Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
මජ්ඣිම නිකාය 53
The Middle-Length Suttas Collection 53
සේඛසුත්ත
A Trainee
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා සක්කේසු විහරති කපිලවත්ථුස්මිං නිග්රෝධාරාමේ.
So I have heard. At one time the Buddha was staying in the land of the Sakyans, near Kapilavatthu in the Banyan Tree Monastery.
තේන ඛෝ පන සමයේන කාපිලවත්ථවානං සක්යානං නවං සන්ථාගාරං අචිරකාරිතං හෝති අනජ්ඣාවුට්ඨං සමණේන වා බ්රාහ්මණේන වා කේනචි වා මනුස්සභූතේන. අථ ඛෝ කාපිලවත්ථවා සක්යා යේන භගවා තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු. ඒකමන්තං නිසින්නා ඛෝ කාපිලවත්ථවා සක්යා භගවන්තං ඒතදවෝචුං:
Now at that time a new town hall had recently been constructed for the Sakyans of Kapilavatthu. It had not yet been occupied by an ascetic or brahmin or any person at all. Then the Sakyans of Kapilavatthu went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to him:
“ඉධ, භන්තේ, කාපිලවත්ථවානං සක්යානං නවං සන්ථාගාරං අචිරකාරිතං අනජ්ඣාවුට්ඨං සමණේන වා බ්රාහ්මණේන වා කේනචි වා මනුස්සභූතේන. තං, භන්තේ, භගවා පඨමං පරිභුඤ්ජතු. භගවතා පඨමං පරිභුත්තං පච්ඡා කාපිලවත්ථවා සක්යා පරිභුඤ්ජිස්සන්ති. තදස්ස කාපිලවත්ථවානං සක්යානං දීඝරත්තං හිතාය සුඛායා”ති. අධිවාසේසි භගවා තුණ්හීභාවේන.
“Sir, a new town hall has recently been constructed for the Sakyans of Kapilavatthu. It has not yet been occupied by an ascetic or brahmin or any person at all. May the Buddha be the first to use it, and only then will the Sakyans of Kapilavatthu use it. That would be for the lasting welfare and happiness of the Sakyans of Kapilavatthu.” The Buddha consented with silence.
අථ ඛෝ කාපිලවත්ථවා සක්යා භගවතෝ අධිවාසනං විදිත්වා උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදේත්වා පදක්ඛිණං කත්වා යේන නවං සන්ථාගාරං තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා සබ්බසන්ථරිං සන්ථාගාරං සන්ථරිත්වා ආසනානි පඤ්ඤපේත්වා උදකමණිකං උපට්ඨපේත්වා තේලප්පදීපං ආරෝපේත්වා යේන භගවා තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං අට්ඨංසු. ඒකමන්තං ඨිතා ඛෝ කාපිලවත්ථවා සක්යා භගවන්තං ඒතදවෝචුං: “සබ්බසන්ථරිං සන්ථතං, භන්තේ, සන්ථාගාරං, ආසනානි පඤ්ඤත්තානි, උදකමණිකෝ උපට්ඨාපිතෝ, තේලප්පදීපෝ ආරෝපිතෝ. යස්සදානි, භන්තේ, භගවා කාලං මඤ්ඤතී”ති.
Then, knowing that the Buddha had consented, the Sakyans got up from their seat, bowed, and respectfully circled the Buddha, keeping him on their right. Then they went to the new town hall, where they spread carpets all over, prepared seats, set up a water jar, and placed a lamp. Then they went back to the Buddha, bowed, stood to one side, and told him of their preparations, saying, “Please, sir, come at your convenience.”
අථ ඛෝ භගවා නිවාසේත්වා පත්තචීවරමාදාය සද්ධිං භික්ඛුසඞ්ඝේන යේන සන්ථාගාරං තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා පාදේ පක්ඛාලේත්වා සන්ථාගාරං පවිසිත්වා මජ්ඣිමං ථම්භං නිස්සාය පුරත්ථාභිමුඛෝ නිසීදි. භික්ඛුසඞ්ඝෝපි ඛෝ පාදේ පක්ඛාලේත්වා සන්ථාගාරං පවිසිත්වා පච්ඡිමං භිත්තිං නිස්සාය පුරත්ථාභිමුඛෝ නිසීදි, භගවන්තංයේව පුරක්ඛත්වා. කාපිලවත්ථවාපි ඛෝ සක්යා පාදේ පක්ඛාලේත්වා සන්ථාගාරං පවිසිත්වා පුරත්ථිමං භිත්තිං නිස්සාය පච්ඡිමාභිමුඛා නිසීදිංසු, භගවන්තංයේව පුරක්ඛත්වා.
