Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వినయవినిచ్ఛయ-టీకా • Vinayavinicchaya-ṭīkā

    సేఖియకథావణ్ణనా

    Sekhiyakathāvaṇṇanā

    ౧౮౭౦. ఏవం పాటిదేసనీయవినిచ్ఛయం దస్సేత్వా తదనన్తరం ఉద్దిట్ఠానం సేఖియానం వినిచ్ఛయం దస్సేతుమాహ ‘‘యో అనాదరియేనేవా’’తిఆది. యోతి థేరో వా నవో వా మజ్ఝిమో వా. ఏత్థ అనాదరియం నామ సఞ్చిచ్చ ఆపత్తిఆపజ్జనం, నివాసనాదివత్థస్స ఉగ్గహణే నిరుస్సాహఞ్చ. పచ్ఛతోపి వాతి ఏత్థ వా-సద్దేన ‘‘పస్సతోపి వా’’తి ఇదం సఙ్గణ్హాతి. తస్స చాతి ఏత్థ -సద్దో వక్ఖమానసముచ్చయో.

    1870. Evaṃ pāṭidesanīyavinicchayaṃ dassetvā tadanantaraṃ uddiṭṭhānaṃ sekhiyānaṃ vinicchayaṃ dassetumāha ‘‘yo anādariyenevā’’tiādi. Yoti thero vā navo vā majjhimo vā. Ettha anādariyaṃ nāma sañcicca āpattiāpajjanaṃ, nivāsanādivatthassa uggahaṇe nirussāhañca. Pacchatopi vāti ettha -saddena ‘‘passatopi vā’’ti idaṃ saṅgaṇhāti. Tassa cāti ettha ca-saddo vakkhamānasamuccayo.

    ౧౮౭౧. న కేవలం వుత్తనయేన నివాసేన్తస్సేవ హోతి, ఖన్ధకాగతహత్థిసోణ్డాదిఆకారేనాపి నివాసేన్తస్స దుక్కటం హోతీతి ఆహ ‘‘హత్థిసోణ్డాదీ’’తిఆది. హత్థిసోణ్డాదినివాసనం పరతో ఖుద్దకవత్థుక్ఖన్ధకే (చూళవ॰ ౨౮౦) ఆవి భవిస్సతి. పరిమణ్డలన్తి సమన్తతో మణ్డలం కత్వా. వత్థబ్బన్తి నివత్థబ్బం నివాసేతబ్బన్తి అత్థో.

    1871. Na kevalaṃ vuttanayena nivāsentasseva hoti, khandhakāgatahatthisoṇḍādiākārenāpi nivāsentassa dukkaṭaṃ hotīti āha ‘‘hatthisoṇḍādī’’tiādi. Hatthisoṇḍādinivāsanaṃ parato khuddakavatthukkhandhake (cūḷava. 280) āvi bhavissati. Parimaṇḍalanti samantato maṇḍalaṃ katvā. Vatthabbanti nivatthabbaṃ nivāsetabbanti attho.

    ౧౮౭౨. జాణుమణ్డలతో హేట్ఠాతి ఏత్థ ‘‘జఙ్ఘట్ఠిసీసతో పట్ఠాయా’’తి సేసో. అట్ఠఙ్గులప్పమాణకన్తి వడ్ఢకిఅఙ్గులేన అట్ఠఙ్గులమత్తన్తి ఆచరియా. ‘‘యో పన సుక్ఖజఙ్ఘో వా మహాపిణ్డికమంసో వా హోతి, తస్స సారుప్పత్థాయ జాణుమణ్డలతో అట్ఠఙ్గులాధికమ్పి ఓతారేత్వా నివాసేతుం వట్టతీ’’తి (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౫౭౬) అట్ఠకథం సఙ్గణ్హితుమాహ ‘‘తతో ఊనం న వట్టతీ’’తి.

    1872.Jāṇumaṇḍalatoheṭṭhāti ettha ‘‘jaṅghaṭṭhisīsato paṭṭhāyā’’ti seso. Aṭṭhaṅgulappamāṇakanti vaḍḍhakiaṅgulena aṭṭhaṅgulamattanti ācariyā. ‘‘Yo pana sukkhajaṅgho vā mahāpiṇḍikamaṃso vā hoti, tassa sāruppatthāya jāṇumaṇḍalato aṭṭhaṅgulādhikampi otāretvā nivāsetuṃ vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 576) aṭṭhakathaṃ saṅgaṇhitumāha ‘‘tato ūnaṃ na vaṭṭatī’’ti.

    ౧౮౭౩. అసఞ్చిచ్చ అపరిమణ్డలం నివాసేన్తస్స అనాపత్తీతి యోజనా. ఏవముపరిపి. అసఞ్చిచ్చాతి ‘‘అపరిమణ్డలం నివాసేస్సామీ’’తి ఏవం అసఞ్చిచ్చ, అథ ఖో ‘‘పరిమణ్డలంయేవ నివాసేస్సామీ’’తి విరజ్ఝిత్వా అపరిమణ్డలం నివాసేన్తస్స అనాపత్తి. అసతిస్సాపీతి అఞ్ఞవిహితస్సాపి తథా నివాసేన్తస్స అనాపత్తి. అజానన్తస్సాతి కేవలం పరిమణ్డలం నివాసేతుం అజానన్తస్స అనాపత్తి. అపిచ నివాసనవత్తం ఉగ్గహేతబ్బం. ఉగ్గహితవత్తోపి సచే ‘‘ఆరుళ్హ’’న్తి వా ‘‘ఓరుళ్హ’’న్తి వా న జానాతి, తస్సాపి అనాపత్తియేవ. గిలానస్సాతి యస్స జఙ్ఘాయ వా పాదే వా వణో హోతి, తస్స ఉక్ఖిపిత్వా వా ఓతారేత్వా వా నివాసేన్తస్స అనాపత్తి. పాదోతి చేత్థ పాదసమీపం అధిప్పేతం. ఆపదాసూతి వాళా వా చోరా వా అనుబన్ధన్తి, ఏవరూపాసు ఆపదాసు అనాపత్తి.

    1873. Asañcicca aparimaṇḍalaṃ nivāsentassa anāpattīti yojanā. Evamuparipi. Asañciccāti ‘‘aparimaṇḍalaṃ nivāsessāmī’’ti evaṃ asañcicca, atha kho ‘‘parimaṇḍalaṃyeva nivāsessāmī’’ti virajjhitvā aparimaṇḍalaṃ nivāsentassa anāpatti. Asatissāpīti aññavihitassāpi tathā nivāsentassa anāpatti. Ajānantassāti kevalaṃ parimaṇḍalaṃ nivāsetuṃ ajānantassa anāpatti. Apica nivāsanavattaṃ uggahetabbaṃ. Uggahitavattopi sace ‘‘āruḷha’’nti vā ‘‘oruḷha’’nti vā na jānāti, tassāpi anāpattiyeva. Gilānassāti yassa jaṅghāya vā pāde vā vaṇo hoti, tassa ukkhipitvā vā otāretvā vā nivāsentassa anāpatti. Pādoti cettha pādasamīpaṃ adhippetaṃ. Āpadāsūti vāḷā vā corā vā anubandhanti, evarūpāsu āpadāsu anāpatti.

    పరిమణ్డలకథావణ్ణనా.

    Parimaṇḍalakathāvaṇṇanā.

    ౧౮౭౪. ఉభో కోణే సమం కత్వాతి పారుపనస్స ఏకంసే కతస్స పిట్ఠిపస్సే, ఉదరపస్సే చ ఓలమ్బమానే ఉభో కణ్ణే హత్థిపిట్ఠే గణ్డా వియ సమం కత్వా. పరిమణ్డలం కత్వాతి ఏతస్సేవ అత్థపదం. సాదరన్తి భావనపుంసకనిద్దేసో. సాదరం వా పారుపితబ్బన్తి యోజనా, సాదరం పారుపనం కత్తబ్బన్తి అత్థో. ఏవం అకరోన్తస్సాతి పారుపనవత్తే ఆదరం జనేత్వా ఏవం అపారుపన్తస్స.

    1874.Ubho koṇe samaṃ katvāti pārupanassa ekaṃse katassa piṭṭhipasse, udarapasse ca olambamāne ubho kaṇṇe hatthipiṭṭhe gaṇḍā viya samaṃ katvā. Parimaṇḍalaṃ katvāti etasseva atthapadaṃ. Sādaranti bhāvanapuṃsakaniddeso. Sādaraṃ vā pārupitabbanti yojanā, sādaraṃ pārupanaṃ kattabbanti attho. Evaṃ akarontassāti pārupanavatte ādaraṃ janetvā evaṃ apārupantassa.

    ౧౮౭౫. ‘‘పరిమణ్డలం నివాసేస్సామీతి సిక్ఖా కరణీయా’’తి (పాచి॰ ౫౭౬) వా ‘‘పరిమణ్డలం పారుపిస్సామీతి సిక్ఖా కరణీయా’’తి (పాచి॰ ౫౭౭) వా ‘‘అన్తరఘరే’’తి అవిసేసేత్వా వుత్తత్తా ఆహ ‘‘అవిసేసేన వుత్త’’న్తి. ఇదం సిక్ఖాపదద్వయం యస్మా అవిసేసేన వుత్తం, తస్మా ఘరే, విహారే వా కాతబ్బం పరిమణ్డలన్తి యోజనా. ఘరేతి అన్తరఘరే. విహారే వాతి బుద్ధుపట్ఠానాదికాలం సన్ధాయ వుత్తం. పరిమణ్డలం కత్తబ్బన్తి పరిమణ్డలమేవ నివాసేతబ్బం పారుపితబ్బన్తి అత్థో.

    1875. ‘‘Parimaṇḍalaṃ nivāsessāmīti sikkhā karaṇīyā’’ti (pāci. 576) vā ‘‘parimaṇḍalaṃ pārupissāmīti sikkhā karaṇīyā’’ti (pāci. 577) vā ‘‘antaraghare’’ti avisesetvā vuttattā āha ‘‘avisesena vutta’’nti. Idaṃ sikkhāpadadvayaṃ yasmā avisesena vuttaṃ, tasmā ghare, vihāre vā kātabbaṃ parimaṇḍalanti yojanā. Ghareti antaraghare. Vihāre vāti buddhupaṭṭhānādikālaṃ sandhāya vuttaṃ. Parimaṇḍalaṃ kattabbanti parimaṇḍalameva nivāsetabbaṃ pārupitabbanti attho.

    దుతియం.

    Dutiyaṃ.

    ౧౮౭౬. ఉభో కోణే సమం కత్వాతి సమ్బన్ధో. గీవమేవ చ అనువాతేన ఛాదేత్వాతి యోజనా.

    1876. Ubho koṇe samaṃ katvāti sambandho. Gīvameva ca anuvātena chādetvāti yojanā.

    ౧౮౭౭. తథా అకత్వాతి యథావుత్తవిధానం అకత్వా. జత్తూనిపీతి ఉభో అంసకూటానిపి. ఉరమ్పి చాతి హదయమ్పి. వివరిత్వాతి అప్పటిచ్ఛాదేత్వా. యథాకామన్తి ఇచ్ఛానురూపం. గచ్ఛతోతి ఏత్థ ‘‘అన్తరఘరే’’తి సేసో. అన్తరఘరం నామ గామే వా హోతు విహారే వా, పచిత్వా భుఞ్జిత్వా గిహీనం వసనట్ఠానం.

    1877.Tathā akatvāti yathāvuttavidhānaṃ akatvā. Jattūnipīti ubho aṃsakūṭānipi. Urampi cāti hadayampi. Vivaritvāti appaṭicchādetvā. Yathākāmanti icchānurūpaṃ. Gacchatoti ettha ‘‘antaraghare’’ti seso. Antaragharaṃ nāma gāme vā hotu vihāre vā, pacitvā bhuñjitvā gihīnaṃ vasanaṭṭhānaṃ.

    తతియం.

    Tatiyaṃ.

    ౧౮౭౮-౯. ‘‘మణిబన్ధతో’’తి ఇమినాపి ‘‘హేట్ఠా’’తి యోజేతబ్బం. వాసూపగస్సాతి ఏత్థ ‘‘కాయం వివరిత్వా నిసీదతో’’తి సేసో. వాసూపగో నామ రత్తివాసత్థాయ ఉపగతో, ఏతేన వాసత్థాయ అన్తరఘరం ఉపగచ్ఛన్తేన సుప్పటిచ్ఛన్నేనేవ ఉపగన్తబ్బన్తి దీపితం హోతి, ఏతేనేవ వాసూపగతస్స సన్తికం ఉపగతస్స యథాకామం గమనే న దోసోతి చ వుత్తమేవ హోతి. తేనాహ గణ్ఠిపదే ‘‘ఏకదివసమ్పి వాసూపగతస్స సన్తికం యథాసుఖం గన్తుం వట్టతి, కో పన వాదో చతుపఞ్చాహం వాసమధిట్ఠాయ వసితభిక్ఖూనం సన్తిక’’న్తి.

