| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
९. सेदकसुत्तवण्णना
9. Sedakasuttavaṇṇanā
३८५. नवमे सुम्भेसूति एवंनामके जनपदे। मेदकथालिकाति एवं इत्थिलिङ्गवसेन लद्धनामं। ममं रक्ख, अहं तं रक्खिस्सामीति एत्थ अयं तस्स लद्धि – आचरियो उक्खित्तवंसं सुग्गहितं अगण्हन्तो, अन्तेवासिकेन पक्खन्तपक्खन्तदिसं अगच्छन्तो, सब्बकालञ्च वंसग्गं अनुल्लोकेन्तो अन्तेवासिकं न रक्खति नाम, एवं अरक्खितो अन्तेवासिको पतित्वा चुण्णविचुण्णं होति। वंसं पन सुग्गहितं गण्हन्तो, तेन पक्खन्तपक्खन्तदिसं गच्छन्तो, सब्बकालञ्च वंसग्गं उल्लोकेन्तो तं रक्खति नाम। अन्तेवासिकोपि इतो चितो च पक्खन्दित्वा मिगो विय कीळन्तो आचरियं न रक्खति नाम। एवञ्हि सति तिखिणवंसकोटि आचरियस्स गलवाटके वा नलाटे वा ठपिता ठितट्ठानं भिन्दित्वा गच्छेय्य। आचारसम्पन्नताय पन यतो वंसो नमति, ततो अनामेन्तो तं आकड्ढेन्तो विय एकतोभागियं कत्वा वातूपथम्भं गाहापेत्वा सतिं सूपट्ठितं कत्वा निच्चलोव निसीदन्तो आचरियं रक्खति नामाति।
385. Navame sumbhesūti evaṃnāmake janapade. Medakathālikāti evaṃ itthiliṅgavasena laddhanāmaṃ. Mamaṃ rakkha, ahaṃ taṃ rakkhissāmīti ettha ayaṃ tassa laddhi – ācariyo ukkhittavaṃsaṃ suggahitaṃ agaṇhanto, antevāsikena pakkhantapakkhantadisaṃ agacchanto, sabbakālañca vaṃsaggaṃ anullokento antevāsikaṃ na rakkhati nāma, evaṃ arakkhito antevāsiko patitvā cuṇṇavicuṇṇaṃ hoti. Vaṃsaṃ pana suggahitaṃ gaṇhanto, tena pakkhantapakkhantadisaṃ gacchanto, sabbakālañca vaṃsaggaṃ ullokento taṃ rakkhati nāma. Antevāsikopi ito cito ca pakkhanditvā migo viya kīḷanto ācariyaṃ na rakkhati nāma. Evañhi sati tikhiṇavaṃsakoṭi ācariyassa galavāṭake vā nalāṭe vā ṭhapitā ṭhitaṭṭhānaṃ bhinditvā gaccheyya. Ācārasampannatāya pana yato vaṃso namati, tato anāmento taṃ ākaḍḍhento viya ekatobhāgiyaṃ katvā vātūpathambhaṃ gāhāpetvā satiṃ sūpaṭṭhitaṃ katvā niccalova nisīdanto ācariyaṃ rakkhati nāmāti.
त्वं आचरिय अत्तानं रक्ख, अहं अत्तानं रक्खिस्सामीति एत्थ अयमधिप्पायो – आचरियो वंसं सुग्गहितं गण्हन्तो, अन्तेवासिकेन पक्खन्तपक्खन्तदिसंगच्छन्तो , सब्बकालञ्च वंसग्गं उल्लोकेन्तो, अत्तानमेव रक्खति, न अन्तेवासिकं। अन्तेवासिकोपि कायम्पि एकतोभागियं कत्वा वातूपथम्भं गाहापेत्वा सतिं सूपट्ठितं कत्वा निच्चलोव निसीदमानो अत्तानंयेव रक्खति नाम, न आचरियं।
Tvaṃ ācariya attānaṃ rakkha, ahaṃ attānaṃ rakkhissāmīti ettha ayamadhippāyo – ācariyo vaṃsaṃ suggahitaṃ gaṇhanto, antevāsikena pakkhantapakkhantadisaṃgacchanto , sabbakālañca vaṃsaggaṃ ullokento, attānameva rakkhati, na antevāsikaṃ. Antevāsikopi kāyampi ekatobhāgiyaṃ katvā vātūpathambhaṃ gāhāpetvā satiṃ sūpaṭṭhitaṃ katvā niccalova nisīdamāno attānaṃyeva rakkhati nāma, na ācariyaṃ.