Then the Buddha robed up and, taking his bowl and robe, went to the new town hall together with the Saṅgha of bhikkhus. Having washed his feet he entered the town hall and sat against the central column facing east. The Saṅgha of bhikkhus also washed their feet, entered the town hall, and sat against the west wall facing east, with the Buddha right in front of them. The Sakyans of Kapilavatthu also washed their feet, entered the town hall, and sat against the east wall facing west, with the Buddha right in front of them.
අථ ඛෝ භගවා කාපිලවත්ථවේ සක්යේ බහුදේව රත්තිං ධම්මියා කථාය සන්දස්සේත්වා සමාදපේත්වා සමුත්තේජේත්වා සම්පහංසේත්වා ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තේසි: “පටිභාතු තං, ආනන්ද, කාපිලවත්ථවානං සක්යානං සේඛෝ පාටිපදෝ. පිට්ඨි මේ ආගිලායති; තමහං ආයමිස්සාමී”ති.
The Buddha spent much of the night educating, encouraging, firing up, and inspiring the Sakyans with a Dhamma talk. Then he addressed Venerable Ānanda, “Ānanda, speak about the practicing trainee to the Sakyans of Kapilavatthu as you feel inspired. My back is sore, I’ll stretch it.”
“ඒවං, භන්තේ”ති ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ භගවතෝ පච්චස්සෝසි. අථ ඛෝ භගවා චතුග්ගුණං සඞ්ඝාටිං පඤ්ඤාපේත්වා දක්ඛිණේන පස්සේන සීහසේය්යං කප්පේසි, පාදේ පාදං අච්චාධාය, සතෝ සම්පජානෝ, උට්ඨානසඤ්ඤං මනසි කරිත්වා.
“Yes, sir,” Ānanda replied. And then the Buddha spread out his outer robe folded in four and laid down in the lion’s posture—on the right side, placing one foot on top of the other—mindful and aware, and focused on the time of getting up.
අථ ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ මහානාමං සක්කං ආමන්තේසි:
Then Ānanda addressed Mahānāma the Sakyan:
“ඉධ, මහානාම, අරියසාවකෝ සීලසම්පන්නෝ හෝති, ඉන්ද්රියේසු ගුත්තද්වාරෝ හෝති, භෝජනේ මත්තඤ්ඤූ හෝති, ජාගරියං අනුයුත්තෝ හෝති, සත්තහි සද්ධම්මේහි සමන්නාගතෝ හෝති, චතුන්නං ඣානානං ආභිචේතසිකානං දිට්ඨධම්මසුඛවිහාරානං නිකාමලාභී හෝති අකිච්ඡලාභී අකසිරලාභී.
“Mahānāma, a noble disciple is accomplished in ethics, guards the sense doors, eats in moderation, and is dedicated to wakefulness. They have seven good qualities, and they get the four jhānas—blissful meditations in the present life that belong to the higher mind—when they want, without trouble or difficulty.
කථඤ්ච, මහානාම, අරියසාවකෝ සීලසම්පන්නෝ හෝති? ඉධ, මහානාම, අරියසාවකෝ සීලවා හෝති, පාතිමෝක්ඛසංවරසංවුතෝ විහරති ආචාරගෝචරසම්පන්නෝ අණුමත්තේසු වජ්ජේසු භයදස්සාවී, සමාදාය සික්ඛති සික්ඛාපදේසු. ඒවං ඛෝ, මහානාම, අරියසාවකෝ සීලසම්පන්නෝ හෝති.
And how is a noble disciple accomplished in ethics? It’s when a noble disciple is ethical, restrained in the monastic code, conducting themselves well and seeking alms in suitable places. Seeing danger in the slightest fault, they keep the rules they’ve undertaken. That’s how a noble disciple is ethical.
