, tattha pana evaṃ jānāmi evaṃ passāmīti yojetabbaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੪. ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕਂ • 4. Catutthapārājikaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੪. ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕਂ • 4. Catutthapārājikaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਸવਿਭਙ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • Savibhaṅgasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਸવਿਭਙ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • Savibhaṅgasikkhāpadavaṇṇanā
