| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ชาตก-อฎฺฐกถา • Jātaka-aṭṭhakathā |
[๒๑๗] ๗. เสคฺคุชาตกวณฺณนา
[217] 7. Seggujātakavaṇṇanā
สโพฺพ โลโกติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรโนฺต เอกํ ปณฺณิกอุปาสกํ อารพฺภ กเถสิฯ วตฺถุ เอกกนิปาเต วิตฺถาริตเมวฯ อิธาปิ สตฺถา ตํ ‘‘กิํ, อุปาสก, จิรสฺสํ อาคโตสี’’ติ ปุจฺฉิฯ ปณฺณิกอุปาสโก ‘‘ธีตา เม, ภเนฺต, นิจฺจํ ปหํสิตมุขี, ตมหํ วีมํสิตฺวา เอกสฺส กุลทารกสฺส อทาสิํ, ตตฺถ อิติกตฺตพฺพตาย ตุมฺหากํ ทสฺสนาย อาคนฺตุํ โอกาสํ น ลภิ’’นฺติ อาหฯ อถ นํ สตฺถา ‘‘น โข, อุปาสก, อิทาเนเวสา สีลวตี, ปุเพฺพปิ สีลวตี, ตฺวญฺจ น อิทาเนเวตํ วีมํสสิ, ปุเพฺพปิ วีมํสิเยวา’’ติ วตฺวา เตน ยาจิโต อตีตํ อาหริฯ
Sabbo lokoti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ paṇṇikaupāsakaṃ ārabbha kathesi. Vatthu ekakanipāte vitthāritameva. Idhāpi satthā taṃ ‘‘kiṃ, upāsaka, cirassaṃ āgatosī’’ti pucchi. Paṇṇikaupāsako ‘‘dhītā me, bhante, niccaṃ pahaṃsitamukhī, tamahaṃ vīmaṃsitvā ekassa kuladārakassa adāsiṃ, tattha itikattabbatāya tumhākaṃ dassanāya āgantuṃ okāsaṃ na labhi’’nti āha. Atha naṃ satthā ‘‘na kho, upāsaka, idānevesā sīlavatī, pubbepi sīlavatī, tvañca na idānevetaṃ vīmaṃsasi, pubbepi vīmaṃsiyevā’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.
อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทเตฺต รชฺชํ กาเรเนฺต โพธิสโตฺต รุกฺขเทวตา อโหสิฯ ตทา อยเมว ปณฺณิกอุปาสโก ‘‘ธีตรํ วีมํสิสฺสามี’’ติ อรญฺญํ เนตฺวา กิเลสวเสน อิจฺฉโนฺต วิย หเตฺถ คณฺหิฯ อถ นํ ปริเทวมานํ ปฐมคาถาย อชฺฌภาสิ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto rukkhadevatā ahosi. Tadā ayameva paṇṇikaupāsako ‘‘dhītaraṃ vīmaṃsissāmī’’ti araññaṃ netvā kilesavasena icchanto viya hatthe gaṇhi. Atha naṃ paridevamānaṃ paṭhamagāthāya ajjhabhāsi –
๑๓๓.
133.
‘‘สโพฺพ โลโก อตฺตมโน อโหสิ, อโกวิทา คามธมฺมสฺส เสคฺคุ;
‘‘Sabbo loko attamano ahosi, akovidā gāmadhammassa seggu;
โกมาริ โก นาม ตวชฺช ธโมฺม, ยํ ตฺวํ คหิตา ปวเน ปโรทสี’’ติฯ
Komāri ko nāma tavajja dhammo, yaṃ tvaṃ gahitā pavane parodasī’’ti.