කථඤ්ච, මහානාම, අරියසාවකෝ ඉන්ද්රියේසු ගුත්තද්වාරෝ හෝති? ඉධ, මහානාම, අරියසාවකෝ චක්ඛුනා රූපං දිස්වා න නිමිත්තග්ගාහී හෝති නානුබ්යඤ්ජනග්ගාහී. යත්වාධිකරණමේනං චක්ඛුන්ද්රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣාදෝමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවේය්යුං තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජති, රක්ඛති චක්ඛුන්ද්රියං, චක්ඛුන්ද්රියේ සංවරං ආපජ්ජති. සෝතේන සද්දං සුත්වා …පේ… ඝානේන ගන්ධං ඝායිත්වා …පේ… ජිව්හාය රසං සායිත්වා …පේ… කායේන ඵෝට්ඨබ්බං ඵුසිත්වා …පේ… මනසා ධම්මං විඤ්ඤාය න නිමිත්තග්ගාහී හෝති නානුබ්යඤ්ජනග්ගාහී. යත්වාධිකරණමේනං මනින්ද්රියං අසංවුතං විහරන්තං අභිජ්ඣාදෝමනස්සා පාපකා අකුසලා ධම්මා අන්වාස්සවේය්යුං තස්ස සංවරාය පටිපජ්ජති, රක්ඛති මනින්ද්රියං, මනින්ද්රියේ සංවරං ආපජ්ජති. ඒවං ඛෝ, මහානාම, අරියසාවකෝ ඉන්ද්රියේසු ගුත්තද්වාරෝ හෝති.
And how does a noble disciple guard the sense doors? When a noble disciple sees a sight with their eyes, they don’t get caught up in the features and details. If the faculty of sight were left unrestrained, bad unskillful qualities of covetousness and displeasure would become overwhelming. For this reason, they practice restraint, protecting the faculty of sight, and achieving its restraint. When they hear a sound with their ears … When they smell an odor with their nose … When they taste a flavor with their tongue … When they feel a touch with their body … When they know a thought with their mind, they don’t get caught up in the features and details. If the faculty of mind were left unrestrained, bad unskillful qualities of covetousness and displeasure would become overwhelming. For this reason, they practice restraint, protecting the faculty of mind, and achieving its restraint. That’s how a noble disciple guards the sense doors.
කථඤ්ච, මහානාම, අරියසාවකෝ භෝජනේ මත්තඤ්ඤූ හෝති? ඉධ, මහානාම, අරියසාවකෝ පටිසඞ්ඛා යෝනිසෝ ආහාරං ආහාරේති: ‘නේව දවාය න මදාය න මණ්ඩනාය න විභූසනාය; යාවදේව ඉමස්ස කායස්ස ඨිතියා යාපනාය විහිංසූපරතියා බ්රහ්මචරියානුග්ගහාය. ඉති පුරාණඤ්ච වේදනං පටිහඞ්ඛාමි, නවඤ්ච වේදනං න උප්පාදේස්සාමි, යාත්රා ච මේ භවිස්සති අනවජ්ජතා ච ඵාසුවිහාරෝ චා(අ)ති. ඒවං ඛෝ, මහානාම, අරියසාවකෝ භෝජනේ මත්තඤ්ඤූ හෝති.
And how does a noble disciple eat in moderation? It’s when a noble disciple reflects rationally on the food that they eat: ‘Not for fun, indulgence, adornment, or decoration, but only to sustain this body, to avoid harm, and to support spiritual practice. In this way, I shall put an end to old discomfort and not give rise to new discomfort, and I will live blamelessly and at ease.’ That’s how a noble disciple eats in moderation.
කථඤ්ච, මහානාම, අරියසාවකෝ ජාගරියං අනුයුත්තෝ හෝති? ඉධ, මහානාම, අරියසාවකෝ දිවසං චඞ්කමේන නිසජ්ජාය ආවරණීයේහි ධම්මේහි චිත්තං පරිසෝධේති, රත්තියා පඨමං යාමං චඞ්කමේන නිසජ්ජාය ආවරණීයේහි ධම්මේහි චිත්තං පරිසෝධේති, රත්තියා මජ්ඣිමං යාමං දක්ඛිණේන පස්සේන සීහසේය්යං කප්පේති, පාදේ පාදං අච්චාධාය, සතෝ සම්පජානෝ, උට්ඨානසඤ්ඤං මනසි කරිත්වා, රත්තියා පච්ඡිමං යාමං පච්චුට්ඨාය චඞ්කමේන නිසජ්ජාය ආවරණීයේහි ධම්මේහි චිත්තං පරිසෝධේති. ඒවං ඛෝ, මහානාම, අරියසාවකෝ ජාගරියං අනුයුත්තෝ හෝති.