    1878-9.‘‘Maṇibandhato’’ti imināpi ‘‘heṭṭhā’’ti yojetabbaṃ. Vāsūpagassāti ettha ‘‘kāyaṃ vivaritvā nisīdato’’ti seso. Vāsūpago nāma rattivāsatthāya upagato, etena vāsatthāya antaragharaṃ upagacchantena suppaṭicchanneneva upagantabbanti dīpitaṃ hoti, eteneva vāsūpagatassa santikaṃ upagatassa yathākāmaṃ gamane na dosoti ca vuttameva hoti. Tenāha gaṇṭhipade ‘‘ekadivasampi vāsūpagatassa santikaṃ yathāsukhaṃ gantuṃ vaṭṭati, ko pana vādo catupañcāhaṃ vāsamadhiṭṭhāya vasitabhikkhūnaṃ santika’’nti.

    చతుత్థం.

    Catutthaṃ.

    ౧౮౮౦. సువినీతేనాతి హత్థపాదానం అకీళాపనేనేవ సుట్ఠు వినీతేన.

    1880.Suvinītenāti hatthapādānaṃ akīḷāpaneneva suṭṭhu vinītena.

    పఞ్చమం.

    Pañcamaṃ.

    ౧౮౮౧. గాథాబన్ధవసేన ‘‘సతీమతా’’తి దీఘో కతో. అవికారేనాతి తంతదవలోకాసహితేన . యుగం మత్తా పమాణం ఏతస్సాతి యుగమత్తం, రథయుగం చతుహత్థప్పమాణం, తత్తకం పదేసం. పేక్ఖినాతి ఓలోకేన్తేన. ‘‘భిక్ఖునా ఓక్ఖిత్తచక్ఖునా’’తి పదచ్ఛేదో.

    1881. Gāthābandhavasena ‘‘satīmatā’’ti dīgho kato. Avikārenāti taṃtadavalokāsahitena . Yugaṃ mattā pamāṇaṃ etassāti yugamattaṃ, rathayugaṃ catuhatthappamāṇaṃ, tattakaṃ padesaṃ. Pekkhināti olokentena. ‘‘Bhikkhunā okkhittacakkhunā’’ti padacchedo.

    ౧౮౮౨. అన్తరఘరే యత్థ కత్థచిపి ఏకస్మిమ్పి ఠానే ఠత్వాతి యోజనా. ఏవం వుత్తేపి తథారూపే అన్తరాయే సతి గచ్ఛతోపి ఓలోకేతుం లబ్భతి. ఏకస్మిం పన ఠానే ఠత్వాతి ఏత్థ గచ్ఛన్తోపి పరిస్సయాభావం ఓలోకేతుం లబ్భతియేవ. ‘‘తథా గామే పూజ’’న్తి గణ్ఠిపదేసు వుత్తం. పి-సద్దో పన-సద్దత్థో, ఓలోకేతుం పన వట్టతీతి వుత్తం హోతి.

    1882. Antaraghare yattha katthacipi ekasmimpi ṭhāne ṭhatvāti yojanā. Evaṃ vuttepi tathārūpe antarāye sati gacchatopi oloketuṃ labbhati. Ekasmiṃ pana ṭhāne ṭhatvāti ettha gacchantopi parissayābhāvaṃ oloketuṃ labbhatiyeva. ‘‘Tathā gāme pūja’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Pi-saddo pana-saddattho, oloketuṃ pana vaṭṭatīti vuttaṃ hoti.

    ౧౮౮౩. ఓలోకేన్తో తహం తహన్తి యో అనాదరియం పటిచ్చ తం తం దిసాభాగం పాసాదం కూటాగారం వీథిం ఓలోకేన్తో.

    1883.Olokento tahaṃ tahanti yo anādariyaṃ paṭicca taṃ taṃ disābhāgaṃ pāsādaṃ kūṭāgāraṃ vīthiṃ olokento.

    సత్తమం.

    Sattamaṃ.

    ౧౮౮౪. ఏకతో వాపీతి ఏకఅంసకూటతో వా. ఉభతో వాపీతి ఉభయంసకూటతో వా. ఇన్దఖీలకతో అన్తోతి గామద్వారిన్దఖీలతో అన్తో, ఘరేతి వుత్తం హోతి.

    1884.Ekatovāpīti ekaaṃsakūṭato vā. Ubhato vāpīti ubhayaṃsakūṭato vā. Indakhīlakato antoti gāmadvārindakhīlato anto, ghareti vuttaṃ hoti.

    నవమం.

    Navamaṃ.

    ౧౮౮౫. తథా నిసిన్నకాలేపీతి ఇన్దఖీలస్స అన్తో నిసిన్నకాలేపి. కుణ్డికం నీహరన్తేన చ చీవరం అనుక్ఖిపిత్వా దాతబ్బా కుణ్డికాతి యోజనా. కుణ్డికన్తి చ ఉపలక్ఖణమత్తం. ధమ్మకరణాదీసుపి ఏసేవ నయో.

    1885.Tathā nisinnakālepīti indakhīlassa anto nisinnakālepi. Kuṇḍikaṃ nīharantena ca cīvaraṃ anukkhipitvā dātabbā kuṇḍikāti yojanā. Kuṇḍikanti ca upalakkhaṇamattaṃ. Dhammakaraṇādīsupi eseva nayo.

    దసమం.

    Dasamaṃ.

    పఠమో వగ్గో.

    Paṭhamo vaggo.

    ౧౮౮౬. గన్తుఞ్చేవ నిసీదితుఞ్చ న వట్టతీతి యోజనా. -సద్దో కిరియాసముచ్చయో. హసనీయస్మిం వత్థుస్మిన్తి హాసజనకే కారణే. సితమత్తన్తి మన్దహాసం.

    1886. Gantuñceva nisīdituñca na vaṭṭatīti yojanā. Ca-saddo kiriyāsamuccayo. Hasanīyasmiṃ vatthusminti hāsajanake kāraṇe. Sitamattanti mandahāsaṃ.

    పఠమదుతియాని.

    Paṭhamadutiyāni.

    ౧౮౮౭. అప్పసద్దేనాతి ‘‘కిత్తావతా అప్పసద్దో హోతి? ద్వాదసహత్థే గేహే ఆదిమ్హి సఙ్ఘత్థేరో, మజ్ఝే దుతియత్థేరో, అన్తే తతియత్థేరోతి ఏవం నిసిన్నేసుయం సఙ్ఘత్థేరో దుతియత్థేరేన సద్ధిం మన్తేతి, దుతియత్థేరో తస్స సద్దఞ్చేవ సుణాతి, కథఞ్చ వవత్థపేతి. తతియత్థేరో పన సద్దమేవ సుణాతి, కథం న వవత్థపేతి. ఏత్తావతా అప్పసద్దో హోతీ’’తి (పాచి॰ ౫౮౮) వుత్తఅప్పసద్దయుత్తేన. సచే పన తతియత్థేరో కథఞ్చ వవత్థపేతి, మహాసద్దో నామ హోతీతి.

    1887.Appasaddenāti ‘‘kittāvatā appasaddo hoti? Dvādasahatthe gehe ādimhi saṅghatthero, majjhe dutiyatthero, ante tatiyattheroti evaṃ nisinnesuyaṃ saṅghatthero dutiyattherena saddhiṃ manteti, dutiyatthero tassa saddañceva suṇāti, kathañca vavatthapeti. Tatiyatthero pana saddameva suṇāti, kathaṃ na vavatthapeti. Ettāvatā appasaddo hotī’’ti (pāci. 588) vuttaappasaddayuttena. Sace pana tatiyatthero kathañca vavatthapeti, mahāsaddo nāma hotīti.

    తతియం.

    Tatiyaṃ.

    ౧౮౮౮. కాయప్పచాలకం కత్వాతి కాయం చాలేత్వా చాలేత్వా. ఉపరిపి ఏసేవ నయో. హత్థస్స వుత్తలక్ఖణత్తా ‘‘బాహూ’’తి మణిబన్ధతో యావ అంసకూటా గహేతబ్బా.

    1888.Kāyappacālakaṃ katvāti kāyaṃ cāletvā cāletvā. Uparipi eseva nayo. Hatthassa vuttalakkhaṇattā ‘‘bāhū’’ti maṇibandhato yāva aṃsakūṭā gahetabbā.

    ౧౮౮౯. ఉజుం పగ్గహేత్వాతి ఉజుం ఠపేత్వా. ఆసితబ్బన్తి నిసీదితబ్బం. ‘‘సమేన ఇరియాపథేన తూ’’తి పదచ్ఛేదో.

    1889.Ujuṃ paggahetvāti ujuṃ ṭhapetvā. Āsitabbanti nisīditabbaṃ. ‘‘Samena iriyāpathena tū’’ti padacchedo.

    ౧౮౯౦. ఇత్థమ్భూతే కరణవచనం. గమనపటిసంయుత్తేసు సిక్ఖాపదేసు గమనస్స అసమ్భవోతి ఆహ ‘‘నిసీదనేన యుత్తేసూ’’తి.

    1890. Itthambhūte karaṇavacanaṃ. Gamanapaṭisaṃyuttesu sikkhāpadesu gamanassa asambhavoti āha ‘‘nisīdanena yuttesū’’ti.

    పఞ్చమఛట్ఠసత్తమట్ఠమనవమాని.

    Pañcamachaṭṭhasattamaṭṭhamanavamāni.

    దుతియో వగ్గో.

    Dutiyo vaggo.

    ౧౮౯౧. ఖమ్భం కత్వాతి కటియా ఏకపస్సే వా ద్వీసు వా పస్సేసు కప్పరసన్ధితో ఆభుజిత్వా హత్థం ఠపేత్వా. యథాహ – ‘‘ఖమ్భకతో నామ కటియం హత్థం ఠపేత్వా కతఖమ్భో’’తి (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౫౯౬). ఉక్కుటికాయ వా గచ్ఛతోతి యోజనా. ఉక్కుటికా వుచ్చతి పణ్హియో ఉక్ఖిపిత్వా అగ్గపాదేహి వా అగ్గపాదే ఉక్ఖిపిత్వా పణ్హీహి ఏవ వా భూమిం ఫుసన్తస్స గమనం.

    1891.Khambhaṃ katvāti kaṭiyā ekapasse vā dvīsu vā passesu kapparasandhito ābhujitvā hatthaṃ ṭhapetvā. Yathāha – ‘‘khambhakato nāma kaṭiyaṃ hatthaṃ ṭhapetvā katakhambho’’ti (pāci. aṭṭha. 596). Ukkuṭikāya vā gacchatoti yojanā. Ukkuṭikā vuccati paṇhiyo ukkhipitvā aggapādehi vā aggapāde ukkhipitvā paṇhīhi eva vā bhūmiṃ phusantassa gamanaṃ.

    ౧౮౯౨. దుస్సపల్లత్థికాయాతి ఆయోగపల్లత్థికాయ. అన్తరఘరే నిసీదన్తస్స తస్స దుక్కటం హోతీతి యోజనా.

    1892.Dussapallatthikāyāti āyogapallatthikāya. Antaraghare nisīdantassa tassa dukkaṭaṃ hotīti yojanā.

    ౧౮౯౩. దుతియే చాతి ‘‘న ఖమ్భకతో అన్తరఘరే నిసీదిస్సామీ’’తి (పాచి॰ ౫౯౭) సిక్ఖాపదే చ. చతుత్థే చాతి ‘‘న ఓగుణ్ఠితో అన్తరఘరే నిసీదిస్సామీ’’తి (పాచి॰ ౫౯౯) సిక్ఖాపదే చ. ఛట్ఠేతి ‘‘న పల్లత్థికాయ అన్తరఘరే’’ఇచ్చాది (పాచి॰ ౬౦౧) సిక్ఖాపదే చ. ఇతి ఏవం సారుప్పా సమణాచారానుచ్ఛవికా ఛబ్బీసతి సిక్ఖాపదాని పకాసితాని.

    1893.Dutiyeti ‘‘na khambhakato antaraghare nisīdissāmī’’ti (pāci. 597) sikkhāpade ca. Catutthe cāti ‘‘na oguṇṭhito antaraghare nisīdissāmī’’ti (pāci. 599) sikkhāpade ca. Chaṭṭheti ‘‘na pallatthikāya antaraghare’’iccādi (pāci. 601) sikkhāpade ca. Iti evaṃ sāruppā samaṇācārānucchavikā chabbīsati sikkhāpadāni pakāsitāni.

    పఠమదుతియతతియచతుత్థపఞ్చమఛట్ఠాని.

    Paṭhamadutiyatatiyacatutthapañcamachaṭṭhāni.

