Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
မဇ္ဈိမ နိကာယ ၉၂
The Middle-Length Suttas Collection 92
သေလသုတ္တ
With Sela
ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ အင်္ဂုတ္တရာပေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင်္ဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေဠသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ ယေန အာပဏံ နာမ အင်္ဂုတ္တရာပါနံ နိဂမော တဒဝသရိ၊
So I have heard. At one time the Buddha was wandering in the land of the Northern Āpaṇas together with a large Saṅgha of 1,250 bhikkhus when he arrived at a town of the Northern Āpaṇas named Āpaṇa.
အဿောသိ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော: “သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော အင်္ဂုတ္တရာပေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင်္ဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေဠသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ အာပဏံ အနုပ္ပတ္တော၊ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော: ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ'တိ၊ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ၊ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ, ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ၊ သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ”တိ၊
The matted-hair ascetic Keṇiya heard: “It seems the ascetic Gotama—a Sakyan, gone forth from a Sakyan family—has arrived at Āpaṇa, together with a large Saṅgha of 1,250 bhikkhus. He has this good reputation: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’ He has realized with his own insight this world—with its gods, Māras and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, gods and humans—and he makes it known to others. He teaches Dhamma that’s good in the beginning, good in the middle, and good in the end, meaningful and well-phrased. And he reveals a spiritual practice that’s entirely full and pure. It’s good to see such perfected ones.”
အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ၊ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဘဂဝါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ၊
So Keṇiya approached the Buddha and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side. The Buddha educated, encouraged, fired up, and inspired him with a Dhamma talk.
အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင်္ဃေနာ”တိ၊
Then he said to the Buddha, “Would Master Gotama together with the bhikkhu Saṅgha please accept tomorrow’s meal from me?”
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဧတဒဝေါစ: “မဟာ ခေါ, ကေဏိယ, ဘိက္ခုသင်္ဃော အဍ္ဎတေဠသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ, တွဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော”တိ၊
When he said this, the Buddha said to him, “The Saṅgha is large, Keṇiya; there are 1,250 bhikkhus. And you are devoted to the brahmins.”
ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “ကိဉ္စာပိ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, မဟာ ဘိက္ခုသင်္ဃော အဍ္ဎတေဠသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ, အဟဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော; အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင်္ဃေနာ”တိ၊ ဒုတိယမ္ပိ ခေါ ဘဂဝါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဧတဒဝေါစ: “မဟာ ခေါ, ကေဏိယ, ဘိက္ခုသင်္ဃော အဍ္ဎတေဠသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ, တွဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော”တိ၊ တတိယမ္ပိ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “ကိဉ္စာပိ ခေါ, ဘော ဂေါတမ, မဟာ ဘိက္ခုသင်္ဃော အဍ္ဎတေဠသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ, အဟဉ္စ ဗြာဟ္မဏေသု အဘိပ္ပသန္နော; အဓိဝါသေတု မေ ဘဝံ ဂေါတမော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင်္ဃေနာ”တိ၊ အဓိဝါသေသိ ဘဂဝါ တုဏှီဘာဝေန၊
For a second time, Keṇiya asked the Buddha to accept a meal offering. “Never mind that the Saṅgha is large, with 1,250 bhikkhus, and that I am devoted to the brahmins. Would Master Gotama together with the bhikkhu Saṅgha please accept tomorrow’s meal from me?” And for a second time, the Buddha gave the same reply. For a third time, Keṇiya asked the Buddha to accept a meal offering. “Never mind that the Saṅgha is large, with 1,250 bhikkhus, and that I am devoted to the brahmins. Would Master Gotama together with the bhikkhu Saṅgha please accept tomorrow’s meal from me?” The Buddha consented with silence.
အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝတော အဓိဝါသနံ ဝိဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန သကော အဿမော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ မိတ္တာမစ္စေ ဉာတိသာလောဟိတေ အာမန္တေသိ: “သုဏန္တု မေ ဘောန္တော, မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ; သမဏော မေ ဂေါတမော နိမန္တိတော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင်္ဃေန၊ ယေန မေ ကာယဝေယျာဝဋိကံ ကရေယျာထာ”တိ၊
Then, knowing that the Buddha had consented, Keṇiya got up from his seat and went to his own hermitage. There he addressed his friends and colleagues, relatives and family members, “My friends and colleagues, relatives and family members: please listen! The ascetic Gotama together with the bhikkhu Saṅgha has been invited by me for tomorrow’s meal. Please help me with the preparations.”