And how is a noble disciple dedicated to wakefulness? It’s when a noble disciple practices walking and sitting meditation by day, purifying their mind from obstacles. In the evening, they continue to practice walking and sitting meditation. In the middle of the night, they lie down in the lion’s posture—on the right side, placing one foot on top of the other—mindful and aware, and focused on the time of getting up. In the last part of the night, they get up and continue to practice walking and sitting meditation, purifying their mind from obstacles. That’s how a noble disciple is dedicated to wakefulness.
කථඤ්ච, මහානාම, අරියසාවකෝ සත්තහි සද්ධම්මේහි සමන්නාගතෝ හෝති? ඉධ, මහානාම, අරියසාවකෝ සද්ධෝ හෝති, සද්දහති තථාගතස්ස බෝධිං: ‘ඉතිපි සෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ විජ්ජාචරණසම්පන්නෝ සුගතෝ ලෝකවිදූ අනුත්තරෝ පුරිසදම්මසාරථි සත්ථා දේවමනුස්සානං බුද්ධෝ භගවා(අ)ති.
And how does a noble disciple have seven good qualities? It’s when a noble disciple has faith in the Realized One’s awakening: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’
හිරිමා හෝති, හිරීයති කායදුච්චරිතේන වචීදුච්චරිතේන මනෝදුච්චරිතේන, හිරීයති පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං සමාපත්තියා.
They have a conscience. They’re conscientious about bad conduct by way of body, speech, and mind, and conscientious about having any bad, unskillful qualities.
ඕත්තප්පී හෝති, ඕත්තප්පති කායදුච්චරිතේන වචීදුච්චරිතේන මනෝදුච්චරිතේන, ඕත්තප්පති පාපකානං අකුසලානං ධම්මානං සමාපත්තියා.
They exercise prudence. They’re prudent when it comes to bad conduct by way of body, speech, and mind, and prudent when it comes to acquiring any bad, unskillful qualities.
බහුස්සුතෝ හෝති සුතධරෝ සුතසන්නිචයෝ. යේ තේ ධම්මා ආදිකල්යාණා මජ්ඣේකල්යාණා පරියෝසානකල්යාණා සාත්ථා සබ්යඤ්ජනා කේවලපරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං අභිවදන්ති තථාරූපාස්ස ධම්මා බහුස්සුතා හෝන්ති ධාතා වචසා පරිචිතා මනසානුපේක්ඛිතා දිට්ඨියා සුප්පටිවිද්ධා.
They’re very learned, remembering and keeping what they’ve learned. These teachings are good in the beginning, good in the middle, and good in the end, meaningful and well-phrased, describing a spiritual practice that’s entirely full and pure. They are very learned in such teachings, remembering them, reinforcing them by recitation, mentally scrutinizing them, and comprehending them theoretically.
ආරද්ධවීරියෝ විහරති අකුසලානං ධම්මානං පහානාය, කුසලානං ධම්මානං උපසම්පදාය, ථාමවා දළ්හපරක්කමෝ අනික්ඛිත්තධුරෝ කුසලේසු ධම්මේසු.
They live with energy roused up for giving up unskillful qualities and embracing skillful qualities. They’re strong, staunchly vigorous, not slacking off when it comes to developing skillful qualities.
සතිමා හෝති, පරමේන සතිනේපක්කේන සමන්නාගතෝ, චිරකතම්පි චිරභාසිතම්පි සරිතා අනුස්සරිතා.
They’re mindful. They have utmost mindfulness and alertness, and can remember and recall what was said and done long ago.
පඤ්ඤවා හෝති, උදයත්ථගාමිනියා පඤ්ඤාය සමන්නාගතෝ, අරියාය නිබ්බේධිකාය සම්මා දුක්ඛක්ඛයගාමිනියා. ඒවං ඛෝ, මහානාම, අරියසාවකෝ සත්තහි සද්ධම්මේහි සමන්නාගතෝ හෝති.
They’re wise. They have the wisdom of arising and passing away which is noble, penetrative, and leads to the complete ending of suffering. That’s how a noble disciple has seven good qualities.