    ౧౮౯౪. విఞ్ఞునా భిక్ఖునా సక్కచ్చం సతియుత్తేన, పత్తసఞ్ఞినా చ హుత్వా సమసూపోవ పిణ్డపాతో గహేతబ్బోతి యోజనా. ఏవం ఏతాయ గాథాయ సిక్ఖాపదత్తయం సఙ్గహితం. సక్కచ్చన్తి సతిం ఉపట్ఠపేత్వా. ‘‘సతియుత్తేనా’’తి ఇదం ‘‘సక్కచ్చ’’న్తి ఏతస్స అత్థపదం. ‘‘సతిం ఉపట్ఠపేత్వా’’తి (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౬౦౨) హి అట్ఠకథాయం వుత్తం. పత్తే సఞ్ఞా పత్తసఞ్ఞా, సా అస్స అత్థీతి పత్తసఞ్ఞీ, అనఞ్ఞవిహితేన అత్తనో భాజనేయేవ ఉపనిబద్ధసఞ్ఞినాతి అత్థో.

    1894. Viññunā bhikkhunā sakkaccaṃ satiyuttena, pattasaññinā ca hutvā samasūpova piṇḍapāto gahetabboti yojanā. Evaṃ etāya gāthāya sikkhāpadattayaṃ saṅgahitaṃ. Sakkaccanti satiṃ upaṭṭhapetvā. ‘‘Satiyuttenā’’ti idaṃ ‘‘sakkacca’’nti etassa atthapadaṃ. ‘‘Satiṃ upaṭṭhapetvā’’ti (pāci. aṭṭha. 602) hi aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Patte saññā pattasaññā, sā assa atthīti pattasaññī, anaññavihitena attano bhājaneyeva upanibaddhasaññināti attho.

    ౧౮౯౫. భత్తచతుబ్భాగోతి భత్తస్స చతుబ్భాగప్పమాణో. తతో అధికం గణ్హతో దుక్కటం.

    1895.Bhattacatubbhāgoti bhattassa catubbhāgappamāṇo. Tato adhikaṃ gaṇhato dukkaṭaṃ.

    ౧౮౯౬. ‘‘రసరసే’’తి వత్తబ్బే ‘‘రసేరసే’’తి గాథాబన్ధవసేన వుత్తం. ద్వే సూపే ఠపేత్వా అవసేసాని ఓలోణిసాకసూపేయ్యమచ్ఛరసమంసరసాదీని రసరసాతి వేదితబ్బాని. ఏత్థ చ ‘‘ఓలోణీతి దధికతం గోరస’’న్తి కేచి. ‘‘ఏకా బ్యఞ్జనవికతీ’’తి అపరే. ‘‘యో కోచి సుద్ధో కఞ్జికతక్కాదిరసో’’తి అఞ్ఞే. సాకసూపేయ్యగ్గహణేన యా కాచి సూపేయ్యసాకేహి కతా బ్యఞ్జనవికతి వుత్తా. మంసరసాదీనీతి ఆది-సద్దేన అవసేసా సబ్బాపి బ్యఞ్జనవికతి సఙ్గహితాతి దట్ఠబ్బం. ఞాతకాదీనన్తి ఏత్థ ‘‘సన్తకం గణ్హన్తస్సా’’తి సేసో. అఞ్ఞత్థాయాతి ఏత్థ ‘‘కతం గణ్హన్తస్సా’’తి సేసో. ధనేనాతి ఏత్థ ‘‘అత్తనో’’తి చ ‘‘కీత’’న్తి చ ‘‘గణ్హన్తస్సా’’తి చ సేసో. ఞాతకాదీనం సన్తకం గణ్హన్తస్స, అఞ్ఞత్థాయ కతం గణ్హన్తస్స, అత్తనో ధనేన కీతం గణ్హన్తస్స అనాపత్తీతి అత్థో.

    1896. ‘‘Rasarase’’ti vattabbe ‘‘raserase’’ti gāthābandhavasena vuttaṃ. Dve sūpe ṭhapetvā avasesāni oloṇisākasūpeyyamaccharasamaṃsarasādīni rasarasāti veditabbāni. Ettha ca ‘‘oloṇīti dadhikataṃ gorasa’’nti keci. ‘‘Ekā byañjanavikatī’’ti apare. ‘‘Yo koci suddho kañjikatakkādiraso’’ti aññe. Sākasūpeyyaggahaṇena yā kāci sūpeyyasākehi katā byañjanavikati vuttā. Maṃsarasādīnīti ādi-saddena avasesā sabbāpi byañjanavikati saṅgahitāti daṭṭhabbaṃ. Ñātakādīnanti ettha ‘‘santakaṃ gaṇhantassā’’ti seso. Aññatthāyāti ettha ‘‘kataṃ gaṇhantassā’’ti seso. Dhanenāti ettha ‘‘attano’’ti ca ‘‘kīta’’nti ca ‘‘gaṇhantassā’’ti ca seso. Ñātakādīnaṃ santakaṃ gaṇhantassa, aññatthāya kataṃ gaṇhantassa, attano dhanena kītaṃ gaṇhantassa anāpattīti attho.

    సత్తమట్ఠమనవమాని.

    Sattamaṭṭhamanavamāni.

    ౧౮౯౭. అధిట్ఠానూపగస్స పత్తస్స ముఖవట్టియా అన్తోలేఖాపమాణేన పూరితోవ గహేతబ్బోతి యోజనా.

    1897. Adhiṭṭhānūpagassa pattassa mukhavaṭṭiyā antolekhāpamāṇena pūritova gahetabboti yojanā.

    ౧౮౯౮. అనాపత్తివిసయం దస్సేత్వా ఆపత్తివిసయం దస్సేతుమాహ ‘‘తత్థా’’తిఆది. తత్థాతి అధిట్ఠానూపగే పత్తే. థూపీకతం కత్వాతి ఏత్థ ‘‘దియ్యమాన’’న్తి సేసో. యథావుత్తలేఖాతిక్కమో యథా హోతి, ఏవం థూపీకతం దియ్యమానం గణ్హతో ఆపత్తి దుక్కటన్తి సమ్బన్ధో. ఇమినా పఠమం థూపీకతస్స అధిట్ఠానూపగపత్తస్స పచ్ఛా పటిగ్గహణఞ్చ పఠమపటిగ్గహితపత్తే పచ్ఛా భోజనస్స థూపీకతస్స పటిగ్గహణఞ్చ నివారితన్తి వేదితబ్బం.

    1898. Anāpattivisayaṃ dassetvā āpattivisayaṃ dassetumāha ‘‘tatthā’’tiādi. Tatthāti adhiṭṭhānūpage patte. Thūpīkataṃ katvāti ettha ‘‘diyyamāna’’nti seso. Yathāvuttalekhātikkamo yathā hoti, evaṃ thūpīkataṃ diyyamānaṃ gaṇhato āpatti dukkaṭanti sambandho. Iminā paṭhamaṃ thūpīkatassa adhiṭṭhānūpagapattassa pacchā paṭiggahaṇañca paṭhamapaṭiggahitapatte pacchā bhojanassa thūpīkatassa paṭiggahaṇañca nivāritanti veditabbaṃ.

    ౧౮౯౯. కాలికత్తయమేవ చ థూపీకతం వట్టతేవాతి యోజనా. సేసేతి అనధిట్ఠానూపగే పత్తే. సబ్బన్తి చతుబ్బిధం కాలికం థూపీకతం వట్టతీతి యోజనా.

    1899. Kālikattayameva ca thūpīkataṃ vaṭṭatevāti yojanā. Seseti anadhiṭṭhānūpage patte. Sabbanti catubbidhaṃ kālikaṃ thūpīkataṃ vaṭṭatīti yojanā.

    ౧౯౦౦. పేసేతీతి ఏత్థ ‘‘భిక్ఖూ’’తి సేసో. భిక్ఖు భిక్ఖూనం యది పేసేతీతి యోజనా. ‘‘విహారం పేసేతుం వట్టతీ’’తి (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౬౦౫) అట్ఠకథాయ అధిప్పాయం దస్సేతుం ‘‘భిక్ఖూన’’న్తి వచనేన పటిగ్గహణం అవిజహిత్వా భిక్ఖునా ఏవ పేసితం గణ్హన్తానం భిక్ఖూనం అనాపత్తీతి దీపితం హోతి. అఞ్ఞథా ‘‘పూరేతుం వట్టతీ’’తి ఏత్తకమేవ వత్తబ్బన్తి విఞ్ఞాయతి.

    1900.Pesetīti ettha ‘‘bhikkhū’’ti seso. Bhikkhu bhikkhūnaṃ yadi pesetīti yojanā. ‘‘Vihāraṃ pesetuṃ vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 605) aṭṭhakathāya adhippāyaṃ dassetuṃ ‘‘bhikkhūna’’nti vacanena paṭiggahaṇaṃ avijahitvā bhikkhunā eva pesitaṃ gaṇhantānaṃ bhikkhūnaṃ anāpattīti dīpitaṃ hoti. Aññathā ‘‘pūretuṃ vaṭṭatī’’ti ettakameva vattabbanti viññāyati.

    ౧౯౦౧. పక్ఖిప్పమానన్తి ముఖవట్టితో ఉచ్చం కత్వా మజ్ఝే పక్ఖిపియమానం. ఫలాదికన్తి ఆది-సద్దేన ఓదనాదిమ్పి సఙ్గణ్హాతి. హేట్ఠా ఓరోహతీతి సమన్తా ఓకాససమ్భవతో చాలియమానం ముఖవట్టిప్పమాణతో హేట్ఠా భస్సతి.

    1901.Pakkhippamānanti mukhavaṭṭito uccaṃ katvā majjhe pakkhipiyamānaṃ. Phalādikanti ādi-saddena odanādimpi saṅgaṇhāti. Heṭṭhāorohatīti samantā okāsasambhavato cāliyamānaṃ mukhavaṭṭippamāṇato heṭṭhā bhassati.

    ౧౯౦౨. తక్కోలకాదీనన్తి ఏత్థ ఆది-సద్దేన పూగఫలాదీనం సఙ్గహో. ఠపేత్వాతి భత్తమత్థకే నిక్ఖిపిత్వా. వటంసకన్తి అవటంసకం.

    1902.Takkolakādīnanti ettha ādi-saddena pūgaphalādīnaṃ saṅgaho. Ṭhapetvāti bhattamatthake nikkhipitvā. Vaṭaṃsakanti avaṭaṃsakaṃ.

    ౧౯౦౩. పూవస్సాతి వికారసమ్బన్ధే సామివచనం, పూవవటంసకన్తి వుత్తం హోతి. పూవస్స యావకాలికత్తా ఆహ ‘‘ఇదం థూపీకతం సియా’’తి.

    1903.Pūvassāti vikārasambandhe sāmivacanaṃ, pūvavaṭaṃsakanti vuttaṃ hoti. Pūvassa yāvakālikattā āha ‘‘idaṃ thūpīkataṃ siyā’’ti.

    ౧౯౦౪. పణ్ణానం విసుం భాజనత్తా ఆహ ‘‘వట్టతీ’’తి.

    1904. Paṇṇānaṃ visuṃ bhājanattā āha ‘‘vaṭṭatī’’ti.

    ౧౯౦౫. అస్సాతి భిక్ఖుస్స. తం తు సబ్బన్తి ‘‘థూపీకతత్తా న వట్టతీ’’తి వుత్తం తం పన సబ్బం. గహితం సుగహితన్తి విరాధేత్వా పటిగ్గహితం చే, సుప్పటిగ్గహితం.

    1905.Assāti bhikkhussa. Taṃ tu sabbanti ‘‘thūpīkatattā na vaṭṭatī’’ti vuttaṃ taṃ pana sabbaṃ. Gahitaṃ sugahitanti virādhetvā paṭiggahitaṃ ce, suppaṭiggahitaṃ.

    దసమం.

    Dasamaṃ.

    తతియో వగ్గో.

    Tatiyo vaggo.

    ౧౯౦౬. ‘‘ఉపరి ఓధి’’న్తి పదచ్ఛేదో. ఉపరీతి భత్తస్స ఉపరి. ఓధిన్తి పరిచ్ఛేదం. పటిపాటియాతి అత్తనో దిసాయ పరియన్తతో పట్ఠాయ అనుక్కమేన.

    1906. ‘‘Upari odhi’’nti padacchedo. Uparīti bhattassa upari. Odhinti paricchedaṃ. Paṭipāṭiyāti attano disāya pariyantato paṭṭhāya anukkamena.

    ౧౯౦౭. అఞ్ఞేసన్తి ఏత్థ ‘‘దేన్తో’’తి సేసో. అత్తనో భత్తం అఞ్ఞేసం దేన్తో అఞ్ఞస్స భాజనే ఆకిరం ఆకిరన్తో పన పటిపాటిం వినాపి తహిం తహిం ఓమసతి చే, నత్థి దోసోతి యోజనా. ఉత్తరిభఙ్గకం తథా ఆకిరన్తో తత్థ తత్థ ఓమసతి, నత్థి దోసోతి యోజనా . భుఞ్జనత్థాయ గణ్హన్తోపి చేత్థ వత్తబ్బో. ఉత్తరిభఙ్గం నామ బ్యఞ్జనం.