सो तत्थ ञायोति यं मेदकथालिका आह। सो तत्थ ञायो, सो उपायो, तं कारणन्ति अत्थो। सतिपट्ठानं सेवितब्बन्ति चतुब्बिधं सतिपट्ठानं सेवितब्बं। आसेवनायाति कम्मट्ठानासेवनाय। एवं खो, भिक्खवे, अत्तानं रक्खन्तो परं रक्खतीति यो भिक्खु कम्मारामतादीनि पहाय रत्तिट्ठानदिवाट्ठानेसु मूलकम्मट्ठानं आसेवन्तो भावेन्तो अरहत्तं पापुणाति, अथ नं परो दिस्वा – ‘‘भद्दको वतायं, भिक्खु, सम्मापटिपन्नो’’ति तस्मिं चित्तं पसादेत्वा सग्गपरायणो होति। अयं अत्तानं रक्खन्तो परं रक्खति नाम।
So tattha ñāyoti yaṃ medakathālikā āha. So tattha ñāyo, so upāyo, taṃ kāraṇanti attho. Satipaṭṭhānaṃsevitabbanti catubbidhaṃ satipaṭṭhānaṃ sevitabbaṃ. Āsevanāyāti kammaṭṭhānāsevanāya. Evaṃ kho, bhikkhave, attānaṃ rakkhanto paraṃ rakkhatīti yo bhikkhu kammārāmatādīni pahāya rattiṭṭhānadivāṭṭhānesu mūlakammaṭṭhānaṃ āsevanto bhāvento arahattaṃ pāpuṇāti, atha naṃ paro disvā – ‘‘bhaddako vatāyaṃ, bhikkhu, sammāpaṭipanno’’ti tasmiṃ cittaṃ pasādetvā saggaparāyaṇo hoti. Ayaṃ attānaṃ rakkhanto paraṃ rakkhati nāma.
खन्तियाति अधिवासनखन्तिया। अविहिंसायाति सपुब्बभागाय करुणाय। मेत्तचित्ततायाति सपुब्बभागाय मेत्ताय। अनुदयतायाति अनुवड्ढिया, सपुब्बभागाय मुदितायाति अत्थो। परं रक्खन्तो अत्तानं रक्खतीति एत्थ यो भिक्खु रत्तिट्ठानदिवाट्ठानं गतो तीसु ब्रह्मविहारेसु तिकचतुक्कज्झानानि निब्बत्तेत्वा झानं पादकं कत्वा सङ्खारे सम्मसन्तो विपस्सनं वड्ढेत्वा अरहत्तं पापुणाति। अयं परं रक्खन्तो अत्तानं रक्खति नामाति वेदितब्बो।
Khantiyāti adhivāsanakhantiyā. Avihiṃsāyāti sapubbabhāgāya karuṇāya. Mettacittatāyāti sapubbabhāgāya mettāya. Anudayatāyāti anuvaḍḍhiyā, sapubbabhāgāya muditāyāti attho. Paraṃ rakkhanto attānaṃ rakkhatīti ettha yo bhikkhu rattiṭṭhānadivāṭṭhānaṃ gato tīsu brahmavihāresu tikacatukkajjhānāni nibbattetvā jhānaṃ pādakaṃ katvā saṅkhāre sammasanto vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇāti. Ayaṃ paraṃ rakkhanto attānaṃ rakkhati nāmāti veditabbo.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ९. सेदकसुत्तं • 9. Sedakasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ९. सेदकसुत्तवण्णना • 9. Sedakasuttavaṇṇanā