කථඤ්ච, මහානාම, අරියසාවකෝ චතුන්නං ඣානානං ආභිචේතසිකානං දිට්ඨධම්මසුඛවිහාරානං නිකාමලාභී හෝති අකිච්ඡලාභී අකසිරලාභී? ඉධ, මහානාම, අරියසාවකෝ විවිච්චේව කාමේහි …පේ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති; විතක්කවිචාරානං වූපසමා අජ්ඣත්තං සම්පසාදනං …පේ… දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති; පීතියා ච විරාගා …පේ… තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති; සුඛස්ස ච පහානා දුක්ඛස්ස ච පහානා පුබ්බේව සෝමනස්සදෝමනස්සානං අත්ථඞ්ගමා …පේ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. ඒවං ඛෝ, මහානාම, අරියසාවකෝ චතුන්නං ඣානානං ආභිචේතසිකානං දිට්ඨධම්මසුඛවිහාරානං නිකාමලාභී හෝති අකිච්ඡලාභී අකසිරලාභී.
And how does a noble disciple get the four jhānas—blissful meditations in the present life that belong to the higher mind—when they want, without trouble or difficulty? It’s when a noble disciple, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, enters and remains in the first jhāna … second jhāna … third jhāna … fourth jhāna. That’s how a noble disciple gets the four jhānas—blissful meditations in the present life that belong to the higher mind—when they want, without trouble or difficulty.
යතෝ ඛෝ, මහානාම, අරියසාවකෝ ඒවං සීලසම්පන්නෝ හෝති, ඒවං ඉන්ද්රියේසු ගුත්තද්වාරෝ හෝති, ඒවං භෝජනේ මත්තඤ්ඤූ හෝති, ඒවං ජාගරියං අනුයුත්තෝ හෝති, ඒවං සත්තහි සද්ධම්මේහි සමන්නාගතෝ හෝති, ඒවං චතුන්නං ඣානානං ආභිචේතසිකානං දිට්ඨධම්මසුඛවිහාරානං නිකාමලාභී හෝති අකිච්ඡලාභී අකසිරලාභී, අයං වුච්චති, මහානාම, අරියසාවකෝ සේඛෝ පාටිපදෝ අපුච්චණ්ඩතාය සමාපන්නෝ, භබ්බෝ අභිනිබ්භිදාය, භබ්බෝ සම්බෝධාය, භබ්බෝ අනුත්තරස්ස යෝගක්ඛේමස්ස අධිගමාය. සේය්යථාපි, මහානාම, කුක්කුටියා අණ්ඩානි අට්ඨ වා දස වා ද්වාදස වා තානාස්සු කුක්කුටියා සම්මා අධිසයිතානි සම්මා පරිසේදිතානි සම්මා පරිභාවිතානි, කිඤ්චාපි තස්සා කුක්කුටියා න ඒවං ඉච්ඡා උප්පජ්ජේය්ය: ‘අහෝ වතිමේ කුක්කුටපෝතකා පාදනඛසිඛාය වා මුඛතුණ්ඩකේන වා අණ්ඩකෝසං පදාලේත්වා සෝත්ථිනා අභිනිබ්භිජ්ජේය්යුන්(අ)ති, අථ ඛෝ භබ්බාව තේ කුක්කුටපෝතකා පාදනඛසිඛාය වා මුඛතුණ්ඩකේන වා අණ්ඩකෝසං පදාලේත්වා සෝත්ථිනා අභිනිබ්භිජ්ජිතුං.
When a noble disciple is accomplished in ethics, guards the sense doors, eats in moderation, and is dedicated to wakefulness; and they have seven good qualities, and they get the four jhānas—blissful meditations in the present life that belong to the higher mind—when they want, without trouble or difficulty, they are called a noble disciple who is a practicing trainee. Their eggs are unspoiled, and they are capable of breaking out of their shell, becoming awakened, and achieving the supreme sanctuary from the yoke. Suppose there was a chicken with eight or ten or twelve eggs. And she properly sat on them to keep them warm and incubated. Even if that chicken doesn’t wish, ‘If only my chicks could break out of the eggshell with their claws and beak and hatch safely!’ Still they can break out and hatch safely.