    1907.Aññesanti ettha ‘‘dento’’ti seso. Attano bhattaṃ aññesaṃ dento aññassa bhājane ākiraṃ ākiranto pana paṭipāṭiṃ vināpi tahiṃ tahiṃ omasati ce, natthi dosoti yojanā. Uttaribhaṅgakaṃ tathā ākiranto tattha tattha omasati, natthi dosoti yojanā . Bhuñjanatthāya gaṇhantopi cettha vattabbo. Uttaribhaṅgaṃ nāma byañjanaṃ.

    తతియం.

    Tatiyaṃ.

    ౧౯౦౮. మత్థకం ఓమద్దిత్వా పరిభుఞ్జతో దోసోతి యోజనా. ‘‘థూపకతోతి మత్థకతో, వేమజ్ఝతో’’తి (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౬౧౦) అట్ఠకథావచనతో మత్థకన్తి ఏత్థ భత్తమత్థకమాహ. ఓమద్దిత్వాతి హత్థేన భత్తం అవమద్దిత్వా.

    1908. Matthakaṃ omadditvā paribhuñjato dosoti yojanā. ‘‘Thūpakatoti matthakato, vemajjhato’’ti (pāci. aṭṭha. 610) aṭṭhakathāvacanato matthakanti ettha bhattamatthakamāha. Omadditvāti hatthena bhattaṃ avamadditvā.

    ౧౯౦౯. సేసకే పరిత్తేపి చాతి అవసిట్ఠే అప్పకేపి చ. సంకడ్ఢిత్వానాతి తస్మిం తస్మిం ఠానే ఠితం సంహరిత్వా. ఏకతో పన మద్దిత్వా భుఞ్జతో అనాపత్తీతి యోజనా.

    1909.Sesake parittepi cāti avasiṭṭhe appakepi ca. Saṃkaḍḍhitvānāti tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne ṭhitaṃ saṃharitvā. Ekato pana madditvā bhuñjato anāpattīti yojanā.

    పఞ్చమం.

    Pañcamaṃ.

    ౧౯౧౦. భియ్యోకమ్యతాహేతూతి పున గణ్హితుకామతాహేతు. సూపం వాతి ముగ్గాదిసూపం వా. బ్యఞ్జనం వాతి ఉత్తరిభఙ్గం వా.

    1910.Bhiyyokamyatāhetūti puna gaṇhitukāmatāhetu. Sūpaṃ vāti muggādisūpaṃ vā. Byañjanaṃ vāti uttaribhaṅgaṃ vā.

    ఛట్ఠం.

    Chaṭṭhaṃ.

    ౧౯౧౧. విఞ్ఞత్తియన్తి సూపోదనవిఞ్ఞత్తియం. ‘‘ఞాతకానం వా పవారితానం వా అఞ్ఞస్స అత్థాయ వా అత్తనో ధనేన వా’’తి ఇదం అనాపత్తియం అధికం. గిలానోపి హుత్వా పరేసం పత్తం ఉజ్ఝానసఞ్ఞాయ ఓలోకేన్తస్స ఆపత్తి హోతీతి ఆహ ‘‘ఉజ్ఝానే గిలానోపి న ముచ్చతీ’’తి. ఉజ్ఝానేతి నిమిత్తత్థే భుమ్మం.

    1911.Viññattiyanti sūpodanaviññattiyaṃ. ‘‘Ñātakānaṃ vā pavāritānaṃ vā aññassa atthāya vā attano dhanena vā’’ti idaṃ anāpattiyaṃ adhikaṃ. Gilānopi hutvā paresaṃ pattaṃ ujjhānasaññāya olokentassa āpatti hotīti āha ‘‘ujjhāne gilānopi na muccatī’’ti. Ujjhāneti nimittatthe bhummaṃ.

    ౧౯౧౨. దస్సామీతి ఇమస్స భత్తం ఓలోకేత్వా ‘‘యం తత్థ నత్థి, తం దస్సామీ’’తి వా ‘‘దాపేస్సామీ’’తి వా. అవమఞ్ఞిత్వా ఉజ్ఝాయనచిత్తం ఉజ్ఝానం, ఉజ్ఝానే సఞ్ఞా ఉజ్ఝానసఞ్ఞా, సా అస్స అత్థీతి విగ్గహో. నఉజ్ఝానసఞ్ఞినో చ అనాపత్తీతి ఞాతబ్బన్తి యోజనా.

    1912.Dassāmīti imassa bhattaṃ oloketvā ‘‘yaṃ tattha natthi, taṃ dassāmī’’ti vā ‘‘dāpessāmī’’ti vā. Avamaññitvā ujjhāyanacittaṃ ujjhānaṃ, ujjhāne saññā ujjhānasaññā, sā assa atthīti viggaho. Naujjhānasaññino ca anāpattīti ñātabbanti yojanā.

    సత్తమట్ఠమాని.

    Sattamaṭṭhamāni.

    ౧౯౧౩. ‘‘తేసం మజ్ఝప్పమాణేనా’’తి ఇమినా అసారుప్పవసేన ఖుద్దకపటిక్ఖేపో కతోతి వేదితబ్బో. ‘‘నాతిమహన్త’’న్తి చ అతిమహన్తస్సేవ పటిక్ఖిత్తత్తా ఖుద్దకే ఆపత్తి న దిస్సతీతి. కబళోతి ఆలోపో.

    1913.‘‘Tesaṃ majjhappamāṇenā’’ti iminā asāruppavasena khuddakapaṭikkhepo katoti veditabbo. ‘‘Nātimahanta’’nti ca atimahantasseva paṭikkhittattā khuddake āpatti na dissatīti. Kabaḷoti ālopo.

    ౧౯౧౪. మూలఖాదనీయాదికే సబ్బత్థ ఖజ్జకే పనాతి యోజనా. ఫలాఫలేతి ఖుద్దకే, మహన్తే చ ఫలే.

    1914. Mūlakhādanīyādike sabbattha khajjake panāti yojanā. Phalāphaleti khuddake, mahante ca phale.

    నవమం.

    Navamaṃ.

    ౧౯౧౫. దసమే నత్థి కిఞ్చి వత్తబ్బం.

    1915. Dasame natthi kiñci vattabbaṃ.

    దసమం.

    Dasamaṃ.

    చతుత్థో వగ్గో.

    Catuttho vaggo.

    ౧౯౧౬. ‘‘అనాహటే’’తి ఏతస్స అత్థపదం ‘‘ముఖద్వారం అప్పత్తే’’తి. యథాహ ‘‘అనాహటేతి అనాహరితే, ముఖద్వారం అసమ్పాపితేతి అత్థో’’తి (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౬౧౭). ‘‘ముఖద్వారం వివరన్తస్సా’’తి ఏత్తకే వుత్తే ముఖద్వార-సద్దస్స సమ్బన్ధిసద్దత్తా కస్సాతి అపేక్ఖాయ ‘‘ముఖద్వారం వివరిస్సామీ’’తి అత్తనోపదేకవచనేన బ్యఞ్జితమేవత్థం పకాసేతుం అత్తనో-గహణం కతన్తి వేదితబ్బం. -సద్దో ఏవకారత్థో, అప్పత్తే వాతి యోజేతబ్బో, అసమ్పత్తేయేవాతి అత్థో.

    1916.‘‘Anāhaṭe’’ti etassa atthapadaṃ ‘‘mukhadvāraṃ appatte’’ti. Yathāha ‘‘anāhaṭeti anāharite, mukhadvāraṃ asampāpiteti attho’’ti (pāci. aṭṭha. 617). ‘‘Mukhadvāraṃ vivarantassā’’ti ettake vutte mukhadvāra-saddassa sambandhisaddattā kassāti apekkhāya ‘‘mukhadvāraṃ vivarissāmī’’ti attanopadekavacanena byañjitamevatthaṃ pakāsetuṃ attano-gahaṇaṃ katanti veditabbaṃ. Ca-saddo evakārattho, appatte vāti yojetabbo, asampatteyevāti attho.

    పఠమం.

    Paṭhamaṃ.

    ౧౯౧౭. సకలం హత్థన్తి ఏత్థ హత్థ-సద్దో తదేకదేసేసు అఙ్గులీసు దట్ఠబ్బో. ‘‘హత్థముద్దా’’తిఆదీసు వియ సముదాయే పవత్తవోహారస్స అవయవేపి పవత్తనతో ఏకఙ్గులిమ్పి ముఖే పక్ఖిపితుం న వట్టతి.

    1917.Sakalaṃhatthanti ettha hattha-saddo tadekadesesu aṅgulīsu daṭṭhabbo. ‘‘Hatthamuddā’’tiādīsu viya samudāye pavattavohārassa avayavepi pavattanato ekaṅgulimpi mukhe pakkhipituṃ na vaṭṭati.

    ౧౯౧౮. అస్సాతి భిక్ఖునో. బ్యాహరన్తస్సాతి కథేన్తస్స.

    1918.Assāti bhikkhuno. Byāharantassāti kathentassa.

    దుతియతతియాని.

    Dutiyatatiyāni.

    ౧౯౨౦. పిణ్డుక్ఖేపకన్తి పిణ్డం ఉక్ఖిపిత్వా ఉక్ఖిపిత్వా. ఇధాపి ఖజ్జకఫలాఫలేసు అనాపత్తి. కబళచ్ఛేదకమ్పి వాతి కబళం ఛిన్దిత్వా. ఇధ ఖజ్జకఫలాఫలేహి సద్ధిం ఉత్తరిభఙ్గేపి అనాపత్తి. గణ్డే కత్వాతి ఏత్థ ఫలాఫలమత్తేయేవ అనాపత్తి.

    1920.Piṇḍukkhepakanti piṇḍaṃ ukkhipitvā ukkhipitvā. Idhāpi khajjakaphalāphalesu anāpatti. Kabaḷacchedakampi vāti kabaḷaṃ chinditvā. Idha khajjakaphalāphalehi saddhiṃ uttaribhaṅgepi anāpatti. Gaṇḍe katvāti ettha phalāphalamatteyeva anāpatti.

    చతుత్థపఞ్చమఛట్ఠాని.

    Catutthapañcamachaṭṭhāni.

    ౧౯౨౧-౨. హత్థం నిద్ధునిత్వానాతి హత్థం నిద్ధునిత్వా భత్తం భుఞ్జతోతి చ సమ్బన్ధో. సిత్థావకారకన్తి సిత్థాని అవకిరిత్వా అవకిరిత్వా. జివ్హానిచ్ఛారకం వాపీతి జివ్హం నిచ్ఛారేత్వా నిచ్ఛారేత్వా. చపు చపూతి వాతి ‘‘చపు చపూ’’తి ఏవం సద్దం కత్వా. సత్తమేతి ‘‘న హత్థనిద్ధునక’’న్తి సిక్ఖాపదే. అట్ఠమేతి ‘‘న సిత్థావకారక’’న్తి సిక్ఖాపదే. కచవరుజ్ఝనేతి కచవరాపనయనే.

    1921-2.Hatthaṃ niddhunitvānāti hatthaṃ niddhunitvā bhattaṃ bhuñjatoti ca sambandho. Sitthāvakārakanti sitthāni avakiritvā avakiritvā. Jivhānicchārakaṃ vāpīti jivhaṃ nicchāretvā nicchāretvā. Capu capūti vāti ‘‘capu capū’’ti evaṃ saddaṃ katvā. Sattameti ‘‘na hatthaniddhunaka’’nti sikkhāpade. Aṭṭhameti ‘‘na sitthāvakāraka’’nti sikkhāpade. Kacavarujjhaneti kacavarāpanayane.

    సత్తమట్ఠమనవమదసమాని.

    Sattamaṭṭhamanavamadasamāni.

    పఞ్చమో వగ్గో.

    Pañcamo vaggo.

    ౧౯౨౩. ‘‘సురు సురూ’’తి ఏవం సద్దం కత్వా న భోత్తబ్బన్తి యోజనా. హత్థనిల్లేహకం వాపీతి హత్థం నిల్లేహిత్వా నిల్లేహిత్వా.

    1923. ‘‘Suru surū’’ti evaṃ saddaṃ katvā na bhottabbanti yojanā. Hatthanillehakaṃ vāpīti hatthaṃ nillehitvā nillehitvā.

    ౧౯౨౪. ఫాణితం , ఘనయాగుం వా అఙ్గులీహి గహేత్వా అఙ్గులియో ముఖే పవేసేత్వాపి తం భోత్తుం వట్టతీతి యోజనా.