ตตฺถ สโพฺพ โลโก อตฺตมโน อโหสีติ, อมฺม, สกโลปิ สตฺตโลโก เอติสฺสา กามเสวนาย อตฺตมโน ชาโตฯ อโกวิทา คามธมฺมสฺส เสคฺคูติ เสคฺคูติ ตสฺสา นามํฯ เตน ตฺวํ ปน, อมฺม, เสคฺคุ อโกวิทา คามธมฺมสฺส, อิมสฺมิํ คามธเมฺม วสลธเมฺม อกุสลาสีติ วุตฺตํ โหติฯ โกมาริ โก นาม ตวชฺช ธโมฺมติ, อมฺม, กุมาริ โก นาเมส ตว อชฺช สภาโวฯ ยํ ตฺวํ คหิตา ปวเน ปโรทสีติ ตฺวํ มยา อิมสฺมิํ ปวเน สนฺถววเสน หเตฺถ คหิตา ปโรทสิ น สมฺปฎิจฺฉสิ, โก เอส ตว สภาโว, กิํ กุมาริกาเยว ตฺวนฺติ ปุจฺฉติฯ
Tattha sabbo loko attamano ahosīti, amma, sakalopi sattaloko etissā kāmasevanāya attamano jāto. Akovidā gāmadhammassa seggūti seggūti tassā nāmaṃ. Tena tvaṃ pana, amma, seggu akovidā gāmadhammassa, imasmiṃ gāmadhamme vasaladhamme akusalāsīti vuttaṃ hoti. Komāri ko nāma tavajja dhammoti, amma, kumāri ko nāmesa tava ajja sabhāvo. Yaṃ tvaṃ gahitā pavane parodasīti tvaṃ mayā imasmiṃ pavane santhavavasena hatthe gahitā parodasi na sampaṭicchasi, ko esa tava sabhāvo, kiṃ kumārikāyeva tvanti pucchati.
ตํ สุตฺวา กุมาริกา ‘‘อาม, ตาต, กุมาริกาเยวาหํ, นาหํ เมถุนธมฺมํ นาม ชานามี’’ติ วตฺวา ปริเทวมานา ทุติยํ คาถมาห –
Taṃ sutvā kumārikā ‘‘āma, tāta, kumārikāyevāhaṃ, nāhaṃ methunadhammaṃ nāma jānāmī’’ti vatvā paridevamānā dutiyaṃ gāthamāha –
๑๓๔.
134.
‘‘โย ทุกฺขผุฎฺฐาย ภเวยฺย ตาณํ, โส เม ปิตา ทุพฺภิ วเน กโรติ;
‘‘Yo dukkhaphuṭṭhāya bhaveyya tāṇaṃ, so me pitā dubbhi vane karoti;
สา กสฺส กนฺทามิ วนสฺส มเชฺฌ, โย ตายิตา โส สหสํ กโรตี’’ติฯ
Sā kassa kandāmi vanassa majjhe, yo tāyitā so sahasaṃ karotī’’ti.
สา เหฎฺฐา กถิตาเยวฯ อิติ โส ปณฺณิโก ตทา ธีตรํ วีมํสิตฺวา เคหํ เนตฺวา กุลทารกสฺส ทตฺวา ยถากมฺมํ คโตฯ
Sā heṭṭhā kathitāyeva. Iti so paṇṇiko tadā dhītaraṃ vīmaṃsitvā gehaṃ netvā kuladārakassa datvā yathākammaṃ gato.
สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ, สจฺจปริโยสาเน ปณฺณิกอุปาสโก โสตาปตฺติผเล ปติฎฺฐหิฯ ‘‘ตทา ธีตา ธีตาเยว, ปิตา ปิตาเยว อโหสิ, ตสฺส การณสฺส ปจฺจกฺขการิกา รุกฺขเทวตา ปน อหเมว อโหสิ’’นฺติฯ
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne paṇṇikaupāsako sotāpattiphale patiṭṭhahi. ‘‘Tadā dhītā dhītāyeva, pitā pitāyeva ahosi, tassa kāraṇassa paccakkhakārikā rukkhadevatā pana ahameva ahosi’’nti.
เสคฺคุชาตกวณฺณนา สตฺตมาฯ
Seggujātakavaṇṇanā sattamā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / ชาตกปาฬิ • Jātakapāḷi / ๒๑๗. เสคฺคุชาตกํ • 217. Seggujātakaṃ