ඒවමේව ඛෝ, මහානාම, යතෝ අරියසාවකෝ ඒවං සීලසම්පන්නෝ හෝති, ඒවං ඉන්ද්රියේසු ගුත්තද්වාරෝ හෝති, ඒවං භෝජනේ මත්තඤ්ඤූ හෝති, ඒවං ජාගරියං අනුයුත්තෝ හෝති, ඒවං සත්තහි සද්ධම්මේහි සමන්නාගතෝ හෝති, ඒවං චතුන්නං ඣානානං ආභිචේතසිකානං දිට්ඨධම්මසුඛවිහාරානං නිකාමලාභී හෝති අකිච්ඡලාභී අකසිරලාභී, අයං වුච්චති, මහානාම, අරියසාවකෝ සේඛෝ පාටිපදෝ අපුච්චණ්ඩතාය සමාපන්නෝ, භබ්බෝ අභිනිබ්භිදාය, භබ්බෝ සම්බෝධාය, භබ්බෝ අනුත්තරස්ස යෝගක්ඛේමස්ස අධිගමාය.
In the same way, when a noble disciple is practicing all these things they are called a noble disciple who is a practicing trainee. Their eggs are unspoiled, and they are capable of breaking out of their shell, becoming awakened, and achieving the supreme sanctuary from the yoke.
ස ඛෝ සෝ, මහානාම, අරියසාවකෝ ඉමංයේව අනුත්තරං උපේක්ඛාසතිපාරිසුද්ධිං ආගම්ම අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති, සේය්යථිදං—ඒකම්පි ජාතිං ද්වේපි ජාතියෝ …පේ… ඉති සාකාරං සෞද්දේසං අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති, අයමස්ස පඨමාභිනිබ්භිදා හෝති කුක්කුටච්ඡාපකස්සේව අණ්ඩකෝසම්හා.
Relying on this supreme purity of mindfulness and equanimity, that noble disciple recollects their many kinds of past lives. That is: one, two, three, four, five, ten, twenty, thirty, forty, fifty, a hundred, a thousand, a hundred thousand rebirths; many eons of the world contracting, many eons of the world expanding, many eons of the world contracting and expanding. … And so they recollect their many kinds of past lives, with features and details. This is their first breaking out, like a chick from an eggshell.
ස ඛෝ සෝ, මහානාම, අරියසාවකෝ ඉමංයේව අනුත්තරං උපේක්ඛාසතිපාරිසුද්ධිං ආගම්ම දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන සත්තේ පස්සති චවමානේ උපපජ්ජමානේ හීනේ පණීතේ සුවණ්ණේ දුබ්බණ්ණේ සුගතේ දුග්ගතේ …පේ… යථාකම්මූපගේ සත්තේ පජානාති, අයමස්ස දුතියාභිනිබ්භිදා හෝති කුක්කුටච්ඡාපකස්සේව අණ්ඩකෝසම්හා.
Relying on this supreme purity of mindfulness and equanimity, that noble disciple, with clairvoyance that is purified and superhuman, sees sentient beings passing away and being reborn—inferior and superior, beautiful and ugly, in a good place or a bad place. … They understand how sentient beings are reborn according to their deeds. This is their second breaking out, like a chick from an eggshell.
ස ඛෝ සෝ, මහානාම, අරියසාවකෝ ඉමංයේව අනුත්තරං උපේක්ඛාසතිපාරිසුද්ධිං ආගම්ම ආසවානං ඛයා අනාසවං චේතෝවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං දිට්ඨේව ධම්මේ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරති, අයමස්ස තතියාභිනිබ්භිදා හෝති කුක්කුටච්ඡාපකස්සේව අණ්ඩකෝසම්හා.
Relying on this supreme purity of mindfulness and equanimity, that noble disciple realizes the undefiled freedom of heart and freedom by wisdom in this very life. And they live having realized it with their own insight due to the ending of defilements. This is their third breaking out, like a chick from an eggshell.
යම්පි, මහානාම, අරියසාවකෝ සීලසම්පන්නෝ හෝති, ඉදම්පිස්ස හෝති චරණස්මිං; යම්පි, මහානාම, අරියසාවකෝ ඉන්ද්රියේසු ගුත්තද්වාරෝ හෝති, ඉදම්පිස්ස හෝති චරණස්මිං; යම්පි, මහානාම, අරියසාවකෝ භෝජනේ මත්තඤ්ඤූ හෝති, ඉදම්පිස්ස හෝති චරණස්මිං; යම්පි, මහානාම, අරියසාවකෝ ජාගරියං අනුයුත්තෝ හෝති, ඉදම්පිස්ස හෝති චරණස්මිං; යම්පි, මහානාම, අරියසාවකෝ සත්තහි සද්ධම්මේහි සමන්නාගතෝ හෝති, ඉදම්පිස්ස හෝති චරණස්මිං; යම්පි, මහානාම, අරියසාවකෝ චතුන්නං ඣානානං ආභිචේතසිකානං දිට්ඨධම්මසුඛවිහාරානං නිකාමලාභී හෝති අකිච්ඡලාභී අකසිරලාභී, ඉදම්පිස්ස හෝති චරණස්මිං.
A noble disciple’s conduct includes the following: being accomplished in ethics, guarding the sense doors, moderation in eating, being dedicated to wakefulness, having seven good qualities, and getting the four jhānas when they want, without trouble or difficulty.
යඤ්ච ඛෝ, මහානාම, අරියසාවකෝ අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති, සේය්යථිදං—ඒකම්පි ජාතිං ද්වේපි ජාතියෝ …පේ… ඉති සාකාරං සෞද්දේසං අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති, ඉදම්පිස්ස හෝති විජ්ජාය; යම්පි, මහානාම, අරියසාවකෝ දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන සත්තේ පස්සති චවමානේ උපපජ්ජමානේ හීනේ පණීතේ සුවණ්ණේ දුබ්බණ්ණේ සුගතේ දුග්ගතේ …පේ… යථාකම්මූපගේ සත්තේ පජානාති, ඉදම්පිස්ස හෝති විජ්ජාය. යම්පි, මහානාම, අරියසාවකෝ ආසවානං ඛයා අනාසවං චේතෝවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං දිට්ඨේව ධම්මේ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරති, ඉදම්පිස්ස හෝති විජ්ජාය.
A noble disciple’s knowledge includes the following: recollecting their past lives, clairvoyance that is purified and superhuman, and realizing the undefiled freedom of heart and freedom by wisdom in this very life due to the ending of defilements.
අයං වුච්චති, මහානාම, අරියසාවකෝ විජ්ජාසම්පන්නෝ ඉතිපි චරණසම්පන්නෝ ඉතිපි විජ්ජාචරණසම්පන්නෝ ඉතිපි.
This noble disciple is said to be ‘accomplished in knowledge’, and also ‘accomplished in conduct’, and also ‘accomplished in knowledge and conduct’.
බ්රහ්මුනාපේසා, මහානාම, සනඞ්කුමාරේන ගාථා භාසිතා:
And Brahmā Sanaṅkumāra also spoke this verse:
‘ඛත්තියෝ සේට්ඨෝ ජනේතස්මිං, යේ ගෝත්තපටිසාරිනෝ; විජ්ජාචරණසම්පන්නෝ, සෝ සේට්ඨෝ දේවමානුසේ(අ)ති.
‘The aristocrat is best among people who take clan as the standard. But one accomplished in knowledge and conduct is best among gods and humans.’
සා ඛෝ පනේසා, මහානාම, බ්රහ්මුනා සනඞ්කුමාරේන ගාථා සුගීතා නෝ දුග්ගීතා, සුභාසිතා නෝ දුබ්භාසිතා, අත්ථසංහිතා නෝ අනත්ථසංහිතා, අනුමතා භගවතා”ති.
And that verse was well sung by Brahmā Sanaṅkumāra, not poorly sung; well spoken, not poorly spoken, beneficial, not harmful, and it was approved by the Buddha.”
අථ ඛෝ භගවා උට්ඨහිත්වා ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තේසි: “සාධු සාධු, ආනන්ද, සාධු ඛෝ ත්වං, ආනන්ද, කාපිලවත්ථවානං සක්යානං සේඛං පාටිපදං අභාසී”ති.
Then the Buddha got up and said to Venerable Ānanda, “Good, good, Ānanda! It’s good that you spoke to the Sakyans of Kapilavatthu about the practicing trainee.”
ඉදමවෝචායස්මා ආනන්දෝ. සමනුඤ්ඤෝ සත්ථා අහෝසි. අත්තමනා කාපිලවත්ථවා සක්යා ආයස්මතෝ ආනන්දස්ස භාසිතං අභිනන්දුන්ති.
This is what Venerable Ānanda said, and the teacher approved. Satisfied, the Sakyans of Kapilavatthu approved what Venerable Ānanda said.
සේඛසුත්තං නිට්ඨිතං තතියං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]