    1924. Phāṇitaṃ , ghanayāguṃ vā aṅgulīhi gahetvā aṅguliyo mukhe pavesetvāpi taṃ bhottuṃ vaṭṭatīti yojanā.

    ౧౯౨౫. ఏకాయ అఙ్గులికాయపి పత్తో న లేహితబ్బోవ. జివ్హాయ ఏకఓట్ఠోపి న నిల్లేహితబ్బకోతి యోజనా. బహి ఓట్ఠఞ్చ జివ్హాయ న లేహితబ్బం. ఓట్ఠే లగ్గం సిత్థాదిం యం కిఞ్చి ఉభోహి ఓట్ఠమంసేహియేవ గహేత్వా అన్తో కాతుం వట్టతి.

    1925. Ekāya aṅgulikāyapi patto na lehitabbova. Jivhāya ekaoṭṭhopi na nillehitabbakoti yojanā. Bahi oṭṭhañca jivhāya na lehitabbaṃ. Oṭṭhe laggaṃ sitthādiṃ yaṃ kiñci ubhohi oṭṭhamaṃsehiyeva gahetvā anto kātuṃ vaṭṭati.

    పఠమదుతియతతియచతుత్థాని.

    Paṭhamadutiyatatiyacatutthāni.

    ౧౯౨౬-౮. చ గహేతబ్బం, పటిక్కూలవసేన పటిక్ఖిత్తన్తి యోజనా. హి-ఇతి ‘‘యస్మా’’తి ఏతస్స అత్థే, తేనేవ వక్ఖతి ‘‘తస్మా’’తి. ‘‘పానీయథాలక’’న్తి ఇదం ఉపలక్ఖణమత్తం సఙ్ఖాదీనమ్పి తథా నగహేతబ్బత్తా. సరావం వాతి తట్టకం వా.

    1926-8.Na ca gahetabbaṃ, paṭikkūlavasena paṭikkhittanti yojanā. Hi-iti ‘‘yasmā’’ti etassa atthe, teneva vakkhati ‘‘tasmā’’ti. ‘‘Pānīyathālaka’’nti idaṃ upalakkhaṇamattaṃ saṅkhādīnampi tathā nagahetabbattā. Sarāvaṃ vāti taṭṭakaṃ vā.

    అనామిసేన హత్థేనాతి ఆమిసరహితేన హత్థేకదేసేన. యథాహ ‘‘సచే పన హత్థస్స

    Anāmisena hatthenāti āmisarahitena hatthekadesena. Yathāha ‘‘sace pana hatthassa

    ఏకదేసో ఆమిసమక్ఖితో న హోతి, తేన పదేసేన గహేతుం వట్టతీ’’తి (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౬౩౧). ఆమిసమక్ఖితేనేవ హత్థేన ‘‘ధోవిస్సామీ’’తి వా ‘‘ధోవాపేస్సామీ’’తి వా గణ్హన్తస్స పన అనాపత్తి.

    Ekadeso āmisamakkhito na hoti, tena padesena gahetuṃ vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 631). Āmisamakkhiteneva hatthena ‘‘dhovissāmī’’ti vā ‘‘dhovāpessāmī’’ti vā gaṇhantassa pana anāpatti.

    పఞ్చమం.

    Pañcamaṃ.

    ౧౯౨౯. ఉద్ధరిత్వాతి ససిత్థకా పత్తధోవనా సిత్థకాని ఉద్ధరిత్వా తం పత్తధోవనోదకం ఘరా బహి అన్తరఘరే ఛడ్డేన్తస్స అనాపత్తి. భిన్దిత్వాతి ససిత్థకే పత్తధోవనే సిత్థకాని మద్దిత్వా ఉదకేన సమ్భిన్దిత్వా ఉదకగతికానేవ కత్వా తం ఉదకం ఘరా బహి అన్తరఘరే ఛడ్డేన్తస్స అనాపత్తి. గహేత్వాతి ససిత్థకం పత్తధోవనోదకం గహేత్వా పటిగ్గహే ఛడ్డేన్తస్స అనాపత్తి. ససిత్థకం పత్తధోవనోదకం ఘరా బహి నీహరిత్వా అన్తరఘరే ఛడ్డేన్తస్స అనాపత్తీతి అజ్ఝాహారయోజనా వేదితబ్బా. ఏత్థ పటిగ్గహో నామ ఖేళమల్లాదికో ఉచ్ఛిట్ఠహత్థధోవనభాజనవిసేసో.

    1929.Uddharitvāti sasitthakā pattadhovanā sitthakāni uddharitvā taṃ pattadhovanodakaṃ gharā bahi antaraghare chaḍḍentassa anāpatti. Bhinditvāti sasitthake pattadhovane sitthakāni madditvā udakena sambhinditvā udakagatikāneva katvā taṃ udakaṃ gharā bahi antaraghare chaḍḍentassa anāpatti. Gahetvāti sasitthakaṃ pattadhovanodakaṃ gahetvā paṭiggahe chaḍḍentassa anāpatti. Sasitthakaṃ pattadhovanodakaṃ gharā bahi nīharitvā antaraghare chaḍḍentassa anāpattīti ajjhāhārayojanā veditabbā. Ettha paṭiggaho nāma kheḷamallādiko ucchiṭṭhahatthadhovanabhājanaviseso.

    ఛట్ఠం.

    Chaṭṭhaṃ.

    ౧౯౩౦. ఛత్తం యం కిఞ్చీతి ‘‘ఛత్తం నామ తీణి ఛత్తాని సేతచ్ఛత్తం కిలఞ్జచ్ఛత్తం పణ్ణచ్ఛత్తం మణ్డలబద్ధం సలాకబద్ధ’’న్తి (పాచి॰ ౬౩౪) వుత్తేసు తీసు ఛత్తేసు అఞ్ఞతరం. ఏత్థ చ సేతచ్ఛత్తన్తి వత్థపలిగుణ్ఠితం పణ్డరచ్ఛత్తం. కిలఞ్జచ్ఛత్తన్తి విలీవచ్ఛత్తం. పణ్ణచ్ఛత్తన్తి తాలపణ్ణాదీహి యేహి కేహిచి కతం. ‘‘మణ్డలబద్ధం సలాకబద్ధ’’న్తి ఇదం పన తిణ్ణమ్పి ఛత్తానం పఞ్జరదస్సనత్థం వుత్తం. తాని హి మణ్డలబద్ధాని చేవ హోన్తి సలాకబద్ధాని చ. ‘‘యం కిఞ్చీ’’తి అనవసేసపరిగ్గహవచనేన ‘‘యమ్పి చ తత్థజాతదణ్డేన కతం ఏకపణ్ణచ్ఛత్తం హోతి, తమ్పి ఛత్తమేవా’’తి (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౬౩౪) అట్ఠకథాయ వుత్తం ఛత్తవిసేసం గణ్హాతి. హత్థేనాతి ఏత్థ ‘‘అముఞ్చిత్వా’’తి సేసో. సరీరావయవేనాతి ఏత్థ ‘‘గహేత్వా’’తి సేసో. వా-సద్దో అపి-సద్దత్థో. అంసకూటాదిసరీరావయవేన గహేత్వాపి హత్థేన అముఞ్చిత్వా ధారేన్తస్సాతి అత్థో.

    1930.Chattaṃ yaṃ kiñcīti ‘‘chattaṃ nāma tīṇi chattāni setacchattaṃ kilañjacchattaṃ paṇṇacchattaṃ maṇḍalabaddhaṃ salākabaddha’’nti (pāci. 634) vuttesu tīsu chattesu aññataraṃ. Ettha ca setacchattanti vatthapaliguṇṭhitaṃ paṇḍaracchattaṃ. Kilañjacchattanti vilīvacchattaṃ. Paṇṇacchattanti tālapaṇṇādīhi yehi kehici kataṃ. ‘‘Maṇḍalabaddhaṃ salākabaddha’’nti idaṃ pana tiṇṇampi chattānaṃ pañjaradassanatthaṃ vuttaṃ. Tāni hi maṇḍalabaddhāni ceva honti salākabaddhāni ca. ‘‘Yaṃ kiñcī’’ti anavasesapariggahavacanena ‘‘yampi ca tatthajātadaṇḍena kataṃ ekapaṇṇacchattaṃ hoti, tampi chattamevā’’ti (pāci. aṭṭha. 634) aṭṭhakathāya vuttaṃ chattavisesaṃ gaṇhāti. Hatthenāti ettha ‘‘amuñcitvā’’ti seso. Sarīrāvayavenāti ettha ‘‘gahetvā’’ti seso. -saddo api-saddattho. Aṃsakūṭādisarīrāvayavena gahetvāpi hatthena amuñcitvā dhārentassāti attho.

    సచే పనస్స అఞ్ఞో ఛత్తం ధారేతి, ఛత్తపాదుకాయ వా ఠితం హోతి, పస్సే వా ఠితం హోతి,

    Sace panassa añño chattaṃ dhāreti, chattapādukāya vā ṭhitaṃ hoti, passe vā ṭhitaṃ hoti,

    హత్థతో అపగతమత్తే ఛత్తపాణి నామ న హోతి, తస్స ధమ్మం దేసేతుం వట్టతి. ‘‘న ఛత్తపాణిస్స అగిలానస్సా’’తి వచనతో, ఇధ ‘‘సబ్బత్థ అగిలానస్సా’’తి వక్ఖమానత్తా చ ఏత్థ ‘‘అగిలానస్సా’’తి లబ్భతి. ధమ్మపరిచ్ఛేదో చేత్థ పదసోధమ్మే వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బో. ఏవముపరిపి.

    Hatthato apagatamatte chattapāṇi nāma na hoti, tassa dhammaṃ desetuṃ vaṭṭati. ‘‘Na chattapāṇissa agilānassā’’ti vacanato, idha ‘‘sabbattha agilānassā’’ti vakkhamānattā ca ettha ‘‘agilānassā’’ti labbhati. Dhammaparicchedo cettha padasodhamme vuttanayeneva veditabbo. Evamuparipi.

    సత్తమం.

    Sattamaṃ.

    ౧౯౩౧. దణ్డపాణిమ్హీతి ఏత్థ దణ్డో పాణిమ్హి అస్సాతి విగ్గహో. కిత్తకప్పమాణో దణ్డోతి ఆహ ‘‘చతుహత్థప్పమాణో’’తిఆది. మజ్ఝిమహత్థతోతి పమాణమజ్ఝిమస్స పురిసస్స హత్థతో, యో ‘‘వడ్ఢకిహత్థో’’తి వుచ్చతి.

    1931.Daṇḍapāṇimhīti ettha daṇḍo pāṇimhi assāti viggaho. Kittakappamāṇo daṇḍoti āha ‘‘catuhatthappamāṇo’’tiādi. Majjhimahatthatoti pamāṇamajjhimassa purisassa hatthato, yo ‘‘vaḍḍhakihattho’’ti vuccati.

    అట్ఠమం.

    Aṭṭhamaṃ.

    ౧౯౩౨. సత్థపాణిస్సాతి ఏత్థాపి విగ్గహో వుత్తనయోవ. వక్ఖమానం సకలం ధనువికతిం, సరవికతిఞ్చ ఠపేత్వా అవసేసం ఖగ్గాది సత్థం నామ. ఖగ్గం సన్నహిత్వా ఠితోపి సత్థపాణి ను ఖోతి ఆసఙ్కాయ నివత్తనత్థమాహ ‘‘సత్థపాణీ’’తిఆది. ‘‘న హోతి అసి’’న్తి పదచ్ఛేదో.

    1932.Satthapāṇissāti etthāpi viggaho vuttanayova. Vakkhamānaṃ sakalaṃ dhanuvikatiṃ, saravikatiñca ṭhapetvā avasesaṃ khaggādi satthaṃ nāma. Khaggaṃ sannahitvā ṭhitopi satthapāṇi nu khoti āsaṅkāya nivattanatthamāha ‘‘satthapāṇī’’tiādi. ‘‘Na hoti asi’’nti padacchedo.

    నవమం.

    Navamaṃ.

    ౧౯౩౩-౫. సరేన సద్ధిం ధనుం వా సుద్ధధనుం వా సుద్ధసరం వా సజియం ధనుదణ్డం వా నిజియం ధనుదణ్డం వా గహేత్వా ఠితస్సాపి వా నిసిన్నస్సాపి వా నిపన్నస్సాపి వా సచే యో తథా పదసోధమ్మే వుత్తలక్ఖణం సద్ధమ్మం దేసేతి, తస్స ఆపత్తి దుక్కటం హోతీతి యోజనా. సచే పనస్స ధను ఖన్ధే పటిముక్కం హోతి, యావ న గణ్హాతి, తావ వట్టతి. జియాయ సహ వత్తతీతి సజియం.