“ဧဝံ, ဘော”တိ ခေါ ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ မိတ္တာမစ္စာ ဉာတိသာလောဟိတာ ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ ပဋိဿုတွာ အပ္ပေကစ္စေ ဥဒ္ဓနာနိ ခဏန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ ကဋ္ဌာနိ ဖာလေန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ ဘာဇနာနိ ဓောဝန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ ဥဒကမဏိကံ ပတိဋ္ဌာပေန္တိ, အပ္ပေကစ္စေ အာသနာနိ ပညပေန္တိ၊ ကေဏိယော ပန ဇဋိလော သာမံယေဝ မဏ္ဍလမာလံ ပဋိယာဒေတိ၊
“Yes, sir,” they replied. Some dug ovens, some chopped wood, some washed dishes, some set out a water jar, and some spread out seats. Meanwhile, Keṇiya set up the pavilion himself.
တေန ခေါ ပန သမယေန သေလော ဗြာဟ္မဏော အာပဏေ ပဋိဝသတိ တိဏ္ဏံ ဝေဒါနံ ပါရဂူ သနိဃဏ္ဍုကေဋုဘာနံ သာက္ခရပ္ပဘေဒါနံ ဣတိဟာသပဉ္စမာနံ, ပဒကော, ဝေယျာကရဏော, လောကာယတမဟာပုရိသလက္ခဏေသု အနဝယော, တီဏိ စ မာဏဝကသတာနိ မန္တေ ဝါစေတိ၊
Now at that time the brahmin Sela was residing in Āpaṇa. He had mastered the three Vedas, together with their vocabularies, ritual, phonology and etymology, and the testament as fifth. He knew philology and grammar, and was well versed in cosmology and the marks of a great man. And he was teaching three hundred students to recite the hymns.
တေန ခေါ ပန သမယေန ကေဏိယော ဇဋိလော သေလေ ဗြာဟ္မဏေ အဘိပ္ပသန္နော ဟောတိ၊ အထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော တီဟိ မာဏဝကသတေဟိ ပရိဝုတော ဇင်္ဃာဝိဟာရံ အနုစင်္ကမမာနော အနုဝိစရမာနော ယေန ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ အဿမော တေနုပသင်္ကမိ၊ အဒ္ဒသာ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ အဿမေ အပ္ပေကစ္စေ ဥဒ္ဓနာနိ ခဏန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ ကဋ္ဌာနိ ဖာလေန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ ဘာဇနာနိ ဓောဝန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ ဥဒကမဏိကံ ပတိဋ္ဌာပေန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ အာသနာနိ ပညပေန္တေ, ကေဏိယံ ပန ဇဋိလံ သာမံယေဝ မဏ္ဍလမာလံ ပဋိယာဒေန္တံ၊ ဒိသွာန ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဧတဒဝေါစ: “ကိံ နု ဘောတော ကေဏိယဿ အာဝါဟော ဝါ ဘဝိဿတိ ဝိဝါဟော ဝါ ဘဝိဿတိ မဟာယညော ဝါ ပစ္စုပဋ္ဌိတော, ရာဇာ ဝါ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော နိမန္တိတော သွာတနာယ သဒ္ဓိံ ဗလကာယေနာ”တိ?
And at that time Keṇiya was devoted to Sela. Then Sela, while going for a walk escorted by the three hundred students, approached Keṇiya’s hermitage. He saw the preparations going on, and said to Keṇiya, “Keṇiya, is your son or daughter being married? Or are you setting up a big sacrifice? Or has King Seniya Bimbisāra of Magadha been invited for tomorrow’s meal?”
“န မေ, ဘော သေလ, အာဝါဟော ဘဝိဿတိ နပိ ဝိဝါဟော ဘဝိဿတိ နပိ ရာဇာ မာဂဓော သေနိယော ဗိမ္ဗိသာရော နိမန္တိတော သွာတနာယ သဒ္ဓိံ ဗလကာယေန; အပိ စ ခေါ မေ မဟာယညော ပစ္စုပဋ္ဌိတော၊ အတ္ထိ, ဘော, သမဏော ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော အင်္ဂုတ္တရာပေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင်္ဃေန သဒ္ဓိံ အဍ္ဎတေဠသေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ အာပဏံ အနုပ္ပတ္တော၊ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော: ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ'တိ၊ သော မေ နိမန္တိတော သွာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင်္ဃေနာ”တိ၊
“There is no marriage, Sela, and the king is not coming. Rather, I am setting up a big sacrifice. The ascetic Gotama has arrived at Āpaṇa, together with a large Saṅgha of 1,250 bhikkhus. He has this good reputation: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’ He has been invited by me for tomorrow’s meal together with the bhikkhu Saṅgha.”