    1933-5. Sarena saddhiṃ dhanuṃ vā suddhadhanuṃ vā suddhasaraṃ vā sajiyaṃ dhanudaṇḍaṃ vā nijiyaṃ dhanudaṇḍaṃ vā gahetvā ṭhitassāpi vā nisinnassāpi vā nipannassāpi vā sace yo tathā padasodhamme vuttalakkhaṇaṃ saddhammaṃ deseti, tassa āpatti dukkaṭaṃ hotīti yojanā. Sace panassa dhanu khandhe paṭimukkaṃ hoti, yāva na gaṇhāti, tāva vaṭṭati. Jiyāya saha vattatīti sajiyaṃ.

    దసమం.

    Dasamaṃ.

    ఛట్ఠో వగ్గో.

    Chaṭṭho vaggo.

    ౧౯౩౬. పాదుకారుళ్హకస్సాతి పాదుకం ఆరుళ్హో పాదుకారుళ్హో, సోయేవ పాదుకారుళ్హకో, తస్స. కథం ఆరుళ్హస్సాతి ఆహ ‘‘అక్కమిత్వా’’తిఆది. అక్కమిత్వా ఠితస్సాతి ఛత్తదణ్డకే అఙ్గులన్తరం అప్పవేసేత్వా కేవలం పాదుకం అక్కమిత్వా ఠితస్స. పటిముక్కస్స వాతి పటిముఞ్చిత్వా ఠితస్స. ఏతం ద్వయమ్పి ‘‘పాదుకారుళ్హకస్సా’’తి ఏతస్స అత్థపదం. యథాహ ‘‘న పాదుకారుళ్హస్స అగిలానస్స ధమ్మో దేసేతబ్బో. యో అనాదరియం పటిచ్చ అక్కన్తస్స వా పటిముక్కస్స వా ఓముక్కస్స వా అగిలానస్స ధమ్మం దేసేతి, ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి (పాచి॰ ౬౩౮).

    1936.Pādukāruḷhakassāti pādukaṃ āruḷho pādukāruḷho, soyeva pādukāruḷhako, tassa. Kathaṃ āruḷhassāti āha ‘‘akkamitvā’’tiādi. Akkamitvā ṭhitassāti chattadaṇḍake aṅgulantaraṃ appavesetvā kevalaṃ pādukaṃ akkamitvā ṭhitassa. Paṭimukkassa vāti paṭimuñcitvā ṭhitassa. Etaṃ dvayampi ‘‘pādukāruḷhakassā’’ti etassa atthapadaṃ. Yathāha ‘‘na pādukāruḷhassa agilānassa dhammo desetabbo. Yo anādariyaṃ paṭicca akkantassa vā paṭimukkassa vā omukkassa vā agilānassa dhammaṃ deseti, āpatti dukkaṭassā’’ti (pāci. 638).

    పఠమం.

    Paṭhamaṃ.

    ౧౯౩౭-౪౦. ఉపాహనగతస్సాపీతి అక్కన్తాదిఆకారేన ఉపాహనారుళ్హస్స చ. యథాహ ‘‘అక్కన్తస్స వా పటిముక్కస్స వా’’తి. సబ్బత్థాతి ఛత్తపాణిఆదీసు సబ్బసిక్ఖాపదేసు. అగిలానస్సాతి ఇదం యోజేతబ్బన్తి సేసో. యానే వా గతస్స అగిలానస్స ధమ్మం దేసేతి, దుక్కటన్తి యోజనా. తత్థ యానే వా గతస్సాతి సచే ద్వీహి జనేహి హత్థసఙ్ఘాతేన గహితో, సాటకే వా ఠపేత్వా వంసేన వయ్హతి, అయుత్తే వా వయ్హాదికే యానే, విసఙ్ఖరిత్వా వా ఠపితే చక్కమత్తేపి నిసిన్నో హోతి, యానగతోత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి.

    1937-40.Upāhanagatassāpīti akkantādiākārena upāhanāruḷhassa ca. Yathāha ‘‘akkantassa vā paṭimukkassa vā’’ti. Sabbatthāti chattapāṇiādīsu sabbasikkhāpadesu. Agilānassāti idaṃ yojetabbanti seso. Yāne vā gatassa agilānassa dhammaṃ deseti, dukkaṭanti yojanā. Tattha yāne vā gatassāti sace dvīhi janehi hatthasaṅghātena gahito, sāṭake vā ṭhapetvā vaṃsena vayhati, ayutte vā vayhādike yāne, visaṅkharitvā vā ṭhapite cakkamattepi nisinno hoti, yānagatotveva saṅkhyaṃ gacchati.

    సయనేపి వా అన్తమసో కటసారకే వా ఛమాయ వా నిపన్నస్సాపి అగిలానస్సాతి యోజనా. యథాహ ‘‘సయనగతస్సాతి అన్తమసో కటసారకేపి పకతిభూమియమ్పి నిపన్నస్సా’’తి (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౬౪౧). ఉచ్చే పీఠే వా ఉచ్చే మఞ్చేపి వా నిసిన్నేన, ఠితేన వా నిపన్నస్స దేసేతుం న వట్టతీతి యోజనా. ‘‘ఠత్వా’’తి ఇమినా ‘‘నిసీదిత్వా’’తి ఇదఞ్చ సఙ్గహితమేవ. సయనేసు గతస్స చ దేసేన్తేన సయనేసు గతేనాపి సమానే వాపి ఉచ్చే వా నిపన్నేనేవ వట్టతీతి యోజనా.

    Sayanepi vā antamaso kaṭasārake vā chamāya vā nipannassāpi agilānassāti yojanā. Yathāha ‘‘sayanagatassāti antamaso kaṭasārakepi pakatibhūmiyampi nipannassā’’ti (pāci. aṭṭha. 641). Ucce pīṭhe vā ucce mañcepi vā nisinnena, ṭhitena vā nipannassa desetuṃ na vaṭṭatīti yojanā. ‘‘Ṭhatvā’’ti iminā ‘‘nisīditvā’’ti idañca saṅgahitameva. Sayanesu gatassa ca desentena sayanesu gatenāpi samāne vāpi ucce vā nipanneneva vaṭṭatīti yojanā.

    ౧౯౪౧. ‘‘తథేవ చా’’తి ఇమినా ‘‘వట్టతీ’’తి ఇదం గహితం.

    1941.‘‘Tathevacā’’ti iminā ‘‘vaṭṭatī’’ti idaṃ gahitaṃ.

    దుతియతతియచతుత్థాని.

    Dutiyatatiyacatutthāni.

    ౧౯౪౨. ‘‘పల్లత్థికాయ నిసిన్నస్సా’’తి వత్తబ్బే గాథాబన్ధవసేన యకారస్స లోపం కత్వా ‘‘పల్లత్థికా నిసిన్నస్సా’’తి వుత్తం, ఆయోగపల్లత్థికాయ వా హత్థపల్లత్థికాయ వా దుస్సపల్లత్థికాయ వా యాయ కాయచి పల్లత్థికాయ నిసిన్నస్సాతి అత్థో. వేఠితసీసస్సాతి దుస్సవేఠనేన వా మోలిఆదీహి వా యథా కేసన్తో న దిస్సతి, ఏవం వేఠితసీసస్స.

    1942. ‘‘Pallatthikāya nisinnassā’’ti vattabbe gāthābandhavasena yakārassa lopaṃ katvā ‘‘pallatthikā nisinnassā’’ti vuttaṃ, āyogapallatthikāya vā hatthapallatthikāya vā dussapallatthikāya vā yāya kāyaci pallatthikāya nisinnassāti attho. Veṭhitasīsassāti dussaveṭhanena vā moliādīhi vā yathā kesanto na dissati, evaṃ veṭhitasīsassa.

    ౧౯౪౩. యది కేసన్తం వివరాపేత్వా దేసేతి, వట్టతీతి యోజనా. ‘‘అయమేవ వినిచ్ఛయో’’తి ఇమినా ‘‘సీసం వివరాపేత్వా దేసేతి, వట్టతీ’’తి అనాపత్తివారోపి వుత్తో హోతి.

    1943. Yadi kesantaṃ vivarāpetvā deseti, vaṭṭatīti yojanā. ‘‘Ayameva vinicchayo’’ti iminā ‘‘sīsaṃ vivarāpetvā deseti, vaṭṭatī’’ti anāpattivāropi vutto hoti.

    పఞ్చమఛట్ఠసత్తమాని.

    Pañcamachaṭṭhasattamāni.

    ౧౯౪౪-౫. అట్ఠమే ‘‘ఆసనే నిసిన్నస్సాతి అన్తమసో వత్థమ్పి తిణానిపి సన్థరిత్వా నిసిన్నస్సా’’తి (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౬౪౫) ఇదఞ్చ నవమే ‘‘ఉచ్చే ఆసనేతి అన్తమసో భూమిప్పదేసేపి ఉన్నతే ఠానే నిసిన్నస్స దేసేతుం న వట్టతీ’’తి (పాచి॰ అట్ఠ॰ ౬౪౭) ఇదఞ్చ దసమే ‘‘సచేపీ’’తిఆదినా వక్ఖమానవినిచ్ఛయఞ్చ ఠపేత్వా వత్తబ్బవిసేసాభావా ఆహ ‘‘అట్ఠమే నవమే వాపి, దసమే నత్థి కిఞ్చిపీ’’తి. ఏత్థ ‘‘వత్తబ్బ’’న్తి సేసో. థేరుపట్ఠానం గన్త్వాన ఠితం దహరం ఆసనే నిసిన్నో థేరో చే పఞ్హం పుచ్ఛతీతి అజ్ఝాహారయోజనా. కథేతబ్బముపాయం దస్సేతుమాహ ‘‘తస్స పస్సే పనఞ్ఞస్స, కథేతబ్బం విజానతా’’తి. ఏత్థ ‘‘ఠితస్సా’’తి సేసో . తస్స సమీపవత్తినో కస్సచి అభావే సజ్ఝాయం అధిట్ఠహిత్వాపి వత్తుం వట్టతి.

    1944-5. Aṭṭhame ‘‘āsane nisinnassāti antamaso vatthampi tiṇānipi santharitvā nisinnassā’’ti (pāci. aṭṭha. 645) idañca navame ‘‘ucce āsaneti antamaso bhūmippadesepi unnate ṭhāne nisinnassa desetuṃ na vaṭṭatī’’ti (pāci. aṭṭha. 647) idañca dasame ‘‘sacepī’’tiādinā vakkhamānavinicchayañca ṭhapetvā vattabbavisesābhāvā āha ‘‘aṭṭhame navamevāpi, dasame natthi kiñcipī’’ti. Ettha ‘‘vattabba’’nti seso. Therupaṭṭhānaṃ gantvāna ṭhitaṃ daharaṃ āsane nisinno thero ce pañhaṃ pucchatīti ajjhāhārayojanā. Kathetabbamupāyaṃ dassetumāha ‘‘tassa passe panaññassa, kathetabbaṃ vijānatā’’ti. Ettha ‘‘ṭhitassā’’ti seso . Tassa samīpavattino kassaci abhāve sajjhāyaṃ adhiṭṭhahitvāpi vattuṃ vaṭṭati.

    అట్ఠమనవమదసమాని.

    Aṭṭhamanavamadasamāni.

    సత్తమో వగ్గో.

    Sattamo vaggo.

    ౧౯౪౬. గచ్ఛతో పురతోతి ఏత్థ ‘‘పచ్ఛతో గచ్ఛన్తేనా’’తి సేసో. పచ్ఛతో గచ్ఛన్తేన పురతో గచ్ఛతో పఞ్హం న వత్తబ్బన్తి యోజనా. సచే పురతో గచ్ఛన్తో పఞ్హం పుచ్ఛతి, కిం కాతబ్బన్తి ఆహ ‘‘పచ్ఛిమస్సా’’తిఆది.

    1946.Gacchato puratoti ettha ‘‘pacchato gacchantenā’’ti seso. Pacchato gacchantena purato gacchato pañhaṃ na vattabbanti yojanā. Sace purato gacchanto pañhaṃ pucchati, kiṃ kātabbanti āha ‘‘pacchimassā’’tiādi.

    ౧౯౪౭. ఉగ్గహితం ధమ్మం పురతో గచ్ఛన్తేన సద్ధిం పచ్ఛతో గచ్ఛన్తో సజ్ఝాయతి, వట్టతీతి యోజనా. సమమేవ గచ్ఛతో యుగగ్గాహం కథేతుం వట్టతీతి యోజనా. యుగగ్గాహన్తి అఞ్ఞమఞ్ఞం. అఞ్ఞమఞ్ఞ-సద్దపరియాయో హి యుగగ్గాహ-సద్దో.

    1947. Uggahitaṃ dhammaṃ purato gacchantena saddhiṃ pacchato gacchanto sajjhāyati, vaṭṭatīti yojanā. Samameva gacchato yugaggāhaṃ kathetuṃ vaṭṭatīti yojanā. Yugaggāhanti aññamaññaṃ. Aññamañña-saddapariyāyo hi yugaggāha-saddo.

    పఠమం.

    Paṭhamaṃ.

    ౧౯౪౮. సకటమగ్గే ఏకేకస్స చక్కస్స పథేన గచ్ఛన్తో ఏకేకస్స చక్కస్స పథేన సమం గచ్ఛతో ధమ్మం దేసేతుం వట్టతి. ఉప్పథేనాపి గచ్ఛన్తో ఉప్పథేన సమం గచ్ఛన్తస్స ధమ్మం దేసేతుం వట్టతీతి అజ్ఝాహారయోజనా. ఉప్పథేనాతి అమగ్గేన. ఏవం అనాపత్తివిసయే దస్సితే తబ్బిపరియాయతో ఆపత్తివిసయో దస్సితోయేవాతి వేదితబ్బో.

    1948. Sakaṭamagge ekekassa cakkassa pathena gacchanto ekekassa cakkassa pathena samaṃ gacchato dhammaṃ desetuṃ vaṭṭati. Uppathenāpi gacchanto uppathena samaṃ gacchantassa dhammaṃ desetuṃ vaṭṭatīti ajjhāhārayojanā. Uppathenāti amaggena. Evaṃ anāpattivisaye dassite tabbipariyāyato āpattivisayo dassitoyevāti veditabbo.

    దుతియం.

    Dutiyaṃ.

    ౧౯౪౯. తతియే నత్థి వత్తబ్బన్తి ‘‘న ఠితో అగిలానో ఉచ్చారం వా పస్సావం వా కరిస్సామీ’’తి (పాచి॰ ౬౫౧) ఏతస్స వినిచ్ఛయో యథారుతవసేన సువిఞ్ఞేయ్యోతి కత్వా వుత్తం. సచే పటిచ్ఛన్నం ఠానం గచ్ఛన్తస్స సహసా ఉచ్చారో వా పస్సావో వా నిక్ఖమతి, అసఞ్చిచ్చ కతో నామ, అనాపత్తి. అయమేత్థ విసేసో దట్ఠబ్బో. సిఙ్ఘాణికాయ ఖేళేనేవ సఙ్గహితత్తేపి బాత్తింసకోట్ఠాసేసు విసుంయేవ దస్సితో ఏకో కోట్ఠాసోతి సిక్ఖాపదేసు అవుత్తమ్పి సఙ్గహేత్వా ఆహ ‘‘ఉచ్చారాదిచతుక్క’’న్తి.

    1949.Tatiye natthi vattabbanti ‘‘na ṭhito agilāno uccāraṃ vā passāvaṃ vā karissāmī’’ti (pāci. 651) etassa vinicchayo yathārutavasena suviññeyyoti katvā vuttaṃ. Sace paṭicchannaṃ ṭhānaṃ gacchantassa sahasā uccāro vā passāvo vā nikkhamati, asañcicca kato nāma, anāpatti. Ayamettha viseso daṭṭhabbo. Siṅghāṇikāya kheḷeneva saṅgahitattepi bāttiṃsakoṭṭhāsesu visuṃyeva dassito eko koṭṭhāsoti sikkhāpadesu avuttampi saṅgahetvā āha ‘‘uccārādicatukka’’nti.

    ౧౯౫౦. ఏత్థ హరితం నామ ఇదన్తి దస్సేతుమాహ ‘‘జీవరుక్ఖస్సా’’తిఆది. రుక్ఖస్సాతి ఉపలక్ఖణం జీవమానకతిణలతాదీనమ్పి హరితేయేవ సఙ్గహితత్తా. ‘‘దిస్సమానం గచ్ఛతీ’’తి వచనేనేవ అదిస్సమానగతం అహరితన్తి బ్యతిరేకతో విఞ్ఞాయతి. సాఖా వా భూమిలగ్గా దిస్సమానా గచ్ఛతి, తం సబ్బం హరితమేవాతి యోజనా.

    1950. Ettha haritaṃ nāma idanti dassetumāha ‘‘jīvarukkhassā’’tiādi. Rukkhassāti upalakkhaṇaṃ jīvamānakatiṇalatādīnampi hariteyeva saṅgahitattā. ‘‘Dissamānaṃ gacchatī’’ti vacaneneva adissamānagataṃ aharitanti byatirekato viññāyati. Sākhā vā bhūmilaggā dissamānā gacchati, taṃ sabbaṃ haritamevāti yojanā.

    ౧౯౫౧. సహసా వచ్చం నిక్ఖమతేవాతి సమ్బన్ధో. అస్స భిక్ఖునో. వచ్చన్తి ఉపలక్ఖణం పస్సావాదీనమ్పి దస్సితత్తా. వట్టతీతి ఏత్థ ‘‘గిలానట్ఠానే ఠితత్తా’’తి సేసో.

    1951. Sahasā vaccaṃ nikkhamatevāti sambandho. Assa bhikkhuno. Vaccanti upalakkhaṇaṃ passāvādīnampi dassitattā. Vaṭṭatīti ettha ‘‘gilānaṭṭhāne ṭhitattā’’ti seso.

    ౧౯౫౨. పలాలణ్డుపకే వాపీతి పలాలచుమ్బటకేపి. ఏత్థ ‘‘అప్పహరితం అలభన్తేనా’’తి సేసో. కిస్మిఞ్చీతి సుక్ఖతిణాదిమ్హి కిస్మిఞ్చి. తం వచ్చం పచ్ఛా హరితం ఓత్థరతి, వట్టతీతి యోజనా.

    1952.Palālaṇḍupake vāpīti palālacumbaṭakepi. Ettha ‘‘appaharitaṃ alabhantenā’’ti seso. Kismiñcīti sukkhatiṇādimhi kismiñci. Taṃ vaccaṃ pacchā haritaṃ ottharati, vaṭṭatīti yojanā.

    ౧౯౫౩. ఏతీతి పవిసతి. ఏత్థాతి ఇమస్మిం సిక్ఖాపదే. ‘‘ఖేళేన ఏవ చా’’తి పదచ్ఛేదో.

    1953.Etīti pavisati. Etthāti imasmiṃ sikkhāpade. ‘‘Kheḷena eva cā’’ti padacchedo.

    తతియచతుత్థాని.

    Tatiyacatutthāni.

    ౧౯౫౪. వచ్చకుటిసముద్దాదిఉదకేసూతి ఏత్థ ఆది-సద్దేన సబ్బం అపరిభోగజలం సఙ్గణ్హాతి. తేనేవ ‘‘తేసం అపరిభోగత్తా’’తి అపరిభోగత్తమేవ కారణమాహ.

    1954.Vaccakuṭisamuddādiudakesūti ettha ādi-saddena sabbaṃ aparibhogajalaṃ saṅgaṇhāti. Teneva ‘‘tesaṃ aparibhogattā’’ti aparibhogattameva kāraṇamāha.

    ౧౯౫౫. ఉదకోఘేతి ఏత్థ ‘‘జాతే’’తి సేసో. అజలన్తి అజలట్ఠానం. జలేతి పరిభోగారహజలే. ఇధాపి థలకతో ఉదకం ఓత్థరతి, అనాపత్తి.

    1955.Udakogheti ettha ‘‘jāte’’ti seso. Ajalanti ajalaṭṭhānaṃ. Jaleti paribhogārahajale. Idhāpi thalakato udakaṃ ottharati, anāpatti.

    పఞ్చమం.

    Pañcamaṃ.

    అట్ఠమో వగ్గో.

    Aṭṭhamo vaggo.

    ౧౯౫౬-౭. పకిణ్ణకవినిచ్ఛయం దస్సేతుమాహ ‘‘సముట్ఠానాదయో’’తిఆది. ఞేయ్యాతి వక్ఖమాననయేన వేదితబ్బా. ఏత్థాతి ఏతేసు సేఖియేసు. ఉజ్జగ్ఘికా ఆది యేసన్తి విగ్గహో, తగ్గుణసంవిఞ్ఞాణోయం బాహిరత్థసమాసో, ఉజ్జగ్ఘికాఅప్పసద్దపటిసంయుత్తాని చత్తారి సిక్ఖాపదానీతి అత్థో. ఛమా చ నీచాసనఞ్చ ఠానఞ్చ పచ్ఛా చ ఉప్పథో చ ఛమానీచాసనట్ఠానపచ్ఛాఉప్పథా, తే సద్దా ఏతేసం సిక్ఖాపదానం అత్థీతి తప్పటిసంయుత్తాని సిక్ఖాపదాని ఛమా…పే॰… ఉప్పథవా, ఛమాదిపదవన్తాని పఞ్చ సిక్ఖాపదానీతి అత్థో. ఏత్థ ఠాన-సద్దేన ఠా-ధాతుస్సేవ రూపత్తా సిక్ఖాపదాగతో ఠిత-సద్దో గహితో. ‘‘దససూ’’తి వత్తబ్బే వణ్ణలోపేన, విభత్తివిపల్లాసేన వా ‘‘దసా’’తి వుత్తం. సమనుభాసనే సముట్ఠానాదీహి ఏతేసు దససు సిక్ఖాపదేసు సముట్ఠానాదయో తుల్యా వుత్తాతి యోజనా.

    1956-7. Pakiṇṇakavinicchayaṃ dassetumāha ‘‘samuṭṭhānādayo’’tiādi. Ñeyyāti vakkhamānanayena veditabbā. Etthāti etesu sekhiyesu. Ujjagghikā ādi yesanti viggaho, tagguṇasaṃviññāṇoyaṃ bāhiratthasamāso, ujjagghikāappasaddapaṭisaṃyuttāni cattāri sikkhāpadānīti attho. Chamā ca nīcāsanañca ṭhānañca pacchā ca uppatho ca chamānīcāsanaṭṭhānapacchāuppathā, te saddā etesaṃ sikkhāpadānaṃ atthīti tappaṭisaṃyuttāni sikkhāpadāni chamā…pe… uppathavā, chamādipadavantāni pañca sikkhāpadānīti attho. Ettha ṭhāna-saddena ṭhā-dhātusseva rūpattā sikkhāpadāgato ṭhita-saddo gahito. ‘‘Dasasū’’ti vattabbe vaṇṇalopena, vibhattivipallāsena vā ‘‘dasā’’ti vuttaṃ. Samanubhāsane samuṭṭhānādīhi etesu dasasu sikkhāpadesu samuṭṭhānādayo tulyā vuttāti yojanā.

    కిం వుత్తం హోతి? ఇమాని దస సిక్ఖాపదాని సమనుభాసనసముట్ఠానాని, ఏకేకమేత్థ కిరియం, సఞ్ఞావిమోక్ఖం, సచిత్తకం, లోకవజ్జం, కాయకమ్మం, వచీకమ్మం, అకుసలచిత్తం, దుక్ఖవేదనన్తి వుత్తం హోతి.

    Kiṃ vuttaṃ hoti? Imāni dasa sikkhāpadāni samanubhāsanasamuṭṭhānāni, ekekamettha kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti vuttaṃ hoti.

    ౧౯౫౮-౯. ‘‘ఛత్త’’న్తిఆదీని సిక్ఖాపదానం ఉపలక్ఖణపదాని. ఏతాని ఏకాదస సిక్ఖాపదాని సముట్ఠానాదినా పన ధమ్మదేసనేన తుల్యావ సదిసా ఏవాతి యోజనా. ఇదం వుత్తం హోతి – ఇమాని ఏకాదస సిక్ఖాపదాని ధమ్మదేసనాసముట్ఠానాని, కిరియాకిరియాని, సఞ్ఞావిమోక్ఖాని, సచిత్తకాని, లోకవజ్జాని, వచీకమ్మాని, అకుసలచిత్తాని, దుక్ఖవేదనానీతి.

    1958-9.‘‘Chatta’’ntiādīni sikkhāpadānaṃ upalakkhaṇapadāni. Etāni ekādasa sikkhāpadāni samuṭṭhānādinā pana dhammadesanena tulyāva sadisā evāti yojanā. Idaṃ vuttaṃ hoti – imāni ekādasa sikkhāpadāni dhammadesanāsamuṭṭhānāni, kiriyākiriyāni, saññāvimokkhāni, sacittakāni, lokavajjāni, vacīkammāni, akusalacittāni, dukkhavedanānīti.

    సూపోదనేన విఞ్ఞత్తీతి సూపోదన-సద్దేన లక్ఖితం విఞ్ఞత్తిసిక్ఖాపదం. విఞ్ఞత్తిసిక్ఖాపదానం బహుత్తా ఇదమేవ విసేసితం. థేయ్యసత్థసమం మతన్తి సముట్ఠానాదీహి థేయ్యసత్థసిక్ఖాపదేన సమానం మతన్తి అత్థో. ఇదం వుత్తం హోతి – సూపోదనవిఞ్ఞత్తిసిక్ఖాపదం థేయ్యసత్థసముట్ఠానం, కిరియం, సఞ్ఞావిమోక్ఖం, సచిత్తకం, లోకవజ్జం, కాయకమ్మం, వచీకమ్మం, అకుసలచిత్తం, దుక్ఖవేదనన్తి.