“ဗုဒ္ဓေါတိ—ဘော ကေဏိယ, ဝဒေသိ”?
“Mister Keṇiya, did you say ‘the awakened one’?”
“ဗုဒ္ဓေါတိ—ဘော သေလ, ဝဒါမိ”၊
“I said ‘the awakened one’.”
“ဗုဒ္ဓေါတိ—ဘော ကေဏိယ, ဝဒေသိ”?
“Did you say ‘the awakened one’?”
“ဗုဒ္ဓေါတိ—ဘော သေလ, ဝဒါမီ”တိ၊
“I said ‘the awakened one’.”
အထ ခေါ သေလဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ: “ဃောသောပိ ခေါ ဧသော ဒုလ္လဘော လောကသ္မိံ—ယဒိဒံ ‘ဗုဒ္ဓေါ'တိ၊ အာဂတာနိ ခေါ ပနမှာကံ မန္တေသု ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ, ယေဟိ သမန္နာဂတဿ မဟာပုရိသဿ ဒွေယေဝ ဂတိယော ဘဝန္တိ အနညာ၊ သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော သတ္တရတနသမန္နာဂတော၊ တဿိမာနိ သတ္တ ရတနာနိ ဘဝန္တိ, သေယျထိဒံ—စက္ကရတနံ, ဟတ္ထိရတနံ, အဿရတနံ, မဏိရတနံ, ဣတ္ထိရတနံ, ဂဟပတိရတနံ, ပရိဏာယကရတနမေဝ သတ္တမံ၊ ပရောသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ ဘဝန္တိ သူရာ ဝီရင်္ဂရူပါ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာ၊ သော ဣမံ ပထဝိံ သာဂရပရိယန္တံ အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန ဓမ္မေန အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသတိ၊ သစေ ပန အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ, အရဟံ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဝိဝဋ္ဋစ္ဆဒေါ”၊
Then Sela thought, “It’s hard to even find the word ‘awakened one’ in the world. The thirty-two marks of a great man have been handed down in our hymns. A great man who possesses these has only two possible destinies, no other. If he stays at home he becomes a king, a wheel-turning monarch, a just and principled king. His dominion extends to all four sides, he achieves stability in the country, and he possesses the seven treasures. He has the following seven treasures: the wheel, the elephant, the horse, the jewel, the woman, the treasurer, and the counselor as the seventh treasure. He has over a thousand sons who are valiant and heroic, crushing the armies of his enemies. After conquering this land girt by sea, he reigns by principle, without rod or sword. But if he goes forth from the lay life to homelessness, he becomes a perfected one, a fully awakened Buddha, who draws back the veil from the world.”
“ကဟံ ပန, ဘော ကေဏိယ, ဧတရဟိ သော ဘဝံ ဂေါတမော ဝိဟရတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ”တိ?
“But Keṇiya, where is the Blessed One at present, the perfected one, the fully awakened Buddha?”
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ကေဏိယော ဇဋိလော ဒက္ခိဏံ ဗာဟုံ ပဂ္ဂဟေတွာ သေလံ ဗြာဟ္မဏံ ဧတဒဝေါစ: “ယေနေသာ, ဘော သေလ, နီလဝနရာဇီ”တိ၊
When he said this, Keṇiya pointed with his right arm and said, “There, Mister Sela, at that line of blue forest.”
အထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော တီဟိ မာဏဝကသတေဟိ သဒ္ဓိံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ၊ အထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော တေ မာဏဝကေ အာမန္တေသိ: “အပ္ပသဒ္ဒါ ဘောန္တော အာဂစ္ဆန္တု ပဒေ ပဒံ နိက္ခိပန္တာ; ဒုရာသဒါ ဟိ တေ ဘဂဝန္တော သီဟာဝ ဧကစရာ၊ ယဒါ စာဟံ, ဘော, သမဏေန ဂေါတမေန သဒ္ဓိံ မန္တေယျံ, မာ မေ ဘောန္တော အန္တရန္တရာ ကထံ ဩပါတေထ၊ ကထာပရိယောသာနံ မေ ဘဝန္တော အာဂမေန္တူ”တိ၊
Then Sela, together with his students, approached the Buddha. He said to his students, “Come quietly, gentlemen, tread gently. For the Buddhas are intimidating, like a lion living alone. When I’m consulting with the ascetic Gotama, don’t interrupt. Wait until I’ve finished speaking.”
အထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိ၊ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ကာယေ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ သမန္နေသိ၊
Then Sela went up to the Buddha, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side, and scrutinized the Buddha’s body for the thirty-two marks of a great man.
အဒ္ဒသာ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ကာယေ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ, ယေဘုယျေန ဌပေတွာ ဒွေ၊ ဒွီသု မဟာပုရိသလက္ခဏေသု ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ—ကောသောဟိတေ စ ဝတ္ထဂုယှေ ပဟူတဇိဝှတာယ စ၊
He saw all of them except for two, which he had doubts about: whether the private parts are covered in a foreskin, and the largeness of the tongue.
အထ ခေါ ဘဂဝတော ဧတဒဟောသိ: “ပဿတိ ခေါ မေ အယံ သေလော ဗြာဟ္မဏော ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာနိ, ယေဘုယျေန ဌပေတွာ ဒွေ၊ ဒွီသု မဟာပုရိသလက္ခဏေသု ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ—ကောသောဟိတေ စ ဝတ္ထဂုယှေ ပဟူတဇိဝှတာယ စာ”တိ၊
Then it occurred to the Buddha, “Sela sees all the marks except for two, which he has doubts about: whether the private parts are covered in a foreskin, and the largeness of the tongue.”
အထ ခေါ ဘဂဝါ တထာရူပံ ဣဒ္ဓါဘိသင်္ခါရံ အဘိသင်္ခါသိ, ယထာ အဒ္ဒသ သေလော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝတော ကောသောဟိတံ ဝတ္ထဂုယှံ၊ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဇိဝှံ နိန္နာမေတွာ ဥဘောပိ ကဏ္ဏသောတာနိ အနုမသိ ပဋိမသိ; ဥဘောပိ နာသိကသောတာနိ အနုမသိ ပဋိမသိ; ကေဝလမ္ပိ နလာဋမဏ္ဍလံ ဇိဝှါယ ဆာဒေသိ၊
The Buddha used his psychic power to will that Sela would see his private parts covered in a foreskin. And he stuck out his tongue and stroked back and forth on his ear holes and nostrils, and covered his entire forehead with his tongue.
အထ ခေါ သေလဿ ဗြာဟ္မဏဿ ဧတဒဟောသိ: “သမန္နာဂတော ခေါ သမဏော ဂေါတမော ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ ပရိပုဏ္ဏေဟိ, နော အပရိပုဏ္ဏေဟိ; နော စ ခေါ နံ ဇာနာမိ ဗုဒ္ဓေါ ဝါ နော ဝါ၊ သုတံ ခေါ ပန မေတံ ဗြာဟ္မဏာနံ ဝုဒ္ဓါနံ မဟလ္လကာနံ အာစရိယပါစရိယာနံ ဘာသမာနာနံ: ‘ယေ တေ ဘဝန္တိ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓါ တေ သကေ ဝဏ္ဏေ ဘညမာနေ အတ္တာနံ ပါတုကရောန္တီ'တိ၊ ယန္နူနာဟံ သမဏံ ဂေါတမံ သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝေယျန်”တိ၊
Then Sela thought, “The ascetic Gotama possesses the thirty-two marks completely, lacking none. But I don’t know whether or not he is an awakened one. I have heard that brahmins of the past who were elderly and senior, the teachers of teachers, said, ‘Those who are perfected ones, fully awakened Buddhas reveal themselves when praised.’ Why don’t I extoll him in his presence with fitting verses?”
အထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ သမ္မုခါ သာရုပ္ပါဟိ ဂါထာဟိ အဘိတ္ထဝိ:
Then Sela extolled the Buddha in his presence with fitting verses:
“ပရိပုဏ္ဏကာယော သုရုစိ, သုဇာတော စာရုဒဿနော; သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏောသိ ဘဂဝါ, သုသုက္ကဒါဌောသိ ဝီရိယဝါ၊
“O Blessed One, your body’s perfect, you’re radiant, handsome, lovely to behold; golden colored, with teeth so white; you’re strong.
နရဿ ဟိ သုဇာတဿ, ယေ ဘဝန္တိ ဝိယဉ္ဇနာ; သဗ္ဗေ တေ တဝ ကာယသ္မိံ, မဟာပုရိသလက္ခဏာ၊
The characteristics of a handsome man, the marks of a great man, are all found on your body.
ပသန္နနေတ္တော သုမုခေါ, ဗြဟာ ဥဇု ပတာပဝါ; မဇ္ဈေ သမဏသင်္ဃဿ, အာဒိစ္စောဝ ဝိရောစသိ၊
Your eyes are clear, your face is fair, you’re formidable, upright, majestic. In the midst of the Saṅgha of ascetics, you shine like the sun.
ကလျာဏဒဿနော ဘိက္ခု, ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစော; ကိံ တေ သမဏဘာဝေန, ဧဝံ ဥတ္တမဝဏ္ဏိနော၊
You’re a bhikkhu fine to see, with skin of golden sheen. But with such excellent appearance, what do you want with the ascetic life?
ရာဇာ အရဟသိ ဘဝိတုံ, စက္ကဝတ္တီ ရထေသဘော; စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ, ဇမ္ဗုသဏ္ဍဿ ဣဿရော၊
You’re fit to be a king, a wheel-turning monarch, chief of charioteers, victorious in the four quarters, lord of all India.
ခတ္တိယာ ဘောဂိရာဇာနော, အနုယန္တာ ဘဝန္တု တေ; ရာဇာဘိရာဇာ မနုဇိန္ဒော, ရဇ္ဇံ ကာရေဟိ ဂေါတမ”၊
Aristocrats, nobles, and kings ought follow your rule. Gotama, you should reign as king of kings, lord of men!”
“ရာဇာဟမသ္မိ သေလာတိ, ဓမ္မရာဇာ အနုတ္တရော; ဓမ္မေန စက္ကံ ဝတ္တေမိ, စက္ကံ အပ္ပဋိဝတ္တိယံ”၊
“I am a king, Sela, the supreme king of the teaching. By the teaching I roll forth the wheel which cannot be rolled back.”
“သမ္ဗုဒ္ဓေါ ပဋိဇာနာသိ, ဓမ္မရာဇာ အနုတ္တရော; ‘ဓမ္မေန စက္ကံ ဝတ္တေမိ', ဣတိ ဘာသသိ ဂေါတမ၊
“You claim to be awakened, the supreme king of the teaching. ‘I roll forth the teaching’: so you say, Gotama.
ကော နု သေနာပတိ ဘောတော, သာဝကော သတ္ထုရနွယော; ကော တေတမနုဝတ္တေတိ, ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တိတံ”၊
Then who is your general, the disciple who follows the Teacher’s way? Who keeps rolling the wheel of teaching you rolled forth?”
“မယာ ပဝတ္တိတံ စက္ကံ, (သေလာတိ ဘဂဝါ) ဓမ္မစက္ကံ အနုတ္တရံ; သာရိပုတ္တော အနုဝတ္တေတိ, အနုဇာတော တထာဂတံ၊
“By me the wheel was rolled forth,” said the Buddha, “the supreme wheel of teaching. Sāriputta, taking after the Realized One, keeps it rolling on.
အဘိညေယျံ အဘိညာတံ, ဘာဝေတဗ္ဗဉ္စ ဘာဝိတံ; ပဟာတဗ္ဗံ ပဟီနံ မေ, တသ္မာ ဗုဒ္ဓေါသ္မိ ဗြာဟ္မဏ၊
I have known what should be known, and developed what should be developed, and given up what should be given up: and so, brahmin, I am a Buddha.
ဝိနယဿု မယိ ကင်္ခံ, အဓိမုစ္စဿု ဗြာဟ္မဏ; ဒုလ္လဘံ ဒဿနံ ဟောတိ, သမ္ဗုဒ္ဓါနံ အဘိဏှသော၊
Dispel your doubt in me—make up your mind, brahmin! The sight of a Buddha is hard to find again.
ယေသံ ဝေ ဒုလ္လဘော လောကေ, ပါတုဘာဝေါ အဘိဏှသော; သောဟံ ဗြာဟ္မဏ သမ္ဗုဒ္ဓေါ, သလ္လကတ္တော အနုတ္တရော၊
I am a Buddha, brahmin, the supreme surgeon, one of those whose appearance in the world is hard to find again.
ဗြဟ္မဘူတော အတိတုလော, မာရသေနပ္ပမဒ္ဒနော; သဗ္ဗာမိတ္တေ ဝသီ ကတွာ, မောဒါမိ အကုတောဘယော”၊
Holy, unequaled, crusher of Māra’s army; having subdued all my opponents, I rejoice, fearing nothing from any quarter.”
“ဣမံ ဘောန္တော နိသာမေထ, ယထာ ဘာသတိ စက္ခုမာ; သလ္လကတ္တော မဟာဝီရော, သီဟောဝ နဒတီ ဝနေ၊
“Pay heed, sirs, to what is spoken by the Clear-eyed One. The surgeon, the great hero, roars like a lion in the jungle.
ဗြဟ္မဘူတံ အတိတုလံ, မာရသေနပ္ပမဒ္ဒနံ; ကော ဒိသွာ နပ္ပသီဒေယျ, အပိ ကဏှာဘိဇာတိကော၊
Holy, unequaled, crusher of Māra’s army; who would not be inspired by him, even one whose nature is dark?
ယော မံ ဣစ္ဆတိ အနွေတု, ယော ဝါ နိစ္ဆတိ ဂစ္ဆတု; ဣဓာဟံ ပဗ္ဗဇိဿာမိ, ဝရပညဿ သန္တိကေ”၊
Those who wish may follow me; those who don’t may go. Right here, I’ll go forth in his presence, the one of such splendid wisdom.”
“ဧတဉ္စေ ရုစ္စတိ ဘောတော, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသာသနံ; မယမ္ပိ ပဗ္ဗဇိဿာမ, ဝရပညဿ သန္တိကေ”၊
“Sir, if you like the teaching of the Buddha, we’ll also go forth in his presence, the one of such splendid wisdom.”
ဗြာဟ္မဏာ တိသတာ ဣမေ, ယာစန္တိ ပဉ္ဇလီကတာ; “ဗြဟ္မစရိယံ စရိဿာမ, ဘဂဝါ တဝ သန္တိကေ”၊
“These three hundred brahmins with joined palms held up, ask: ‘May we lead the spiritual life in your presence, Blessed One?’”
“သွာက္ခာတံ ဗြဟ္မစရိယံ, (သေလာတိ ဘဂဝါ) သန္ဒိဋ္ဌိကမကာလိကံ; ယတ္ထ အမောဃာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, အပ္ပမတ္တဿ သိက္ခတော”တိ၊
“The spiritual life is well explained,” said the Buddha, “apparent in the present life, immediately effective. Here the going forth isn’t in vain for one who trains with diligence.”
အလတ္ထ ခေါ သေလော ဗြာဟ္မဏော သပရိသော ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ၊
And the brahmin Sela together with his assembly received the going forth, the ordination in the Buddha’s presence.
အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော တဿာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန သကေ အဿမေ ပဏီတံ ခါဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒါပေတွာ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ: “ကာလော, ဘော ဂေါတမ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တန်”တိ၊
And when the night had passed Keṇiya had delicious fresh and cooked foods prepared in his own home. Then he had the Buddha informed of the time, saying, “It’s time, Master Gotama, the meal is ready.”
အထ ခေါ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗဏှသမယံ နိဝါသေတွာ ပတ္တစီဝရမာဒါယ ယေန ကေဏိယဿ ဇဋိလဿ အဿမော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင်္ဃေန၊ အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဗုဒ္ဓပ္ပမုခံ ဘိက္ခုသင်္ဃံ ပဏီတေန ခါဒနီယေန ဘောဇနီယေန သဟတ္ထာ သန္တပ္ပေသိ, သမ္ပဝါရေသိ၊ အထ ခေါ ကေဏိယော ဇဋိလော ဘဂဝန္တံ ဘုတ္တာဝိံ ဩနီတပတ္တပါဏိံ အညတရံ နီစံ အာသနံ ဂဟေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခေါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဘဂဝါ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ အနုမောဒိ:
Then the Buddha robed up in the morning and, taking his bowl and robe, went to Keṇiya’s hermitage, where he sat on the seat spread out, together with the Saṅgha of bhikkhus. Then Keṇiya served and satisfied the bhikkhu Saṅgha headed by the Buddha with his own hands with delicious fresh and cooked foods. When the Buddha had eaten and washed his hand and bowl, Keṇiya took a low seat and sat to one side. The Buddha expressed his appreciation with these verses:
“အဂ္ဂိဟုတ္တမုခါ ယညာ, သာဝိတ္တီ ဆန္ဒသော မုခံ; ရာဇာ မုခံ မနုဿာနံ, နဒီနံ သာဂရော မုခံ၊
“The foremost of sacrifices
is the offering to the sacred flame; the Gāyatrī Mantra is the foremost of poetic meters; of humans, the king is the foremost; the ocean’s the foremost of rivers;
နက္ခတ္တာနံ မုခံ စန္ဒော, အာဒိစ္စော တပတံ မုခံ; ပုညံ အာကင်္ခမာနာနံ, သင်္ဃော ဝေ ယဇတံ မုခန်”တိ၊
the foremost of stars is the moon; the sun is the foremost of lights; for those who sacrifice seeking merit, the Saṅgha is the foremost.”
အထ ခေါ ဘဂဝါ ကေဏိယံ ဇဋိလံ ဣမာဟိ ဂါထာဟိ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ၊
When the Buddha had expressed his appreciation to Keṇiya the matted-hair ascetic with these verses, he got up from his seat and left.
အထ ခေါ အာယသ္မာ သေလော သပရိသော ဧကော ဝူပကဋ္ဌော အပ္ပမတ္တော အာတာပီ ပဟိတတ္တော ဝိဟရန္တော နစိရဿေဝ—ယဿတ္ထာယ ကုလပုတ္တာ သမ္မဒေဝ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇန္တိ, တဒနုတ္တရံ—ဗြဟ္မစရိယပရိယောသာနံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟာသိ၊
Then Venerable Sela and his assembly, living alone, withdrawn, diligent, keen, and resolute, soon realized the supreme end of the spiritual path in this very life. They lived having achieved with their own insight the goal for which gentlemen rightly go forth from the lay life to homelessness.
“ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ”တိ အဗ္ဘညာသိ၊ အညတရော ခေါ ပနာယသ္မာ သေလော သပရိသော အရဟတံ အဟောသိ၊
They understood: “Rebirth is ended; the spiritual journey has been completed; what had to be done has been done; there is no return to any state of existence.” And Venerable Sela together with his assembly became perfected.
အထ ခေါ အာယသ္မာ သေလော သပရိသော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဧကံသံ စီဝရံ ကတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဘဂဝန္တံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ:
Then Sela with his assembly went to see the Buddha. He arranged his robe over one shoulder, raised his joined palms toward the Buddha, and said:
“ယံ တံ သရဏမာဂမ္မ, ဣတော အဋ္ဌမိ စက္ခုမာ; သတ္တရတ္တေန ဘဂဝါ, ဒန္တမှ တဝ သာသနေ၊
“This is the eighth day since we went for refuge, O Clear-eyed One. In these seven days, Blessed One, we’ve become tamed in your teaching.
တုဝံ ဗုဒ္ဓေါ တုဝံ သတ္ထာ, တုဝံ မာရာဘိဘူ မုနိ; တုဝံ အနုသယေ ဆေတွာ, တိဏ္ဏော တာရေသိမံ ပဇံ၊
You are the Buddha, you are the Teacher, you are the sage who has overcome Māra; you have cut off the underlying tendencies, you’ve crossed over, and you bring humanity across.
ဥပဓီ တေ သမတိက္ကန္တာ, အာသဝါ တေ ပဒါလိတာ; သီဟောဝ အနုပါဒါနော, ပဟီနဘယဘေရဝေါ၊
You have transcended attachments, your defilements are shattered; by not grasping, like a lion, you’ve given up fear and dread.
ဘိက္ခဝေါ တိသတာ ဣမေ, တိဋ္ဌန္တိ ပဉ္ဇလီကတာ; ပါဒေ ဝီရ ပသာရေဟိ, နာဂါ ဝန္ဒန္တု သတ္ထုနော”တိ၊
These three hundred bhikkhus stand with joined palms raised. Stretch out your feet, great hero: let these giants bow to the Teacher.”
သေလသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ၊
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]