    Sūpodanena viññattīti sūpodana-saddena lakkhitaṃ viññattisikkhāpadaṃ. Viññattisikkhāpadānaṃ bahuttā idameva visesitaṃ. Theyyasatthasamaṃ matanti samuṭṭhānādīhi theyyasatthasikkhāpadena samānaṃ matanti attho. Idaṃ vuttaṃ hoti – sūpodanaviññattisikkhāpadaṃ theyyasatthasamuṭṭhānaṃ, kiriyaṃ, saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, dukkhavedananti.

    ౧౯౬౦. అవసేసా తిపఞ్ఞాసాతి అవసేసాని తేపఞ్ఞాససిక్ఖాపదాని. సమానా పఠమేన తూతి పఠమేన పారాజికేన సముట్ఠానాదితో సమానానీతి అత్థో, పఠమపారాజికసదిససముట్ఠానానీతి వుత్తం హోతి. ‘‘అనాపత్తి ఆపదాసూ’’తి పదచ్ఛేదో. పరిమణ్డలం నివాసేత్వా, పారుపిత్వా చరన్తానం చోరుపద్దవాది ఆపదా నామ. అపి-సద్దేన నదిసన్తరణాదిం సఙ్గణ్హాతి. సేఖియేసు సబ్బేసూతి యేభుయ్యవసేన వుత్తం.

    1960.Avasesā tipaññāsāti avasesāni tepaññāsasikkhāpadāni. Samānā paṭhamena tūti paṭhamena pārājikena samuṭṭhānādito samānānīti attho, paṭhamapārājikasadisasamuṭṭhānānīti vuttaṃ hoti. ‘‘Anāpatti āpadāsū’’ti padacchedo. Parimaṇḍalaṃ nivāsetvā, pārupitvā carantānaṃ corupaddavādi āpadā nāma. Api-saddena nadisantaraṇādiṃ saṅgaṇhāti. Sekhiyesu sabbesūti yebhuyyavasena vuttaṃ.

    ౧౯౬౧. ‘‘న ఉజ్ఝానసఞ్ఞీ పరేసం పత్తం ఓలోకేస్సామీ’’తిఆదీనం (పాచి॰ ౬౧౪) ఇమస్స అనాపత్తివారస్స అసమ్భవతో న పనాగతోతి పాళియం న వుత్తో. తస్సాపి యథావత్థుకావ ఆపత్తియో దట్ఠబ్బా.

    1961. ‘‘Na ujjhānasaññī paresaṃ pattaṃ olokessāmī’’tiādīnaṃ (pāci. 614) imassa anāpattivārassa asambhavato na panāgatoti pāḷiyaṃ na vutto. Tassāpi yathāvatthukāva āpattiyo daṭṭhabbā.

    ఇతి వినయత్థసారసన్దీపనియా

    Iti vinayatthasārasandīpaniyā

    వినయవినిచ్ఛయవణ్ణనాయ

    Vinayavinicchayavaṇṇanāya

    సేఖియకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Sekhiyakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ౧౯౬౨. యో ఇమం వినిచ్ఛయం విదిత్వా ఠితో, సో హి యస్మా వినయే విసారదో హోతి, వినీతమానసో చ హోతి, పరేహి దుప్పధంసియో చ హోతి, తతో తస్మా కారణా సమాహితో సతతం ఇమం వినయవినిచ్ఛయం సిక్ఖేయ్యాతి యోజనా.

    1962. Yo imaṃ vinicchayaṃ viditvā ṭhito, so hi yasmā vinaye visārado hoti, vinītamānaso ca hoti, parehi duppadhaṃsiyo ca hoti, tato tasmā kāraṇā samāhito satataṃ imaṃ vinayavinicchayaṃ sikkheyyāti yojanā.

    తత్థ ఇమం వినిచ్ఛయం విదిత్వాతి సబ్బలోకియలోకుత్తరగుణసమ్పత్తినిదానం ఇమం వినయవినిచ్ఛయం అత్థతో, గన్థతో, వినిచ్ఛయతో చ సక్కచ్చం ఞత్వా. విసారదోతి సారజ్జనం సారదో, విగతో సారదో అస్సాతి విసారదో, వినయపరియత్తియా, ఆపత్తాదివిభాగే చ నిబ్భయో నిరాసఙ్కోతి వుత్తం హోతి. న కేవలం ఇమస్స జాననే ఏసోవ ఆనిసంసో, అథ ఖో వినీతమానసో చ హోతి, సంయతచిత్తో హోతీతి అత్థో. సోతి ఇమం వినిచ్ఛయం సక్కచ్చం విదిత్వా ఠితో భిక్ఖు. పరేహీతి ఇమం అజానన్తేహి అఞ్ఞేహి. దుప్పధంసియో చ హోతీతి అనభిభవనీయో చ హోతి.

    Tattha imaṃ vinicchayaṃ viditvāti sabbalokiyalokuttaraguṇasampattinidānaṃ imaṃ vinayavinicchayaṃ atthato, ganthato, vinicchayato ca sakkaccaṃ ñatvā. Visāradoti sārajjanaṃ sārado, vigato sārado assāti visārado, vinayapariyattiyā, āpattādivibhāge ca nibbhayo nirāsaṅkoti vuttaṃ hoti. Na kevalaṃ imassa jānane esova ānisaṃso, atha kho vinītamānaso ca hoti, saṃyatacitto hotīti attho. Soti imaṃ vinicchayaṃ sakkaccaṃ viditvā ṭhito bhikkhu. Parehīti imaṃ ajānantehi aññehi. Duppadhaṃsiyo ca hotīti anabhibhavanīyo ca hoti.

    తతోతి తస్మా వినయే విసారదతాదిసబ్బగుణసమ్పన్నహేతుత్తా. హీతి యస్మాతి అత్థో. సిక్ఖేతి సజ్ఝాయనసవనాదివసేన సిక్ఖేయ్య, ఉగ్గణ్హేయ్యాతి అత్థో. ‘‘సతత’’న్తి ఇమినా సబ్బత్థకకమ్మట్ఠానే వియ ఏత్థాపి సతతాభియోగో కాతబ్బోతి దస్సేతి. విక్ఖిత్తస్స యథాభూతపటివేధాభావతో తప్పటిపక్ఖాయ ఏకగ్గతాయ నియోజేన్తో ఆహ ‘‘సమాహితో’’తి, సమ్మా వినయవినిచ్ఛయే ఆహితో పతిట్ఠితో ఏకగ్గచిత్తోతి వుత్తం హోతి. యథాహ ‘‘అవిక్ఖిత్తస్సాయం ధమ్మో, నాయం ధమ్మో విక్ఖిత్తస్సా’’తి.

    Tatoti tasmā vinaye visāradatādisabbaguṇasampannahetuttā. ti yasmāti attho. Sikkheti sajjhāyanasavanādivasena sikkheyya, uggaṇheyyāti attho. ‘‘Satata’’nti iminā sabbatthakakammaṭṭhāne viya etthāpi satatābhiyogo kātabboti dasseti. Vikkhittassa yathābhūtapaṭivedhābhāvato tappaṭipakkhāya ekaggatāya niyojento āha ‘‘samāhito’’ti, sammā vinayavinicchaye āhito patiṭṭhito ekaggacittoti vuttaṃ hoti. Yathāha ‘‘avikkhittassāyaṃ dhammo, nāyaṃ dhammo vikkhittassā’’ti.

    ౧౯౬౩. ఏవం ఇమాయ గాథాయ వుత్తమేవత్థం పకారన్తరేనాపి దస్సేతుమాహ ‘‘ఇమ’’న్తిఆది. తేతి అపేక్ఖిత్వా ‘‘యే’’తి లబ్భతి. యే థేరా వా నవా వా మజ్ఝిమా వా. పరమన్తి అమతమహానిబ్బానప్పత్తియా మూలకారణస్స సీలస్స పకాసనతో ఉత్తమం. అసంకరన్తి నికాయన్తరలద్ధీహి అసమ్మిస్సం. సంకరన్తి వుత్తప్పకారగుణోపేతత్తా కాయచిత్తసుఖకారణం సమ్ముఖం కరోతీతి సంకరం. సవనామతన్తి సద్దరసాదియోగేన కణ్ణరసాయనం. అమతన్తి తతోయేవ అమతం సుమధురం. అమతమహానిబ్బానావహత్తా వా ఫలూపచారేన అమతం. ఇమం వినయవినిచ్ఛయం. అవేచ్చాతి సక్కచ్చం విదిత్వా. అధికేతి అధిసీలాదిసిక్ఖత్తయప్పకాసనేన ఉక్కట్ఠే. హితేతి లోకియలోకుత్తరసుఖహేతుత్తేన హితే. హినోతి అత్తనో ఫలన్తి ‘‘హిత’’న్తి సుఖహేతు వుచ్చతి. కలిసాసనేతి లోభాదికిలేసవిద్ధంసనే. సాసనేతి వినయపరియత్తిసఙ్ఖాతసాసనేకదేసే. పటుత్తన్తి బ్యత్తభావం. న యన్తి న గచ్ఛన్తి. కే తేతి కతమే తే. ‘‘న కేచి సన్తి చా’’తి నిస్సన్దేహే ఇమిస్సా గాథాయ అత్థో లిఖితో.

    1963. Evaṃ imāya gāthāya vuttamevatthaṃ pakārantarenāpi dassetumāha ‘‘ima’’ntiādi. Teti apekkhitvā ‘‘ye’’ti labbhati. Ye therā vā navā vā majjhimā vā. Paramanti amatamahānibbānappattiyā mūlakāraṇassa sīlassa pakāsanato uttamaṃ. Asaṃkaranti nikāyantaraladdhīhi asammissaṃ. Saṃkaranti vuttappakāraguṇopetattā kāyacittasukhakāraṇaṃ sammukhaṃ karotīti saṃkaraṃ. Savanāmatanti saddarasādiyogena kaṇṇarasāyanaṃ. Amatanti tatoyeva amataṃ sumadhuraṃ. Amatamahānibbānāvahattā vā phalūpacārena amataṃ. Imaṃ vinayavinicchayaṃ. Aveccāti sakkaccaṃ viditvā. Adhiketi adhisīlādisikkhattayappakāsanena ukkaṭṭhe. Hiteti lokiyalokuttarasukhahetuttena hite. Hinoti attano phalanti ‘‘hita’’nti sukhahetu vuccati. Kalisāsaneti lobhādikilesaviddhaṃsane. Sāsaneti vinayapariyattisaṅkhātasāsanekadese. Paṭuttanti byattabhāvaṃ. Na yanti na gacchanti. Ke teti katame te. ‘‘Na keci santi cā’’ti nissandehe imissā gāthāya attho likhito.

    ఏవం ఏత్థ అత్థయోజనా వేదితబ్బా – పరమం ఉత్తమం అసంకరం నికాయన్తరలద్ధీహి అసమ్మిస్సం సంకరం సకలలోకియలోకుత్తరసుఖాభినిప్ఫాదకం సవనామతం సోతరసాయనం ఇమం వినిచ్ఛయప్పకరణం అవేచ్చ సక్కచ్చం విదిత్వా అధికే అధిసీలాదిసిక్ఖత్తయప్పకాసనేన ఉక్కట్ఠే హితే లోకియలోకుత్తరసుఖహేతుభూతే కలిసాసనే సకలసంకిలేసవిద్ధంసకే సాసనే వినయపిటకసఙ్ఖాతే పరియత్తిసాసనే యే పటుత్తం న యన్తి, తే కే నామాతి యోజనా, యే ఇమం పకరణం అవేచ్చ విదిత్వా ఠితా, తే ఏకంసతో వినయపిటకే పటుత్తం పాపుణన్తి యేవాతి అధిప్పాయో.

    Evaṃ ettha atthayojanā veditabbā – paramaṃ uttamaṃ asaṃkaraṃ nikāyantaraladdhīhi asammissaṃ saṃkaraṃ sakalalokiyalokuttarasukhābhinipphādakaṃ savanāmataṃ sotarasāyanaṃ imaṃ vinicchayappakaraṇaṃ avecca sakkaccaṃ viditvā adhike adhisīlādisikkhattayappakāsanena ukkaṭṭhe hite lokiyalokuttarasukhahetubhūte kalisāsane sakalasaṃkilesaviddhaṃsake sāsane vinayapiṭakasaṅkhāte pariyattisāsane ye paṭuttaṃ na yanti, te ke nāmāti yojanā, ye imaṃ pakaraṇaṃ avecca viditvā ṭhitā, te ekaṃsato vinayapiṭake paṭuttaṃ pāpuṇanti yevāti adhippāyo.

    ఇతి వినయత్థసారసన్దీపనియా

    Iti vinayatthasārasandīpaniyā

    వినయవినిచ్ఛయవణ్ణనాయ

    Vinayavinicchayavaṇṇanāya

    భిక్ఖువిభఙ్గకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Bhikkhuvibhaṅgakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact